USD 2.7433
EUR 2.8862
RUB 2.7214
თბილისი
«The Wall Street Journal» (აშშ): „მეორე მსოფლიო ომის ისტორიული გამოცდილება რუსული აქტივების კონფისკაციისა და მათი უკრაინისათვის გადაცემის ნებას არ იძლევა“
თარიღი:  216

იმ დროს, როცა აშშ რუსეთის ცენტრალური ბანკის აქტივების (300 მილიარდი დოლარი, რომელიც უკრაინის ომის დაწყებიდან გაყინულია) კონფისკაციის წინადადებით გამოდის - მოსკოვის მიმართ რეპარაციის სახით, გერმანია კატეგორიულად ეწინააღმდეგება შეერთებული შტატების ინიციატივას. ბერლინი შიშობს, რომ გაყინული ფასეულობების კონფისკაციამ შეიძლება პრეცედენტი შექმნას და სასამართლოებში ახალი სარჩელების წარდგენის საფუძველი გახდეს, მეორე მსოფლიო ომის დროს მიყენებული ზიანის ანაზღაურებისთვის:მ - ნათქვამია ამერიკულ გაზეთ The Wall Street Journal-ში გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „მეორე მსოფლიო ომის გამოცდილება რუსული აქტივების კონფისკაციისა და მათი უკრაინისათვის გადაცემის ნებას არ იძლევა“ (ავტორი - ბოიან პანჩევსკი).

აშშ და დიდი ბრიტანეთი აცხადებენ, რომ რუსეთის აქტივების კონფიკაციას უდიდესი პოზიტიური მნიშვნელობა ექნება უკრაინის გამარჯვებისათვის, მაგრამ პრობლემა ისაა, რომ ევროპის ერთიანი მხარდაჭერის გარეშე ვაშინგტონისა და ლონდონის ჩანაფიქრი ფაქტიურად ვერ განხორციელდება.

რუსეთის კუთვნილი ფულის ორი მესამედი ევროპის კლირინგულ ცენტრებში არის გათავსებული. გერმანია მხარს უჭერს მხოლოდ აღნიშნული თანხიდან მიღებული პროცენტული შემოსავლების გამოყენებას, უკრაინისათვის იარაღის შეძენის მიზნით. ბერლინის მსგავსად, პარიზი, რომი და ევროპის ცენტრალური ბანკიც ყოყმანობენ მხარი დაუჭირონ აშშ-ის ინიციატივას - ისინი შიშობენ, რომ რუსული რეზერვების კონფისკაცია ძირს გამოუთხრის საერთაშორისო ნდობას ევროს მიმართ

„დიდ შვიდეულშიც“ (G7) თვალსაზრისი იმაზე, საჭიროა თუ არა რუსული აქტივების კონფისკაცია, ერთნაირი არ არის. წინააღმდეგია, მაგალითად, იაპონია. რატომ? იმიტომ, რომ  მას რეპარაციულ პრეტენზიებს უყენებენ სამხრეთ კორეა და სხვა მეზობლები, რომლებიც მეორე მსოფლიო ომის წლებში იაპონიას მიერ იყვნენ დაპყრობილი.

რუსული ფულის კონფისკაციის საკითხის მიმართ ბერლინის მკვეთრ ნეგატიურ პოზიციას თავისი მიზეზები აქვს - იმიტომ, რომ რეპარაციების გადახდა გერმანიისათვის ძალიან მწვავე საკითხს წარმოადგენს. მეორე მსოფლიო ომის დასრულებიდან ათეულობით წელია გასული, ეს პრობლემა კი გერმანიის მეზობლებს დღემდე არ ასვენებთ - ისინი პერმანენტულად მოითხოვენ ბერლინისაგან ფაშისტური რეიხის მიერ გაჩაღებული ომით მიყენებული ზიანის ანაზღაურებას.

მაგალითად, პოლონეთი, რომელიც ნაცისტურმა გერმანიამ მეორე მსოფლიო ომის დროს დაიპყრო, 2022 წლიდან ბერლინისაგან 1,3 ტრილიონი დოლარის გადახდას ითხოვს, ხოლო საბერძნეთი 2019 წლიდან - 300 მილიარდ დოლარზე მეტს. დაახლოებით იმდენივეს მოითხოვს იტალიაც.

გერმანიის მტკიცებით, რეპარაციების გადახდის საკითხი უკვე მოგვარებულია 1990 წლის აშშ-სსრკ-გერმანიის ხელშეკრულებით ორი გერმანიის (გფრ-გდრ) გაერთიანების შესახებ, თუმცა პოლონეთი, საბერძნეთი და იტალია აცხადებენ, რომ რადგანაც მათ ხელშეკრულებისათვის ხელი არ მოუწერიათ, ამიტომ რეპარაციების საკითხი ღიად რჩება.

(...)

ბოლო წლებში იყო რამდენიმე შემთხვევა, როცა იტალიის სასამართლოებმა მოქალაქეები გერმანიის ოკუპაციის მსხვერპლად ჩათვალეს და მათთვის კომპენსაციის გადახდა დაადგინეს. საქმე იმაშია, რომ 1943 წელს გერმანიის ვერმახტმა, ბენიტო მუსოლინის ფაშისტური რეჟიმის დაცემის შემდეგ, ჩრდილოეთისა და ცენტრალური იტალიის ოკუპირება განახორციელა და ბევრი იტალიელი რეპრესიების მსხვერპლი გახდა. სასამართლოების გადაწყვეტილებით,  იტალიის ტერიტორიაზე არსებული გერმანიის ქონება კონფისკაცია უნდა მოხდეს და ფული იტალიელებს გადაეცეთ.

თავის მხრივ გერმანიამაც სარჩელი შეიტანა იტალიის წინააღმდეგ გაეროს საერთაშორისო სასამართლოში. მიუხედავად ამისა, იტალიის მთავრობამ უარი განაცხადა საქმეების შეწყვეტის შესახებ და აღნიშნა, რომ ხელისუფლება სასამართლო სისტემის დამოუკიდებლობის პრინციპის დარღვევას არ დაუშვებს.

რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადებით, რუსული აქტივების კონფისკაცია  „21-ე საუკუნის მეკობრეობის“ გამოვლენა იქნება. კრემლმა ხაზი გაუსვა, რომ აუცილებლად მიიღებს საპასუხო ზომებს რუსეთის ტერიტორიაზე და რუსულ ბანკებში არსებული დასავლეთის აქტივების მიმართ.

(...)

როგორც ამერიკელი იურისტები აცხადებენ, საერთაშორისო სამართლის დებულებების მიხედვით, ცალკეულ ქვეყნებს შეუძლიათ კონტრზომები გამოიყენონ იმ სახელმწიფოს მიმართ, რომლებიც საერთაშორისო ვალდებულებებს არღვევენ - თანაც ისეთი კონტრზომების მიღება, რომლებიც ეროვნული კანონმდებლობით გათვალისწინებული არ არის. ამასთან, იმავე იურისტებსა და პოლიტიკოსებს შორის უთანხმოებაა იმაზე, აქვს თუ არა ასეთი უფლება სხვა ქვეყნებს, უკრაინის გარდა, რომელიც რუსეთის აგრესიის პირდაპირ ობიექტს (მსხვერპლს) წარმოადგენს.

თავდაპირველად აშშ-ის ოფიციალური პირები შიშობდნენ, რომ რუსეთის აქტივების კონფისკაციის ნეგატიური შედეგები შეიძლება ამერიკას და მის მოკავშირეებს (მაგალითად, ისრაელს) ბუმერანგივით უკან დაუბრუნდესო. ამიტომაც ისინი უპირატესობას აძლევენ იმას, რომ კონფისკაციის უფლება ჰქონდეთ მხოლოდ უკრაინის სპონსორებს, რომლებიც თვითონაც ზარალდებიან უკრაინის ომით (ანუ კიევს იარაღს და ფულს აძლევენ).

ბარტ შევჩიკი, ამერიკელი იურისტი, რომელიც ადრე საერთაშორისო სასმართლოში მუშაობდა, აცხადებს, რომ გერმანიის შიშები ზიანის ანაზღაურების საკითხში პრეცედენტის შექმნაზე უსაფუძვლოა. „ლოგიკა მიგვანიშნებს, რომ კონტრზომები (ამ შემთხვევაში - კონფისკაცია) გამოყენებული უნდა იქნას საერთაშორისო სამართლის დღევანდელი დამრღვევების მიმართ და არა მათ წინააღმდეგ, რომლებმაც 80 წლის წინ რაღაც ჩაიდინეს“, - განაცხადა მან.

მაგრამ როგორც გერმანელი ოფიციალური პირები ამტკიცებენ, კანცლერ ოლაფ შოლცს, რომელიც თვითონ არის იურისტი და რომელიც ოდესღაც საკუთარ იურიდიულ კომპანიას ხელმძღვანელობდა, რისკის გაწევა არ სურს. მისი ერთ-ერთი ჩინოვნიკის თქმით, თუ გერმანია რუსული აქტივების კონფისკაციაზე დათანხმდება, მაშინ სხვა სახელმწიფოებს [ძირითადად „გლობალური სამხრეთის“ ქვეყნებს] საბაბი მიეცემათ ევროპულ დედაქალაქებს პრეტენზიები წაუყენონ მონობისა და კოლონიალიზმის დროს მიყენებული ზიანის ანაზღაურების მიზნით

წყარო: https://www.wsj.com/world/europe/world-war-ii-history-haunts-attempts-to-seize-russian-assets-eb066910

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.