,
გერმანულ გაზეთ „ბერლინერ ცაიტუნგში“ (Berliner Zeitung) დაბეჭდილია სტატია სათაურით „უკრაინელი ჯარისკაცები ფრონტიდან გარბიან - მთელი ქვვედანაყოფებით“ (ავტორი - ნიკოლას ბუტლერი), რომელშიც განხილულია დეზერტირობის პრობლემა უკრაინის შეირაღებულ ძალებში.
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
ემზადება თუ არა უკრაინა საბედისწერო გადაწყვეტილების მისაღებად გვიანი შემოდგომისათვის? ჯერ კიდევ აშშ-ის პრეზიდენტად დონალდ ტრამპის არჩევამდე და გერმანიაში დაწყებულ სამთავრობო კრიზისამდე უკრაინის პრეზიდენტისათვის სამხედრო პოლიტიკური სიტუაცია ძალზე არასახარბიელოდ გამოიყურებოდა, ახლა კი მით უმეტეს - ახლოვდება ცივი ზამთარი, ქვეყანა ელექტროენერგეტიკულ კოლაფსშია, ჯარი იარაღის მწვავე დეფიციტს განიცდის და ამ ყველაფერს დეზერტირობის დიდი ტალღა ემატება.
როგორც „ბერლინერ ცაიტუნგთან“ საუბარში უკრაინელი პაციფისტი და სამხედრო სამსახურის შეგნებულად უარმყოფელი რუსლან კოცაბა ამბობს, უკრაინის არმიის სარდლობა დეზერტირების რაოდენობის მკვეთრი ზრდის წინაშე დგას ფრონტის 1000-კილომეტრიან ხაზზე: „ჩვენი ჯარისკაცები საბრძოლო პოზიციებს უკვე თითო-თითოდ კი არ ტოვებენ, არამედ ზურგისაკენ მთელი ქვედანაყოფები გარბან“, - აცხადებს უკრაინის პაციფისტური მოძრაობის ხელმძღვანელი.
ფრონტიდან გამოქცევის შემდეგ დეზერტირები უმრავლესობა „იატაკქვეშ“ ცხოვრობს და იმალებიან, ქუჩაში არ გამოდიან. „ზოგიერთები უფრო გაბედულად იქცევიან და ცდილობენ თავს როგორმე უშველონ - საზღვარგარეთ არალეგალურად წასვლისათვის ემზადებიან, მაგალითად რუმინეთში, ლტოლვილის სახით“, - ამბობს რუსლან კოცაბა, რომელიც თვითონ ევროპაში ცხოვრობს. მის მიმართ უკრაინის უსაფრთხოების სამსახურის მიერ სისხლის სამართლის საქმეა აღძრული სახელმწიფოს ღალატის ბრალდებით, ომისაწინააღმდეგო პოზიციის გამო. უკრაინის სამთავრობო წრეებში რუსლან კოცაბა პრორუსული ორიენტაციის მქონე პიროვნებად არის შერაცხული.
თუმცა მშვიდობისათვის მებრძოლ რუსლანს ეს ბრალდება, როგორც ჩანს, არ ადარდებს. მას ორივე პრეზიდენტი - ვლადიმერ პუტინიც და ვოლოდიმირ ზელენსკიც - ერთნაირად სძულს. „ომის დაწყებიდან 1000 დღის გასვლის შემდეგ დასავლეთი ნელა, მაგრამ მაინც აცნობიერებს, რომ უკრაინას ბრძოლა აღარ შეუძლია, უკრაინა დაიქანცა და ადამიანებს ძალა აღარ აქვთ, ისინი უიმედობით არიან შეპყრობილნი“, - ამბობს რუსლან კაცაბა და ვიდეორგოლებს იმოწმებს, თუ როგორ დასდევენ უკრაინელ მამაკაცებს დასაჭერად და ფრონტზე გასაგზავნად არმიაში გამწვევი პუნქტების თანამშრომლები.
ევროპული ინგლისურენოვანი პრესა უკრაინის არმიაში გავრცელებულ დეზერტირობას ფართოდ აშუქებს. მაგალითად, ჟურნალ „ეკონომისტის“ მონაცემებით, ქვეყნის შეიარაღებულ ძალებში დეზერტირობის დონემ 20%-ს გადააჭარბა.
უკრაინის პარლამენტმა მხოლოდ ოქტომბერში გამოავლინა ადექვატური რეაქცია დეზერტირობის მზარდი დონის მიმართ და პრობლემის მეტ-ნაკლებად მოგვარებისათვის კანონში ცვლილებები შეიტანა: ამიერიდან ყოველი უკრაინელი სამხედრო მოსამსახურე, რომელიც სამხედრო ნაწილს თვითნებურად დატოვებს და დეზერტირი გახდება, დაუყონებლივ კი არ დაისჯება, არამედ მას მიეცემა 72 საათი თავის ნაწილში დასაბრუნებლად. ამ შემთხვევაში დეზერტირ ჯარისკაცთა მიმართ სადამსჯელო სანქცია აღარ იქნება გამოყენებული, მათ შეუძლიათ ძველებურად გააგრძელონ სამხედრო სამსახური, შეინარჩუნონ ხელფასი და სხვა შეღავათები.
კანონის ასეთი ლოიალური ცვლილება იმას მიუთითებს, რომ უკრაინის სამხედრო მდგომარეობა უარესდება. არმიას აწუხებს მწვავე საკადრო პრობლემები - ჯარში იწვევენ გამოუცდელ მოქალაქეებს, მათ არანაირი დაწყებითი სამხედრო მომზადება გავლილი არ აქვთ, ხოლო გაწვევის შემდეგ მათი წრთვნის ვადები მკვეთრად არის შემცირებული, ანუ ისინი ფრონტის წინა ხაზზე საბრძოლველად მზად მაინც არ არიან. ჯარისკაცთა უკმაყოფილებას იწვევს აგრეთვე ის ფაქტი, რომ ჯერ კიდევ არ არის განსაზღვრული არმიაში სამსახურის ვადები. შესაბამისად, გასაწვევის ასაკის მქონე მამაკაცები თავს არიდებენ სამხედრო სამსახურს და ცდილობენ, კანონიერი თუ უკანონო გზებით, საზღვარგარეთ გაქცევას. ეს ყველაფერი ვოლოდიმირ ზელენსკის მთავრობისათვის თავის ტკივილს წარმოადგენს. როგორც ამას წინათ სტანისლავ კრავჩენკომ - უკრაინის უმაღლესი სასამართლოს თავმჯდომარემ განაცხადა, სულ უფრო ძლიერდება სამხედრო ნაწილებიდან თვითნებური წასვლის ტენდენცია, რაც უკრაინის არმიის ბრძოლისუნარიანობის კოლაფსს გამოიწვევს“.
18-დან 60 წლამდე ასაკის მქონე უკრაინელ მამაკაცებს ქვეყნის დატოვება მხოლოდ განსაკუთრებულ შემთხვევებში შეუძლიათ, თუმცა ყოველდღიურად ათობით გასაწვევი ასაკის უკრაინელი ცდილობს სამშობლოდან გაქცევას - რუმინეთში (მდინარეების დუნაისა და ტისას გადალახვით), სლოვაკეთში (კარპატების ქედის გავლით), ან პოლონეთში და მოლდოვაში (სასაზღვრო ბარიერების დაძლევით).
უკრაინის გენერალურმა პროკურატურამ ამას წინათ შოკური მონაცემები გამოაქვეყნა: მხოლოდ 2024 წლის წლის პირველ ნახევარში დეზერტირობის საქმეზე 29 ათასი სისხლის სამართლის საქმეა აღძრული. ეს რიცხვი მნიშვნელოვნად მეტია, ვიდრე გასული წლის ანალოგიურ პერიოდში. შედარებისათვის: მთლიანად 2023 წლის განმავლობაში უკრაინის არმიაში აღირიცხა დეზერტირობის მხოლოდ 24 ათასი შემთხვევა, 2022 წელს კი - ათი ათასზე ცოტა მეტი.
მოკლედ, თუ სამხედრო ნაწილებიდან თვითნებური გაქცევა ასეთი სწრაფი ტემპით გაგრძელდება, უკრაინის არმია სულ მალე არაბრძოლისუნარინი გახდება.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
