USD 2.7433
EUR 2.8862
RUB 2.7214
თბილისი
«The Daily Telegraph» (დიდი ბრიტანეთი): „დიდი ბრიტანეთი ყოველთვის იყო ნატოს მამოძრავებელი ძალა, ამიტომ ალიანსის სხვა წევრებმაც უფრო მეტი უნდა გააკეთონ თავიანთი ვალდებულების შესასრულებლად“
თარიღი:  180

ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „დიდი ბრიტანეთი ყოველთვის იყო ნატოს მამოძრავებელი ძალა, ამიტომ ალიანსის სხვა წევრებმაც უფრო მეტი უნდა გააკეთონ თავიანთი ვალდებულების შესასრულებლად“ (ავტორი - გრანტ შეპსი, თავდაცვის მინისტრი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

„დიქტატორი „დიდი ძმა“ ქვეყანას რკინის ხელით მართავს. ვრცელდება დეზინფორმაციები სიმართლის დამახინჯების მიზნით. მოსახლეობა შეშინებულია გამოუცნობი საშინელებებით, რომლებიც 101-ე ოთახში ხდება...“. 75 წელი გავიდა ჯორჯ ორუელის ცნობილი შედევრის „1984“-ის გამოსვლის შემდეგ და მისი განსხვავება ვლადიმერ პუტინის თანამედროვე ანტიუტოპიისაგან დღითი დღე მცირდება. რა თქმა უნდა, ჯორჯ ორუელს თავისი დიდი ოპუსი „ჯიბეში ბროლის ბურთულით“ (ანუ წინასწარმეტყველებით) არ შეუქმნია, იგი მოვლენებს რეალურად უყურებდა. ერთი წლით ადრე, სანამ „1984“ წიგნის მაღაზიებში გასაყიდად დაიდებოდა, კრემლმა უკვე განახორციელა სახელმწიფო გადატრიალება ჩეხოსლოვაკიაში, შემოიღო დასავლეთ ბერლინის ბლოკადა და მოსახლეობას სურსათ-სანოვაგე, საწვავი და პირველი მოხმარების საგნების მიწოდება შეუწყვიტა... გამოსცადა თავისი პირველი კოსმოსური რაკეტაც.

1940-იან წლების ბოლოს სიტუაცია ევროპაში ძალიან უსიხარულო იყო და შეიძლებოდა ვითარება უფრო გაუარესებულიყო, თუ ვაშინგტონში 75 წლის წინათ ერთი მნიშვნელოვანი მოვლენა არ მოხდებოდა: იქ, სახელმწიფო დეპარტამენტის სააქტო დარბაზში ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა, დიდმა ბრიტანეთმა და კიდევ ათმა სახელმწიფომ ხელი მოაწერეს დოკუმენტს სახელწოდებით „ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულება. როგორც პრეზიდენტმა ჰარი ტრუმენმა აღნიშნა ამ მნიშვნელოვან თავყრილობაზე, „მამაც და შორმსჭვრეტელ ადამიანებს ჯერ კიდევ შეუძლიათ საკუთარი ბედი თვითონ განსაზღვრონ“. ასე შეიქმნა ნატო.

ბევრ ჩვენგანს მსოფლიო ნატოს გარეშე არასოდეს არ ჰქონდა წარმოდგენილი. ჩვენს ცნობიერებაში ალიანსის არსებობა თავისთავად იგულისხმებოდა. მაგრამ დრეს მოვიდა დრო გამოვხატოთ ჩვენი მადლობა ჩრდილოატლანტიკური ალიანსის მიმართ, რომელსაც ის ნამდვილად იმსახურებს. სწორედ ნატოს ძლიერებამ დაასრულა ცივი ომი და დაანგრია ბერლინის კედელი. სწორედ ნატო გახდა მშვიდობისა და აყვავების საფუძველი მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ მსოფლიოში. როცა ბალკანეთში ქაოსი 1990-იან წლებში ქაოსი გაბატონდა, მშვიდობა სწორედ ნატოს დახმარებით აღდგა. როცა 11 სექტემბერს „ტყუპი ცათამბჯენები“ დაინგრა, სწორედ ნატომ დაუჭირა მხარი ამერიკის შეერთებულ შტატებს და პირველად გამოიყენა ისტორიაში ხელშეკრულების მე-5 პუნქტი ვაშინგტონის სამხედრო ოპერაციის განსხორციელებლად. და როცა ორი წლის წინ იოსებ სტალინის მემკვიდრემ 21-ე საუკუნეში ვლადიმერ პუტინმა უკრაინაში თავისი სრულმასშტაბიანი შეჭრა მოახდინა, ნატო ისევ გააქტიურდა კიევის დასახმარებლად აგრესიის მოგერიებაში.

დღეს ჩრდილოატლანტიკური ალიანსი არა მხოლოდ ძლიერია, არამედ კიდევ უფრო დიდი გახდა, ვიდრე ოდესმე, როცა თავის რიგებში 31-ე და 32-ე წევრებად ფინეთი და შვედეთი მიიღო.

დიდი ბრიტანეთი ყოველთვის ნატოს მამოძრავებელ ძალას წარმოადგენდა. ალიანსის პირველი შტაბ-ბინა ლონდონში იყო განთავსებული, ხოლო მისი პირველი გენერალური მდივანი ცნობილი სამხედრო პირი,  გენერალი, ლორდი ჰასტინგ ისმეი იყო. და მე ვამაყობ იმით, რომ ჩვენ დღეს ჩვენს ვალდებულებას მტკიცედ ვიცავთ და ვინარჩუნებთ. ჩვენ ნატოს ყველა მისიაში ვმონაწილეობთ. ჩვენი ბირთვული შეკავების საშუალებები ხელს უწყობენ ბირთვული ქოლგის სიმტკიცეს, რომელიც ჩრდილოატლანტიკური კავშირის ყველა წევრს იცავს.

მაგრამ არასაკმარისი იქნებოდა ნატოს წარსულისათვის ხარკის გადახდა და დღევანდელ წარმატებებზე ლაპარაკი. ახლა ჩვენ ჩრდილოატლანტიკური ალიანსის მომავალზეც უნდა ვიფიქროთ. ჩვენ ომისშემდგომი მსოფლიოდან ომამდელ მსოფლიოში გადმოვედით. რუსეთი ჩვენს მეზობლებს ემუქრება. ჩინეთი სულ უფრო აგრესიული ხდება. ირანი თავის დამქაშებს იყენებს, რომ რეგიონში - ახლო აღმოსავლეთიდან იემენის სრუტემდე - ქაოსი დათესოს. ჩრდილოეთი კორეა მუდმივად იარაღს აჟღარუნებს. ეს მტრული ქვეყნები ერთმანეთს სულ უფრო მეტად უახლოვდებიან და ჩვენი დემოკრატია მათი იარაღის სამიზნე ხდება.

მოკლედ, ჩვენ სამი რამ უნდა გავაკეთოთ:

პირველი - უნდა გავაორმაგოთ ჩვენი ძალისხმევა უკრაინის მხარდასაჭერად. უკრაინელებმა საოცარ წარმატებას მიაღწიეს შავ ზღვაზე, სადაც მათ რუსეთის სამხედრო-საზღვაო ფლოტი პრაქტიკულად დაბლოკეს და [ჩაძირვას გადარჩენილი] ხომალდები პორტებიდან გამოსვლას ვეღარ ბედავენ, ფლოტი უმოქმედოდაა. ეს აჩვენებს, თუ რისი გაკეთება შეუძლია უკრაინას სათანადო დახმარების გაწევით. ჩვენი დახმარება უკრაინისადმი უყოყმანო უნდა იყოს, რადგან კიევი თავისუფლების საზღვარს იცავს თითოეული ჩვენგანისათვის. თუ ვლადიმერ პუტინი წარმატებას მიაღწევს, მისი შემდეგი მსხვერპლნი უახლოესი მეზობლები აღმოჩნდებიან. აი, ამიტომაც გამოვუყავით ჩვენ უკრაინას 2022 წლიდან 7 მილიარდი გირვანქა სტერლინგი, ხოლო 2014 წლიდან 60 ათასზე მეტი უკრაინელი სამხედრო მოსამსახურე  გავწრთვენით - ქვეითებიდან დაწყებული მფრინავების ჩათვლით.

მეორე - ალიანსის წევრებმა უფრო აქტიურად უნდა იმოქმედონ თავდაცვის ხარჯების გაზრდის მიზნით. ამერიკელი გადასახადის გადამხდელები არ სცდებიან, როცა ელოდებიან, რომ ნატოელი მოკავშირეები უფრო მეტ ფულს დახარჯავენ საერთო თავდაცვისათვის. დიდი ბრიტანეთი ყოველთვის ასრულებდა თავის ვალდებულებას სამხედრო ხარჯების კუთხით. ჩვენი თავდაცვითი ბიუჯეტი მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ) 2,28%-ს შეადგენს და გვინდა 2,5%-მდე გავზარდოთ. ნატოს ბევრი წევრი უკვე სამხედრო ხარჯებს სათანადოდ ზრდის და როგორც გენერალური მდივანი აცხადებს, უკვე ამ წლის ბოლოსათვის 18 ქვეყნის სამხედრო ბიუჯეტი მათი მთლიანი მშპ-ის 2% იქნება. გასულ წელს ასეთი ქვეყნების რაოდენობა მხოლოდ 11 იყო და, რა თქმა უნდა, მისასალმებელია მათი რაოდენობის ზრდა. სამწუხაროდ, ზოგიერთებს 2%-იანი თამასის მიღწევა ჯერაც არ შეუძლიათ. სიტუაციის ასე გაგრძელება შეუწყნარებელია. ჩვენ არ შეგვიძლია „რუსული რულეტი“ ვითამაშოთ ჩვენს საკუთარ მომავალთან.

მესამე - უნდა განვამტკიცოთ ევროატლანტიკური სამხედრო-თავდაცვითი მრეწველობის სექტორი. რუსეთი ავითარებს თავის მრეწველობას საკუთარი სამხედრო მოთხოვნილებების შესაბამისად, ჩვენც იგივე უნდა გავაკეთოთ. ეს ნიშნავს, რომ მეტი ინვესტიციები უნდა ჩავდოთ მეტი სამხედრო მასალების წარმოებისა და მათი რეზერვების შექმნის მიზნით. სწორედ ამიტომ მე ხელი მოვაწერე რიგ დოკუმენტებს სამხედრო შეკვეთებისა და შესყიდვების სფეროში. 245 მილიონი გირვანქა სტერლინგი დაიხარჯება საარტილერიო ჭურვების წარმოებაში და კიდევ უფრო მეტი - უპილოტო საფრენი აპარატების დამზადებაში იმ მიზნით, რომ დიდი ბრიტანეთი უკრაინისათვის დრონების უდიდესი მიმწოდებელი გახდეს.

75 წლის წინათ ჯორჯ ორუელმა ნატოს გარეშე არსებული მსოფლიოს საშინელი სურათი დახატა. სამწუხაროდ, დღეს ჩვენ უფრო სახიფათო ეპოქაში ვცხოვრობთ. „დიდი ბოროტი და ავტოკრატი ძმები“ ისევ ცდილობენ ჩვენს გათიშვა-დაყოფას, მაგრამ დღეს ჩვენ ერთი დიდი უპირატესობა გვაქვს: ნატო ამჟამად უფრო დიდია, უფრო ძლიერი და უფრო გამოცდილი, ვიდრე ოდესმე და სანამ ჩვენ ერთად ვართ, ვერავინ მოგვერევა. გარანტიას ვიძლევით, რომ ორუელისებური ფინალი არასოდეს არ დადგება.

წყარო: https://www.telegraph.co.uk/news/2024/04/03/britain-always-a-prime-mover-in-nato-other-powers-pay-way/

 

 

ანალიტიკა
«Lauterbacher Anzeiger» (გერმანია): „საქართველო პუტინის ორბიტაზე გადადის: უშვებს თუ არა „შეცდომას“ ევროკავშირი?“

გერმანული გაზეთი „ლაუთერბახერ ანცეიგერი“ (Lauterbacher Anzeiger - იბეჭდება ჰესენის მხარეში) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „საქართველო პუტინის ორბიტაზე გადადის: უშვებს თუ არა „შეცდომას“ ევროკავშირი?“ (ავტორი - ფლორიან ნაუმანი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

საქართველოში ჩატარებული არჩევნებიდან სამ კვირაზე მეტი გავიდა, მაგრამ ევროკავშირს ჯერ კიდევ არ აქვს გამოხატული მკაფიო პოზიცია და ამ ეტაპზე მხოლოდ განმარტებებს ითხოვს. ბრიუსელს ამისათვის საკმაო მიზეზები აქვ: არცევნებში რატომღაც მოულოდნელად გაიმარჯვა სულ უფრო ავტორიტარმა და პრორუსულად განწყობილმა პარტიამ „ქართულმა ოცნებამ“, რაც ბევრ კითხვას იწვევს. ოქტომბრის ბოლოდან ოპოზიცია არჩევნების დროს მომხდარი დარღვევების ფაქტებს აგროვებს, მაგრამ მნიშვნელოვანი კანონდარღვევების რაოდენობა, როგორც ჩანს, საკმარისი არ არის.

დებატები ევროპარლამენტში: საით მიდის საქართველო?

ამ კვირაში ევროპის პარლამენტში მიმდინარე დებატების დროს ორი მომენტი აშკარად გამოიკვეთა: პარლამენტართა ერთმა ნაწილმა ევროკავშირი ორმაგი პოლიტიკის გატარებაში  და არჩევნების შედეგების მხოლოდ პოლიტიკური ნიშნით შეფასებაში დაადანაშაულა, ხოლო მეორე ნაწილმა საქართველოს მთავრობის მიმართ უფრო ხისტი ზემოქმედება მოითხოვა. გადაწყვეტილება (ალბათ, სიმბოლური მნიშვნელობის მქონე) ჯერ მიღებული არ არის.

საბოლოო ჯამში, როგორც ჩანს, ამჟამად საკითხის აქტუალობა იმაშია, გადავა თუ არა  საქართველო რუსეთის ორბიტაზე და გახდება თუ არა მისი თანამგზავრი - მიუხედავად იმისა, რომ მოსახლეობას ევროპული ორიენტაცია აქვს. ასევე მნიშვნელოვანია დადგინდეს - იყო თუ არა არჩევნები დემოკრატიული და სამართლიანი.

გერმანიის „მწვანეთა“ პარტიის წარმომადგენელი სერგეი ლაგოდინსკი და ესტონელი სოციალ-დემოკრატი მარინა კალიურანდი ჯერ კიდევ არ არიან დარწმუნებულები იმაში, რომ საქართველოში არჩევნები გაყალბდა. ყოველ შემთხვევაში, ისინი დამადასტურებელ ფაქტებს ვერ ხედავენ. ორივე პოლიტიკოსი ევროპარლამენტის დელეგაციის - „ევრონესტის“ წევრები არიან, რომელთა მოვალებაშია ურთიერთობა და აზრთა გაცვლა-გამოცვლა ჰქონდეთ ისეთ ქვეყნებთან, როგორებიცაა საქართველო, მოლდოვა, უკრაინა და სომხეთი. სერგეი ლაგოდინსკი, თავის მხრივ, „ევრონესტის“ თავმჯდომარეა.

თბილისი მოსკოვსა და ბრიუსელს შორის

„საქართველო და მოლდოვა ჭადრაკის ფიგურები არ არიან, რომ ჩვენ ისინი დაფაზე გადავაადგილოთ. ისინი სახელმწიფოებს წარმოადგენენ და მათ თავიანთი მომავალი აქვთ“, - ამბობს სერგეი ლაგოდინსკი, რომელსაც მხედველობაში აქვს ორივე ქვეყანაში ჩატარებული არჩევნები. თუმცა იგი ყურადღება ასევე ამახვილებს სავარაუდო გაყალბებაზეც და აღნიშნავს, რომ არსებობს არგუმენტები განმეორებითი არჩევნების ჩასატარებლად.

 „პირადად ჩემთვის საკითხი ასე გამოიხატება: რა უნდა ვუქნათ იმ პარტიას, რომელიც ანტიკონსტიტუციურ პოლიტიკას ატარებს? საქართველოს ძირითად კანონში ჩაწერილია, რომ ქვეყნის მიზანს ევროკავშირთან ინტეგრაცია წარმოადგენს“, - აცხადებს სერგეი ლაგოდინსკი. მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ სიტყვით ოფიციალურად ადასტურებს, რომ მისი მიზანი 2030 წლისათვის ევროკავშირში გაწევრიანებაა, მაგრამ საქმით მთავრობამ უკვე დიდი ხნის გადაუხვია ევროკავშირისაკენ მიმავალი გზიდან, როცა პრორუსული კანონები მიიღო, ბრიუსელის გაფრთხილებისა და საპროტესტო აქციების მიუხედავად. „ვფიქრობ, მართლაც გონივრული იქნებოდა არჩევნების განმეორებით ჩატარება - უბრალოდ, საზოგადოება რომ სიმართლეში დარწმუნდეს“, - ამბობს სერგეი ლაგოდინსკი, - ნებისმიერ შემთხვევაში, თუ დამტკიცდება, რომ მანიპულაციები მართლაც მოხდა, ახალი არჩევნების ჩატარება აუცილებელია, თანაც საერთაშორისო კონტროლით“.

მარინა კალიურანდსაც ასეთივე თავალსაზრისი აქვს: „უნდა დაველოდოთ განმარტებებს [და სასამართლოს გადაწყვეტილებებს], სპეკულირება არ უნდა მოხდეს... მაგრამ თუ დამტკიცდება, რომ არჩევნები იმაზე უარესად ჩატარდა, როგორც ამას ეუთოს დამკვირვებლები აღწერენ, მაშინ ჩვენ მკაფიო რეაგირება უნდა მოვახდინოთ“. აღსანიშნავია, რომ ეუთოს მისიამ დაგმო ცალკეული დარღვევები, მიუთითა მთავრობისა და ოპოზიციის არათანაბარ პირობებზე, მაგრამ არჩევნებში მასშტაბური ფალსიფიცირება არ დაუფიქსირებია.

„ეუთოს მისიამ 2020 წლის არჩევნებიც დაახასიათა როგორც კონკურენტული და კარგად ორგანიზებული“, - ამბობს მარინა კალიურანდი, რომელიც ადრე ესტონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი იყო, მანამდე კი ესტონეთის ელჩი რუსეთში, - „თუმცა ასეთი დახასიათება დემოკრატიული ქვეყნისათვის საკმარისი არ არის. ჩვენ ყველას გვსურს, რომ არჩევნები გამჭვირვალე და პატიოსნად ჩატარდეს“. მისი თქმით, საქართველოსთვის კანდიდატის სტატუსის გაუქმება ლოგიკური იქნება, თუ ქვეყანა თამაშის წესებს არ დაიცავს.

განხეთქილება ევროპარლამენტის მემარჯვენეთა ბანაკში

სერგეი ლაგოდინსკის თქმით, საქართველოს ახალგაზრდა იურისთა ასოციაცია თვლის, რომ არჩევნებში მრავალი დარღვევა მოხდა. „თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ ასოციაციის წევრები ობიექტურად აფქსირებდნენ დარღვევებს მიხეილ სააკაშვილის მმართველობის დროსაც, მაშინ მათი პოზიცია პოლიტიკურად მიუკერძოებლად  უნდა ჩაითვალოს. ეს სერიოზული არგუმენტია“, - ამბობს მწვანეთა პარტიის წარმომადგენელი.

დღემდე ევროკავშირს თავისი მტკიცე პოზიცია დაფიქსირებული არ აქვს. „ალბათ, ეს იმას უკავშირდება, რომ ჯერ-ჯერობით მოსმენები კომისიებში ისევ მიმდინარეობს... საბოლოო ჯამში გადაწყვეტილების მიღება ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ნებაზეა დამოკიდებული. ამჟამად რაიმე კონფრონტაცია არ შეიმჩნევა“, - აცხადებს სერგეი ლაგოდინსკი.

ევროპარლამენტში 13 ნოემბერს დებატების დროს აზრდტა სხვადასხვაობა დაფიქსირდა აღმოსავლეთევროპელ მემარჯვენეთა შორის. უნგრელი პოლიტიკოსის ანდრაშ ლასლოს აზრით, საქართველოს მთავრობა ევროკავშირის კურსის ერთგულია და რომ არჩევნების შედეგები ევროკავშირმა უნდა აღიაროს. პოლონელმა მალგოჟატა ჰოსევსკამ ყოფილი მმართველი პარტიიდან „კანონი და სამართლიანობა“, პირიქით, განაცხადა, რომ „საქართველოს ხელისუფლებაში არის პიროვნება, რომელსაც [რუსეთთან] გაურკვეველი კავშირები აქვს“ (იგულისხმება ბიძინა ივანიშვილი). პოლონელმა დეპუტატმა ევროკავშირს მოუწოდა, რომ „საქართველოს მმართველი რეჟიმის ირგვლივ სანიტარული კორდონი უნდა შეიქმნას“.

წყარო: https://www.lauterbacher-anzeiger.de/politik/georgien-rueckt-in-putins-umlaufbahn-begehen-die-eu-einen-error-zr-93415845.html

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.