USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
«The Washington Post» : რუსულ საზოგადოებაში ცვლილება აშკარად შეიმჩნევა - ყველა დარწმუნდა, რომ ვლადიმერ პუტინი თავის ადგილზეა და „სკამზე მყარად ზის“
თარიღი:  179

აშშ-ის გაზეთ „ვაშინგტონ პოსტში“ (The Washington Post) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „რუსული საზოგადოების თვალსაზრისში ცვლილება აშკარად ჩანს“, რომლის ავტორია მიხეილ ზიგარი - „უცხოელი აგენტის“ სტატუსის მქონე რუსი ჟურნალისტი.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

ოცი თვის წინათ - მას შემდეგ, რაც ვლადიმერ პუტინმა უკრაინაში სრულმასშტაბიანი შეჭრა განახორციელა - რუსული ელიტის ბევრი წარმომადგენელი თვლიდა, რომ რუსეთის აღსასრული ახლოვდებოდა. მათი აზრით, ეკონომიკა კატასტროფულად დაეცემოდა, პოლიტიკური რეჟიმი კრახის ზღვარზე აღმოჩნდებოდა.

დღეს რუსეთში არსებული განწყობა მკვეთრად არის შეცვლილი: მსხვილი ბიზნესმენები, ჩინოვნიკები და რიგითი მოქალაქეები მეუბნებიან, რომ ეკონომიკა სტაბილიზებულია -  დასავლური სანქციების მიუხედავად, რომელთაგან შარშან გამანადგურებელ ეფექტს ელოდნენ.

მოსკოვის რესტორნები კლიენტებისაგან გადატვირთულია: „სარესტორნო ბიზნესი ისზრდება არამარტო მოსკოვში, არამედ მთლიანად რუსეთის მასშტაბით, რასაც შიდა ტურიზმის განვითარება ხელს უწყობს“, - ამბობს ცნობილი რუსი რესტორატორი, - საჭმელების ხარისხიც უკეთესობისაკენ იცვლება. რასაკვირველია, 2022 წლის თებერვლის ბოლოს და მარტის დასაწყისში სარესტორნო ბიზნესს პანიკა დაეუფლა, მაგრამ შიშმა სწრაფად გაიარა“.

უძრავ ქონებაზე ფასები მატულობს, ხოლო სამშენებლო დარგი სწრაფად ვითარდება. 2022 წლის თებერვლის შემდეგ ბევრი მსოფლიო ბრენდი რუსეთიდან წავიდა და სავაჭრო ცენტრების ვიტრინები ცარიელი დატოვა, დღეს კი მათი ნიშა რუსი კოლეგების მიერ არის დაკავებული. ვლადიმერ პუტინის პრეს-მდივანმა დიმიტრი პესკოვმა ამას წინათ აღიარა, რომ „სპეცოპერაციის“ დაწყებიდან რამდენიმე თვის განმავლობაში რუსეთის ეკონომიკა კოლაფსის წინაშე იდგა, მაგრამ ამჟამად ქვეყანამ ცუდი პერიოდი უკან მოიტოვა.

ომამდე რუსი ბიზნესმენები თავიანთ დანაზოგებს დასავლეთში ინახავდნენ. ისინი იქვე ყიდულობდნენ უძრავ ქონებასაც, რომელიც ხშირად მათი ოჯახებისათვის მეორე სახლს წარმოადგენდა. ახლა კი, როგორც ერთ-ერთმა რუსმა ოლიგარქმა მითხრა, დასავლეთის კარი დაიხურა, რასაც შედეგად რუსეთში საინვესტიციო ბუმი მოჰყვა. მაგნატებისათვის ერთადერთი დარჩენილი შესაძლებლობა იმაში გამოიხატება, რომ მათ თავიანთი ფული რუსეთის ეკონომიკაში შიდა ინვესტიციების სახით უნდა დააბანდონ. დრეს მსხვილი სტრატეგიული პროექტები რუსეთის სხვადასხვა რეგიონებში რეალიზდება - აღმოსავლეთ ციმბირის მთიანი ალტაიდან დაწყებული, კარელიამდე და ფინეთის საზღვამდე. სექტემბერში ამერიკული სააგენტო Bloomberg-ი იტყობინებოდა, რომ ომის დაწყების შემდეგ რუსმა ოლიგარქებმა სამშობლოში 50 მილიარდამდე დოლარი დააბრუნეს. იმ მილიარდერების თქმით, ვისაც მე ვესაუბრე, 50 მილიარდი საკმაოდ მოკრძალებული შეფასებაა, დასავლეთიდან რუსეთში ბევრად მეტი ფული დაბრუნდა.

რუსეთის მრეწველობის ტემპები მატულობს. რასაკვირველია, ამაში მთავარ წამყვან როლს სამხედრო-სამრეწველო კომპანიები ასრულებენ და მოსალოდნელია, რომ მთგან ზოგიერთი მიმდინარე წლის ბოლოს 30%-იან ზრდას აჩვენებს. მოსკოვი აგრძელებს ნავთობისა და გაზის გაყიდვას საზღვარგარეთელ მომხმარებლებთან - არამარტო ჩინეთში და ინდოეთში, არამედ ტრადიციულ ბაზარზე - ბებერ ევროპაშიც. ევროპელი კლიენტებიდან ბევრი რუსულ ენერგომატარებლებს თავიანთი შუამავლების - თურქეთის, აზერბაიჯანის ან ეგვიპტის -  დახმარებით ყიდულობენ. დიახ, დასავლეთმა მართლაც გაწყვიტა რუსეთთან თავისი კავშირების დიდი ნაწილი, მაგრამ მოსკოვის ვაჭრობა დანარჩენ მსოფლიოსთან თანდათან აქტიურდება და ფართოვდება.

შეიძლება ითქვას, რომ ისეთი იზოლაცია, რომელშიც საბჭოთა კავშირი „ცივი ომის“ დროს იყო მოქცეული, ამჟამად არ განმეორებულა. რუსეთს შეუზლია მისთვის აუცილებელი ბევრი საქონელი და ნივთი ჩინეთიდან მიიღოს. ბევრი მოსკოველისათვის ქუჩაში ყველაზე შესამჩნევ ცვლილებად ითვლება ის, რომ დასავლური წარმოების ავტომობილები პრაქტიკულად მთლიანად ჩინურმა მოდელებმა ჩაანაცვლა.

საერთაშორისო სავალუტო ფონდის პროგნოზით, რომელიც უკრაინის წინააღმდეგ ომის დაწყების შემდეგ გამოქვეყნდა, 2023 წელს რუსეთის ეკონომიკა 2,3%-ით უნდა დაცემულიყო. 2023 წლის იანვარში ფონდმა შეცვალა თავისი შეფასება და რუსეთის ეკონომიკის 0,3%-იანი ზრდა იწინასწარმეტყველა. აღსანიშნავია, რომ სავალუტო ფონდს, მიმდინარე წლის განმავლობაში, კიდევ რამდენჯერმე მოუწია პროგნოზის შეცვლა და ბოლოს, 2,2%-იანი ზრდის მაჩვენებლზე შეჩერდა.

დასავლურმა სანქციებმა რუსული ბიზნესის ლიდერებს სხვა არჩევანი არ დაუტოვა, გარდა იმისა, რომ სამშობლოში ეცხოვრათ და ემუშავათ: მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთი რუსი ბიზნესმენი დასავლეთში ცხოვრობდა, კრემლს აკრიტიკებდა და უკრაინას მხარს უჭერდა, ისინი დასავლური სანქციებით მაინც დაისაჯნენ - მაგალითად, ბანკირი ოლეგ ტინკოვი, რომელმაც დაგმო უკრაინაზე თავდასხმა და უარი განაცხადა რუსეთის მოქალაქეობაზე. მაგნატი მიხეილ ფრიდმანი, რომელიც ომის გამო კრემლს აკრიტიკებდა, დიდი ბრიტანეთის ხელისუფლებამ მაინც დააპატიმრა და აშშ-ის სანქციების ქვეშ აღმოჩნდა. საბოლოოდ, იგი ლონდონიდან ჯერ ისრაელში წავიდა, შემდეგ კი მოსკოვში დაბრუნდა.

მიხეილ ფრიდმანის დაბრუნება მნიშვნელოვანი სიგნალი გამოდგა რუსული ბიზნეს-ელიტისათვის: ისინი დარწმუნდნენ, რომ დასავლეთი რუს ბიზნესმენში მხოლოდ მტერს ხედავს. ეს ნიშნავს, რომ თავის გადარჩენის ერთადერთ გზას კრემლთან თანამშრომლობა წარმოადგენს იმდენად, რამდენადაც ვლადიმერ პუტინს, დასავლეთისაგან განსხვავებით, ჯერ-ჯერობით არცერთი ბიზნესმენი არ დაუსჯია - ისინიც კი, ვინც უკრაინასთან ომის წინააღმდეგ გამოდის.

მაგრამ რუსი ბიზნესმენები იმაში, რომ ვლადიმერ პუტინი იმარჯვებს, ყველაზე მეტად სწორედ ახლო აღმოსავლეთის კრიზისმა დაარწმუნა. ისინი მიხვდნენ, რომ დასავლეთის საზოგადოებრივი აზრი უკრაინას თანდათან შორდება. იმავდროულად კი ვლაიმერ პუტინი გლობალური სამხრეთის თვალში თავის პოზიციებს იმყარებს. მისი განცხადებები, რომ ღაზას კრიზისში დამნაშავე ამერიკის შეერთებული შტატებია, მთელ მსოფლიოში მილიონობით ადამიანი ეთანხმება.

რაც შეეხება კონკრეტულად „სპეცოპერაციის“ მიმდინარეობას: რუსეთის ხელისუფლებას აქვს ცოცხალი ძალის რეზერვი, ადამიანური რესურსები - განსაკუთრებით ღარიბ რეგიონებში, სადაც ჯარში სამსახურის მსურველებს ისეთ კონტრაქტს უფორმებენ, რომლის მიხედვით, მისი ხელფასი ჩვეულებრივზე ათჯერ მეტია. ვლადიმერ პუტინს ხაზინაში ჯერ კიდევ ბევრი ფული აქვს, რაც იმას ნიშნავს, რომ უახლოეს პერსპექტივაში კრემლს რუსეთის არმიის რეზერვი, „საზარბაზნე ხორცის“ სახით, გარანტირებული აქვს.

რუსული ელიტა კარგად აცნობიერებს იმას, რომ პუტინის რეჟიმს საკმაოდ ბევრი სისუსტეები აქვს. მაგალითად, რუსეთს დღემდე არ შეუძლია მისთვის საჭირო ზოგიერთი სახის პროდუქციის წარმოება, მეგობრების დახმარებით მათი მიღება კი ძალიან რთულია. როგორც ერთ-ერთმა ბიზნემენმა მითხრა, რუსულ ავიაკომპანიებს საქმიანობის შეჩერება და დახურვა მოუწევთ სამგზავრო თვითმფრინავების სათადარიგო ნაწილების ნაკლებობის გამო.

და მაინც, ამის მიუხედავად, ცვლილება რუსულ საზოგადოებაში აშკარად შესამჩნევია. ოცი თვის წინ რუსული ელიტა დარწმუნებული იყო, რომ ვლადიმერ პუტინი, რომელიც დასავლეთს ეწინააღმდეგებოდა, საბოლოოდ დამარცხდებოდა და მას, არასწორი გათვლის გამო, მკაცრი ფასის გადახდა მოუწევდა.

მაგრამ, როგორც ჩანს, ახლა ელიტის უმრავლესობამ ხელისუფლების მიმართ თავისი დამოკიდებულება შეცვალა. მათი აზრით, რუსეთის პრეზიდენტმა ყველას აჩვენა, რომ იგი თავის ადგილზეა და „სკამზე მყარად ზის“.

წყარო:https://www.washingtonpost.com/opinions/2023/11/28/putin-russia-sanctions-economy-oil/

 

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.