USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Tbilisi
«The Daily Telegraph» : „ირანში არ არსებობს „ზომიერი პრეზიდენტის“ ცნება: „რეფორმისტი“ მასუდ პეზეშკიანის არჩევა არაფერს არ შეცვლის“
Date:  

ბრიტანული გაზეთის „დეილი ტელეგრაფის“ (The Daily Telegraph) საკვირაო ნომერში გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ირანში არ არსებობს „ზომიერი პრეზიდენტის“ ცნება: „რეფორმისტი“ მასუდ პეზეშკიანის არჩევა არაფერს არ შეცვლის“ (ავტორი - კონ კოფლინი), რომელშიც გაანალიზებულია ირანის ახლადარჩეული პრეზიდენტის პოლიტიკური პერსპექტივა - იქნება თუ არა იგი ნამდვილი რეფორმისტი თუ სინამდვილეში ყველაფერი მოჩვენებითია?

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

თუ გავითვალისწინებთ ირანის ე.წ. „ზომიერი“ ლიდერების „დამსახურებებს“, ძალიან დიდი მიამიტობა იქნებოდა გვევარაუდა, რომ ყოფილი ნეიროქირურგის მასუდ პეზეშკიანის ირანის პრეზიდენტად არჩევის შემდეგ თეირანი უკან დაიხევს და ნაკლებად კონფრონტაციულ პოზიციას დაიკავებს დასავლეთის მიმართ.

პირიქით, იმ პირობებში, როცა ირანი ახლოსაა შექმნას საკუთარი ბირთვული იარაღი, ხოლო მის მიერ მხარდაჭერილი ტერორისტული მოძრაობები „ჰამასი“ და „ჰეზბოლა“ ახლო აღმოსავლეთში სიტუაციის დესტაბილიზებას აგრძელებენ, მასუდ პეზეშკიანის გამარჯვება უნდა განვიხილოთ მხოლოდ როგორც მილიონობით უბრალო ირანელი მოსახლეობის სიმბოლური ჟესტი, რომლებსაც მკაცრი რეპრესიების დასრულება სურთ.

მასუდ პეზეშკიანმა, რა თქმა უნდა, ყველაფერი სწორად გათვალა და საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურში თავის უკომპრომოსო მოწინააღმდეგეს - საიდ ჯალილს აჯობა. 69 წლის პეზეშკიანი ერთადერთი ე.წ. „ზომიერი“ პოლიტიკოსი აღმოჩნდა, რომელსაც უფლება მისცეს არჩევნებში მონაწილეობა მიეღო, ავიაკატასტროფაში დაღუპული ებრაჰიმ რაისის ადგილის დასაკავებლად. მან 16,3 მილიონი ხმა მოაგროვა, საიდ ჯალილმა კი, რომელიც მკაცრი ხაზის გამტარებელ პოლიტიკოსებს მიეკუთვნება - მხოლოდ 13,5 მილიონი.

მასუდ პეზეშკიანის გამარჯვებამ ირანელებში იმის იმედი გააღვიძა, რომ ახალი ლიდერი, სხვა თუ არაფერი, რეპრესიებს მაინც შეასუსტებს, განსაკუთრებით, ირანელი ქალების მიმართ. შემთხვევითი არაა, რომ ირანში მკვეთრად იმატა გამოტანილი განაჩენების სისრულეში მოყვანამ - 833 გასულ წელს - იმ დროიდან, როცა ქვეყანაში ქალების პროტესტები დაიწყო, ისლამური თავსაბურველი გამოყენების წინააღმდეგ. პეზეშკიანი გამარჯვებამ ხალხს იმედი გაუღვიძა - უამრავი გახარებული ადამიანი გამოვიდა ქუჩებში, დროშების ფრიალითა და ცვლილებების ლოზუნგებით.

წინასაარჩევნო კამპანიის დროს მასუდ პეზეშკიანი, ჯანდაცვის ყოფილი მინისტრი და უნივერსიტეტის პროფესორი, პირველად არჩეული ირანის პარლამენტის დეპუტატად 2008 წელს, მოსახლეობას დაპირდა ისლამური „დრეს-კოდის“ შერბილებას ქალებისათვის, მან განაცხადა ზნეობის პოლიციის უფლებამოსილების სამომავლო შეზღუდვა და ინტერნეტით სარგებლობის გაფართოება. კიდევ ერთ მნიშვნელოვან მიზნად ითვლება მისი დაპირება დასავლეთთან მოლაპარაკების განახლების თაობაზე - ეკონომიკური სანქციების გაუქმებისათვის, რომლებიც ირანის ეკონომიკისათვის დიდი ზარალი მოქვთ, ხოლო ინფლაცია სტაბილურად მაღალია.

მაგრამ ისიც უნდა ვიცოდეთ, რომ პეზეშკიანის გამარჯვება რაიმე სერიოზულ გავლენას ვერ მოახდენს ირანის სიძულვილზე დასავლეთის მიმართ, ამის ალბათობა პრაქტიკულად ნულოვანია. ის, რომ იგი თითქოსდა „ზომიერი“ და „რეფორმების მომხრე“ პოლიტიკოსია, არანაირად არ ნიშნავს იმას, რომ მკაცრი ხაზის გამტარებლები თავიანთ ხისტ პოლიტიკას შეცვლიან. არადა, სწორედ ისინი აკონტროლებენ ირანის ბედს.

ისიც არ უნდა დავივიწყოთ, რომ ირანის პოლიტიკური სისტემა უზენაესი მმართველის - რაქბარ აიათოლა ალი ჰამენეის სრული კონტროლის ქვეშ იმყოფება. ნიშანდობლივია ის გარემოება, რომ კანდიდატებს ბალოტირების უფლება მხოლოდ მაშინ ეძლევათ, როცა ისინი „ირანის ისლამური რევოლუციის გუშაგების“ კორპუსში სპეციალურ შემოწმებას გაივლიან ქვეყნის ისლამური პრინციპებისადმი ერთგულების საკითხებში. ადრეც ყოფილა მსგავსი შემთხვევები, რომ ირანი პრეზიდენტად „ზომიერი“ და „რეფორმების მომხრე“ პოლიტიკოსები ყოფილან არჩეულები (მაგალითად, ალი აკბარ რაფსანჯანი), მაგრამ რეჟიმი მაინც აგრესიულ პოლიტიკას აგრძელებდა საგარეო პოლიტიკაში დასავლეთის მიმართ.

უფრო მეტიც: ირანში მიწისქვეშა ბირთვული ობიექტების მშენებლობა და ამით დასავლეთის შანტაჟი მმართველმა რეჟიმმა სწორედ მაშინ დაიწყო, როცა ქვეყანას ე.წ. „ზომიერი“ ლიდერები მართავდნენ.

ამრიგად, მასუდ პეზეშკიანის მოქმედებაში დასავლეთი არ უნდა ელოდოს რაიმე კომპრომისებს და ლოიალურ დამოკიდებულებას. ასეთი რამ არ მოხდება. ამიტომ დასავლელმა პოლიტიკოსებმა ეს მომენტი უნდა გაითვალისწინონ ირანის პრეზიდენტთან სამომავლო ურთიერთობებში.

წყარო: https://www.telegraph.co.uk/news/2024/07/06/theres-no-such-thing-as-a-moderate-iranian-president/

 

analytics
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way