ბრიტანულ გაზეთ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სარედაქციო სტატია სათაურით „რუსეთის აგრესია არ უნდა დავივიწყოთ, დონალდ ტრამპი კი ვლადიმერ პუტინს კარტ-ბლანშს აძლევს“.
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
როგორც პოლიტიკოსები ამბობენ ხოლმე, ბოლო დღეების „ოპტიკა“ (მოვლენები და მათი აღქმა) ვლადიმერ პუტინისათვის ჩინებულია. სამწლიანი ცივი დამოკიდებულების შემდეგ დასავლეთმა კრემლის გუნდთან ერთ მაგიდაზე დაჯდომაზე დათანხმდა, ანუ რუსეთი ამერიკელებთან მოლაპარაკებების პროცესს დაუბრუნდა, თანაც საერთაშორისო დიპლომატიის უმაღლეს დონეზე. ერ-რიადში მოსკოვის დელეგაციას ხელმძღვანელობდა სერგეი ლავროვი, რომლის წინააღმდეგ მრავალი საერთაშორისო სანქცია მოქმედებს, მაგრამ...
საუდის არაბეთში გამართულ მოლაპარაკებაზე მხარეებმა არამარტო უკრაინაზე იმსჯელეს. ორივე მხარეს სურს სრულფასოვანი დიპლომატური ურთიერთობების აღდგენა, ვაჭრობის განახლება... მოლაპარაკების მომდევნო ეტაპი იქნება უშუალოდ პრეზიდენტების დონალდ ტრამპისა და ვლადიმერ პუტინის შეხვედრა, რომელიც რამდენიმე კვირის შემდეგ გაიმართება. უკრაინაში შეჭრიდან სამი წლის შემდეგ ისტორია ტავბრუდამხვევით სისწრაფით ვითარდება.
რღვეული (ბზარები), რომელიც ჯერ კიდევ რუსეთის უკრაინაში შეჭრამდე არსებობდა აშშ-ისა და დასავლეთის სანქციების სახით - ყირიმის მიერთებისა (2024 წელს) და სოლსბერის მოწამვლების (2018 წელს) გამო - ალბათ, მალე გაქრება. ხომ თქვა მისტერ მარკო რუბიომ -„დასავლეთს ნორმალური ცხოვრების აღდგენა სურს“.
პრეზიდენტ დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილებამ - რაც შეიძლება სწრაფად დაასრულოს ომი უკრაინაში - მოსკოვს ხელში „კარტ-ბლანში“ მისცა. ახლა რუსებმა იციან, რომ თეთრი სახლის ბინადარი კრემლელ კოლეგას ფართო შესაძლებლობას მისცემს უკრაინასთან გასამარჯვებლად (ომის დასამთავრებლად), თვითონ კი თავის თავს დიდ მშვიდობისმყოფლად წარმოიდგენს.
იმას, თუ რას ფიქრობენ უკრაინელები, როგორც ჩანს, მნიშვნელობა არ აქვს. შეიძლება ვინმეს უცნაურად მოეჩვენოს, მაგრამ ფაქტია, რომ ვოლოდიმირ ზელენსკიმ, რომელიც საუდის არაბეთში უნდა ყოფილიყო, თავისი ვიზიტი გააუქმა - მას პირდაპირ მიანიშნეს, რომ იგი რუბიო-ლავროვის მოლაპარაკების დროს ერ-რიადში სასურველი პიროვნება არ იყო. ვოლოდიმირ ზელენსკის თავისი ქვეყნის მომავლის განმსაზღვრელ მოლაპარაკებაში მონაწილეობაზე უარი უთხრეს. არადა, მისტერ მარკო რუბიო ამბობდა, რომ „დგება ისეთი სამართლიანი და მტკიცე მშვიდობის დრო, რომელიც ყველასთვის მისაღებია“. ამასთან, მის ნათქვამში ისიც ჩანდა, რომ დონალდ ტრამპს ასე უნდა და თუ უკრაინელები მის სურვილს მხარს არ დაუჭერენ, ესე იგი, მათ ამერიკული დახმარება შეუწყდებათ.
მარკო რუბიომ ისიც თქვა, რომ ამერიკა რუსეთს სანქციებს მოუხსნის, რაც, თავის მხრივ, ევროკავშირსა და დიდ ბრიტანეთს რთულ მდგომარეობაში ჩააყენებს: გააუქმებენ თუ არა ისინი თავიანთ ანტირუსულ სანქციებს იმ დროს, როცა თვითონ მოლაპარაკებაში არ მონაწილეობენ? და რატომ უნდა დაუშვას დიდმა ბრიტანეთმა რუსეთის მიმართ ლოიალობა იმის შემდეგ, რაც კრემლმა სოლსბერიში გააკეთა?
რატომ უნდა დახარჯოს ბრიტანელმა გადასახადის გადამხდელმა თავისი ფული რუსეთის მიერ უკრაინისადმი მიყენებული ზარალის ასანაზღაურებლად? დროა რუსული აქტივი - გაყინული 300 მილიარდი დოლარი, რომლის მხოლოდ პროცენტები იხარჯება ხლა უკრაინისათვის, მთლიანად გადაეცეს კიევს. მოკლედ, ისეთი პირი უჩანს მოვლენებს, რომ რუსმა მილიარდერებმა შეიძლება თავიანთი ჩამორთმეული იახტები და ბინები ისე დაიბრუნონ, თითქოსდა არაფერი არ მომხდარა.
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.