USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Тбилиси
ესპანური გრიპის ისტორია
дата:  2352

1918 წელს ევროპაში გლობალური პანდემია დაიწყო. გრიპის ვირუსი ესპანეთიდან საფრანგეთში, ბრიტანეთში და იტალიაში გავრცელდა. მომაკვდინებელი ვირუსის გავრცელების პარალელურად, ევროპაში პირველი მსოფლიო ომი მიმდინარეობდა.

1918 წლის 4 მარტს, მზარეული ალბერტ გიტჩელი კანზასის სამხედრო ბაზაზე შეუძლოდ გახდა. მას აღენიშნებოდა ხველება, მაღალი ტემპერატურა და თავის ტკივილი. მიჩნეულია, რომ ეს არის ესპანური გრიპის პირველი დაფიქსირებული შემთხვევა.

3 კვირაში, ბაზაზე მსახური 1 100 ჯარისკაცი საავადმყოფოებში მოათავსეს. ამას გარდა, კიდევ ათასობით სამხედრო ინფიცირდა. ევროპაში ესპანური გრიპი დიდ ბრიტანეთს, იტალიას და ესპანეთს მოედო. ფრანგი ჯარისკაცების 1/4 და ბრიტანელი ჯარისკაცების ნახევარი ინფიცირდა. მაისში, გრიპი ჩრდილოეთ აფრიკაში და ინდოეთშიც გავრცელდა. 1918 წლის ივნისში კი ვირუსი ჩინეთსაც მოედო.

პანდემიის პირველ ტალღას ყოველთვის ესპანურ გრიპად არ მოიაზრებენ იმიტომ, რომ სიმპტომები მოკლეხნიანი იყო და სიკვდილიანობაც სეზონური გრიპის გამოწვეულ ლეტალურობას წააგავდა.

ესპანური გრიპის მეორე ტალღა აგვისტოში დაიწყო. მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ამ დროისთვის ვირუსმა მუტაცია განიცადა და მსოფლიოს ახალი, უფრო მომაკვდინებელი შტამი მოედო.

ამჯერად ვირუსი მთელ მსოფლიოში გავრცელდა. აღსანიშნავია, რომ ევროპაში ვირუსის გავრცელების ტრაექტორია სამხედროების გადაადგილებასთან არის ასოცირებული. ანუ გრიპის მთავარი გადამტანები ჯარისკაცები იყვნენ.

მეორე ტალღა 6 კვირა გაგრძელდა. სიკვდილიანობის ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი ევროპაში, სწორედ ამ დროს დაფიქსირდა.

ესპანური გრიპი სხვადასხვა ასაკობრივ კატეგორიებში ვრცელდებოდა და ეგრედწოდებულ W-ტრენდს მისდევდა. ანუ ინფიცირების პიკი ტიპიურად მოხუცებულებში და ბავშვებში აღინიშნებოდა, თუმცა ცხადია გრიპი ახალგაზრდა ზრდასრულებშიც ვრცელდებოდა.

მუტირებული ესპანური გრიპი, ადამიანის ორგანიზმს ბევრად აგრესიულად უტევდა. ინფიცირების სიმპტომებს მიეკუთვნებოდა ენცეფალიტი, სისხლჩაქცევები ცხვირში, სისხლი შარდში, 40 გრადუსამდე სიცხე და ხშირად კომა.

მიუხედავად იმისა, რომ ვირუსი ძირითადად ჯარისკაცებს და უბრალო ადამიანებს აინფიცირებდა. გრიპს პირივლეგირებული სამეფო და თავადების ოჯახებიც ვერ მოერიდნენ. მაგალითად, ესპანეთის მეფე, ალფონსო მეცამეტეც გრიპის ვირუსით იყო ინფიცირებული.

1918 წლის დეკემბერში გრიპის გავრცელების მეორე ტალღა თითქოს "ჩაწყნარდა". რამაც ბევრ იმედი მისცა, რომ სასტიკი პანდემია წარსულს მიბარდა. შესაბამისად საგანგებო მდგომარეობაში მიღებული კარანტინის და სოციალური დისტანცირების ნორმები გაუქმდა.

მაგალითად, ავსტრალიაში კარანტინი მთლიანად გაუქმდა. თუმცა, იმ დროინდელმა მთავრობებმა, რომლებმაც არც კი იცოდნენ რომ ვირუსთან ჰქონდათ საქმე და არა ბაქტერიულ ინფექციასთან, ყურადღება ნაადრევად მოადუნეს.

1919 წლის იანვარში, ესპანური გრიპის გავრცელების მესამე ტალღა დაიწყო. ავსტრალიაში დამატებით 12 000 ადამიანი ინფიცირდა. მიუხედავად იმისა, რომ გლობალური გავრცელება შენელდა, რაც ნაწილობრივ პირველი მსოფლიო ომის ტემპის შენელებით იყო განპირობებული, ინფიცირებულთა შორის სიკვდილიანობა ისეთივე მაღალი იყო.

ვირუსის გავრცელება გაუსის განაწილებას მისდევს. სიდიდის განაწილება ერთი მნიშვნელობის ირგვლილ არის კონცენტრირებული. გრაფიკულად გაუსის, ანუ ნორმალურ განაწილების სიმკვრივეს ზარის ფორმა აქვს.

მეორენაირად რომ ვთქვათ, ინფიცირების შემთხვევები იზრდება, აღწევს პიკს და შემდგომ კლებულობს. ეპიდემიის პირობებში ის თუ რამდენად მაღალი იქნება პიკი, სწორედ ვირუსთან ბრძოლისთვის გატარებული პოლიტიკით არის განპირობებული.

რადგან მეოცე საუკუნის დასაწყისში ვირუსის შესახებ საკმარისი ინფორმაცია არ ჰქონდათ, მეცნიერები და პოლიტიკოსებიც ვირუსის ხელახალ აღმოცენებებს არ ელოდნენ.

ესპანური გრიპის პანდემია მნიშვნელოვანი ისტორიული გაკვეთილია, რომელიც ამჟამინდელ კრიზისულ სიტუაციაში განსაკუთრებით ყურადსაღებია.

ჯერ კიდევ 1918-1919 წლებში, როცა გრიპის ვაქცინა არ არსებობდა და მეცნიერებმა ვირუსების შესახებ ძალიან ცოტა იცოდნენ, გარკვეული პრევენციული ზომები მაინც ეფექტურად მუშაობდა. სოციალური დისტანცირება, კარანტინი და გადაადგილების შეზღუდვა ვირუსთან გამკვლავებისთვის მნიშვნელოვანია.

აშშ-ში შტატები, სადაც გადაადგილება შეიზღუდა და კარანტინის ზომები იქნა მიღებული, პანდემიას უკეთ ართმევდნენ თავს, ვიდრე შტატები რომლებიც პრევენციულ ზომებს არ იღებდნენ.

 

წყარო: ncbi.nlm.nih.gov

аналитика
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати