USD 2.7086
EUR 3.1783
RUB 3.4210
თბილისი
«Deutsche Welle» (გერმანია): „უკრაინის კონტრშეტევა: როგორ აფასებენ მას დასავლეთში“
თარიღი:  

ბოლო დროს დასავლურ მასმედიაში აქტიური დისკუსია მიმდინარეობს - რამდენად ეფექტურად იბრძვის უკრაინის არმია და რას მიაღწია ერთი თვის კონტრშეტევის შედეგად. შეიქმნა შთაბეჭდილება, რომ უკრაინის შეიარაღებული ძალების გეგმები და შესაძლებლობები ერთმანეთს არ ემთხვევა. რა უშლის ხელს კიევს უფრო სწრაფად განახორციელოს კონტრშეტევა? გერმანული სამაუწყებლო კომპანია „დოიჩე ველე“ (Deutsche Welle) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „უკრაინის კონტრშეტევა: როგორ შეფასებას აძლევენ მას დასავლეთში“.

„ეს ჯერ კიდევ არ არის კონტრშეტევა... და როცა დაიწყება, მერე ნახავთ, რაც მოხდება... ახლა წინ ნელა მივდივართ, მტერს სუსტ ადგილებს ვუძებნით, რომ შემდეგ ერთბაშად დავცხოთ მასირებულად“, - ამბობს ფრონტის წინა ხაზზე მყოფ „დოიჩე ველეს“ გადამღებ ჯგუფთან საუბარში უკრაინის არმიის ერთ-ერთი ოფიცერი.

რუსეთ-უკრაინის ომის ფრონტი თითქმის 1000 კილომეტრზეა გაჭიმული. უკრაინელი მებრძოლები მეთოდურად ანგრევენ მოწინააღმდეგის არმიის პოზიციებს. ისინი ფრთხილად მოქმედებენ: ელვისებურ შტურმებს არ აწყობენ, ხშირად მხოლოდ ავტომატებით მოქმედებენ, ყოველი ჯარისკაცის სიცოცხლეს უფრთხილდებიან... ამ დროს კი დასავლელი პოლიტიკოსები, მიმომხილველები და სამხედრო ექსპერტები დისკუსიებს მართავენ და ბჭობენ, თუ რამდენად სწრაფად და ეფექტურად ხორციელდება საომარი ოპერაციები, რომელსაც ხშირად დიდი ხნის ნანატრ „კონტრშეტევას“ უწოდებენ.

„კონტრშეტევა პარკში გასეირნება ნუ გგონიათ“

 „უკრაინის არმიის ამჟამინდელი მოქმედება ძალიან რთულ სამხედრო ოპერაციას წარმოადგენს“, - ამბობს ნატოს სამხედრო კომიტეტის თავმჯდომარე რობ ბაუერი. იგი ეთანხმება უკრაინის პრეზიდენტის ვოლოდიმირ ზელენსკის ნათქვამს ამერიკული CNN-ისადმი მიცემულ ინტერვიუში: „კონტრშეტევა რამდენიმე ფაქტორით მუხრუჭდება - მჭიდროდ დანაღმული ველებით, არასახარბიელო კლიმატური პირობებით და არასაკმარისი იარაღით, მათ შორის ავიაციის არარსებობით.

ექსპერტთა შეფასებით, ამჟამად შეტევაში ჯერ კიდევ არ მონაწილეობს უკრაინის არმიის ბრიგადების 70%. ასევე არ ამოქმედებულა დასავლური ტექნიკის დიდი ნაწილი. ანუ ეს ნიშნავს, რომ კიევს მნიშვნელოვანი რეზერვი აქვს შეტევის გასაძლიერებლად.

როგორც ბრიტანული სამხედრო დაზვერვის ყოფილი ოფიცერი ფრენკ ლედვიჯი ამბობს (მას ბრძოლის გამოცდილება აქვს მიღებული ბალკანებში, ერაყში და ავღანეთში), უკრაინაში სწრაფი და იოლი კონტრშეტევა მოსალოდნელი არ იყო. „ვისაც ჰგონია, რომ ეს პარკში გასეირნების მსგავსი იქნებოდა, ის ძალიან სცდება. მოწინააღმდეგი გამაგრებული პოზიციების დაკავება ხანგრძლივ და სისხლისმღვრელ პროცესს წარმოადგენს. ის ვერ განხორციელდება მოწოდებით - „აბა, ბიჭებო, დავარტყათ და დავასრულოთ“.

„ზოგიერთები ამბობენ, რომ შეტევა ერთი თვეა მიმდინარეობს და შედეგები მეტად მოკრძალებულიაო... ოთხი კვირა არაფერია, მსგავსი სამხედრო ოპერაციები უფრო დიდხანსაც გრძელდება. კონტრშეტევის წარმატება ბევრ ფაქტორზეა დამოკიდებული“, - ამბობს ფრენკ ლედვიჯი.

სხვათა შორის, ბრიტანელი ექსპერტის ნათქვამი ზუსტად ეხმიანება უკრაინის არმიის სარდლის ვალერი ზალუჟნის მიერ ამერიკული გაზეთის „ვაშინგტონ პოსტისათვის 30 ივნისს მიცემულ ინტერვიუში გამოთქმულ თვალსაზრისს: „ძალიან ვბრაზდები, როცა მეუბნებიან, რა ნელა მოქმედებ, სად არის შედეგებიო... კონტრშეტევა შოუ არ არის“.

 „უკრაინის არმია სტრუქტურულად საერთოდ არ იყო მომზადებული ასეთი მასშტაბის მქონე კონვენციალური ომებისათვის“, - ხაზს უსვამს „დოიჩე ველესთან“ საუბარში ბუნდესვერის გადამდგარი პოლკოვნიკი რალფ ტილე, - „ომის პირველ თვეებში უკრაინელებმა შეძლეს რუსეთის არმიის მოგერიება, შექმნილ ხელსაყრელ სიტუაციაში გარკვეულ წარმატებებსაც მიაღწიეს, მაგრამ შემდეგ მათი პოტენციალი შესუსტდა, თავი იჩინა შეიარაღებისა და ავიაციის უქონლობამ, საბრძოლო მასალებისა და ტყვია-წამლის სიმცირემ. ვაღიაროთ სიმართლე: დასავლეთი კიევს ბევრ იარაღს დაპირდა, მაგრამ დაპირება არ შეუსრულებია“.

ყოველი მეტრი - სისხლის ფასად: „ჟუკოვის მეთოდი არ გამოდგება“

უკრაინის არმიის ნელი და ფრთხილი წინსვლაც კი მძიმე დანაკარგებს იწვევს. როგორც მიმომხილველები აღნიშნავენ, კიევს არ სურს „ჟუკოვისებურად“ იმოქმედოს, ანუ თავისი ჯარისკაცები ისეთ ხორცსაკეპში მოაქციოს, როგორსაც ცოტა ხნის წინათ რუსეთის არმიის სარდლობა ბახმუტის ბრძოლების დროს აკეთებდა („ჟუკოვისებურ“ მოქმედებაში იგულისხმება მეორე მსოფლიო ომის დროინდელი წითელი არმიის სარდლის, გენერალ გიორგი ჟუკოვის ბრძოლის მეთოდი, რომელიც საბრძოლო ოპერაციის შესასრულებლად ცოცხალი ძალის დანაკარგებს ყურადღებას არ აქცევდა).

რუსეთის არმიას თვეები ჰქონდა ფრონტის ხაზზე სანგრების, ტრანშეების გასათხრელად,  ძელმიწურების ასაგებად, გამაგრებული საცეცხლე წერტილების მოსაწყობად და უკრაინის სტეპების, უკიდეგანო ველ-მინდვრების მჭიდროდ დასანაღმავად. „რუსები ჩვენ გველოდნენ. მათ თავიანთი პოზიციები კარგად გაამაგრეს. ფოლადის კედლის წინაშე აღმოვჩნდით. უბრალოდ, საშინელ სიტუაციაში ჩავვარდით“, - ამბობდა ივნისის ბოლოს ამერიკული „უოლ-სთრით ჯორნელის“ ჟურნალისტთან საუბარში ერთ-ერთი უკრაინელი ჯარისკაცი, რომელსაც ბრძოლა ფრონტის ზაპოროჟიის მონაკვეთზე მოუწია.

და მაინც, დიდი სიძნელეების მიუხედავად, უკრაინის არმიამ, რომელიც რუსულ პოზიციებს შეზღუდული ძალებით უტევს (მხოლოდ 4-5 ბრიგადით 70-დან), მტრისაგან ქვეყნის ტერიტორიის დაახლოებით 158 კვადრატული კოლომეტრი გაათავისუფლა. რა თქმა უნდა, კრემლი უკრაინის არმიის წარმატებებს არ აღიარებს და აცხდებს, რომ კონტრშეტევა ჩაიფუშა, კიევმა დიდი დანაკარგები განიცადაო.

„უნდა ვაღიაროთ, რომ რუსული მხარე ძალიან კარგად მოემზადა უკრაინული ჯარის მოსალოდნელი კონტრშეტევისათვის და ყველაფერს აკეთებდა მისი წინსვლის შესაკავებლად“, - ამბობს „დოიჩე ველესთან“ საუბარში ვალტერ ფეიხტინგერი, ავსტრიის თავდაცვის აკადემიის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის თანამშრომელი, გადამდგარი ბრიგადის გენერალი, - რუსებმა მჭიდროდ დანაღმეს სავარაუდო შეტევის მიმართულებით მდებარე ველები, თავი მოუყარეს ავიაციას, სარაკეტო ნაწილებს, არტილერიას, მოიმარაგეს საბრძოლო მასალები, გაამაგრეს ზურგი... ეს ნიშნავს, რომ რუსეთის არმიას უპირატესობა აქვს - როგორც თავდამცველ მხარეს“.

უახლოესი მიზანი - ოპერატიულ სივრცეზე გასვლა

ბრიტანული დაზვერვაც ადასტურებს, რომ რუსული მხარე კარგად სარგებლობს ტანკსაწინააღმდეგო ნაღმებით, უპილოტო საფრენი აპარატებით (დრონებით), ვერტმფრენებით და რაკეტული ტექნიკით. დღეისათვის ბრძოლები ჯერ კიდევ მხოლოდ რუსების თავდაცვის პირველ ხაზზე მიდის, რომელიც ძირითადად დანაღმულ ველებს წარმოადგენენ. შემდეგ იწყება მეორე ხაზი - „დრაკონის კბილებით“, სანგრებისა და ტრანშეების ქსელით, გამაგრებული საცეცხლე წერტილებით, სადაც დიდი საბრძოლო რესურსებია თავმყრილი.

„თავდაცვის პირველი [და მეორე] ხაზის დაკარგვის შემთხვევაში რუსები იძულებულნი იქნებიან უკან დაიხიონ, უკრაინის არმია კი ოპერატიულ სივრცეში გაიჭრება. ეს ნიშნავს, რომ წინსვლა უფრო სწრაფი იქნება, მეტი მძიმე ტექნიკით, რაც ტერიტორიის გათავისუფლებას დააჩქარებს“, - ამბობს უკრანელი სამხედრო ექსპერტი ალექსანდრე მუსიენკო.

დაახლოებით მსგავს სცენარს ვარაუდობენ „დოიჩე ველეს“ მიერ გამოკითხული სხვა ექსპერტებიც, თუ, რა თქმა უნდა, რაიმე „ფორს-მაჟორული“ მოულოდნელი სიტუაცია არ შეიქმნება. ამ დროს შესაძლოა, რომ ფრონტის ზოგიერთ უბანზე უკრაინის არმიამ უფრო მეტ წარმატებას მიაღწიოს, სხვა მონაკვეთებზე კი „ბუქსაობა“ დაიწყოს.

ნებისმიერ შემთხვევაში, როგორც ხაზს უსვამს ბუნდესვერის გადამდგარი პოლკოვნიკი რალფ ტილე, უკრაინელი მებრძოლების მნიშვნელოვანი უპირატესობაა მაღალი მორალური მოტივაცია, რასაც ვერ ვიტყვით რუსეთის არმიის სამხედრო მოსამსახურეებზე. „ჩვენ აქ მტრისაგან საკუთარ სახლებს ვიცავთ და საკუთარ მიწა-წყალს ვათავისუფლებთ“, - ამბობენ უკრაინელი მეომრები. სწორედ ესაა მათთვის „ძალისა და  გამბედაობის მიმცემი“.

წყარო: https://www.dw.com/ru/kontrnastuplenie-vsu-kak-ocenivaut-ego-tempy-na-zapade/a-66139479

 

ანალიტიკა
კრემლს ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - გიორგი კობერიძე
დღევანდელი რუსული ბეჭდური პრესა ივლისის თვეში ეკონომიკური ვითარების დამძიმებაზე საუბრობს - რაც რუსეთის დახურული სისტემის პირობებში საკმაოდ იშვიათი მოვლენაა. გაზეთები აღნიშნავენ, რომ: საშუალოდ 12%-ით მოხდა რუსეთში კომუნალურები გადასახადების ზრდა. გაძვირდა პურის ფასიც, არადა ხორბლის ფასი გაიაფდა. მშენებლობის ბიზნესი დაეცა და ქარხნები იხურება.
 
მიზეზი? მუშახელის კატასტროფული დეფიციტი ბაზარზე, რასაც ადამიანური რესურსების კლების ხარჯზე ემატება მოთხოვნის ბუნებრივი შემცირება - რუსების ნაწილი ფრონტზე კვდება, ნაწილი კი ქვეყნიდან გარბის. დარჩენილი კვალიფიციური მუშახელი კი სამხედრო ინდუსტრიაშია მობილიზებული. იაფ ხორბალს რუსეთი თავის მოკავშირეებს საბითუმო ფასებში ყიდის, ხოლო ბაზარზე შემოსავლის შესანარჩუნებლად კრემლთან დაახლოებული პურის მსხვილი მეწარმეები მის ფასს ზრდიან.
 
ამას კი ემატება სანქციები. დღეს ევროპის მხრიდან სანქციების მე-18 პაკეტი დამტკიცდა, რომელიც რუსეთის ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიას ურტყამს. 47.6 დოლარი - ესაა ის თანხა, რომელზე ძვირადაც ნავთობს არ შეიძენს ევროკავშირი და ბრიტანეთი რუსეთისაგან, რომელსაც გათვლა 60 დოლარზე ჰქონდა. კრემლს რომ მყარი მოგება ჰქონდეს 70 დოლარად უნდა ჰყიდდეს ბარელს. სანქციების მიხედვით ნორდ სტრიმების გაზსადენები აღარ ამუშავდება. ამას ემატება რუსულ ჩრდილოვან ფლოტზე დევნაც, რომელიც სხვა ქვეყნების დროშის ქვეშ მცურავი ხომალდების დახმარებით ცდილობდა რუსული ნავთობის ევროპაში გაყიდვას და სანქციების გვერდის ავლას.
 
ამ ფონზე მნიშვნელოვანია ისიც, რომ რუსეთში ტოტალიტარული მმართველობა კიდევ უფრო უჭერს მოსახლეობას: ქვეყანაში 5500 აკრძალული საიტი, მუსიკა, საინფორმაციო საშუალება, კოდური სიტყვა, ფილმი და გამოთქმაა, რისი მოძიებაცა და ნახვაც არ შეიძლება, მათ შორის არც VPN-ის გამოყენებით. თუ ნახავ ჯერ დაგაჯარიმებენ, შემდეგ ჯერზე კი პასუხისგებაში მისცემენ შენს თავს.
 
მზარდი ინფლაციისა და ძირითადი რესურსების სამხედრო წარმოებასა თუ ფრონტზე მობილიზების ფონზე ეკონომიკური პერსპექტივა კარგად არ გამოიყურება. არსებობს ვარაუდი, რომ გვიანი შემოდგომიდან რუსეთი კიდევ უფრო მეტი ბანკნოტების დაბეჭდვას აპირებს.
 
მუშახელის დეფიციტის ფონზე ინდური პრესა საუბრობდა პოტენციურ გეგმაზე, რომლის მიხედვითაც რუსეთი წლის ბოლომდე მილიონი ინდოელი მუშახელის რეკრუტირებას აპირებს, თუმცა ამ ამბავმა რუსეთში დადებითი რეაქცია არ გამოიწვია, რის გამოც რუსეთის შრომის მინისტრმა აღნიშნული ინფორმაცია უარყო. მიუხედავად ამისა, მარტო წელს რუსეთში 71,817 ინდოეთის მოქალაქეზე გაიცა ოფიციალური სამუშაო ნებართვა. ეს რაც ლეგალურად ჩანს, და რაც არა ის კიდევ სხვაა. ინდოელების გარდა რუსეთში დიდი რაოდენობით არიან შუა აზიელები და ჩინელები.
 
ამ ვითარებაში ფრონტზე რუსეთის ვითარება არასახარბიელოა. დონეცკის მონაკვეთზე მომარაგების გზას უკვე ეწოდა "სიკვდილის ხაზი", სადაც უკრაინული დრონები ყველაფერს ბომბავენ რაც კი გადაადგილდება. მიუხედავად ამისა, რუსეთი არ წყვეტს ცოცხალი ძალის მობილიზებას და დონეცკის ოლქის დასავლეთ ნაწილში, პოკროვსკის სექტორზე დაწოლას. რუსეთის მხრიდან ყველა გათვლა ისეთი იყო, რომ პოკროვკი ჯერ 2024 წლის ბოლომდე უნდა აეღოთ, შემდეგ 2025 წლის მარტამდე, ახალი თარიღი 2025 წლის 9 მაისი იყო, შემდეგ კი ამ სექტორზე დაწყებული შეტევის ერთი წლის თავი, ანუ ივლისი. მაგრამ ერთი წლის თავზე რუსები ჯერ კიდევ არ არიან ქალაქის ფარგლებში შესულები. ზოგადად პოკროვკისაკენ გაჭრას რუსები 2024 წლის თებერვლიდან ცდილობენ, ავდიივკას დაცემის შემდეგ.
 
დასავლური მედია ამბობს, რომ რუსული ზაფხულის შეტევის მხოლოდ პირველი ფაზა ვიხილეთ ჯერ და რომ მეორე ფაზა ჯერ კიდევ წინააო. ისინი 150 ათას დამატებით რუს, კორეელ და სხვა ქვეყნებიდან დაქირავებულ სამხედროებზე საუბრობენ და ახალი მიმართულებით გაჭრას არ გამორიცხავენ, ან ძველ სექტორებზე მათ გადანაწილებასა და უკრაინულ პოზიციებზე დაწოლის გაძლიერებას.
 
კრემლი ტრამპის მიერ მიცემულ 50 დღიან ვადას მაქსიმალური შეტევისათვის გამოიყენებს და ამაში უცნაური არაფერია. მთავარია რამხელა იქნება მსხვერპლი და გამოფიტვა. როგორც ამერიკის სახელმწიფო მდივანმა აღნიშნა, მხოლოდ წელს რუსეთს 100 ათასი მოკლული ჰყავს. მან ხაზი გაუსვა ფაქტს, რომ საუბარია მოკლულ სამხედროებზე და არა დაჭრილებზე, დაშავებულებზე ან ტყვეებზე. რუსეთი წლებია იმით პოზიციონირებს, რომ თითქოს ბოლო სამხედრომდე და ბოლო საკვებამდე შეუძლია იომოს. ასეთი რამ არცერთ სახელმწიფოს არ შეუძლია, მაგრამ კრემლს რომ ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - ეს უკვე ვნახეთ. და ისიც ნათელია, რომ ახლა ომს სერიოზული გამოფიტვის სახე აქვს მიღებული, რის გამოც დამატებითი მოთამაშეებისა და სახელმწიფოების ირიბი ჩართვა კიდევ უფრო მზარდია.
 
პუტინმა ისიც კარგად იცის, რომ ომის შეწყვეტა სხვა მიზეზითაცაა საშიში - ამდენი სამხედროსა და ციხეებიდან გამოსული, თუ მობილიზებული კრიმინალის რესოციალიზაცია ძალიან რთული იქნება, მით უფრო გართულებული ეკონომიკური ვითარებიდან გამომდინარე. თუმცა ყველაფერს აქვს თავისი ზედა ზღვარი - ეკონომიკის გამძლეობასაც, მსხვერპლის რაოდენობასაც და გამარჯვების რწმენასაც.
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.