USD 2.7215
EUR 3.2155
RUB 3.4658
Tbilisi
გიორგი კობერიძე - 26-28 ივლისს ნიგერში გადატრიალება მოხდა, რის შემდეგაც სამხედროებმა მთავრობის წევრები დააკავეს
Date:  
26-28 ივლისს ნიგერში გადატრიალება მოხდა, რის შემდეგაც სამხედროებმა მთავრობის წევრები დააკავეს. გადატრიალება რუსეთ-აფრიკის სამიტის კვალდაკვალ წარიმართა. სამხედროებმა და მათმა მხარდამჭერებმა საფრანგეთი საელჩოზე თავდასხმა განახორციელეს. ნიგერი საფრანგეთის ყოფილი კოლონიაა. პოტენციურ სამიზნედ დასავლეთის ქვეყნების წარმომადგენლებიც შეიძლება იყვნენ, რის გამოც მათი ევაკუაცია ხორციელდება.
მაგრამ სრული სურათის ეს სურათის მხოლოდ მინიმალური ნაწილია.
ნიგერის მომიჯნავედ მალიში 2021 წელს სამხედრო გადატრიალება მოხდა, რის შემდეგაც პრო-რუსული სამხედროები მოვიდნენ ხელისუფლებაში. მათ საფრანგეთის სამხედრო ძალების გაძევება მოითხოვეს, რომლებიც მანამდე ისლამურ სახელმწიფოს წინააღმდეგ ბრძოლაში ეხმარებოდა მალის მთავრობას. 2022 წელს კი ბურკინა ფასოში მოხდა გადატრიალება, სადაც ასევე პრო-რუსული სამხედროები მოვიდნენ ხელისუფლებაში. ორივე ქვეყანაში ვაგნერის დაჯგუფება იქნა განთავსებული რუსული ინტერესების გასატარებლად. მანამდე მათ ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკაში დაიკავეს პოზიციები. ნიგერი კი, სადაც ფრანგებს სამეთაურო პუნქტი მალიდან ჰქონდათ გადატანილი იქაც მივიღეთ მთავრობა, რომელსაც ზოგის ვარაუდით ზურგს შესაძლოა რუსეთი უმაგრებდეს ან მომავალში გახდეს რეჟიმის მხარდამჭერი. თუმცა აშშ-ს მხრიდან არ ყოფილა ამაზე მინიშნება და პირიქით, ჯერ არ არის მტკიცებულება რომ რუსეთის მიერ მოხდა გადატრიალებაო. არც ისინი ჩქარობენ მოვლენათა სრულყოფილ შეფასებას.
ეს კიდევ არაა ყველაფერი. ბურკინა ფასოსა და მალის წარმომადგენლები რუსეთ-აფრიკის სამიტზე იყვნენ წარმომადგენლები და კრემლი ღიად აქეს და ადიდეს, ხოლო დასავლეთი დაგმეს. ორივე მათგანს "ვაგნერელები" და რუსი ინსტრუქტორები უმაგრებენ ზურგს.
ახლა კი იმუქრებიან, რომ თუკი ვინმე ნიგერში გადატრიალების წინააღმდეგ წავა, ბუკინა ფასო და მალი თავიანთ თავზე დარტყმად მიიღებენ ამას და აუცილებლად ჩაერევიან ნიგერის სამხედრო რეჟიმის დასაცავად.
სადაა აქ ნიგერის მეზობელი ნიგერია? ნიგერია ადგილზე რეგიონის ყველაზე ძლიერი ძალაა. ის სამხედრო გადატრიალებას არ უჭერს მხარს, მაგრამ ფრთხილადაა. დასავლეთ აფრიკის ეკონომიკურმა თანამეგობრობამ (ECOWAS) ულტიმატუმი წაუყენა ნიგერის სამხედრო ძალებს და ჩამოგდებული მთავრობის დასმა მოსთხოვა. ECOWAS ნიგერიაში ბაზირებული, ნიგერიის მიერვე მხარდაჭერილი გაერთიანებაა. შესაბამისად, მისი განცხადება უბრალო არ არის. ამასთან, ნიგერიაში შიშობენ, რომ თუკი ნიგერში პრო-რუსული ძალები გაიმყარებენ პოზიციას და ვაგნერი ან მისი მსგავსი ორგანიზაცია ბაზირდება იქ, ამით ნიგერიასაც შეექმნება საფრთხე. ამ ფონზე შესაძლოა გაბედოს ნიგერიამ ჩარევა, მაგრამ არ ჩარევის შემთხვევაში თავად მასაც შეიძლება შეექმნას სამომავლო საფრთხე. ამიტომაა, რომ პროცესებს ყველა ყურადღებით აკვირდება.
აღსანიშნავია ისიც, რომ აფრიკის ქვეყნების დიდ ნაწილში ჩინეთი და რუსეთი არიან ძირითადად წარმოდგენილნი. ისეთი გავლენიანი ძალები კი როგორიც საფრანგეთი, დიდი ბრიტანეთი და აშშ-ა ამ გადატრიალებებისა და პეკინისა და რუსეთის ეკონომიკური ექსპანსიების ფონზე თანდათან გაირიყნენ რეგიონიდან. ამ ფონზე, აფრიკის რუსეთ-სამიტისას კრემლმა 23 მილიარდი დოლარის ვალი ჩამოუწერა მოკავშირე აფრიკულ სახელმწიფოებს.
რეალურად ნიგერი დიდი პოლიტიკური თამაშის ერთი ნაწილია, რომლის უკანაც რუსეთის გლობალური ინტერესები დგას.
მიყევიტ ბმულს - გიორგი კობერიძე
analytics
«The Guardian»: „ პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“

„სწორედ იმ დროს, როცა მსოფლიოს უაღრესად ჭირდება ბრძენი უხუცესები, პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“ - ასეთი სათაური აქვს ბრიტანულ გაზეთ „გარდიანში“ (The Guardian) გამოქვეყნებულ სტატიას, რომლის ავტორია დევიდ ვან რეიბრუკი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ფილოსოფიაში ნიდერლანდებიდან.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

მოდით ერთ დელიკატურ საკითხზე მსჯელობას შევეცადოთ: ვისაუბროთ ასაკზე ისე, რომ ეიჯიზმში - ასაკობრივ დისკრიმინაციაში - არ გადავვარდეთ.

არასოდეს არ მომხდარა ისეთი პრეცედენტი პლანეტის თანამედროვე ისტორიაში, როგორიც დღეს არის: მსოფლიოში მშვიდობის ბედი ისეთი ადამიანების ხელშია, რომლებიც საკმაოდ ხანდაზმულები არიან. ვლადიმერ პუტინს და სი ძინპინს 72 წელი შეუსრულდათ, ნარენდრა მოდი - 74 წლისაა, ბენიამინ ნეთანიაჰუ - 75-ის, დონალდ ტრამპი - 79-ის, ალი ჰამენეი - 86-ის.

რასაკვირველია, მედიცინის განვითარების წყალობით, ადამიანები სულ უფრო მეტ ხანს ცოხლობენ და შეუძლიათ აქტიური ცხოვრებით იცხოვრონ, მაგრამ ამის მიუხედავად, დრეს ცვენ მოწმენი ვართ იმ პოლიტიკური ლიდერების რაოდენობის ზრდისა, რომლებიც ასაკის კვალობაზე სულ უფრო ამკაცრებენ საკუთარ ხელისუფლებას, ხშირად თავიანთი ახალგაზრდა კოლეგების ხარჯზე.

გასულ კვირაში ჰააგაში ნატოს ყოველწლიურ სამიტზე ალიანსის ლიდერები, ემანუელ მაკრონის და მეტე ფრედერიქსონის (ორივე 47-47 წლისაა), ჯორჯა მელონის (48 წლის), პედრო სანჩესის (53 წლის) ჩათვლით, იძულებულნი იყვნენ დათანხმებულიყვნენ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას სამხედრო ბიუჯეტის გაზრდის შესახებ. ნატოს წევრი ქვეყნების მეთაურების საშუალო ასაკი 60 წელს შეადგენს: გერმანიის კანცლერი 69-ისაა, ხოლო თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ ერდოღანი - 71 წლის.

ყველა დაეთანხმა სამხედრო ასიგნებათა 5%-იან ზრდას, თუმცა აშკარაა, რომ ეს ციფრო თვითნებურად არის დადგენილი - მისი განხილვა სერიოზული დებატებით არ მომხდარა არც ნატოში და არც წევრი ქვეყნების შიგნით. ამ დროს უფრო მეტად სამხედრო-პოლიტიკური რეალობას კი არ მიექცა ყურადღება, არამედ ჭირვეული ამერიკელი პატრიარქის პატივისცემას და მის აკვიატებულ მოთხოვნას. ნატოს გენერალური მდივანი მარკ რიუტე, რომელიც მხოლოდ 58 წლისაა, ისე შორს წავიდა აშშ-ის პრეზიდენტისადმი მოწიწებაში, რომ დონალდს „მამიკოთი“ (Daddy) მიმართა. ეს დიპლომატია არ არის. ეს მორჩილებაა.

თაობათა კონფლიქტი სხვა არენებზეც ხდება: უკრაინის 47 წლის პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი უპირისპირდება მასზე ბევრად უფროსი ასაკის კოლეგას - რუსეთის 72 წლის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს. იმავე ასაკის მქონე სი ძინპინი მტრული თვალით უყურებს ტაივანის  პრეზიდენტს, რომელიც კომუნისტ ბელადზე 7 წლით უმცროსია. ბენიამინ ნეთანიაჰუ, რომლის წლოვანება საუკუნის სამ მეოთხედს შეადგენს, აუღელვებლად უყურებს ღაზას სექტორის განადგურებას, რომლის მოსახლეობის საშუალო ასაკი 18-20 წელია. ირანში 86 წლის ლიდერი მართავს ქვეყნის 80-მილიონიან მოსახლეობას, რომელთა საშუალო ასაკი 32 წელია. კამერუნელი 92 წლის პრეზიდენტი პოლ ბია 1982 წლიდან იმყოფება იმ ქვეყნის სათავეში, რომლის მცხოვრებლების საშუალო ასაკს 18 წელი შეადგენს, ხოლო სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა - 62 წელს.

რასაკვირველია, ჩვენ არ ვდგავართ გერონტოკრატიული შეთქმულების წინაშე. ჯერ-ჯერობით არც მოხუცი მოქმედი ლიდერების კლუბი არ არსებობს, რომლებიც მსოფლიოს ბატონობას სიცოცხლის ბოლომდე ესწრაფვიან... მაგრამ არის რაღაც შემაშფოთებელი იმაში, რომ  მშვიდობა ინგრევა სწორედ იმ ადამიანების მიერ, რომელთა ცხოვრება მეორე მსოფლიო ომის შემდომი არქიტექტურით განისაზღვრა. ალი ჰამენეი 6 წლისა იყო, როცა ჯერ გერმანიამ, შემდეგ კი იაპონიამ ხელი უსიტყვო კაპიტულაციას მოაწერეს.

დონალდ ტრამპი 1946 წელს დაიბადა, როცა გაერომ თავისი პირველი გენერალური ასამბლეის სხდომა ჩაატარა. ბენიამინ ნეთანიაჰუ  დაიბადა ისრაელის სახელმწიფოს შექმნიდან ერთი წლის შემდეგ. ნარენდრა მოდი დაიბადა 1950 წელს, როცა ინდოეთი საპარლამენტო რესპუბლიკად გამოცხადდა და ქვეყნის კონსტიტუცია მიიღეს. ვლადიმერ პუტინი ქვეყანას 1952 წლის ოქტომბერში მოევლინა, იოსებ სტალინის სიკვდილამდე რამდენიმე თვით ადრე. ამხანაგი სი ძინპინი - 1953 წლის ივნისში დაიბადა, სტალინის სიკვდილის შემდეგ. რეჯეფ ერდოღანი გაჩნდა 1954 წელს, თურქეთის ნატოში შესვლიდან ორი წლის შემდეგ. ყველა ჩამოთვლილი პირები ომისშემდგომი ეპოქის ბავშვები არიან და ახლა, როცა თავიანთი სიცოცხლის მიჯნას უახლოვდებიან, ისინი, როგორც ჩანს, მზად არიან იმ მსოფლიოს დასანგრევად, რომლებშიც თვითონ დაიბადნენ. ასთი მოქმედება შურისძიებას ჰგავს.

დიახ, საერთაშორისო წესრიგი, რომელიც თეორიულად გარკვეულ წესებს ემყარებოდა, პრაქტიკაში ყოველთვის არეულ-დარეული იყო, ვიდრე ეს ქაღალდზე ჩანდა. მაგრამ, ნებისმიერ შემთხვევაში რაღაც იდეალი არსებობდა, რომლის მიღწევას ყველა თავისებურად ცდილობდა. არსებობდა საერთო მორალური პრინციპები - დიახ, მყიფე, მაგრამ გულწრფელი, რომელიც იმ რწმენას ემყარებოდა, რომლის მიხედვით, კაცობრიობას აღარ უნდა გაემეორებინა მე-20 საუკუნის პირველი ნახევრის მხეცობები და რომ უმჯობესია უთანხმოებები დიალოგისა და დიპლომატიის მეშვეობით მოგვარდეს. დღეს ეს რწმენები აორთქლდა, გაქრა და უმეტესად იმ ადამიანთა გონებასა და სულში, რომლებისთვისაც ყველაზე ძვირფასი უნდა ყოფილიყო და რომელებიც სიკეთის რწმენას ყველაზე მეტად უნდა გაფრთხილებოდნენ.

დღეს უპრეცედენტო მომენტია. წინა მსოფლიო მართლწესრიგის არქიტექტორები - ადოლფ ჰიტლერი, ბენიტო მუსოლინი, იოსებ სტალინი და მაო ძედუნი სულ რაღაც 30-40 წლისანი იყვნენ, როცა ხელისუფლებაში მოვიდნენ. ახალმა თაობამ ახალი მსოფლიო ააშენა, მაგრამ წინა მართლწესრიგის შედეგებს შეეჯახნენ. დრეს ახალი მსოფლიოც ინგრევა იმ ძველი თაობის ადამიანების მიერ, რომლებიც ვერ იცოცხლებენ იმ დრომდე, რათა დაინახონ, როგორი ნანგრევები დარჩება მათი მოქმედებით.

ჩვენ შეიძლებოდა გვქონოდა იმის იმედი, რომ თაობა, რომელსაც ბედმა გაუღიმა და სიცოცხლის ხანგრძლივობა გაუგრძელდა, თავიანთი სიკვდილის შემდეგ სიკეთის, პტივისცემის და გლობალური პოზიტიური ხელმძღვანელობის მემკვიდრეობას დატოვებდა. ამის ნაცვლად ჩვენ მოწმენი ვართ ბოლო ათწლეულებში მომხდარი ყველაზე უარესი რეპრესიების, ძალადობის, გენოციდების, ეკოციდების და საერთაშორისო სამართლის მიმართ უპატივცემლო დამოკიდებულებისა, რომლებსაც ყველაზე მეტად ულმობელი 70-80 წლის მოხუცები სჩადიან და რომლებიც, როგორც ჩანს, უფრო მეტად იმით არიან დაინტერესებული, რომ თავი აარიდონ სამართლებრივ პასუხისმგებლობას, ვიდრე მშვიდობის შენარჩუნებაზე იზრუნონ.

მაგრამ ასე არ უნდა იყოს.

როცა ნელსონ მანდელამ 1999 წელს სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის პრეზიდენტის პოსტი დატოვა, მან ჩამოაყალიბა ორგანიზაცია „უხუცესები“, რომელიც ყოფილ მსოფლიო ლიდერებს აერთიანებდა. ისინი მუშაობდნენ მშვიდობის, სამართლიანობისა და ადამიანის უფლებების მხარდასაჭერად. დღეს, მოქმედებენ რა კონსენსუსის ტრადიციებით და წინა თაობების პოლიტიკოსთა საუკეთესო გამოცდილებით, „უხუცესების“ წევრები ითვლებიან იმის მაგალითად, თუ როგორ შეუძლიათ ასაკოვან ადამიანებს კაცობრიობას მოუტანონ მეტი სინათლე, გამოხატონ თანაზიარობა, იმოქმედონ სინდისით და არა მარტო გავლენითა და ძალით.

პრობლემა მოხუცებულობაში არ არის. პრობლემა იმაშია, თუ როგორი მიზნის მიღწევა სურთ მისი სარგებლობით და რას აძლევენ უპირატესობას. მსოფლიოს არ სურს ისეთი ახალი მოხუცი ძალოვანი პირები, რომლებსაც მმართველის საჭისა და ტახტის დატოვება არ სურთ. მსოფლიოსათვის უკეტესია ის მოხუცი ლიდერები, ის უხუცესები, რომლებიც მზად არიან კომპრომისებისათვის და ადამიანთა ენერგიის სასიკეთოდ წარმართვისათვის. ისინი, ვინც მემკვიდრეობაზე ფიქრობენ არა როგორც პირად დიდებაზე, არამედ როგორც მშვიდობაზე, რომელსაც ისინი თავიათი სიცოცხლის შემდეგ დატოვებენ. ჩვენს დროში გვჭირდება არა ბატონობა, არამედ სიბრძნის გამოვლენა. და ეს, საბოლოო ჯამში, არის ის, რაც მმართველს ლიდერისაგან განასხვავებს.

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way