USD 2.7433
EUR 2.8862
RUB 2.7214
თბილისი
«The Daily Telegraph» (დიდი ბრიტანეთი): „შევაიარაღებთ თუ არა ჩვენ უკრაინას, რუსეთი, ამის მიუხედავად, ბირთვულ იარაღს მაინც გამოიყენებს“
თარიღი:  

ბრიტანული გაზეთი „დეილი ტელეგრაფი“ (The Daily Telegraph) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „შევაიარაღებთ თუ არა ჩვენ უკრაინას, რუსეთი, ამის მიუხედავად, ბირთვულ იარაღს მაინც გამოიყენებს“ (ავტორი - სემიუელ რამანი, ოქსფორდის უნივერსიტეტის უმცროსი მეცნიერ-თანამშრომელი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

ბოლო რამდენიმე კვირის განმავლობაში დასავლეთის ქვეყნებმა უკრაინას ნება მისცეს, რომ მათ მიერ მიწოდებული ნატოს სტანდარტების მქონე იარაღით კიევმა დარტყმა მიაყენოს რუსეთის ტერიტორიაზე მდებარე სამხედრო-ეკონომიკურ ობიექტებს. რუსეთმა ისეთი პასუხი გასცა, რომელშიც ბირთვული იარაღის გამოყენებაა ნაგულისხმევი.

კრემლის განზრახვებმა ბირთვული მუქარების გაგრძელებაზე დასავლეთში ორი წინააღმდეგობრივი რეაქცია გამოიწვია:

პირველი იმაში გამოიხატება, რომ რუსეთის ბირთვული მუქარები უსაფუძვლოა და მას ყურადღება არავინ არ უნდა მიაქციოს. ეს არგუმენტი ეფუძნება  იმას, რომ რუსეთმა იცის - ბირთვული იარაღის გამოყენება გამოიწვევს ნატოსთან მსხვილმასშტაბიან შეტაკებას, რომელიც საპასუხო ბირთვული დარტყმით იქნება გამოხატული. შესაბამისად, კრემლი ამ ნაბიჯს არ გადადგამს.

მეორე მიზეზი გამოიხატება იმაში, რომ რუსეთს შეიძლება მართლაც გაუჩნდეს ბირთვული რაკეტებით სარგებლობის ცდუნება, თუ ნატო უკრაინაში ძლიერ ესკალაციას გადაწყვეტს. თავის დროზე სწორედ ესკალაციის შიშმა გამოიწვია ტანკების, შორი მოქმედების რაკეტებისა და თვითმფრინავების მიწოდების დაგვიანება უკრაინისათვის. ამიტომაც აუკრძალა დასავლეთმა კიევს თავისი იარაღის გამოყენება რუსეთის ტერიტორიის დასაბომბად.  

ორივე არგუმენტი მცდარია. რუსეთის კომპეტენტურ პირებთან და ექსპერტებთან ჩემი მრავალწლიანი ურთიერთობის საფუძველზე მე მივედი დასკვნამდე, რომ არსებობს რეალისტური სცენარი, რომლის დროსაც რუსეთს უკრაინაში (ან ნატოს წინააღმდეგ) ტაქტიკური ბირთვული იარაღის გამოყენება შეუძლია. განსაკუტრებით მნიშვნელოვანია ის გარემოება, რომ რუსეტის გადაწყვეტილება დამოკიდებული არ იქნება დასავლეთის ქცევა-მოქმედებაზე.

ვლადიმერ პუტინმა რომ თითი დააჭიროს ბირთვულ ღილაკს, ამისათვის სამი ფაქტორის ურთიერთშეთავსება უნდა არსებობდეს:

პირველი - ეს არის ის, თუ როგორ ხედავს ვლადიმერ პუტინი მოვლენების განვითარებას უკრაინის ფრონტზე. გავრცელებულია აზრი, რომ რუსეთის ბირთვული იარაღის გამოყენებას მხოლოდ იმ შემთხვევაში გადაწყვეტს, თუ კრემლი უკრაინაში დამარცხების პირას აღმოჩნდება. ხმები, რომ პუტინი ატომურ რაკეტებს გამოყენებსო, განსაკუთრებით გავრცელდა 2022 წლის შემოდგომაზე, როცა უკრაინის ჯარებმა რუსეთის არმიას ხერსონიდან და ხარკოვიდან უკან დაახევინეს. მიუხედავად იმისა, რომ ასეთი ლოგიკა მთლად ზუსტი არ არის, ის მაინც შეიძლება ერთ-ერთი ფაქტორი იყოს.

მეორე - რუსეთის საშინაოპოლიტიკური სტაბილურობა. მართალია, „ვაგნერელი“ მეამბოზე ევგენი პრიგოჟინი უკვე მკვდარია, ხოლო ჰოლანდიური სამგზავრო თვითმფრინავის ჩამომგდები იგორ გირკინი ციხეშია, ტოტალური ომის მოსურნე ულტრანაციონალისტები ვლადიმერ პუტინისათვის ყველაზე მთავარ მუქარას წარმოადგენენ. მას შემდეგ, რაც ლიბერალურ-დემოკრატიული პარტიის ლიდერი ვლადიმერ ჟირინოვსკი 1990-იანი წლების შუახანებში ევროპას და იაპონიას ბირთვული რაკეტებით დაემუქრა, ამ პარტიის ფრაქციამ სახელმწიფო სათათბიროში ლობირება გაუწია ბირთვული იარაღის გამოყენების ზღურბლის დაწევას. გარდა ამისა, თუ გავიხსენებთ, რომ ულტრანაციონალისტებმა ვლადიმერ პუტინი მობილიზაციის გამოცხადებაზე უკვე აიძულეს, ალბათ, არც იმაზე დაიხევენ უკან, რომ პრეზიდენტს ბირთვული იარათის გამოყენებისაკენ უბიძგონ.

მესამე - ჩინეთის პოპულისტური პოზიცია. იმდენად, რამდენადაც ჩინეთს სურს ინდოეთ-წყანარი ოკეანის რეგიონში ამერიკული ატომური გემების ცურვა შეზღუდოს, ხოლო ჩრდილოეთ კორეას რუსეთისადმი მხარდაჭერა გადაათქმევინოს, პეკინი მოსკოვს მოუწოდებს, რომ თავი შეიკავოს ატომური იარაის გამოყენებისაგან. თუ ჩინეთი ტაივანის გამო ჩაბმული აღმოჩნდება დასავლეთთან კონფლიქტში, მაშინ მისი პოზიცია შეიცვლება და კრემლს დახმარებას სთხოვს. ამ შემთხვევაში პუტინმა შეიძლება ბრძანება გასცეს ბირთვული დარტყმისათვის.

და მაინც, დასავლეთს არ უნდა შეეშინდეს უკრაინისათვის მეტი იარაღის მიწოდება ომში გამარჯვების მიზნით. ყველაზე ცუდი იქნება ის, თუ დასავლეთი რუსეთს შესაძლებლობას მისცემს მეტი ტერიტორიები დაიპყროს, ხოლო უკრაინამ კაპიტულაცია განაცხადოს რუსული ბირთვული  დარტყმის წინაშე.

წყარო: https://www.telegraph.co.uk/news/2024/06/18/russia-will-use-nukes-regardless-of-whether-the-west-arms-u/

 

ანალიტიკა
«Lauterbacher Anzeiger» (გერმანია): „საქართველო პუტინის ორბიტაზე გადადის: უშვებს თუ არა „შეცდომას“ ევროკავშირი?“

გერმანული გაზეთი „ლაუთერბახერ ანცეიგერი“ (Lauterbacher Anzeiger - იბეჭდება ჰესენის მხარეში) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „საქართველო პუტინის ორბიტაზე გადადის: უშვებს თუ არა „შეცდომას“ ევროკავშირი?“ (ავტორი - ფლორიან ნაუმანი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

საქართველოში ჩატარებული არჩევნებიდან სამ კვირაზე მეტი გავიდა, მაგრამ ევროკავშირს ჯერ კიდევ არ აქვს გამოხატული მკაფიო პოზიცია და ამ ეტაპზე მხოლოდ განმარტებებს ითხოვს. ბრიუსელს ამისათვის საკმაო მიზეზები აქვ: არცევნებში რატომღაც მოულოდნელად გაიმარჯვა სულ უფრო ავტორიტარმა და პრორუსულად განწყობილმა პარტიამ „ქართულმა ოცნებამ“, რაც ბევრ კითხვას იწვევს. ოქტომბრის ბოლოდან ოპოზიცია არჩევნების დროს მომხდარი დარღვევების ფაქტებს აგროვებს, მაგრამ მნიშვნელოვანი კანონდარღვევების რაოდენობა, როგორც ჩანს, საკმარისი არ არის.

დებატები ევროპარლამენტში: საით მიდის საქართველო?

ამ კვირაში ევროპის პარლამენტში მიმდინარე დებატების დროს ორი მომენტი აშკარად გამოიკვეთა: პარლამენტართა ერთმა ნაწილმა ევროკავშირი ორმაგი პოლიტიკის გატარებაში  და არჩევნების შედეგების მხოლოდ პოლიტიკური ნიშნით შეფასებაში დაადანაშაულა, ხოლო მეორე ნაწილმა საქართველოს მთავრობის მიმართ უფრო ხისტი ზემოქმედება მოითხოვა. გადაწყვეტილება (ალბათ, სიმბოლური მნიშვნელობის მქონე) ჯერ მიღებული არ არის.

საბოლოო ჯამში, როგორც ჩანს, ამჟამად საკითხის აქტუალობა იმაშია, გადავა თუ არა  საქართველო რუსეთის ორბიტაზე და გახდება თუ არა მისი თანამგზავრი - მიუხედავად იმისა, რომ მოსახლეობას ევროპული ორიენტაცია აქვს. ასევე მნიშვნელოვანია დადგინდეს - იყო თუ არა არჩევნები დემოკრატიული და სამართლიანი.

გერმანიის „მწვანეთა“ პარტიის წარმომადგენელი სერგეი ლაგოდინსკი და ესტონელი სოციალ-დემოკრატი მარინა კალიურანდი ჯერ კიდევ არ არიან დარწმუნებულები იმაში, რომ საქართველოში არჩევნები გაყალბდა. ყოველ შემთხვევაში, ისინი დამადასტურებელ ფაქტებს ვერ ხედავენ. ორივე პოლიტიკოსი ევროპარლამენტის დელეგაციის - „ევრონესტის“ წევრები არიან, რომელთა მოვალებაშია ურთიერთობა და აზრთა გაცვლა-გამოცვლა ჰქონდეთ ისეთ ქვეყნებთან, როგორებიცაა საქართველო, მოლდოვა, უკრაინა და სომხეთი. სერგეი ლაგოდინსკი, თავის მხრივ, „ევრონესტის“ თავმჯდომარეა.

თბილისი მოსკოვსა და ბრიუსელს შორის

„საქართველო და მოლდოვა ჭადრაკის ფიგურები არ არიან, რომ ჩვენ ისინი დაფაზე გადავაადგილოთ. ისინი სახელმწიფოებს წარმოადგენენ და მათ თავიანთი მომავალი აქვთ“, - ამბობს სერგეი ლაგოდინსკი, რომელსაც მხედველობაში აქვს ორივე ქვეყანაში ჩატარებული არჩევნები. თუმცა იგი ყურადღება ასევე ამახვილებს სავარაუდო გაყალბებაზეც და აღნიშნავს, რომ არსებობს არგუმენტები განმეორებითი არჩევნების ჩასატარებლად.

 „პირადად ჩემთვის საკითხი ასე გამოიხატება: რა უნდა ვუქნათ იმ პარტიას, რომელიც ანტიკონსტიტუციურ პოლიტიკას ატარებს? საქართველოს ძირითად კანონში ჩაწერილია, რომ ქვეყნის მიზანს ევროკავშირთან ინტეგრაცია წარმოადგენს“, - აცხადებს სერგეი ლაგოდინსკი. მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ სიტყვით ოფიციალურად ადასტურებს, რომ მისი მიზანი 2030 წლისათვის ევროკავშირში გაწევრიანებაა, მაგრამ საქმით მთავრობამ უკვე დიდი ხნის გადაუხვია ევროკავშირისაკენ მიმავალი გზიდან, როცა პრორუსული კანონები მიიღო, ბრიუსელის გაფრთხილებისა და საპროტესტო აქციების მიუხედავად. „ვფიქრობ, მართლაც გონივრული იქნებოდა არჩევნების განმეორებით ჩატარება - უბრალოდ, საზოგადოება რომ სიმართლეში დარწმუნდეს“, - ამბობს სერგეი ლაგოდინსკი, - ნებისმიერ შემთხვევაში, თუ დამტკიცდება, რომ მანიპულაციები მართლაც მოხდა, ახალი არჩევნების ჩატარება აუცილებელია, თანაც საერთაშორისო კონტროლით“.

მარინა კალიურანდსაც ასეთივე თავალსაზრისი აქვს: „უნდა დაველოდოთ განმარტებებს [და სასამართლოს გადაწყვეტილებებს], სპეკულირება არ უნდა მოხდეს... მაგრამ თუ დამტკიცდება, რომ არჩევნები იმაზე უარესად ჩატარდა, როგორც ამას ეუთოს დამკვირვებლები აღწერენ, მაშინ ჩვენ მკაფიო რეაგირება უნდა მოვახდინოთ“. აღსანიშნავია, რომ ეუთოს მისიამ დაგმო ცალკეული დარღვევები, მიუთითა მთავრობისა და ოპოზიციის არათანაბარ პირობებზე, მაგრამ არჩევნებში მასშტაბური ფალსიფიცირება არ დაუფიქსირებია.

„ეუთოს მისიამ 2020 წლის არჩევნებიც დაახასიათა როგორც კონკურენტული და კარგად ორგანიზებული“, - ამბობს მარინა კალიურანდი, რომელიც ადრე ესტონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი იყო, მანამდე კი ესტონეთის ელჩი რუსეთში, - „თუმცა ასეთი დახასიათება დემოკრატიული ქვეყნისათვის საკმარისი არ არის. ჩვენ ყველას გვსურს, რომ არჩევნები გამჭვირვალე და პატიოსნად ჩატარდეს“. მისი თქმით, საქართველოსთვის კანდიდატის სტატუსის გაუქმება ლოგიკური იქნება, თუ ქვეყანა თამაშის წესებს არ დაიცავს.

განხეთქილება ევროპარლამენტის მემარჯვენეთა ბანაკში

სერგეი ლაგოდინსკის თქმით, საქართველოს ახალგაზრდა იურისთა ასოციაცია თვლის, რომ არჩევნებში მრავალი დარღვევა მოხდა. „თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ ასოციაციის წევრები ობიექტურად აფქსირებდნენ დარღვევებს მიხეილ სააკაშვილის მმართველობის დროსაც, მაშინ მათი პოზიცია პოლიტიკურად მიუკერძოებლად  უნდა ჩაითვალოს. ეს სერიოზული არგუმენტია“, - ამბობს მწვანეთა პარტიის წარმომადგენელი.

დღემდე ევროკავშირს თავისი მტკიცე პოზიცია დაფიქსირებული არ აქვს. „ალბათ, ეს იმას უკავშირდება, რომ ჯერ-ჯერობით მოსმენები კომისიებში ისევ მიმდინარეობს... საბოლოო ჯამში გადაწყვეტილების მიღება ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ნებაზეა დამოკიდებული. ამჟამად რაიმე კონფრონტაცია არ შეიმჩნევა“, - აცხადებს სერგეი ლაგოდინსკი.

ევროპარლამენტში 13 ნოემბერს დებატების დროს აზრდტა სხვადასხვაობა დაფიქსირდა აღმოსავლეთევროპელ მემარჯვენეთა შორის. უნგრელი პოლიტიკოსის ანდრაშ ლასლოს აზრით, საქართველოს მთავრობა ევროკავშირის კურსის ერთგულია და რომ არჩევნების შედეგები ევროკავშირმა უნდა აღიაროს. პოლონელმა მალგოჟატა ჰოსევსკამ ყოფილი მმართველი პარტიიდან „კანონი და სამართლიანობა“, პირიქით, განაცხადა, რომ „საქართველოს ხელისუფლებაში არის პიროვნება, რომელსაც [რუსეთთან] გაურკვეველი კავშირები აქვს“ (იგულისხმება ბიძინა ივანიშვილი). პოლონელმა დეპუტატმა ევროკავშირს მოუწოდა, რომ „საქართველოს მმართველი რეჟიმის ირგვლივ სანიტარული კორდონი უნდა შეიქმნას“.

წყარო: https://www.lauterbacher-anzeiger.de/politik/georgien-rueckt-in-putins-umlaufbahn-begehen-die-eu-einen-error-zr-93415845.html

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.