USD 2.7084
EUR 2.9337
RUB 2.9233
თბილისი
ეს დღე ისტორიაში
თარიღი : 09.14.2021  451

14 სექტემბერი — გრიგორიანული კალენდრის 257-ე დღე (ნაკიან წლებში – 258-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 108 დღე.

დღის მოვლენები

  • ძვ. წ. 5509 : ეპოქა ბიზანტიური კალენდრით.
  • 1752 : ბრიტანეთის იმპერია გრიგორიანულ კალენდარზე გადადის, 11 დღის გამოტოვებით (წინა თარიღი იყო 2 სექტემბერი).
  • 1812 : ნაპოლეონის ჯარები მოსკოვში შედიან.
  • 1829 : ოსმალეთის იმპერია ხელს აწერს ადრიანოპოლისის ხელშეკრულებას რუსეთთან, რითაც მთავრდება რუსეთ-თურქეთის ომი.
  • 1847 : მექსიკა-ამერიკის ომი — უინფრიდ სკოტი მეხიკოს იღებს.
  • 1886 : საბეჭდი მანქანის ლენტა დაპატენტდა.
  • 1917 : დროებითმა მთავრობამ რუსეთი რესპუბლიკად გამოცხადდა.
  • 1923 : მიგელ პრიმო დე რივერა ესპანეთის დიქტატორი ხდება.
  • 1948 : საფუძველი ჩაეყარა გაეროს შენობას ნიუ-იორკში.
  • 1959 : საბჭოთა კოსმოსური ხომალდი ლუნა-2 პირველი ხელოვნური ობიექტი გახდა, რომელმაც მთვარეს მიაღწია.
  • 1960 : ნავთობის ექსპორტიორ ქვეყანათა ორგანიზაცია (ოპეკი) დაარსდა.
  • 1975 : პირველი ამერიკელი წმინდანის, ელისაბედ ანა სეტონის, კანონიზაცია პაპი პავლე VI-ეს მიერ.
  • 2003 : რეფერენდუმით შვედეთი ევროს გადასვლაზე უარს აცხადებს.
  • 2003 : რეფერენდუმით ესტონეთი ევროკავშირში შესვლაზე თანხმობას აცხადებს.
  • 2007 : იაპონური კოსმოსური ზონდი კაგუია გაუშვეს ტანეგაშიმას კოსმოდრომიდან მთვარის კვლევის მისიაზე.
  • 2009 : ჩოგბურთში, კიმ კლეისტერსი და ხუან მარტინ დელ პოტრო აშშ-ის ღია ჩემპიონატის გამარჯვებულები გახდნენ.
  • 2014 : შვედეთის სოციალ-დემოკრატიულმა პარტიამ, სტეფან ლევენის მეთაურობით საპარლამენტო არჩევნებში გაიმარჯვა.

ამ დღეს დაბადებულნი

  • 1762 : ჩერუბინი, ლუიჯი — იტალიელი კომპოზიტორი
  • 1769 : ჰუმბოლდტი, ალექსანდერ — გერმანელი ბუნებისმეტყველი და მოგზაური
  • 1771 : რაევსკი, ნიკოლოზ — რუსი გენერალი და სახელმწიფო მოღვაწე
  • 1849 : პავლოვი, ივანე — რუსი ფიზიოლოგი, ნობელის პრემიის ლაურეატი
  • 1886 : ჰიოპნერი, ერიხ — გერმანელი სამხედრო მოღვაწე
  • 1926 : ბიუტორი, მიშელ — ფრანგი მწერალი
  • 1942 : ვირსალაძე, ელისო — ქართველი პიანისტი
  • 1947 : ნილი, სემ — ახალ ზელანდიელი მსახიობი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • ძვ. წ. 9 : ნერონ კლავდიუს დრუზუსი — რომაელი პოლიტიკოსი (დ. ძვ. წ. 38)
  • 258 : მღვდელმოწამე კვიპრიანე — კართაგენის ეპისკოპოსი
  • 585 : ბიდაცუ — იაპონიის იმპერატორი
  • 775 : კონსტანტინე V — ბიზანტიის იმპერატორი
  • 891 : სტეფანე V — რომის პაპი
  • 1164 : სუტოკუ — იაპონიის იმპერატორი
  • 1523 : ადრეანე VI — რომის პაპი
  • 1712 : კასინი, ჯოვანი დომენიკო — იტალიელი ასტრონომი
  • 1851 : ჯეიმზ ფენიმორ კუპერი — ამერიკელი მწერალი
  • 1852 : ართურ უელესლი, I ჰერცოგი უელინგტონი — ბრიტანეთის საგარეო საქმეთა და პრემიერ-მინისტრი
  • 1927 : აისედორა დუნკანი — ამერიკელი ბალერინა, ესენინის მეუღლე
  • 1940 : ემილ არგანი — შვეიცარიელი გეოლოგი
  • 1958 : ანდღულაძე, ვასილ — ქართველი თერაპევტი
  • 1966 : ჯემალ გიურსელი — თურქეთის საზოგადო მოღვაწე, რესპუბლიკის პრეზიდენტი, გენერალი
  • 1984 : ნოდარ დუმბაძე — ქართველი მწერალი
  • 2009 : პატრიკ სუეიზი — ამერიკელი მსახიობი, მოცეკვავე და მომღერალი

დღესასწაულები

  • მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
    • ძვ. სტ. 1 სექტემბერი — ბიზანტიური კალენდრის ერთ-ერთი ვარიანტის მიხედვით ახალი წლის დასაწყისი, გამოიყენებოდა საეკლესიო პრაქტიკაშიც
    • ‎წმინდა აითალე
    • 40 ქალწული და ამონა დიაკონი
    • კალისტა, ევოდი და ერმოგენი
    • მართალი ისუ
სპორტი
კახა კალაძე: ეს არ არის უბრალოდ გამარჯვება, ეს თარიღი საქართველოს უახლეს ისტორიაში ოქროს ასოებით იწერება

საქართველოს ფეხბურთელთა ეროვნული ნაკრების გამარჯვების შემდეგ, საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ირაკლი კობახიძე, თბილისის მერი კახა კალაძე და ნაკრების წევრები პირველი რესპუბლიკის მოედანზე შეკრებილ გულშემატკივრებს შეუერთდნენ და გამარჯვება მათთან ერთად აღნიშნეს.

კახა კალაძემ მადლობა გადაუხადა ეროვნულ ნაკრებს და და კიდევ ერთხელ ხაზი გაუსვა პლეიოფის ფინალში გამარჯვების განსაკუთრებულ მნიშვნელობას.

„გილოცავთ! რთულია, ვისაუბრო იმაზე, თუ რამხელა გამარჯვება მოიპოვა ჩვენმა ქვეყანამ. ეს არის ის, რასაც ათეულობით წელი ველოდებოდით. ეს არ არის უბრალოდ გამარჯვება, ეს არის ისტორიის დაწერა. საქართველოს უახლეს ისტორიაში 2024 წლის 26 მარტი ოქროს ასოებით იწერება, იმიტომ, რომ ჩვენი ეროვნული ნაკრები ითამაშებს ევროპის ჩემპიონატზე“, - განაცხადა კახა კალაძემ.

დედაქალაქის მერმა მადლობა გადაუხადა ეროვნული ნაკრების გულშემატკივარსაც.

„მადლობა ყველას, ვინც მოედანზე იმყოფებოდა, ვინც სახლიდან უყურებდა ამ თამაშს. ყოველთვის, როცა ჭირდებოდა საქართველოს ეროვნულ ნაკრებს, იდექით მის გვერდში. იყო უამრავი წაგება, იყო რთული პერიოდი, მაგრამ ყოველთვის იდექით იქ, სადაც ჭირდებოდა ქართულ ფეხბურთს, ქართულ სპორტს და ამისთვის მინდა მადლობა გითხრათ თითოეულ თქვენგანს“, - მიმართა გულშემატკივრებს კახა კალაძემ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.