USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Тбилиси
გიორგი კობერიძე - აზერბაიჯანი ცდილობს დარჩენილი ყარაბაღის პრობლემა რაც შეიძლება მალე მოაგვაროს და თან ისე, რომ რუსეთმა ვერანაირი მანევრი ვერ შეძლოს
дата:  696
უკრაინაში რუსეთის აგრესიის წარუმატებლობისა და უკრაინული კონტრშეტევის მოლოდინის ფონზე მნიშვნელოვნად იცვლება რეალობა საქართველოს სამეზობლოში - კერძოდ კი აზერბაიჯანში, ყარაბაღის მიმართულებით.
აზერბაიჯანი ცდილობს დარჩენილი ყარაბაღის პრობლემა რაც შეიძლება მალე მოაგვაროს და თან ისე, რომ რუსეთმა ვერანაირი მანევრი ვერ შეძლოს - უბრალოდ აღარ ექნება ამის რესურსი. ისედაც ყარაბაღში დაახლოებით 2000 რუსი სამხედროა წარმოდგენილი, რომლებიც სამშვიდობო სტატუსს ატარებენ და პირდაპირი ჩარევა საკმაოდ უჭირთ. სიტუაცია ასეთია:
- 2022 წლის დეკემბრიდან სომხეთდან ყარაბაღისაკენ მიმავალი ცენტრალური გზები აღარ მუშაობს. გორისი-ხანკენდის (სომხ. სტეფანაკერტი) მონაკვეთი - ქალაქი შუშას სიახლოვეს - აზერბაიჯანელ დემონსტრანტებს აქვთ გადაკეტილი. რუსული სამშვიდობო მისია ვერაფერს აკეთებს სამოქალაქოების წინააღმდეგ. დემონსტრანტებიდან დაახლოებით 100 მეტრში აზერბაიჯანელი სამხედრო პოზიციებია წარმოდგენილი. დემონსტრანტები ეკოაქტივიზმის სახელით არიან გამოსულები და ითხოვენ ყარაბაღის ტერიტორიაზე ყველა რესურსმოპოვების შეჩერებას. ამას ემატება აზერბაიჯანელთა განცხადებები, რომლის მიხედვითაც სომხეთის გავლით იარაღის შედინება ხდებოდა და მისი აღკვეთაც უნდა განხორციელებულიყო/განხორციელდეს.
- ლაჩინის დერეფნის სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვრის ნაწილს აზერბაიჯანელები აკონტროლებენ ჯერ კიდევ 2022 წლის აგვისტოდან. აზერბაიჯანმა ალტერნატიული გზა ააშენა სომხეთთან დასაკავშირებლად და ლაჩინის გვერდის ასავლელად მაგრამ მასაც ოფიციალური ბაქო აკონტროლებს. ამჯერად ამ გზაზეც მიმოსვლა შეფერხებულია და საბოლოოდ შუშასთან გადაკეტვის ზონაში წყდება.
- ყველაზე რთული სიტუაციაა სარიბაბა-შუშას მონაკვეთზე [რუკაზე წერტილებითაა მონიშნული]. ბოლო კვირებია პერიოდულად ხდება შეტაკებები როგორც გზის გასწვრივ ისე გზის ჩრდილოეთით, მთიან მონაკვეთში. ამავე პერიმეტრზე რუსი სამხედროებიც პატრულირებენ, თუმცა პრაქტიკულად ნებისმიერი აქტივობისაგან თავს იკავებენ გარდა წერილობითი პოზიციის დაფიქსირებისა, რომლებიც მოვლენების პოსტფაქტუმ შეფასებით ხდება. შეტაკებები განსაკუთრებით აქტიურია სიმაღლეების გასაკონტროლებლად. აზერბაიჯანელმა სამხედროებმა ბოლო რამდენიმე დღეა გარკვეული სიმაღლეების დაკავება შეძლეს რის ფონზეც სარიბაბა-შუშას მონაკვეთზე მიმოსვლა კიდევ უფრო შეზღუდულია, ხოლო ზოგიერთი სომხური სოფელი დეფაქტოდ მოსწყდა ყარაბაღის კონტროლირებად ზონას.
ზოგადი სიტუაცია საკმაოდ მძიმეა. ოფიციალური ბაქო ცდილობს ერევნის დარწმუნებას რაც შეიძლება მალე გამოინახოს კომპრომისი ყარაბაღთან დაკავშირებით. ყველაფერს ემატება ისიც, რომ ყარაბაღის გარდა სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვრის არანაირი ოფიციალური დემარკირება და დადგენა არ განხორციელებულა. შესაბამისად, ცალკეული მონაკვეთები, მათ შორის საგზაო წერტილებიც კი, რომელიც სომხეთის სამხრეთ პროვინცია სიუნიქზე (აზერბაიჯანელები მას ზანგეზურს უწოდებენ) გადის უშალოდ აზერბაიჯანელთა კონტროლის ზონაშია მოქცეული და პერიოდული დაძაბულობები იჩენს ხოლმე თავს (საბჭოთა კავშირში ეს გზა სწორედ აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე, სასაზღვრო ზონიდან რამდენიმე ათეულ მტერში გაიყვანეს). ამას ემატება ვაიოცძორის პროვინციაში (სიუნიქის ჩრდილოეთით მდებარე სომხეთის ტერიტორიული ოლქი) არსებული რეალობაც - 2022 წლის შემოდგომაზე აზერბაიჯანულმა სამხედრო ძალებმა გარკვეული მთიანი მასივის დაკავება შეძლეს რომლებიც სომხეთის ქალაქ იერმუკს გადაჰყურებს.
ამ ფონზე ოფიციალურ ერევანს ბევრი არჩევანი აღარ აქვს. რუსეთი სომხეთის ყველაზე არასანდო პარტნიორია, რასაც ერევანში ნელ-ნელა უფრო და უფრო ნათლად ხვდებიან. დაკავებული ყარაბაღი 1994 წლიდანვე სომხეთის რუსეთზე მიბმის წყარო გახდა - მათ ბევრი არჩევანი აღარ ჰქონდათ საგარეო პოლიტიკაში. და დღესაც რუსეთი ამით მანიპულირებს.
ომის განახლების შემთხვევაში არამხოლოდ დარჩენილი ყარაბაღის ბედი შეიძლება აღმოჩნდეს მძიმე არამედ პრობლემები შეიქმნას სომხეთის ტერიტორიულ მთლიანობასთან დაკავშირებითაც, რაზეც როგორც ზემოთაც აღვნიშნე, ის მოვლენები მიუთითებს, რომლებიც 2022 წელს განვითარდა სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვრის გასწვრივ. არც ისაა დასავიწყებელი რომ პოლიტიკურ რიტორიკაში სიუნიქზე (ზანგეზურზე) მინიშნებები არ გამქრალა.
ამასთან, უკრაინის კონტრშეტევის მოლოდინისა და მედიის ყურადღების მისკენ მიმართვის ფონზე შესაძლოა აზერბაიჯანის მხრიდან პოლიტიკური ზეწოლა ოფიციალურ ერევანზე კიდევ უფრო გაიზარდოს, ხოლო ყარაბაღის მიმართულებით არც ისაა გამორიცხული, რომ ღია, ულტიმატუმის შემცველი სიგნალებიც იყოს გაგზავნილი.
ამ ყველაფრის ფონზე ყველა სცენარი დასაშვებია - პოლიტიკური მოლაპარაკებები და სომხური მოსახლეობისათვის ყარაბაღში უპირობოდ დარჩენის საკითხზე მიღწეული შეთანხმება და აზერბაიჯანის ტერიტორიული მთლიანობის ცნობა ან კიდევ უფრო მძიმე რეალობა - განახლებული კონფლიქტი. თუმცა არის სხვა ვარიანტებიც, მათ შორის ასეთი (რაც ახლა ხდება) ნაბიჯ-ნაბიჯი შეტაკებების გაგრძელება მანამ, სანამ არ მოხდება რომელიმე მხარის გამოფიტვა და დაყოლიება.
ზოგადად, ამ რეალობაში აზერბაიჯანსა და თურქეთს შორის სამხედრო დაახლოება კიდევ უფრო გაღრმავდა. ამასთან, თურქეთის მხრიდანაც გაკეთდა მინიშნებები, რომ თუკი სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის კონფლიქტი გადაიჭრება და პოლიტიკური შეთანხმება იქნა მიღწეული ამით სომხეთიც ისარგებლებს - თურქეთის ეკონომიკა გაიხსნება სომხეთისათვის. აღსანიშნავია ისიც, რომ აზერბაიჯანმა დაასრულა საგზაო მონაკვეთი სომხეთის სიუნიქის პროვინციამდე, რის გავლითაც საკუთარ ექსკლავთან - ნახიჩევანთან და მისი გავლით თურქეთთან დაკავშირება სურს. ამ გზას აზერბაიჯანში ზანგეზურის დერეფანს უწოდებენ და 2020 წლის მოლაპარაკებებისას ცალკე მუხლი დაეთმო მას.
ზოგადი სიტუაცია საკმაოდ რთულია. ცალკეულ მონაკვეთებზე ვითარება ძალიან სწრაფადა ცვალებადი. ამ ფონზე შესაძლოა, რომ წლევანდელი წელი ბევრი რამის შემცვლელი გამოდგეს.
аналитика
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати