USD 2.6975
EUR 3.1825
RUB 3.4401
Tbilisi
გიორგი კობერიძე - ყველაზე დიდი პრეტენზიები უნგრეთს რუმინეთთან აქვს
Date:  
რამდენიმე კვირის წინ განვიხილეთ უნგრეთის მიდგომა უკრაინისა და მის ტერიტორიულ მთლიანობასთან დაკავშირებით და ხაზი გავუსვით ზაკარპატიეს ოლქში არსებულ უნგრულ მოსახლეობაზე თუმცა აღვნიშნეთ, რომ ყველაზე დიდი პრეტენზიები უნგრეთს რუმინეთთან აქვს. ახლა მოდით ეს საკითხი ჩავშალოთ უკეთ.
 
1920 წლის ტრიანონის ხელშეკრულებით დაშლილი ავსტრო-უნგრეთის იმპერიის ნანგრევებზე შექმნილი უნგრეთი კარგავდა ტრანსილვანიას, რომლის მოსახლეობაც შერეული - რუმინული და უნგრული - გახლდათ. თუმცა, აღსანიშნავია ისიც, რომ აღნიშნულ ხელშეკრულებამდე მისვლამდე 1918 წლიდან რუმინეთსა და უნგრეთს შორის საბრძოლო მოქმედებები მიმდინარეობდა. რუმინეთი ჯერ ავსტრო-უნგრეთის იმპერიას ებრძოდა, შემდგომ უნგრეთის სამეფოს, უნგრეთის პირველ რესპუბლიკას და საბოლოოდ საბჭოთა უნგრეთს. ეს უკანასკნელი 1919 წელს დაარსდა და მას ბელა კუნი და ე.წ. ლენინის ბიჭები მართავდნენ, რომლებიც გამორჩეული სისასტიკით ხოცავდნენ როგორც საკუთარ თანამემამულე უნგრელებს ისე სხვა ნაციის წარმომადგენლებს. საბოლოოდ კი 1919 წლის აგვისტოში უნგრეთის დედაქალაქი ბუდაპეშტი რუმინულმა არმიამ აიღო და კომუნისტები გაიქცნენ.
 
ტრანსილვანია, რომელზეც რუმინელები ჯერ კიდევ პირველ მსოფლიო ომამდე აცხადებდნენ პრეტენზიას (მაგრამ უნგრეთის სამეფოში შედიოდა და როგორც აღვნიშნე შერეული მოსახლეობა ჰყავდა) საბოლოოდ კიდეც დარჩა რუმინეთს, თუმცა არასდროს, მათ შორის არც 1946 წლის შემდეგ, როდესაც ორივე ქვეყანაში კომუნისტები იყვნენ - უნგრეთსა და რუმინეთს შორის ეს თემა არსად გამქრალა.
 
უნგრეთში პარტია იობიკი (Jobbik) და სახელისუფლებო ძალა ფიდეზი (Fidesz) განსაკუთრებით ბევრს საუბრობს უნგრელთა უფლებებზე რუმინეთში, რომელთა საერთო რაოდენობა 1 მილიონ ადამიანს მცირედით აღემატება. განსახლების არეალით, უნგრელები უმრავლესობაში არა უშალოდ უნგრეთის საზღვრის სიახლოვეს, არამედ პირიქით, ტრანსილვანიის სიღრმეში, კარპატების მთებთან არიან წარმოდგენილნი, თუმცა საზღვრისპირა რაიონებშიც მნიშვნელოვან რაოდენობას ქმნიან.
 
რუმინეთსა და უნგრეთს შორის ამ თემაზე კუთხით თანამედროვე ისტორია საკმაოდ კომპლექსურია. ყველაზე მძიმე მოვლენები 1990 წლის მარტში დატრიალდა, როდესაც ქალაქ ტირგუ-მურეშში რუმინელებსა და უნგრელებს შორის შეტაკებები დაიწყო. სიტუაცია იმდენად დაიძაბა, რომ ომის საფრთხეც შეიქმნა ორ ქვეყანას შორის. მაშინ საერთაშორისო ჩართულობით სიტუაცია განიმუხტა, მაგრამ კიდევ ერთხელ დამტკიცდა თუ რამდენად ფეთქებადი იყო სიტუაცია მათ შორის.
 
2004 წელს უნგრეთი ევროკავშირში შედის, 2007 წელს კი რუმინეთი. სიტუაცია კი მეტ-ნაკლებად გაუმჯობესდა მას შემდეგ, მაგრამ ნაციონალურ სენტიმენტებზე თამაში უცხო არ არის ხოლმე: ბუდაპეშტში ოფიციალურ შენობებზე ჩემი თვალით მინახავს ტრანსილვანიელი უნგრელების სიმბოლიკა და დროშები. ხოლო რუმინეთში სეპარატიზმზე საუბრისას თითქმის ყოველთვის უნგრელების ხსენება ჩნდება ხოლმე.
 
საბოლოდ, ეს საკითხი ამ ორ ქვეყანას შორის თავის სერიოზულ პრობლემებს წარმოშობს, მაგრამ ევროკავშირის ჩართულობითა და ძალისხმევით სიტუაცია დასტაბილურებულია და ნელ-ნელა უმჯობესდება კიდეც. ახლა ისტორიულ საკითხებზე უფრო მეტს საუბრობენ ხოლმე, თუნდაც იმაზე თუ სადაური იყო ვლად მესამე (დრაკულა) და ვის რა როლი მიუძღვის ოსმალეთის იმპერიასთან ბრძოლაში, მაგრამ უკრაინაში რუსეთის აგრესიამდე რუსული პროპაგანდა და ანტირუმინული სენტიმენტების გაღვივება და ტერიტორიულ პრეტენზიებზე საუბარი, უნგრულ პოლიტიკაში, გარკვეულ კვალს ტოვებდა, რაც თანდათან იცვლება და რუსეთის მარცხთან ერთად ალბათ სრულად გადაიხედება კიდეც.
 

მიყევით ბმულს - გიორგი კობერიძე

tbilisi
გადასასვლელ ხიდთან 280-მეტრიანი საავტომობილო ესტაკადის მშენებლობაზე ₾100 მილიონი დაიხარჯება

თბილისის მერია გადასასვლელ ხიდთან, ცოტნე დადიანისა და სადგურის მოედნის დამაკავშირებელი ესტაკადის მშენებლობას გეგმავს. ახალი ინფრასტრუქტურული პროექტი 2026 წლის ბიუჯეტში უკვე გათვალისწინებულია და მასზე მომდევნო წელს 10 მილიონი ლარი დაიხარჯება, 2027 წელს კი დამატებით 87.5 მილიონი ლარი. მთლიანობაში 280-მეტრიანი ესტაკადის პროექტირება-მშენებლობის წინასწარი სავარაუდო ღირებულება 100 მილიონ ლარს შეადგენს. პროექტზე საგზაო მარშრუტის კვლევაზე 2025 წელს უკვე 2.5 მილიონი ლარი დაიხარჯა.

2026 წლის ბიუჯეტის განმარტებით ბარათში მითითებულია, რომ სარკინიგზო მაგისტრალი ქალაქის ცენტრალურ მონაკვეთს ყოფს იმგვარად, რომ მოედნის პარალელურად არსებულ ქუჩებს შორის დაკავშირებადობა მინიმალურია და აუცილებელია საზოგადოებრივი ტრანსპორტისთვის ახალი ინფრასტრუქტურის შექმნით ქალაქის უბნების დაკავშირებადობა გაუმჯობესდეს.

"ქალაქ თბილისის ცენტრში არსებული რკინიგზის კორიდორი და თანმდევი ინფრასტრუქტურა ქმნის 4-კილომეტრიან მონაკვეთს აღმოსავლეთ-დასავლეთ სატრანსპორტო კავშირის გარეშე, გარდა შეზღუდული რაოდენობის საფეხმავლო კავშირებისა. ეს ისტორიული დაბრკოლება ხელს უშლის თბილისის სატრანსპორტო გეგმის პრიორიტეტებისკენ მისწრაფებას. სადგურის მოედანი მდებარეობს აღნიშნულ ამ 4-კილომეტრიან მონაკვეთში. ის წარმოადგენს დედაქალაქის უმნიშვნელოვანეს სატრანსპორტო „ჰაბს“, სადაც თავს იყრის 61 ავტობუსის მარშრუტი, მეტროს 2 ხაზი, ისევე როგორც საქართველოს რკინიგზის სერვისები. ტერიტორია ემსახურება საათში 330 ავტობუსის სერვისს, საიდანაც მომავალში 150 გამოიყენებს ხიდს. თბილისის სატრანსპორტო გეგმის თანახმად, სადგურის მოედანი ასევე იქნება თბილისის საგარეუბნო რკინიგზის სერვისების თავმოყრის წერტილი, რაც კიდევ უფრო მნიშვნელოვანს გახდის მისი, როგორც სატრანსპორტო ჰაბის ფუნქციას. ამჟამინდელი მდგომარეობით, აღმოსავლეთ-დასავლეთ კავშირის არარსებობა აფერხებს მაღალი ხარისხის ჰაბის განვითარებას, ხშირად 22 ავტობუსის მარშრუტის შეწყვეტა ხდება ვადაზე ადრე ან ახორციელებენ 1.5 კილომეტრიანი შემოვლითი მგზავრობას, რომელიც მნიშვნელოვნად ზრდის გადაადგილების დროს, ჰაერის დაბინძურებასა და ვიბრაციას, ისევე როგორც ამცირებს მარშრუტების ხარჯეფექტიანობას. თბილისის სატრანსპორტო გეგმით გათვალისწინებულ აღმოსავლეთ-დასავლეთის შეკავშირებულობის ალტერნატივების ანალიზის კვლევამ, რომელიც მსოფლიო ბანკის დახმარებით ჩატარდა, მულტიკრიტერიუმიანი ანალიზის საშუალებით, გამოავლინა თბილისის ცენტრში არსებული რკინიგზის ხაზის ორ მხარეს (აღმოსავლეთ და დასავლეთ) შორის ახალი კავშირის შექმნის საუკეთესო ალტერნატივა - საზოგადოებრივი ტრანსპორტის პრიორიტეტის მქონე საავტომობილო ხიდი, დადიანის ქუჩასა და სადგურის მოედანს შორის. ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერია ფლობს თბილისის სატრანსპორტო გეგმით გათვალისწინებულ აღმოსავლეთ-დასავლეთის შეკავშირებულობის ალტერნატივების ანალიზის კვლევის საფუძველზე შექმნილ ანგარიშს, კონცეფციას. პროექტის მიზანი არის, ამ კონცეფციით განსაზღვრული, საავტომობილო ხიდის მშენებლობა.

აღნიშნული ობიექტი წარმოადგენს საავტომობილო ხიდს ქალაქ თბილისში, რომელიც დააკავშირებს სადგურის მოედანს დადიანის ქუჩასთან და იქნება 280 მეტრი სიგრძის, 8.5 მეტრი სიგანის სწორ მონაკვეთში, ხოლო 15 მეტრი სიგანის მოხვევის მონაკვეთში (ე.წ. სპირალი, რომელიც ეშვება სადგურის მოედანზე). ხიდი იქნება ორზოლიანი და დასავლეთით, სადგურის მოედანზე დაშვებისას, რამპას ექნება მარჯვნივ ჩამხვევი ზოლი. რკინიგზის დერეფნის კვეთისას აუცილებელია 7 მეტრიანი სხვაობა რკინიგზის ლიანდაგსა და ხიდის სტრუქტურას შორის. საავტომობილო ხიდი ითვალისწინებს 18 მეტრიანი ავტობუსების მართვის ტრაექტორიებს, მისი მაქსიმალური გრძივი ქანობი - 10.7%, ხოლო მინიმალური რადიუსი - 12 მეტრი. საავტომობილო ხიდის გამტარობა შერეული ნაკადების პირობაში იქნება 800 ავტომობილი ერთ საათში ერთი მიმართულებით", - ნათქვამია 2026 წლის ბიუჯეტის განმარტებით ბარათში.

წყარო: https://bm.ge

sadguris-moedani_o_h

See all
Survey
By the way