USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
«The Economist» : უკრაინის არმია ცდილობს ჯარში გასაწვევად „კარგი“ ახალგაზრდები იპოვოს და მათ უკეთესი პირობები შესთავაზოს
თარიღი:  

უკრანაში მობილიზაციის ახალ სტრატეგიას ამზადებენ. ომში ბევრი მებრძოლი იღუპება და სახიჩრდება. არმიას შევსება ჭირდება, ცოცხალი ძალა, ფრონტზე  დაღუპულ-დაჭრილები ჩასანაცვლებლად, ჯარში წამსვლელი მოხალისეები ცოტაა. ამიტომ ზოგიერთ ოლქში ადგილობრივმა სამხედრო კომისარიატებმა სპორტდარბაზებში და სავაჭრო ცენტრებში რეიდების განხორციელება დაიწყეს. უკრაინელები არმიაში წასვლას თავს არიდებენ, მგრამ კიევს იმედი აქვს, რომ ჯარის დაკომპლექტების ახალი მეთოდები გაამართლებს, - ნათქვამია ბრიტანულ ჟურნალ „ეკონომისტში“ (The Economist) გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „უკრაინის არმია ყველანაირად ცდილობს ჯარში გასაწვევად „კარგი“ ახალგაზრდები იპოვოს და მათ უკეთესი პირობები შესთავაზოს. რუსეთიც დიდ დანაკარგებს განიცდის მაგრამ მოსკოვს ცოცხალი ძალის მხრივ უპირატესობა აქვს“.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

უკრაინის არმიაში გაწვეული ახალგაზრდები ქვეყნის საზოგადოების სხვადასხვა ფენებს განასახიერებენ, მაგრამ მათ ერთი საერთო ნიშანი აერთიანებთ: ახალწვეულებს არავინ არ ეკითხება, თუ რა აინტერესებთ და სადაც მეთაურობა ჩათვლის საჭიროდ, მათ იქ გზავნიან. მაგალითად, დასავლეთ ევროპაში წრთვნა გავლილი ახალწვეულებიდან არავინ არ ელოდა, რომ მათ ყველაზე ცხელ ადგილზე გაგზავნიდნენ [უაზროდ] საბრძოლველად [სადაც ჯარისკაცები ბუზივით იხოცებიან მასირებული დაბომბვებით]. ზოგიერთები მოხალისეებად ჩაეწერნენ და იმედი ჰქონდათ, რომ პროფილურ ქვედანაყოფებში მოხვდებოდნენ - დრონების ოპერატორებად ან არტილერისტებად. ზოგიერთები სოფლებში მამაკაცები პირდაპირ სახლებიდან ძალით გამოიყვანეს. ერთ-ერთმა შუა ხნის ახალწვეულმა ყბის პროთეზების აღებაც კი ვერ მოასწრო. ასეთი კონტინგენტით დანაკარგებიც დიდია: დონბასის ფრონტის სანგრებში მჯდარმა ოცეულმა ერთ კვირაში ექვსი ადამიანი დაკარგა.

დიახ, უკრაინელების არმიაში გაწვევას თან კურიოზებიც ახლავს, მწვავე და მწარე ისტორიებიც ბევრია. კიევი თავგანწირულად ცდილობს დაიცვას თავისი მიწა რუსების შეტევისაგან. ისიც ცხადია, რომ მსოფლიოს არცერთი ქვეყნის არმია არ მისცემს გარანტიას ახალწვეულს მისი სურვილის მიხედვით დისლოკაციის ადგილის თაობაზე, მით უმეტეს, საომარი მდგომარეობის დროს.

ჯარში გაწვევა სულ უფრო რთულდება: სამხედრო კომისარიატებში ნებაყოფლობით არავინ არ  მიდის. ამიტომაც ზოგიერთი გაწვევის პუნქტის თანამშრომლები სპორტდარბაზებში და სავაჭრო ცენტრებში რეიდებს აწყობენ, ასეთი წესით არმიაში გაგზავნილებიდან ძალიან ცოტა ხდება ნამდვილი ჯარისკაცი. „ჩვენთან მოჰყავთ 45-47 წლის მამაკაცები“, - ჩივის ერთ-ერთი ფრონტელი მეთაური, - „მათ ჯერ ფრონტის ხაზზე არ მოუღწევიათ და უკვე დაიღალნენ, სულს ძლივს ითქვამენ“.

გააცნობიერა რა პრობლემის არსებობა, უკრაინის თავდაცვის სამინისტრომ სექტემბერში ახალ სამობილიზაციო სტრატეგიაზე მუშაობა დაიწყო. სამხედრო უწყების წარმომადგენლის  ილარიონ პავლიუკის თქმით, „ამჟამინდელმა სისტემამ საკუთარი თავი ამოწურა. ბევრმა უკრაინელმა შეცდომით ჩათვალა, რომ მის ნაცვლად ვიღაც სხვამ უნდა იბრძოლოს. ასე აღარ უნდა გაგრძელდეს“.

რეფორმების მიხედვით, ახალწვეულებს ფართო არჩევანი ექნებათ კონკრეტული სახეობის ჯარებში სამსახურისათვის. გათვალისწინებულია სამხედრო მოსამსახურეების დასვენებისა და როტაციის მკაფიო სისტემა. მოხალისეები განსაზღვრული დროით იმსახურებენ და არა ისე, როგორც ახლა - უვადოდ. შეიქმნება ციფრული რეესტრი, რომელიც ქვეყნის საკადრო რესურსების უკეთ გაგებას გულისხმობს.

სხვათა შორის, უკრაინაში არიან ცალკეული ქვედანაყოფები, რომლებშიც მობილიზაციის კამპანია ნორმალურად მიმდინარეობს, მაგალითად, მე-3 შემტევი ბრიგადა - უკრაინის სპეცდანიშნულების ქვედანაყოფს წარმოადგენს. უკრაინაში ბევრგან დაინახავთ სარეკლამო  განცხადებებს, პლაკატებს შენობათა კედლებზე, რომელთა მიხედვით, ბრიგადის ჯარისკაცები გობლინებს - ბოროტების სიმბოლოებს ებრძვიან. ბრიგადის რეპუტაცია მაღალია - კარგი ტექნიკა, სამხედრო საქმის კარგად მცოდნე მეთაურები, სამსახურის კარგი პირობები საკმაოდ ბევრ უკრაინელ ახალგაზრდას იზიდავს. „რასაკვირველია, ავდეევკაში (ქალაქში, სადაც გაცხარებული ბრძოლები მიმდინარეობს) გაგზავნა და იქ ბრძოლა არავის არ ხიბლავს, მაგრამ არიან ადამიანები, რომლებიც, მათთან შესაბამისი მუშაობის შემდეგ, ბრძოლაზე თანხმობას აცხადებენ“, - ამბობს ბრიგადის საზოგადოებასთან ურთიერთობის წარმომადგენელი ქრისტინა ბონდარენკო.

რა თქმა უნდა, რუსეთსაც აქვს სამობილიზაციო პრობლემები. კრემლის ტაქტიკის მიხედვით, წარმატება ომში ცოცხალი ძალის რაოდენობით შეიძლება იქნეს მიღწეული. რუსეთის სარდლობა ფრონტის ხაზზე ხშირად მოუმზადებელ ახალწვეულებს აგზავნის, შესაბამისი შეიარაღების გარეშე. როგორც ჩანს, ამითიც არის გამოწვეული სიკვდილიანობის მაღალი დონე - ყოველდღიურად თითქმის 1000 რუსი ჯარისკაცი იღუპება. მაგრამ ელემენტარული მათემატიკა გვაჩვენებს, რომ უკრაინა სამხედრო მოსამსახურეთა რაოდენობის მხრივ კოლოსალური გამოწვევის წინაშე დგას: რუსეთს, რომელიც უკრაინას მოსახლეობით ოთხჯერ ჭარბობს, ოთხჯერ მეტი რაოდენობის ჯარისკაცის გაწვევა შეუძლია. რუსეთში არსებობს ისეთი ეკონომიკურად ჩამორჩენილი რეგიონები, სადაც არმიაში სამსახური სტაბილური შემოსავლის ერთადერთ წყაროდ ითვლება. სხვათა შორის, საკმაოდ კარგი ანაზღაურებით.

საერთოდ, კრემლმა ომისათვის მინიმალური მოთხოვნები სწორედ საკონტრაქტო გაწვევით დაიკმაყოფილა, ამიტომაც მოსკოვი მთლიან მობილიზაციას თავს არიდებს. ვლადიმერ პუტინს რომ სრული მობილიზაცია გამოეცხადებინა, მაშინ მას მოუწევდა იმის აღიარება, რომ რუსეთი უკრაინასთან ოფიციალურად იმყოფება ომის მდგომარეობაში, ახლა კი ისეთი ვითარების იმიტაცია ხდება, რომ ომი კი არ მიმდინარეობს, არამედ რაღაც შეზღუდული სახის „სპეცოპერაცია“.

უკრაინაში უკვე გაჩნდნენ სამხედრო სარდლობისა და მთავრობის კრიტიკოსები, რომელთა მტკიცებით, არმიის მდგომარეობა სავალალოა და რეფორმა ძალიან გვიანდება. მაგალითად, გადამდგარი პოლკოვნიკი ვიქტორ კამლიუკი აცხადებს, რომ „უკრაინა შეიძლება ხაფანგში აღმოჩნდეს, თუ მომავალი წლის მარტისათვის კარგად არ მოემზადება - როგორც კი რუსეთში საპრეზიდენტო არჩევნები ჩატარდება და ვლადიმერ პუტინის ისევ უმაღლეს მთავარსარდლად დარჩება, კრემლი მთელი ძალებით შეეცდება ომის გაგრძელებას. ამიტომაც კიევმა საერთო-ეროვნული მობილიზაცია უნდა გამოაცხადოს“.

მაგრამ პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი მთელი ომის განმავლობაში მაქსიმალისტურ მოწოდებებს ეწინააღმდეგება და არ ეთანხმება გასაწვევი ასაკის ოფიციალურ მომატებას არარეზერვისტებისთვის, რომელიც ამჟამად 27 წლით განისაზღვრება. რასაკვირველია, იგი, ალბათ, პოლიტიკური მოტივებით ხელმძღვანელობს - პრეზიდენტს ხალხში უკმაყოფილების გამოწვევა არ სურს: „პრეზიდენტს არ უნდა, რომ მას დიქტატორის სახელი ჰქონდეს“.

რა თქმა უნდა, ომის დროს, ასეა თუ ისე, ზოგჯერ რთული და მძიმე გადაწყვეტილებების მიღება აუცილებელია. პოლკოვნიკ ვიქტორ კამლიუკის თქმით, არმია ისეთი მტაცებელია, რომელიც მუდმივად საკვებს ითხოვს: „ჩვენ სხვა არჩევანი არ გვაქვს. გვიწევს, რომ ვიყოთ სასტიკები და სისხლისმსმელები. თუ ამ ომს წავაგებთ, ყველა ცუდ დღეში აღმოვჩნდებით“.

მოკლედ, მთავარი ამოცანაა ახალწვეულები დარწმუნება ბრძოლისათვის, მათი მოტივაციის გაძლიერება. ჯერ-ჯერობით კი სიტუაცია სასურველი არ არის. „მე მზად ვარ ვემსახურო ქვეყანას იქ, სადაც მეტი სარგებლობის მოტანა შემიძლია, ჩემი ცოდნით და უნარით. ახლა კი დღე-ღამეში 24 საათი მხოლოდ საევაკუაციო სამსახურში ვარ და ვხედავ, რომ ზოგჯერ უაზროდ უამრავი უკრაინელი იღუპება“, - ამბობს დონბასის ერთ-ერთ ცხელ წერტილში მყოფი მეომარი, მეტსახელად „დირიჟორი“, რომლის დასკვნით, „არ შეიძლება ადამიანის სიცოცხლის ასეთი დაუფასებლობა და პრიმიტიულად გამოყენება“.

წყარო: https://www.economist.com/europe/2023/12/17/ukraines-army-is-struggling-to-find-good-recruits

 

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.