USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
«Yeni Safak» (თურქეთი): „ზოგი ჭირი მარგებელია: ცუდი მეზობლის გამო შეიძლება გამდიდრდეთ“. რუსეთი, ეკონომიკის ზრდით, ევროკავშირს და აშშ-ს უკან იტოვებს
თარიღი:  208

თურქული გაზეთი „იენი საფაქი“ (Yeni Safak) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ზოგი ჭირი მარგებელია: ცუდი მეზობლის გამო შეიძლება გამდიდრდეთ“ (ავტორი - აინურ ნოღაევა, ერზინჯანის უნივერსიტეტის პროფესორი). პუბლიკაციის ორიგინალური დასათაურება თურქული ანდაზით არის ნაკარნახევი, რომლის არსი ასეთია: „თუ ცუდი მეზობელი გყავთ, არ გეხმარებათ, გმტრობთ, მაშინ თქვენ იძულებული იქნებით დამოუკიდებლად იმოქმედოთ და თავი გადაირჩინოთ, „თვითკმარი“ გახდეთ“.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

რუსეთი დღეს საკუთარ ეკონომიკას ეყრდნობა, დასავლური ინვესტიციები და ექსპორტ-იმპორტი ისეა შემცირებული, როგორც არასდროს. და მაინც, ამის მიუხედავად, რუსეთმა საკმაოდ იოლად გადაიტანა სერიოზული დაცემის საფრთხე იმ 11-პაკეტიანი სანქციების ფონზე, რომელიც კრემლს ბრიუსელმა გამოუცხადა. თუ დასავლური მასმედიის მიხედვით ვიმსჯელებთ, რუსული ამტანობით აშშ და ევროკავშირი შეშფოთებულები არიან. საინტერესოა ისიც, რომ რუსეთი დასვლეთს გავლენის სფეროების საკითხში უძალიანდება: წინააღმდეგობას უწევს დასავლეთს და არ მიდის სამხრეთ კავკასიიდან, ავითარებს ურთიერთობებს ცენტრალურ აზიაში და რეგიონში სერიოზულ ინვესტიციებს დებს სხვადასხვა დარგებში.

ნიშნადობლივია, რომ ამ დღეებში, როცა ყირგიზეთის დედაქალაქში დსთ-ის ლიდერთა სამიტი მიმდინარეობდა (მასში ვლადიმერ პუტინიც მონაწილეობდა), ამერიკის წამყვანმა პრესამ (მაგალითად, „ნიუ-იორკ თაიმსმა“ და „ფორინ ეფერსმა“) ზედიზედ გამოაქვეყნეს სტატიები, რომლებშიც ხაზგასმულია - მოსკოვის წინააღმდეგ გამოცხადებულმა სანქციებმა, პრაქტიკულად არ იმოქმედა. პირიქით, რუსეთი ჩინეთს დაუახლოვდა და ამით აშშ და ევროკავშირი უფრო მეტად დაზარალდნენ.

ეკონომიკური ზრდა: რუსეთი ევროკავშირს და აშშ-ს უკან იტოვებს

დასავლელი ეკონომისტების მტკიცებით, 2023 წლის წინასწარი მონაცემებით, რუსეთი, უკრაინასთან ომის მიუხედავად, ეკონომიკის ზრდის ტემპებით, როგორც ჩანს, ამერიკას და ევროკავშირს უკან ჩამოიტოვებს. რუსეთი შედარებით სწრაფად და ფაქტიურად ნაკლები დანაკარგებით გამოვიდა იმ შოკიდან, რომელიც ომის დაწყებიდან პირველ თვეებში ჩავარდა. მოსკოვმა, დასავლეთის მიერ უარყოფილი თავისი ნავთობისა და გაზისათვის ახალი მყიდველები იპოვა.  ომის შემდეგ უკვე მე-19 თვე მიდის და დასავლეთი უკვე დარწმუნდა, რომ მისი იმედები რუსული ეკონომიკის კრახზე არ გამართლდა. ბევრი დასავლელი პოლიტიკოსი იმედგაცრუებულია და შეშფოთებით ეცნობა რუსეთის ეკონომიკის მდგომარეობას, რომელიც, რუსული ცენტრალური ბანკის მონაცემებით, საკმაოდ მტკიცედ ვითარდება - 2,5%-იანი ზრდით.

მოკლედ, თურქული ანდაზის სიბრძნე, შეიძლება ითქვას, გეოეკონომიკური სიტუაციითაც დასტურდება.

დასავლეთის პრობლემა: რუსეთ-ჩინეთის ინტეგრაცია

თომას გრემი, რუსული ეკონომიკის ექსპერტი, ამბობს, რომ ვაშინგტონმა თავი უნდა დაანებოს მოსკოვის შეზღუდვების მცდელობებს საერთაშორისო არენაზე. გარდა ამისა, ამერიკა, რუსეთთან ურთიერთობის აღდგენის შედეგად, გეოპოლიტიკური თვალსაზრისით, თვითონაც ისარგებლებს და ბალანსს გონივრულად გამოიყენებს პეკინის საწინააღმდეგოდ, დღეს კი პირიქით ხდება - ბევრი სახელმწიფო, მათ შორის „გლობალური სამხრეთის“ ქვეყნები, მიესალმებიან მოსკოვ-პეკინის ერთმანეთთან დაახლოებას, რომელსაც ისინი თავიანთი ინტერესებისათვის სასიკეთო პროცესად თვლიან.

საინტერესოა, რომ ბიშკეკში 13 ოქტომბერს ჩატარებულ დსთ-ის სამიტს წინ უძღოდა აშშ-ცენტრალური აზიისა და გერმანია - ცენტრალური აზიის შეხვედრები. ბიშკეკში, ვლადიმერ პუტინთან და ალექსანდრე ლუკაშენკოსთან ერთად, ჩავიდა აზერბაიჯანის პრეზიდენტი ილჰამ ალიევი, მაგრამ არ წასულა სომხეთის ლიდერი ნიკოლ ფაშინიანი. მოლდოვა, ევროკავშირის წაქეზებით, ფაქტიურად დსთ-ის სამიტებს გამოეთიშა. ესეც ნათლად აჩვენებს იმას, ერთიმხრივ, აშშ-დასავლეთის და მეორე მხრივ, რუსეთის მეტოქეობა გრძელდება როგორც ცენტრალური აზიაში, ასევე სამხრეთ კავკასიაში.

დილემა: სანქციები და კეთილმეზობლობა

უკრაინის კრიზისის ფონზე დსთ-ის ქვეყნები ცდილობენ თავიანთი ურთიერთობები დააბალანსონ რუსეთთან ისეთ სიტუაციაში, როცა მათ სავარაუდოდ, დასავლური სანქციები ემუქრებათ კრემლთან კავშირების გამო. ცენტრალური აზიის ქვეყნები ამ შემთხვევაში სპეციფიკურ მდგომარეობაში არიან: მათ ტრადიციულად აქვთ ძლიერი კავშირები რუსეთთან, პარალელურად მონაწილეობენ რიგ შეხვედრებში ევროკავშირთან, აშშ-სთან, ჩინეთთან და სპარსეთის ყურის ქვეყნებთან. ყაზახეთის პრეზიდენტმა, რომელსაც რუსეთთან ყველაზე გრძელი სახმელეთო საზღვარი აქვს, გერმანიის კანცლერთან შეხვდრის დროს განაცხადა, რომ იგი რუსეთის წინააღმდეგ გამოცხადებული სანქციების მომხრე არ არის.

დღეისათვის ერთი რამ მკაფიოდ შეიძლება ითქვას: რუსეთისათვის ცენტრალურ აზიას პრიორიტეტული მნიშვნელობა აქვს და ამ რეგიონში თავისი გავლენის შესანარჩუნებლად ნებისმიერ ნაბიჯს გადადგამს. შემთხვევითი არაა, რომ რუსეთმა გაზით მდიდარ უზბეკეთს თავისი იაფი გაზი შესთავაზა დ ამ მიზნით 1960-იან წლებში აშენებული გაზსადენი „შუა აზია - ცენტრი“ გაარემონტა და ექსპლოატაციაში შეიყვანა - იმ განსხვავებით, რომ თუ ადრე გაზი უზბეკეთიდან ცენტრში (რუსეთში) მიდიოდა, ახლა პირიქით - გაზი რუსეთიდან უზბეკეთში მიდის.

წყარო: https://www.yenisafak.com/dusunce-gunlugu/kotu-komsu-ev-sahibi-yapar-4569574

 

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.