10:45,
04/08
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „კურსკის შვერილის ოპერაცია - უკრაინის ყველაზე ძვირადღირებული შეცდომა“ (ავტორი - რიჩარდ კემპი, სამხედრო მიმომხილველი, გადამდგარი პოლკოვნიკი). „2023 წლის კონტრშეტევის კრახის შემდეგ დასავლეთის იმედები, რომ უკრაინა რუსეთზე გამარჯვებას შეძლებდა, მკვეთრად შემცირდა. ვოლოდიმირ ზელენსკიმ, რევანშის მიზნით, კურსკის ოლქის ოკუპაცია განიზრახა და ამით კიდევ ერთხელ შეცდა“, - ასეთია პუბლიკაციის დედააზრი.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
რა თქმა უნდა, ის რაც კურსკის ოლქში მოხდა - როცა უკრაინის ჯარები საშინელ დღეში ჩავარდნენ და კიევი იძულებული გახდა ისინი უკან გაეყვანა - ფრიად არასასიამოვნო ფაქტია, მაგრამ მას აქვს მეორე მხარეც - მატულობს ალბათობა იმისა, რომ რუსეთთან სამშვიდობო მოლაპარაკება მალე დაიწყება. ვლადიმერ პუტინს რომ უკრაინის არმია კურსკის ოლქიდან არ გაეძევებინა, კრემლი საეჭვოა მოლაპარაკებაზე დათანხმებულიყო. იგი, ალბათ, მოითხოვდა, რომ კიევის ჯარი მისი ტერიტორიიდან გასულიყო. რუსეთის ტერიტორიიდან ნებაყოფლობითი გასვლა, რომელიც შარშან აგვისტოში ბრძოლით იქნა დაკავებული, ვოლოდიმირ ზელენსკისათვის დიდი პოლიტიკური პრობლემა იქნებოდა, მით უმეტეს, იმ სიტუაციაში, როცა იძულებულია მტერს საკუთარი ქვეყნის ტერიტორია (ახლა უკვე დონბასიც) დაუთმოს.
ვლადიმერ პუტინი ამჟამად მდგომარეობის ბატონ-პატრონია. თავიდანვე ბევრისთვის გასაგები იყო, რომ კურსკის ოლქში შეჭრის ერთ-ერთი სტრატეგიული მიზანი - რუსეთზე ზეწოლა - განუხორციელებელი იყო და მას უკრაინა ვერასოდეს ვერ მიაღწევდა.
უკრაინის არმიის მთავარსარდალი ალექსანდრე სირსკი ამას მიხვდა და ამიტომ ბოლო დროს სულ ჯარისკაცთა სიცოცხლის შენარჩუნებაზე ლაპარაკობდა და არა კურსკის ოლქის სუჯას რაიონში პოზიციების დაცვაზე.
კიევში ასევე იმედოვნებდნენ, რომ რუსეთის ტერიტორიაზე ჯარის შეყვანით ისინი ვლადიმერ პუტინს აიძულებდნენ დონბასიდან კურსკში მნიშვნელოვანი სამხედრო ძალები გადაესროლათ მოწინააღმდეგის წინსვლის შესაჩერბლად, რითაც დონბასში რუსების შეტევა შენელდებოდა. მაგრამ ამ იდეამ არ იმუშავა. ამის ნაცვლად რუსეთმა უკრაინის არმიის „კურსკის შვერილს“ (1943 წლის ტერმინოლოგიით) საკმაოდ შეზღუდული ძალებით შეუტია, თან ჩრდილოკორეელები დაიხმარა (თუმცა ნაკლები წარმატებით). ამასობაში უკრაინელებსაც გაუჭირდათ - მათ სარეზერვო ძალები თითქმის აღარ დარჩათ, თანაც ისედაც არ ჰყოფნიდათ პირადი შემადგენლობა. კიევი იძულებული გახდა დონბასის ფრონტზე თვითონ მოეხსნა ქვედანაყოფები და კურსკში გადაესროლა, რათა პლაცდარმი შეენარჩუნებინა. რა ტქმა უნდა, ამით დაუყონებლივ ისარგებლა რუსეთმა და დონბასში წინსვლა დაიწყო - ნელა, მაგრამ შეუჩერებლად.
ომებისა და ბრძოლების მოსაგებად ზოგჯერ საჭიროა მნიშვნელოვან რისკზე წასვლა, მაგრამ კურსკის ოპერაციის სტრატეგიული აზრი ყოველთვის ეჭვს იწვევდა. შესაძლოა, უკრაინის არმიის სარდლობა ხელმძღვანელობდა პოლიტიკური და არა სამხედრო მოსაზრებებით. როცა ოპერაცია დაიწყო, ახლოვდებოდა აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები და გაჩნდა აუცილებლობა იმისა, რომ გაძლიერებულიყო მხარდაჭერა როგორც აშშ-ის ორივე პარტიის, ასევე ევროკავშირის მხრიდან.
2023 წლის კონტრშეტევის ჩაშლის შემდეგ დასავლეთის იმედი, რომ უკრაინა რუსეთზე გაიმარჯვებდა, ჩაქრა. მოგვიანებით პოლიტიკოსების ყურადღება უმთავრესად ახლო აღმოსავლეტზე იქნა გადატანილი. კურსკზე შეტევით ვოლოდიმირ ზელენსკი ფიქრობდა, რომ შესუსტებულ საერთაშორისო მხარდაჭერას გააძლიერებდა და გამოაცოცხლებდა იმედს - ახლაც ისე მოხდება, როგორც 2022 წელს ხერსონთან და ხარკოვთან მოხდა, როცა რუსეთს უკან დაახევინეს. უკრაინის პრეზიდენტს სურდა, რომ კიდევ ერთხელ ეჩვენებინა მსოფლიოსათვის - კიევს ბრძოლა და გამარჯვება შეუძლია, თუ მას საჭირო იარაღს მისცემენ.
მაგრამ უკვე გვიან იყო: ამერიკას და ევროპას აღარ სჯეროდათ, რომ უკრაინას რუსეთის დამარცხება შეუძლია და მათ ფიქრი ომის დიპლომატიურად მოგვარებაზე დაიწყეს. რა თქმა უნდა, ასეთი სატირელი მდგომარეობის გამო ბრალი ვაშინგტონს და ბრიუსელს მიუძღვის, რომ მათ გაუბედაობა გამოიჩინეს და ვლადიმერ პუტინის მრისხანებისა შეეშინდათ. ჯო ბაიდენი და მისი ევროპელი კოლეგები უკრაინას მხოლოდ იმდენ იარაღს აძლევდნენ, რომელიც საკმარისი იყო მხოლოდ თავდაცვისათვის არა მოწინააღმდეგეზე გამარჯვებისათვის. დასავლეთზე ამ მხრივ - იარაღის მიწოდების გაზრდაში - პოზიტიური გავლენა ვერც კურსკის ოლქში შეჭრამ ვერ მოახდინა, რომელიც პირველად განხორციელდა რუსეთის მიმართ მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ.
თავისთავად იგულისხმება, რომ ძალის დემონსტრაცია კრიტიკულად მნიშვნელოვანია მოლაპარაკების წინ, მაგრამ ფაქტია, რომ დასავლეთმა ვერ მოახერხა ჯეროვნად უზრუნველყო უკრაინის თავდაცვისუანარიანობა - პირიქით კი გამოვიდა. კურსკის ოლქში მომხდარი კრახი ტრაგიკული ალეგორიაა იმ შემზარავი სიტუაციისა, რომელშიც უკრაინა აღმოჩნდა.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
