,
იტალიაში დღესაც მოწიწებით იხსენიებენ გიორგი ყაუხჩიშვილის სახელს, როგორც ნევროჯერიატრიის სკოლის ერთ–ერთ დამაარსებელს, ბრწყინვალე მეცნიერსა და პედაგოგს, რამდენიმე ენის უბადლო მცოდნესა და ქარიზმატულ პიროვნებას.
გიორგი ყაუხჩიშვილი დაიბადა ბერლინში 1923 წლის 19 ოქტომბერს. ბერლინის კანტის სახელობის ლიცეუმში განათლების მიღების შემდეგ სწავლა გააგრძელა მილანის უნივერსიტეტში, სადაც 1947 წელს ზოგადი მედიცინისა და ქირურგის დიპლომის მიღებისთანავე მილანის ზოგადი მედიცინის ინსტიტუტში გაიარა ინტერნატურა და 1949 წელს პათოლოგიური მედიცინის ინსტიტუტში დაოსტატდა. 1956 წელს მილანის სამედიცინო დეპარტამენტთან არსებული მოხუცთა სახლის დირექტორად დაინიშნა, სწორედ ამ პერიოდიდან შეუდგა იგი ასაკოვანთა ნევროფსიქიატრიისა და ჯერიატრიის საკითხების კვლევას.
1959–1965 წლებში გიორგი ყაუხჩიშვილი პავიის უნივერსიტეტის პროფესორი და მკვლევარია. მან ჩაუყარა საფუძველი ქალაქ პავიის საავადმყოფოში შაკიკის კვლევის მიმართულებებს და იქ ანალოგიურ განყოფილებას ხელმძღვანელობდა.
ბატონი გიორგი ფიზიკურად ძალიან ლამაზი კაცი ყოფილა, ნამდვილი ქართული გარეგნობით. იტალიელები მას „ჯორჯო ბელოს“ – „ლამაზ გიორგის“ ეძახდნენ და მისი კეთილი საქმეები დღემდე ახსოვთ.
მოგვიანებით გიორგი ყაუხჩიშვილი მოღვაწეობდა ლოს–ანჯელესში, კალიფორნიის უნივერსიტეტის გერონტოლოგიის ცენტრში (Gerontology Center of UCLA) და შემდეგ კი კიოლნის მაქს პლანკის ინსტიტუტში. სხვადასხვა ენაზე გამოქვეყნებული აქვს 93–ზე მეტი ნაშრომი.
1975 წლის გაზაფხულზე მოულოდნელად შეწყდა გიორგი ყაუხჩიშვილის სიცოცხლე.
ღვაწლმოსილი მეცნიერის ხსოვნის უკვდავსაყოფად მადლიერმა კოლეგებმა და სტუდენტებმა 1992 წელს შექმნეს გ. ყაუხჩიშვილის სახელობის ადაპტაციის დარღვევებისა და თავის ტკივილის საუნივერსიტეტო ცენტრი (University Centre for Adaptive Disorders and Headache), რომელიც იტალიისა და ევროპის 11 უნივერსიტეტს აერთიანებს. მათვე „იტალიის მონდინის სახელობის ნევროლოგიის კვლევითი ცენტრის“ ინიციატივით დააარსეს გ. ყაუხჩიშვილის სახელობის საერთაშორისო პრემია, რომელიც ორ წელიწადში ერთხელ გაიცემა. ეს პრემია უკვე 9–ჯერ გაიცა და სხვადასხვა დროს ნევროლოგიის სფეროში მოღვაწე იტალიელ, ქართველ, რუს, ბულგარელ და დანიელ მეცნიერებს მიენიჭათ.
ყაუხჩიშვილები წარმოშობით ახალციხიდან არიან. მეთვრამეტე საუკუნის მიწურულს სოლომონ II–მ მათი ოჯახი სხვა კათოლიკე მესხებთან ერთად ქუთაისში ჩაასახლა.
გიორგი ყაუხჩიშვილის მამა, მიხეილი, პროფესიით ინჟინერი, ელექტრო–მაქანიკოსი იყო, განათლება სანკტ–პეტერბურგში ჰქონდა მიღებული. იგი დამოუკიდებელი საქართველოს მთავრობამ 1918 წელს გააგზავნა საქართველოს ეკონომიკურ წარმომადგენლად შვედეთში. 1919 წ. გადაიყვანეს გერმანიაში, სადაც მან თავისი საქმიანობა ფირმა "სიმენსს" დაუკავშირა. 1931-1939 წლებში იყო ფირმის დირექტორი გერმანიაში, ხოლო 1939-47 წლებში იმავე ფირმის იტალიური განყოფილების დირექტორი. მისი მეუღლე ებრაული წარმოშობის პეტერბურგელი ქალბატონი იყო. სწორედ ეს გახდა ყაუხჩიშვილების გერმანიიდან იტალიაში გადასახლების მიზეზი.
მიხეილ ყაუხჩიშვილის ძმა გახლდათ ცნობილი ბიზანტინოლოგი, აკადემიკოსი სიმონ ყაუხჩიშვილი.
გიორგი ყაუხჩიშვილი დაქორწინებული იყო იტალიელ მანდილოსანზე – ფრანჩესკა მელცი დ’ერილზე. მათი შვილებია – მიხეილ და ელენე ყაუხჩიშვილები.
ფასდაუდებელია გიორგი ყაუხჩიშვილის დის, ნინო ყაუხჩიშვილის დამსახურება იტალიისა და საქართველოს წინაშე. წლების განმავლობაში იგი იყო ბერგამოს უნივერსიტეტის სლავისტიკის კათედრის გამგე, ფილოლოგიის დეკანი, პრორექტორი. ასწავლიდა რუსულ ენასა და ლიტერატურას მილანის, ტურინის, ბერგამოს, პარმის, ბარის უნივერსიტეტებში. 2005 წლიდან ნინო ყაუხჩიშვილი შეუდგა იტალიაში გაფანტული ქართველების შემოკრებას. 2008 წელს დააფუძნა ქართულ–იტალიური საზოგადოება "სამშობლო გულით სატარებელი", რომლის პრეზიდენტიც იყო გარდაცვალებამდე.
1958 წლიდან ყაუხჩიშვილების ოჯახს თბილისში მცხოვრებ ნათესავებთან დაკავშირების საშუალება მიეცათ და მას შემდეგ ეს კავშირი აღარ დარღვეულა.
2013 წლის 25 სექტემბერს ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ემიგრაციის მუზეუმს გადაეცა მიხეილ ყაუხჩიშვილის არქივის ნაწილი, რომელიც საქართველოში ჩამოიტანა ემიგრანტის შვილიშვილმა ელენე ყაუხჩიშვილმა და რძალმა ფრანჩესკა მელცი-ყაუხჩიშვილმა. არქივის მეორე ნაწილი დაცულია საქართველოს პერლამენტის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
