ავსტრიულ გაზეთ „დერ სტანდარდში“ (Der Standard) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ძველრომაული ღვინის რეპუტაცია, შესაძლოა, იმაზე უფრო უკეთესი იყო, როგორც დღეს აფასებენ. რით ჰგავს ღვინის დაყენების რომაული წესი ქართულს“ (ავტორი - რეინჰარდ კლინდლი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებული სახით:
ძველ რომში ღვინო ფართოდ გამოიყენებოდა - რომაელი დიდკაცები, ზოგიერთი შეფასებით, დღეში ერთ ლიტრა ღვინოს მაინც სვამდნენ. მაგრამ რაც შეეხება რომაული ღვინოს გემოს, ამ საკითხში სპეციალისტების აზრი ერთმანეთისაგან განსხვავდება: მწკლარტეობიდან მოძმარებულამდე.
მაგრამ ბოლო გამოკვლევებმა ადრინდელი შეფასებები შეცვალა. ჟურნალ „ანტიქვითში“ (Antiquity) ახლახანს გამოქვეყნდა გამოკვლევა, რომელშიც გატარებულია პარალელები რომაულ და ქართულ ღვინოსა და მეღვინეობას შორის, მოცემული და განხილულია ის მეთოდები, რომლთაც საქართველოში სარგებლობენ ღვინის დასაყენებლად. ამასთან, აშკარაა, რომ ძველი რომაული და ქართული მეღვინეობის განვითარებაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებდნენ თიხის დიდი ჭურჭლები, ქართულად - ქვევრები.
ტრადიციული „ქვევრი“
საქართველოში მაღალხასიხიანი ღვინო ქვევრში მზადდება, რომელიც მიწაში ჩაფლულ თიხის დიდ ჭურჭელს წარმოადგენს, ამფორის მსგავსს. ეს მეთოდი, რომელიც 2013 წლიდან იუნესკოს არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის სიაშია შეტანილი, ფართოდ იყო და არის გავრცელებული ათასობით წლის განმავლობაში. თანამედროვე საქართველო მსოფლიოში ღვინის დამზადების ერთ-ერთ აკვნად ითვლება: ამ ქვეყანაში მიაკვლიეს ღვინის ჭურჭლებს, რომელთა ასაკი 8 ათასი წელია, ანუ ჯერ კიდევ ნეოლითის ხანიდან.
ფოლადისაგან დამზადებული საწყაოებისაგან განსხვავებით, რომლებიც ღვინოზე არავითარ გავლენას არ ახდენენ, თიხის ჭურჭლები უზრუნველყოფენ განსაზღვრულ ჰაერცვლას, რაც ღვინის გემოზე და არომატზე აისახება. მსგავსი ჭურჭლები ძველ რომშიც არსებობდა („დოლიების“ სახელწოდებით) და როგორც გამოკვლევა მოწმობს, ღვინის წარმოებაც მსგავსი მეთოდებით ხდებოდა. ქვევრებს და დოლიებს ჯერ თავახდილად ტოვებდნენ ორი კვირით, ფერმენტაციით გამოყოფილი ნახშირორჟანგა გაზის გამოყოფის გამო, შემდეგ კი ჰერმეტულად ხურავდნენ 6-7 თვის განმავლობაში.
ქართული ქვევრი და რომაული დოლია თიხისაგან არიან დამზადებულნი და მსგავსი მინერალებისაგან შედგებიან, რომელიც საუკუნეების განმავლობაში არ იცვლებოდა.
ფორმას და ზომას მნიშვნელობა აქვს...
ქვევრებისა და დოლიების მრგვალი ფორმა მნიშვნელოვანი ფუქციის შესრულებას ემსახურებოდა: ფერმენტაციის დროს ჭურჭლებში ჩასხმული ყურძნის სითხისაგან ბუნებრივად გამოცემული გაზი წრიულად მოძრაობდა და უფრო იოლად ამოდიოდა. გარდა ამისა, ჭურჭლის ზომა დამოკიდებული იყო იმაზე, თუ რამდენად გრილად იქნებოდა ჭურჭელში სითხე მიწაში შენახული. რომში და საქართველოში ბევრი იყო დოლიები და ქვევრები 150 ლიტრიანიდან 2 ათასლიტრიანამდე.
ძველი ღვინოების ფერზე ახლაც ბევრს დაობენ. რომაელი ისტორიკოსი პლინიუსი წერს, რომ არსებობდა მოთეთრო და მოწითალო, მოყვითალო და შავი ღვინოები, თუმცა ყველაზე მეტად ნათელფერებიანი სპირტიანი სასმელები იყო გავრცელებული. საქართველოშიც და რომშიც და კარგად იცნობდნენ ყურძნის მწიფე ნაყოფის დაწურვის შედეგად მიღებული წვენის („ტკბილის“) შენახვისა და მისი ღვინოდ გადაქცევის წესებს, ნარჩენების (ჭაჭის) გამოყენებას და ა.შ. მოკლედ, უძველესი ღვინის წარმოების ყველა პროცესი - ფერმენტაციიდან დაწყებული და ჭაჭიდან გასუფთავებით დამთავრებული - დღესაც აქტუალურია.
რომის იმპერიის „საფირმო“ ღვინოები
ვერონის (იტალია) უნივერსიტეტის პროფესორი დიმიტრი ლიმბერგენი ხაზს უსვამს, რომ რომაულ ღვინოს დაუმსახურებლად ჰქონდა მიღებული არასასიამოვნო სასმლის რეპუტაცია. როგორც ბრიტანული „დეილი ტელეგრაფისადმი“ მიცემულ ინტერვიუში აღნიშნავს, რომაულ ღვინოებს, სხვადასხვა მონაცემების გათვალისწინებით, რთული გემო ჰქონდათ: დაწყებული დაბრაწული პურის, გარგარ-ჭერამის ჩირისა და შემწვარი თხილის გემოდან - ნუშისა და ნიგვზის, სხვადასხვა არომატული ბალახის გემოთი დამთავრებული, მაგრამ იგრძნობოდა სასმელის მწკლარტეობაც - ყურძნის კანისა და წიპწების დიდი რაოდენობის გამო.
რასაკვირველია, ასეთი გემო-არომატები უჩვეულო იქნებოდა დღევანდელი ღვინის მოყვარულებისათვის, რომლებსაც საფირმო სასმელები მოსწონთ, თუმცა ვინ იცის, იქნებ დღესაც არიან ღვინის ისეთი მოყვარულები, რომლებიც ძველი რომაული რეცეპტებით დამზადებულ ღვთიურ სასმელს არ დაიწუნებენ.
წყარო: https://www.derstandard.de/story/3000000216667/altroemischer-wein-war-wohl-besser-als-sein-ruf