USD 2.7143
EUR 3.2143
RUB 3.2694
თბილისი
«The Daily Telegraph» (დიდი ბრიტანეთი): „თურქეთის დემოკრატიას დაცვა ესაჭიროება: რითი ჰგავს რეჯეფ ერდოღანი ვლადიმერ პუტინს“
თარიღი:  463

ბრიტანული გაზეთის „დეილი ტელეგრაფის“ (The Daily Telegraph) 25 მარტის ნომერში გამოქვეყნებულია სარედაქციო სტატია სათაურით „თურქეთის დემოკრატიას დაცვა ესაჭიროება: რითი ჰგავს რეჯეფ ერდოღანი ვლადიმერ პუტინს“. პუბლიკაციაში განხილულია თურქეთში ამ დღეებში მიმდინარე მნიშვნელოვანი პოლიტიკური პროცესის - სახალხო გამოსვლებისა და მიტინგების მიზეზები.

გთავაზობთ სტატიას მცირე შემოკლებით:

თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ ერდოღანი რეგულარულად აწყდება გამოწვევებს თავისი ავტოკრატული მმართველობის გამო, მაგრამ საინტერესო ისაა, რომ იგი იმარჯვებს იმ არცევნებში, რომელიც მას, ყველა წესისა და რიგის მიხედვით, აუცილებლად უნდა წაეგო. 2023 წელს მან უარყო პროგნოზები, რომ საპრეზიდენტო არჩევნებში დამარცხდებოდა, რომ მისი მმართველობის ხანგრძლივი პერიოდი თავის ლოგიკურ დასასრულს უახლოვდებოდა და ამ დროს კვლავ გაიმარჯვა - პრეზიდენტობა კიდევ ხუთი წლის ვადით გაიგრძელა.

რეჯეფ ერდოღანი თურქეთს 2003 წლიდან ხელმძღვანელობს - იგი ხან ქვეყნის პრემიერ-მინისტრი იყო, ხან პრეზიდენტის პოსტი ჰქონდა დაკავებული. რეჯეფ ერდოღანს ბევრი აკრიტიკებდა (და აკრიტიკებს), მაგრამ მას ყოველთვის პოულობდა შესაძლებლობას, რომ მათი იმედები გაეცრუებინა და ხელისუფლებაში დარჩენილიყო. ასეთი პოლიტიკური დრეგრძელობის ძირითადი მიზეზი ისაა, რომ თურქეთის ლიდერი და მისი პარტია მთლიანად აკონტროლებს ქვეყნის მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებს.

ბოლო დროს პრეზიდენტმა გადაწყვიტა ესარგებლა თავისი გავლენით ქვეყნის სასამართლო სისტემაზე - მისი ბრძანებით სტამბოლის მერი ექრემ იმამოღლუ დააკავეს (მთავარი ოპოზიციური ორგანიზაციის - სახალხო-რესპუბლიკური პარტიის წევრი). სასამართლოს გადაწყვეტილებით, უკვე ყოფილ მერს - კორუფციის, მექრთამეობისა და ტერორიზმის ხელშეწყობის ბრალდებით - პატიმრობა მიესაჯა, მაგრამ რეჯეფ ერდოღანს ზედმეტი მოუვიდა და, როგორც იტყვიან ხოლმე, უკიდურესობაში გადავარდა: სტამბოლის მერის დაპატიმრებამ ქვეყნის უდიდეს ქალაქში საყოველთაო სახალხო მღელვარება გამოიწვია.

რეჯევ ერდოღანის ბევრი კრიტიკოსის აზრით, ასეთი მოქმედება რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინის მმართველობის მეთოდებს ჰგავს - კრემლის ბინადარიც იგივენაირად ცდილობს გაუსწორდეს თავის პოლიტიკურ ოპონენტებს: მოახდინოს მათი დისკრედიტირება და მეტოქეები საპყრობილეში გაგზავნოს.

ექრემ იმამოღლუ ამას წინათ თურქეთის [ქემალისტურმა] სახალხო-რესპუბლიკურმა პარტიამ თავის კანდიდატად დაამტკიცა 2028 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში. ერთი შეხედვით, რეჯეფ ერდოღანის მოქმედება გაკვირვებას იწვევს:  მას, თურქეთის კონსტიტუციით, პრეზიდენტობის კანდიდატად წამოყენების უფლება აღარ აქვს... მაგრამ, როგორც ზოგიერთი მისი არაკეთილმსურველი მიუთითებს, სწორედ აქ ჩანს მისი კიდევ ერთი მსგავსება ვლადიმერ პუტინთან - რეჯეფ ერდოღანი, ალბათ, ფიქრობს, რომ მას კონსტიტუციაში ცვლილების შეტანა და თავისი უფლებამოსილების გაგრძელება შეუძლია.

პრეზიდენტის გარემოცვა აცხადებს, რომ რეჯეფ ერდოღანს არაფერი შეხება არ აქვს სასამართლოსთან ექრემ იმამოღლუს დაპატიმრების თაობაზე - თურქეთში დემოკრატიული სასამართლო სისტემაა და მასზე პრეზიდენტის კონტროლი არ ვრცელდებაო, მაგრამ თურქებს მმართველი სამართლიანობისა და განვითარების პარტიის განცხადებებისა არ სჯერათ. აშკარაა, რომ სტამბოლის მერის დაპატიმრება სწორედ იმ ფაქტმა გამოიწვია, რომ იგი პრეზიდენტობის კანდიდატად დასახელდა.

თურქეთში მსგავსი სამოქალაქო მღელვარებები ადრეც ბევრჯერ მომხდარა, მაგრამ შემდეგ ჩაწყნარებულა. გლობალური დაძაბულობების ფონზე თურქეთისათვის სტაბილურობის შენარჩუნება აუცილებელია - ქვეყანა ნატოს წევრებს შორის მეორე ადგილზეა ტავისი სამხედრო ძლიერების - არმიის მრავალრიცხოვნებისა და თანამედროვე შეიარაღების მხრივ, ხოლო მის ტერიტორიაზე აშშ-ის ბაზებია განლაგებული, ბირთვული იარაღის ჩათვლით.

თურქეთის ლიდერმა უნდა აჩვენოს დასავლეთს, რომ იგი თავის ნატოელ დემოკრატიულ მოკავშირეთა ბანაკში რჩება, არ მიბაძავს თავის რუს კოლეგას - არ გაიზიარებს მოსახლეობის წინააღმდეგ მისი ბრძოლის ტაქტიკას და დროულად შეწყვეტს ძალადობას თანამოქალაქეების მიმართ, რომელთა პროტესტს ობიექტური საფუძველი აქვს.

წყარო: https://www.telegraph.co.uk/opinion/2025/03/23/turkish-democracy-must-be-defended/

თბილისი
თბილისის რომელ ქუჩებს გაეთიშებათ დენი 18 სექტემბერს?

სხვადასხვა სამუშაოების ჩატარების გამო 18 სექტებერს ელექტრომომარაგება დროებით შეიზღუდება

დიდუბის და ჩუღურეთის რაიონები

ქსელში გადართვების გამო 01:00 საათიდან 04:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: თამარ მეფის  გამზირის, წერეთლის გამზირის (ნაწილობრივ), ნორიოს აღმართის, ცაბაძის (ნაწილობრივ), ფიფიების, ვორონინის, თევდორე მღვდლის, გორის, ბათუმის, ფოთის, ბაგრატიონის, ევდოშვილის, აბასთუმნის, ჩუბინაშვილის, ფოცხვერაშვილის, გოგოლის, გროზნოს, მამრაძის, დონდუას, ქინქლაძის, ჩიტაიას, ცხრა ძმა ხერხეულიძის, თვალჭრელიძის, ცოტნე დადიანის, ართვინის, კაპანაძის, ფარავნის, მამარდაშვილის, თეთნულდის, კიკვიძის, პალიასტომის, მარუაშვილის და ზაზიშვილის ქუჩების მოსახლეობას.   

გადაუდებელი სამუშაოების გამო 10:00 საათიდან 18:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: გარდაბნის სანერგე მეურნეობის (ნაწილობრივ), ლოტკინის სანერგე მეურნეობის (ნაწილობრივ), რეხის დასახლების, ხაჩატურიანის, რეხის, ენუქიძის, გაბისკირიას, ყუბანეიშვილის, ჟორდანიას, თამარ და აკაკი პაპავების, ჯინჭარაძე, ლოლაძის, მახათას, ცაიშის, დადიანი-ანჩაბაძის, აგიაშვილის, ივერთუბნის, ბარაკონის, კარტოზიას, ხორნაულის, ყანჩელის, დოლიძის, გაბუნიას, ბეთაშვილის, ალავერდის, ახალი რეხის, ვალერიან კანდელაკის,  მახათას, თამარ მამულაშვილის, მარინე უთმელიძის, გურამ გაბისკირიას, რაულ ეშბას, ალოიზ მიზანდარის და ანასტასია თუმანიშვილი-წერეთლის ქუჩების მოსახლეობას. 

კრწანისის რაიონი

გადაუდებელი სამუშაოების გამო 10:00 საათიდან 18:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: რუსთავის გზატკეცილის (ნაწილობრივ), სოფელი ფონიჭალას, ფონიჭალის დასახლების, ქვემო ფონიჭალის დასახლების, ვაგზლის, გულიკო გოდოლაძის, ევსტათი მცხეთელის, შოთა ნიშნიანიძის და სადგურის ქუჩების მოსახლეობას. 

ვაკის რაიონი

ქსელში გადართვების გამო 01:00 საათიდან 04:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: ილია ჭავჭავაძის გამზირის (ნაწილობრივ), მოსაშვილის, ბერძენიშვილის, დარიალის, კავსაძის და ფალიაშვილის ქუჩების მოსახლეობას.   

გადაუდებელი სამუშაოების გამო 10:00 საათიდან 19:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: ილია ჭავჭავაძის გამზირის (ნაწილობრივ), დიდიმ მირცხულავას, ირაკლი აბაშიძის, ფალიაშვილის, არაყიშვილის და ბაზალეთის ქუჩების მოსახლეობას. 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.