საინტერესო რუკას წავაწყდი (ვთარგმნი, განმარტებებს მოვაყოლებ და ვიმსჯელოთ):
- მკვეთრ წითლად გამოხატულია იმ მართლმადიდებლური ქვეყნების ის მართლმადიდებლური საპატრიარქოები, რომლებიც შობას ახალი სტილით 25 დეკემბერს აღნიშნავენ - საბერძნეთი, რუმინეთი, ბულგარეთი, კვიპროსი და ახლა უკვე უკრაინაც;
- ღია წითლად იმ არამართლმადიდებლური ქვეყნების ის მართლმადიდებლური საპატრიარქოებია გამოხატული, რომლებიც შობას ახალი სტილით 25 დეკემბერს აღნიშნავენ - კონსტანტინოპოლისა და ანტიოქიის საპატრიარქოები, ფინეთი და ალბანეთი, ისევე როგორც სირიის ეკლესია;
- ლურჯად კი იმ მართლმადიდებლური ქვეყნების ის მართლმადიდებლური საპატრიარქოებია გამოხატული, რომლებიც შობას ძველი სტილით, 7 იანვარს აღნიშნავენ (ანუ 7 იანვარს დგება 25 დეკემბერი) - რუსეთი, სერბეთი, მონტენეგრო, მაკედონია, მოლდოვა, ბელარუსი და საქართველო. მონტენეგროში მოსახლეობის დიდ ნაწილს ახალი სტილის შემოღება უნდა, მაგრამ რადგან მონტენეგროს ეკლესია არ არის თავისუფალი და ემორჩილება სერბეთს, ამის გამო მათი არჩევანი დიდი არ არის.
ახლა მცირე განმარტება:
1923 წელს მას შემდეგ რაც დადგინდა, რომ იულიუსის მოქმედი კალენდარი ცდებოდა მიიღეს შესწორებული კალენდარი, რომელსაც თავდაპირველად ყველა მართლმადიდებლური ეკლესია დაეთანხმა. ამ ანუ ახალი კალენდრის მიხედვით როდესაც 25 დეკემბერს აღინიშნებოდა შობა საერო კალენდრითაც 25 დეკემბერი იდგა - ძველი კალენდრით კი მხოლოდ 7 იანვარს დგებოდა ეს თარიღი. საქართველოს პატრიარქი ამბროსი ხელაიას თაოსნობით საქართველოც შეუერთდა ამ განკარგულებას, თუმცა მას შემდეგ რაც რუსეთის ეკლესიამ ისევ ძველ სტილზე დაბრუნება არჩია, ამბროსი ხელაიაც აღარ იყო მთავარი მოქმედი ფიგურა და საბჭოთა კავშირის მიერ ეკლესიის წინააღმდეგ წამოწყებული ქაოსიც დაერთო, საქართველოს საპატრიარქომ შეაჩერა ახალ წესზე გადასვლა და დროებით დარჩა ძველ წესზე (თუმცა არასდროს გაუუქმებია განკარგულება გადასვლის შესახებ).
მართლმადიდებლური სამყაროს ის ნაწილი, რომელთაც კავშირი არ ჰქონდათ რუსეთის ეკლესიასთან და ისტორიულ ფესვებს ინარჩუნებდნენ კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოსთან და მსოფლიო პატრიარქთან, ეტაპობრივად გადავიდნენ ახალ სტილზე და ზეიმობენ შობას 25 დეკემბერს (ანუ 25 დეკემბერი დგება 25 დეკემბერს და არა 7 იანვარს).
მარტივად რომ ვთქვათ დღეს თუ 26 ნოემბერია, ძველი სტილით 13 ნოემბერია, ხოლო როდესაც 7 იანვარი დადგება ძველი სტილით 25 დეკემბერი იქნება. მაგრამ თუკი 7 იანვარს 25 დეკემბერი დგება მაშინ პირველი იანვარი ანუ ახალი წელი 14 იანვარს დადგება მხოლოდ. შესაბამისად, კალენდარული თვალსაზრისით აცდენები არცთუ უმნიშვნელოა.
ამასთან, რუსეთს არც არასდროს დაუმალავს რომ შობის თარიღი პოლიტიკური საკითხი იყო. ამ საკითხის უცხოელი შემფასებლების ნაწილი იმასაც აღნიშნავს, რომ ქვეყნები, რომლებიც ძველ სტილზე დარჩნენ და 7 იანვარს აღნიშნავენ შობას, რუსული ზეგავლენის სფეროში რჩებიანო. რა თქმა უნდა, ეს საკამათო განცხადებაა საქართველოსა და მონტენეგროს მაგალითის გათვალისწინებით, მაგრამ ასეა თუ ისე ეს აღქმა სამწუხაროდ მართლაც არსებობს.
ასევე, გირჩევთ უყუროთ ლაშა ბაქრაძის საინტერესო მსჯელობა-ანალიზს ამ თემასთან დაკავშირებით:
https://www.facebook.com/MOVEMENT.storytelling/videos/612937789513786