USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
გენადი კოლბინი - რუსი „მეფისნაცვალი“, რომელიც მოსკოვის მეტროში გარდაიცვალა
თარიღი:  6607

რუსეთის იმპერიის დროს საქართველოს მეფისნაცვალი განაგებდა და ბევრმა მათგანმა წარუშლელი კვალი დატოვა საქართველოს ისტორიაში. ზოგმა დადებითი, ზოგმა უარყოფითი თუმცა ყველა მათგანი ბუნებრივია რუსეთის იმპერიის ინტერესების გამტარებელი იყო საქართველოში.

საბჭოთა რუსეთის მიერ დამოუკიდებელი საქართველოს დაპყრობის შემდეგ, ე.წ. „მეფისნაცვალის“ ფუნქციას რესპუბლიკის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის (ცკ) მეორე მდივანი ასრულებდა, რომელიც ყოველთვის ეროვნებით რუსი იყო.

როგორც წესი ცკ-ს მეორე მდივნები რესპუბლიკის შიდა ცხოვრებაში ნაკლებად ერეოდნენ, საბჭოთა სისტემა ასე იყო მოწყობილი, რომ ექსტრემალურ სიტუაციაში მათ ემორჩილებოდა ყველა ძალოვანი სტრუქტურის ხელმძღვანელი, მათ შორის ამიერკავკასიის სამხედრო ოლქის ჯარების სარდალი. კრიზისულ მომენტებში მხოლოდ ცკ-ს მეორე მდივანს შეეძლო გადაწყვეტილების მიღება, თვით რესპუბლიკის ხელმძღვანელი პირების დაპატიმრების და ძალის გამოყენების ჩათვლით.

1975-1983 წლებში ამ თანამდებობას  გენადი კოლბინი იკავებდა.

მინი დოსიე: გენადი ვასილიევიჩ კოლბინი (დ. 7 მაისი, 1927, ნიჟნი ტაგილი, სვერდლოვსკის ოლქი, - 1998 წლის 15 იანვარი, მოსკოვი) - საბჭოთა პოლიტიკოსი, 1975-1983წწ - საქართველოს კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტის საბჭოთა მეორე მდივანი , ყაზახეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი (1986-1989). სსრკ ცენტრალური კომიტეტის წევრი (1981-1990; სსრკ ცკ კანდიდატი წევრი 1976-1981 წლებში). სსრკ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის წევრი (1987-1989). სსრკ სახალხო დეპუტატი (1989-1991) რსფსრ უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი (1971-1975) საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი (1975-1984) ყაზახეთის სსრ უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი (1987-1989), ყაზახეთის სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის წევრი (1987-1989).

გენადი კოლბინი კარგად ლაპარაკობდა ქართულად, ყავდა ბევრი მეგობარი ქართველებს შორის, უყვარდა საქართველო და მეგობრობდა ქართული სუფრასთან. მისი საქართველოში მუშაობის პერიოდს დაემთხვა ეროვნულ-დისიდენტური მოძრაობის ახალი ტალღის დაწყება და მას ამ წლებში რამოდენიმე საპასუხსიმგებლო გადაწყვეტილების მიღება მოუწია და ყოველთვის ეს გადაწყვეტილება საქართველოს და ქართველების სასარგებლოდ იქნა მიღებული.

პირველი ეს იყო 1978 წლის 14 აპრილი, როდესაც  თბილისში ხალხმრავალი დემონსტრაციები გაიმართა. საბჭოთა საქართველოს მოქალაქეები აპროტესტებდნენ კომუნისტური პარტიის მცდელობას, რომ ქართული ენის კონსტიტუციური სტატუსი შეცვლილიყო. 1977 წელს ახალი საბჭოთა კონსტიტუცია მიიღეს, საქართველოს სსრ-ის უზენაესი საბჭო კი განიხილავდა ახალ კონსტიტუციურ გეგმას, რომლის მიხედვითაც ქართული აღარ იქნებოდა სახელმწიფო ენა საქართველოს ტერიტორიაზე, რამაც დიდი ვნებათაღელვა გამოიწვია საზოგადოებაში. საპროტესტო ტალღამ კი კულმინაციას 1978 წელის 14 აპრილს მიაღწია.

„ახალგაზრდების რუსთაველის გამზირზე შემოსვლის მომენტიდან ყოველ 5 წუთში ვიღებდი ინფორმაციას მათი მოძრაობის შესახებ. მითხრეს, რომ მათ შეუერთდნენ მეცნიერების, ხელოვნების, შემოქმედებითი ინტელიგენციის წარმომადგენლები. დემონსტრანტები გაიძახოდნენ: „გაუმარჯოს დედა-ენას!“ რამდენიმე წუთიც და გუგუნის ხმა მეც მესმოდა. ყოველ წუთს მოსალოდნელი იყო გაუთვალისწინებელი რამ მომხდარიყო. საბჭოთა სისტემა ასე იყო მოწყობილი - ექსტრემალურ სიტუაციაში რესპუბლიკაში რეალური ძალაუფლება ცენტრალური კომიტეტის მეორე მდივნის ხელში იყრიდა თავს, მას ემორჩილებოდნენ ძალოვანები. ამიერკავკასიის სამხედრო ოლქის ჯარების სარდალი იყო გენერალ-ლეიტენატი პავლე მელნიკოვი, რომელმაც მითხრა: დიდ პატივს გცემთ თქვენ და ქართველ ხალხს, მაგრამ თუ ბრძანება მოვიდა მოსკოვიდან ძალის გამოყენებაზე, მე მას შევასრულებო. ცოტა ხნის შემდეგ კი საქართველოს კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტის მეორე მდივანი გენადი კოლბინი მეუბნება: ამჟამად ყველა ძალოვანი მე მემორჩილება, მაგრამ ეს დროებითაა, საჭიროა როგორმე დაუკავშირდეთ სკკპ ცენტრალური კომიტეტის გენერალურ მდივანს ლეონიდ ბრეჟნევს და მოახსენეთ შექმნილი ვითარების შესახებო. როდესაც მოხსენებას ვკითხულობდი მომახსენეს, რომ მოხერხდა ბრეჟნევთან დაკავშირება... ბრეჟნევთან საუბრის შემდეგ გავაგრძელე მოხსენების კითხვა და გამოვაცხადე: საკონსტიტუციო კომისიამ ბევრი იფიქრა, იმსჯელა კონსტიტუციის 75-ე მუხლთან დაკავშირებით და მიიღო გადაწყვეტილება ეს მუხლი ასე ჩამოყალიბდეს: „საქართველოს სსრ სახელმწიფო ენა არის ქართული ენა“... ამ სიტყვებს მოჰყვა დარბაზის ემოციური ოვაცია. ამის შემდეგ ჩავედით მთავრობის სახლის წინ შეკრებილ ახალგაზრდებთან და მოვახსენეთ ჩვენი გადაწყვეტილების შესახებ...“- ასე იხსენებდა იმ დღევანდელ მოვლენებს მაშინდელი საქართველოს ცკ-ს პირველი მდივანი ედუარდ შევარდნაძე.

მეორე გახმაურებული შემთხვევა 1983 წელს უკავშირდება, როდესაც გეორგიევსკის ტრაქტატის 200 წლისთავის საზეიმო ღონისძიების ჩაშლის გამო დაკავებულ ნანა კაკაბაძეს, მარიამ ბაღდავაძეს და თამრიკო ჩხეიძეს რუსეთში უპირებდნენ გადასახლებას.

ამ ამბავთან დაკავშირებით შედგა საზოგადოებრივი პეტიცია, რაც იმ დროისთვის გაუგონარი შემთხვევა იყო და მასზე ინტელიგენციის ბევრი წარმომადგენელი აწერდა ხელს. თუმცა საკითხის გადაყვეტა მხოლოდ გენადი კოლბინს ეხელმწიფებოდა. კოლბინი ჩხეიძეების მეზობლად ცხოვრობდა და იმ მომენტში ქალიშვილი ყავდა გარდაცვლილი. საკითხი იმდენად სასწრაფოდ იყო გადასაწყვეტი, რომ დალოდება არ გამოდიოდა და რეზო ჩხეიძე მგლოვიარე გენადი კოლბინთან მივიდა სათხოვნელად. კოლბინის პასუხი იყო - ქალიშვილს დავკრძალავ და დაუყონებლივ მაგ საკითხით დავკავდებიო. ჯერ მაშინვე მოსკოვში დარეკა,ხოლო ქალიშვილის დასაფლავების შემდეგ მოსკოვში გაფრინდა და თავისი კავშირების წყალობით მოახერხა ეხსნა ქართველი გოგოები რუსეთში გადასახლებისაგან.

ასეთი ამბებიც ახსოვს ჩვენს ისტორიას.

საქართველოს შემდეგ, 1986 წელს „ცკ“-ს ყოფილი მეორე მდივანი, გენადი კოლბინი ყაზახეთის პარტიულ ხელმძღვანელად დაინიშნა, რასაც ალმა-ატაში დემონსტრანტებსა და მილიციას შორის სისხლისმღვრელი შეჯახება მოყვა. 

გენადი კოლბინი, უკვე პენსიაზე მყოფი, მოსკოვის მეტროს ვაგონში გარდაიცვალა, როდესაც ქალიშვილთან მიდიოდა სტუმრად. მხოლოდ მეხუთე დღეს გაარკვია მილიციამ ვინ იყო გარდაცვლილი, თორემ მას უპატრონო მიცვალებულების სასაფლაოზე უპირებდნენ უკვე დასაფლავებას.

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.