USD 2.8323
EUR 2.9742
RUB 2.7300
თბილისი
Heineken - ლუდი ვერ იტანს ფაციფუცს და პატივს სცემს ტრადიციებს
თარიღი:  2311

ლუდი ვერ იტანს ფაციფუცს და პატივს სცემს ტრადიციებს. სახელგანთქმულ ოსტატთა არა ერთი თაობა იღწვის ლუდის რეცეპტების უმაღლეს დონემდე ასაყვანად. და თვით ლუდის ხარშვა, ისე,როგორც სამეფოს მართვა, დინასტიის პრივილეგიას წარმოადგენს.

 საყოველთაოდ ცნობილია, რომ ჰაინეკენების ჰოლანდიური ოჯახი ლუდის მონარქებში ყველაზე ცნობილი დინასტიაა. ფირმის დამაარსებელს ჰერარდ ადრიანს ჟურნალისტები სიმბოლურად ჰაინეკენ პირველს უწოდებენ; მისი საქმის გამგრძელებელი ჰენრი პიერი ჰაინეკენ მეორეა; ხოლო ალფერდ ჰენრი, ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული და წინააღმდეგობებით აღსავსე მეწარმე გასულ საუკუნეში ჰაინეკენ მესამე.

ჰაინეკენთა ციტადელია ამსტერდამის კონცერნის ცენტრალური ქარხნის შენობა. ის რამდენადაც დიდებული, ისევე მიუწვდომელია, როგორც ვილჰელმ ორანსკის მემკვიდრეთა სამეფო რეზიდენცია ბიენეჰოფი ჰააგაში.

სულ ცოტა ხნის წინ ლუდის კორპორაციის ინტერნეტ-საიტი თვით ჰაინეკენ მესამის სახელით გვეპატიჟებოდა გასაცნობად.

ეს იყო ოჯახურად გულისამაჩუყებელი და მომგებიანი სარეკლამო ნაბიჯი: - ჩემმა ბაბუამ ასი წლის წინ გადაწყვიტა... მამაჩემმა ორმოცდაათი წლის წინ დაადგინა... მე კი მხოლოდ ისღა დამრჩენოდა, რომ მემკვიდრეობა გამემდიდრებინა... მაგრამ მეც კი ვერ შევძლებ, ოჯახური ბიზნესის ყველა წარმატება ჩამოგითვალოთ.

მართლაც, ბაბუა ჰაინეკენ პირველმა საძირკველი გადგა; მამა ჰაინეკენ მეორე იღვწვოდა ხარისხისათვის; ხოლო ჰაინეკენ მესამეს ღრმად სწამდა რეკლამის მაგიური ძალისა და კოლეგებს ხშირად უამბობდა, როგორ მოინახულა ახალგაზრდობაში Philips-ის ქარხნები: - ისინი ელექტრონათურებს აკეთებდნენ, მაგრამ ყიდდნენ არა ნათურებს, არამედ დღის სინათლეს! ალფრედ ჰაინეკენმა სხვისი გამოცდილებიდან კარგი გაკვეთილი მიიღო: ის არა მხოლოდ ლუდს აწარმოებდა მწვანე შუშის ბოთლებში; ის მომხმარებელს სთავაზობდა ზელანდიის არხების ჰაეროვან სისუფთავეს, ქარის წისქვილების ქროლვას, თივის სურნელებას, ჩრდილოეთის ზღვაზე გადაფენილ ცივ ზეცასა და ამსტერდამის წითელი კვარტალების დახვეწილ გარყვნილებას. და ყველაფერი ეს იყო ყოველ ყლუპში ლუდისა, რომელსაც ეწოდება Heineken.

ახოვანი აღნაგობის ჰერარდ ადრიანი თავისი საუკუნის შესაფერის ცოცხივით გაბარჯღულ წვერსა და ულვაშს ატარებდა. ლუდის ხარშვა 22 წლისამ დაიწყო. პირველი ამსტერდამელი ლუდ-ქარხანა De Hooiberg (“თივის ზვინი”) დედა ჰაინეკენმა უყიდა. ამ ქალბატონს საშინლად აღიზიანებდნენ ადგილობრივი ლოთები, რომლებიც სამიკიტნოში ყოველგვარი საძაგელი სითხით ილეშებოდნენ.

ჰაინეკენ პირველმა ევროპა მოიარა, დანადგარები შეიძინა, თავის ქარხანაში იმდროისათვის უნიკალური საკონტროლო ლაბორატორია გახსნა. ამის შედეგად, მისმა ოსტატებმა საფუარის უნიკალური კულტურა გამოიყვანეს. დღეს იგი ცნობილია, როგორც ჯიში Heineken A, რომელიც დღესაც ხმარებაშია და ერთადერთი საიდუმლო ინგრედიენტია.

ჰერარდ ადრიანეს დროს ლუდმა მოგზაურობა დაიწყო: 1880 წლიდან Heineken -ის გაყიდვა ჰოლანდიის ფარგლებს გასცდა და საზღვარგარეთს მოედო.

დღეს იგი მსოფლიოს 170 ქვეყანაში იყიდება.

მამამისს სულ არ გავდა დენდის ულვაშებგაწკეპილი, სოლიდური გარეგნობის ჰენრი პიერი. ეს იყო ნამდვილი ,,ზვიგენი”: მკაცრი სახე, მკვეთრი ნიკაპი, სუსხიანი მზერა. ,,მშრალი კანონის” გაუქმების შემდეგ,ჰეინეკენმა, პირველმა ევროპული კონცერნებიდან, დაიწყო თავისი პროდუქციის გატანა შეერთებულ შტატებში.

 ლუდის კონცერნის მუზეუმში ექსპოზიციის ცენტრალური ადგილი უჭირავს 1933 წლის 14 აპრილის გაზეთ „ნიუ-იორკ ტაიმსის” ამონაჭერს: -„ამსტერდამიდან ჩამოვიდა პირველი ლეგალური საზღვაო ტრანსპორტი, 100 გალონი ლუდით!”

 ჰენრი პიერის დროს, ოჯახურმა ლუდის იმპერიამ ორი მსოფლიო ომის ნგრევა გადაიტანა. სწორედ ჰენრი პიერმა მოიფიქრა და დაამკვიდრა ფირმის ახალი დევიზი: „სიცოცხლისუნარიანობა და სიახლეთა დანერგვა”.

მაგრამ, სხვა ყველაფერი, 1953 წლიდან დაწყებული, ალფრედ ჰენრის მოფიქრებულია. მაგალითად, სწორედ მან მოიფიქრა, შიდა ბაზარზე შეესყიდა მთავარი კონკურენტის – კორპორაცია  ამსტელ-ის ქარხნები. მანვე გადაწყვიტა, წარმოებული ლუდის ორი მესამედის ბოთლებში ჩამოსხმა.  ალფრედ ჰენრიმ ქალაქ ზუტერვოუდში გახსნა ევროპაში უმსხვილესი ქარხანა წელიწადში 6 მილიონი ჰექტოლიტრის წარმადობით.

მან მოაწყო ჩოგბურთის ტურნირი Heineken open; ჯაზის ლუდის ფესტივალი; დააარსა კონცერნ ჰეინეკენის პრემიალური ფონდი. და ბოლოს, მამისეული სწორხაზოვანის ნაცვლად, დააწესა საკუთარი უდიერი ლაზღანდარული დევიზი: „ჰაინეკენი გამოაცოცხლებს სხეულის იმ ნაწილებსაც კი, სადაც ლუდის სხვა სახეობები ვერ შეაღწევენ”

ალფრედ ჰენრი ჰაინეკენმა ბევრი სხვა რამეც მოიფიქრა. მართალია,თვითონ ალფრედ ჰაინეკენზეც ბევრი რამ გამოიგონეს. მასზე არაერთი წიგნი დაიწერა – ბულვარული ბეტსელერები, ბიბილიას მიმსგავსებული და  თვით მთავარი გმირის მიერ ხელდასხმული ბიოგრაფიები. როგორც სხვა ყველა წმინდა თქმულება, ჰაინეკენის ბიოგრაფიაც გულისამაჩუყებელი და გასართობი ეპიკური პოემებისაგან შესდგება. მათში ის წარმოდგენილია ამერიკული ოცნების ნამდვილ ნიმუშად, ადამიანად, რომელმაც თვითონ შექმნა საკუთარი თავი. მაგალითად: ერთ-ერთი ლეგენდა გვიამბობს, რომ ალფრედ ჰენრი ჰაინეკენმა გადაწყვიტა, თანამედროვე მეთოდების დახმარებით, დაეპყრო გასაღების ბაზრები. ეს კი იმით დაიწყო, რომ საკუთარი ხელით მიაჭედა კაბინეტის კარზე ფირფიტა წარწერით: „რეკლამის განყოფილება”.

 უამრავჯერაა გადამღერებული ალფრედ ჰენრი ჰაინეკენის ცხოვრების ყველაზე სკანდალური ეპიზოდი — მისი გატაცების ისტორია 1983 წელს, როცა განგსტერთა ბანდამ მოტაცებულის გასათავისუფლებლად 33 მილიონი გულდენი მოითხოვა. სხვა ისტორიული ანეგდოტები, პირიქით, ევროპის ყველაზე მდიდარი ადამიანის ხელმოჭერილობაზე გვიამბობენ. მაგალითად, ლუდის მეფე ამსტერდამის ქალაქის ხელისუფლებას ეჯიჯღინებოდა შინაური ძაღლის შენახვისათვის დაწესებული მიზერული გადასახადი როგორმე შეემცირებინათ, საკუთარი პოზიცია მან ასე დაასაბუთა: ძაღლი ოთხფეხა მეგობარი კი არა, სახლკარის დაქირავებული მცველია.

ნიჭიერი ხალხი ყოველთვის ახირებულია. ჰაინეკენის ხასიათში მეწარმისადა მენეჯერის ტალანტი შერწყმული იყო აყალ-მაყალთან, სისულელეებთან და ნაირ-ნაირ უწყინარ ცოდვებთან: მაგალითად, საოკეანო იახტებისა და სპორტული თვითმფრინავების კოლექციონერობასთან. მას „წითელ ლუდისმხარშველს” ეძახდნენ, რადგან ჰაინეკენი გამუდმებით ცდილობდა მუშათა ცხოვრების პირობების გაუმჯობესებას. 80-იანი წლების დასაწყისში ლუდის ქარხნებს გაფიცვათა ტალღამ გადაუარა. მაშინ კონცერნის მეთაურმა, ბოლოს და ბოლოს, მძიმე გადაწყვეტილება მიიღო: მან კომპანიის აქციების ნაწილი გაყიდა და საქმეთა პირად ხელმძღვანელობას ჩამოსცილდა.

სპეციალისტთა აზრით, ლუდის მაგნატის ბიოგრაფიის საუკეთესო ავტორმა, ამსტერდამელმა დამოუკიდებელმა ჟურნალისტმა ბარბარა სმიტმა ჰაინეკენის დინასტიის წევრებზე უფრო მეტი იცის, ვიდრე თვით ოჯახის შვილებმა. მაგრამ ისიც კი ვერ გარკვეულა, რაშია ამ საგვარეულოს მთავარი გამოცანა? ისინი ყველაზე მდიდარი, ყველაზე მიზანდასახული, ყველაზე წარმატებული ჰოლანდიელები არიან, მაგრამ ისეთივე გასაიდუმლოებულები, როგორც ცხრაკლიტულში დამალული საფუარის Heineken A -ს საიდუმლო.

ჰენიკენ მესამე ისე გარდაიცვალა, რომ მისმა მეგობრებმა და ხელქვეითებმა ვერ იზეიმეს მისი 80 წლისთავი. ლუდის მეფემ მსოფლიო დიდება, გიგანტური სიმდიდრე და სამრეწველო ცივილიზაციის ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე სწორ გზაზე დაყენებული სავაჭრო მარკა დატოვა. მაგრამ ვერ დატოვა მთავარი  ვაჟიშვილი, ჰაინეკენ მეოთხე, რომელიც გააგრძელებდა საქმესაც და დინასტიასაც.

ლუდსახარში კომპანიის აქციების საკონტროლო პაკეტი და 3,5 მილიარდი დოლარის კაპიტალი ჰაინეკენის ერთადერთი ქალიშვილის – შერლენის ხელში გადავიდა. 46 წლის ასაკში მან დაივიწყა დიასახლისის საშინაო საქმეები და ფირმის მმართველთა საბჭოში დაიკავა ადგილი. შერლენმა საჯაროდ განაცხადა, რომ შეეცდება,განამტკიცოს ბიზნესის საგვარეულო სულისკვეთება, რადგან გარდაცვლილი მამის უკანასკნელი ნება იყო: ,,კომპანია ოჯახის ხელში უნდა დარჩეს”!

ოჯახის გვარი კი ახლა სხვაგვარად ჟღერს. ამიერიდან კონცერნის ნამდვილი მეპატრონეა შერლენ ჰაინეკენის მეუღლე, ბრიტანელი ბანკირი კუბელი მიხელ დე კორვალიო, რომელსაც კონცერნში ადრეც მაღალი პოსტი ეჭირა.

ლუდი ვერ იტანს ფაციფუცს და პატივს სცემს ტრადიციებს, რომელიც გვისაბუთებს, რომ ლუდი Heineken-ი  ასე უნდა დალიოთ: 6-8 გრადუსამდე შეგრილებული სასმელი უნდა ჩაასხათ 0,3 ლიტრიან, აუცილებლად სუფთა ჭიქაში, ჯერ ერთნახევარი ან ორი სანტიმეტრის სიმაღლეზე, მხოლოდ ერთი წუთის შემდეგ, როცა ქაფი ლუდის ოქროს ზედაპირზე თხელი მაქმანის ფორმით დაჯდება, როცა ცოცხალი არომატი გავრცელდება, როცა შუშა და ქერი ერთმანეთს შეეხებიან და ერთმანეთს ,,შეიგრძნობენ”, აი, მაშინ შეავსეთ ჭიქა და მიირთვით სამასი გრამი გაგრილებული ლუდი მბრწყინავ ჭიქაში, რომელსაც გვერდზე ხუთქიმიანი წითელი ვარსკვლავი ამშვენებს. . მთავარია არ აჩქარდეთ, თუ, მაინცდამაინც წყურვილით იხრჩობით, უმჯობესია, მინერალური წყალი მიირთვათ. 

უცნობი ნაცნობი
როგორ გახდა გვანჯი მანია თბილისობის დღესასწაულის იდეის ავტორი და რატომ მიანიჭეს მას საპატიო თბილისელის წოდება 48 წლის შემდეგ

დამსახურებული ჟურნალისტი, ეკოლოგი, მოგზაური, მხარეთმცოდნე, კარტოგრაფი,  საქართველოს მსოფლიო მიღწევათა და მოგზაურობათა ხელშეწყობის კავშირის „გიორგის“ დამუძნებელი და თავმჯდომარე, ფაზისის აკადემიის გამგეობის და გეოგრაფიული საზოგადოების სამეცნიერო საბჭოს წევრი, ქეთევან დედოფლის საზოგადოების საპატიო თავმჯდომარე - ეს  85 წლის გვანჯი მანიას  პროფესიული ტიტულების არასრული ჩამონათვალია და მკაფიოდ ასახავს იმ ადამიანის ცხოვრებას, რომელიც მრავალმხრივი ინტერესებით იყო გამორჩეული. 1998 წელს გვანჯი მანია ღირსების ორდენით დააჯილდოვეს, ცოტა ხნის წინ კი თბილისის საპატიო მოქალაქედ აირჩიეს, რასაც მისთვის განსაკუთრებული დატვირთვა აქვს -  სწორედ  გვანჯი მანიას  ეკუთვნის თბილისობის დღესასწაულის დაწესების იდეა, რაც მმართველმა კომუნისტურმა პარტიამ ისე „მიითვისა“, რომ  მისი სახელი და გვარი არასდროს არსად გამოჩენილა. ბატონი გვანჯი ბევრი საინტერესო იდეის და ინიციატივის ავტორია, რასაც ის  ჩვენთან ინტერვიუშიც   იხსენებს.

- ბატონო გვანჯი, მოგვიანებით  გილოცავთ თბილისის საპატიო მოქალაქედ არჩევას. უცნაურია, რომ ადამიანს, ვინც იყავით თბილისობის დღესასწაულის დაარსების იდეის ავტორი, აქამდე არ გქონდათ ეს წოდება.    

 - ძალიან გამიხარდა, რომ ამდენი წლის შემდეგ მაინც გავახსენდი ადამიანებს თბილისობის, როგორც დიდი სახალხო დღესასწაულის იდეის ავტორი და თბილისის საპატიო მოქალაქედ ამირჩიეს. სიმართლე გითხრათ, გაკვირვებული დავრჩი, რადგან უკვე 48 წელი გავიდა მას შემდეგ,  რაც პირველი თბილისობა გაიმართა. მაშინდელმა ხელისუფლებამ, პარტიამ, მთავრობამ მიიწერა თბილისობის დღესასწაული, არ უნდა გამოჩენილიყო კონკრეტული ადამიანის, პირადად ჩემი ვინაობა, ვისი თაოსნობითაც დაიწყო თბილისობის ისტორია. წლებთან ერთად თითქოს დავიწყებას მიეცა ეს ამბავი, თუმცა მაშინაც ბევრმა იცოდა, რომ თბილისობის დღის დაწესების იდეის ავტორი მე გახლდით.   

1976 წლის 5 ნოემბერს გაზეთ „თბილისში“ გამოვაქვეყნე  პუბლიკაცია სათაურით „დაწესდეს ახალი დღესასწაული“,  სადაც მიმოვიხილე თბილისის წარსული და აწმყო, ყოფა, ტრადიციები. გამოვთქვი ჩემი აზრი, რომ  1958 წლის  შემდეგ, როდესაც გაიმართა თბილისის დაარსების   1500 წლისთვის საზეიმო ღონისძიებები, მსგავსი დღესასწაული არ გამართულა და ხომ არ დაველოდებით 2058 წელს, როცა ავღნიშნავთ  თბილისის დაარსების 1600 წელიწადს?! იქნებ დავაწესოთ თბილისობის დღესასწაული, რომელიც გაიმართება ყოველი წლის ოქტომბერში, ხოხობზე ნადირობის ჟამს. ეს დღესასწაული გამოავლენდა შემოქმედებით ნიჭს და ფანტაზიებს, გააერთიანებდა თბილისელებს და თბილისის ყველა გულშემატკივარს. ამ წერილს  საზოგადოებაში მოჰყვა დიდი გამოხმაურება და  დისკუსია, ყველა მიესალმა ამ  წინადადებას, რომელიც ძალიან მისაღები იყო თბილისელებისთვის.

ყველა მხარს უჭერდა ამ საერთო სახალხო ზეიმის დაარსების წინადადებას. სამი წლის შემდეგ ჩემი იდეა - პროექტი წარმატებით  განახორციელა მაშინდელმა ხელისუფლებამ, საქალაქო საბჭომ,  პირველი დღესასწაული გაიმართა 1979 წელს. მაშინ  ცეკას მდივანი იყო ედუარდ შევარდნაძე, საქალაქო საბჭოს თავმჯდომარე - თენგიზ მენთეშაშვილი, გამოყვეს მხატვრები, რეჟისორები. პირველი თბილისობის რეჟისორად არჩეული იყო  ლერი პაქსაშვილი. პირველი თბილისობის საპატიო მოქალაქეები გახდნენ ლადო გუდიაშვილი, კონსტანტინე ილურიძე, აკაკი შანიძე და შუშანა ჩიქოვანი. მას შემდეგ ამდენი დრო გავიდა და თბილისობა იმ წლების გარდა, როდესაც  თბილისში იყო  არეულობა, დაპირისპირება და ომი, ყოველ წელს იმართება და თბილისელებისთვის საყვარელი დღესასწაულია. მე თბილისში არ დავბადებულვარ, ჯვარში ვარ დაბადებული და გაზრდილი. კარგი ოჯახი გვქონდა. მამაჩემი მეტივე იყო, დედა მეაბრეშუმე და სახალხო მკურნალი. თბილისში მაშინ ჩამოვედი, როდესაც 21 წლის ასაკში უნივერსიტეტში  ჟურნალისტიკის ფაკულტეტზე ჩავაბარე. მთელი ცხოვრებით თბილისთან ვარ დაკავშირებული, თუმცა ღა მშობლიურ მხარესთან და ჯვართან კავშირი არასდროს გამიწყვეტია.    

- ძალიან საინტერესო ცხოვრება გაიარეთ,  მრავალფეროვანია თქვენი ბიოგრაფია. თავად, როგორ ფიქრობთ, რა იყო ყველაზე მნიშვნელოვანი მიმართულება თქვენს პროფესიულ ცხოვრებაში?  

- ეს იმას ჰგავს, ადამიანს ჰკითხო, რომელი შვილი მეტად გიყვარსო. მე მიყვარდა ყველა საქმე, რომელსაც ვაკეთებდი. ჯერ კიდევ სკოლის ასაკში დავინტერესდი მშობლიური კუთხის შესწავლით. სათავგადასავლო მოგზაურობა პატარა ასაკიდან დავიწყე, როდესაც შევქმენი ჯგუფი და მოვიარე მაგანას და ინწრას ხეობა. წლების შემდეგ ორგანიზება გავუკეთე ბევრ ექსპედიციას: 1962 წელს  თბილისის რკალს, 1963 წელს ექსპედიციას იალბუზის გარშემო, იყო ასეთი ექსპედიცია რუსთაველის კვალდაკვალ, რომელიც 1966 წელს განხორციელდა აჭარაში, სამცხე - ჯავახეთში. 24 წლის ვიყავი, სამ მეგობართან ერთად ველოსიპედით დავფარეთ რვაათასკილომეტრიანი დისტანცია საბჭოთა კავშირის რვა რესპუბლიკაში. ველოსიპედები უნივერსიტეტმა გვიყიდა, სტიპენდიებიც წინასწარ მოგვცეს. გზაზე ბევრი დაბრკოლება შეგხვდა, მაგრამ ამ მოგზაურობამ დიდი გამოცდილება და ცოდნა მომცა, რაც მერე ძალიან გამომადგა. 

gvanji_mania-066 გვანჯი მანია და ტიმ სევრერინი 1984 წელი 

მქონდა აქტიური ჟურნალისტური ცხოვრება. ჟურნალისტიკის ფაკულტეტი დავამთავრე, მაგრამ პარალელურად ვსწავლობდი ეკოლოგიას, სოციოლოგიას, ხელოვნებას.  წლები ვიმუშავე საქინფორმში, გაზეთებში „კომუნისტი“, „ახალგაზრდა ივერიელი“, მიღებული მაქვს ჟურნალისტური პრემიები. ძალიან მაინტერესებდა ბუნება, ადამიანები, კავკასიის ხალხთა ცხოვრება, კულტურა, ისტორია. ვმუშაობდი საქართველოს ბუნების დაცვის სახელმწიფო კომიტეტში, სამეცნიერო - ტექნიკური ინფორმაციის განყოფილებისა და ბუნების დაცვის საზოგადოების ეკოლოგიური განათლების განყოფილების უფროსად. მოგვიანებით  ჩემი ინიციატივით მოხდა  „ ბუნების ქომაგის“ საპატიო  წოდების დაწესება,  რომელსაც გადავცემდით ბუნების დამცველებს.

ახალგაზრდობიდან აქტიური და  შეუპოვარი ხასიათი მქონდა, ალბათ ამიტომაც  ჯერ კიდევ სტუდენტობისას, როგორც არასაიმედო პერსონა, უშიშროებას აღრიცხვაზე ვყავდი აყვანილი. არ ვერიდებოდი საზოგადოებაში იმის მხილებას და კრიტიკას, რაც მაწუხებდა და არასწორად მიმაჩნდა. ბევრ რამეში მიშლიდნენ ხელს, მაგრამ მე მაინც ჯიუტად ვაკეთებდი ჩემს საქმეს.  საბჭოთა  რეჟიმის  პირობებში, როდესაც ხელისუფლება გეორგიევსკის ტრაქტატის 200 წლის აღნიშვნისთვის ემზადებოდა, მოვაწყვეთ სამდინარო -საზღვაო ექსპედიცია „ ოქროს საწმისი“, რომელიც უპრეცედენტო ამბავი აღმოჩნდა. ავაგეთ ძველკოლხური ნიმუშის ხომალდი, რომელსაც ვუწოდეთ „ოქროს საწმისი“. ვიმოგზაურეთ ისტორიულ კოლხეთში, ექსპედიციის მესამე წელს გერმანიაში იმართებოდა ოლიმპიური თამაშები, გვინდოდა დუნაის გავლით  ქართული დროშით შევსულიყავით მიუნხენში, მაგრამ უფლება არ მოგვცეს უშიშროების სამსახურებმა. ვიცოდი, რომ არგონავტების მარშუტის გამეორება და  კოლხური კულტურის პოპულარიზაცია საბჭოთა ხელისუფლებას დიდად არ მოეწონებოდა, ამიტომ ისე შევფუთეთ, თითქოს  ექსპედიცია გასაბჭოების 50 წლისთავს ეძღვნებოდა. ასეთივე თამამი განაცხადი იყო, საცხენოსნო ექსპედიცია, რომელიც მოვაწყვეთ  კასპის რაიონში, დიდგორის ბრძოლის ადგილებში. რუსეთის მიერ დიდგორის თემაზე საუბარი აკრძალული იყო, რუსების დახმარების გარეშე, როგორ გაიმარჯვეთო, ჩვენ  კი დიდგორის ბრძოლის ადგილებში მოვაწყვეთ ექსპედიცია, რომელშიც 16 ცხენოსანი მონაწილეობდა. ეს საკითხი წამოჭრა ლევან გოთუამ, რომელმაც მიგვანიშნა ამის შესახებ ლიტერატურულ გაზეთში. მე ეს ლაშქრობა მივუძღვენი მის ხსოვნას, დავით აღმაშენებლის, გიორგი სააკაძის და თევდორე მღვდლის მოღვაწეობას. 

 - თქვენი ხელშეწყობით საქართველოში დამყარებული არაერთი რეკორდი მოხვდა გინესების რეკორდების  წიგნში, როგორ  დაუკავშირდით  გინესების რეკორდებს?

 - გინესების რეკორდების საქმესთან  დამაკავშირა ჯუმბერ ლეჟავამ, რომელთანაც როგორც ჟურნალისტს მქონდა ურთიერთობა იმ პერიოდიდან,  როდესაც  ვმუშაობდი საქინფორმის რედაქციაში. ჯუმბერ ლეჟავა არის ერთ-ერთი პირველი ქართველი, ვინც დაიმკვიდრა ადგილი გინესის რეკორდების წიგნში. მან ჯერ დაამყარა რეკორდი ჰორიზონტალური მდგომარეობიდან მკლავებზე აზიდვებში, შემდეგ კი - 3333 დღის განმავლობაში იმოგზაურა მსოფლიოს გარშემო ველოსიპედით. გადალახა აზიის, ავსტრალია - ოკეანეთის, ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკის, ევროპის და აფრიკის ქვეყნები, ორჯერ ეწვია ანტარქტიდას.

გინესის რეკორდების წიგნში პიროვნებები ავტომატურადაც ხვდებიან. მაგალითად, წიგნში მაია ჩიბურდანიძე შეტანილია, როგორც ყველაზე ახალგაზრდა მსოფლიო ჩემპიონი ჭადრაკში ქალთა შორის. მე გინესების რეკორდების  წიგნის მიმართ ინტერესი მქონდა, როგორც ჟურნალისტს, მაგრამ მოგვიანებით, 1993 წელს როდესაც დავაარსე მსოფლიო მიღწევათა და მოგზაურობათა ხელშემწყობი კავშირი „გიორგი,“ უკვე  აქტიურად ჩავერთე საგინესო მოძრაობაში. ჩემი დახმარებით და ხელშეწყობით  საქართველოდან ბევრი რეკორდი აისახა გინესის რეკორდების წიგნში, მაგრამ არის რეკორდები, რომლებიც სხვადასხვა მიზეზების გამო ვერ აისახა.

ჩემი ინიციატივა იყო, იუნესკოსა და მსოფლიო ოლიმპიურ კომიტეტში ქართული ცურვის სამი სახეობის მოხვედრა. ესაა ფეხური ცურვა, ხელფეხშეკრული ცურვა და მენჩურუა. ფეხური ცურვა  ძველ კოლხეთში ოდითგან იყო ცნობილი. მენჩურუა წყალში ორთაბრძოლის ხალხური  სახეობაა. რაც შეეხება ხელფეხშეკრულ ცურვას, ძალიან დიდი გამოხმაურება მოჰყვა ჰენრი კუპრაშვილის მარათონს, როდესაც მან ხელფეხშეკრულმა გადაცურა 12 კილომეტრიანი დისტანცია, დარდანელის სრუტე. სამწუხაროდ ის ვერ მოხვდა გინესის რეკორდებში, სიცოცხლისათვის დიდი რისკის გამო.  

მე ძალიან საინტერესო ცხოვრება მქონდა. გული იმაზე მწყდება, რომ ჩაკეტილ ქვეყანაში ვცხოვრობდით და არსად არ გვიშვებდნენ, კი ბატონო, საბჭოთა კავშირის რესპუბლიკები პრობლემა არ იყო, მაგრამ საზღვრებს გარეთ ვერ გახვიდოდი. მინდოდა რამდენიმე ექსპედიციის მოწყობა და  საქართელოსთვის  თავდადებული, დამსახურებული ადამიანების ისტორიების წარმოჩენა, რაფიელ დანიბეგაშვილის, სულხან საბა ორბელიანის მოგზაურობების, ასევე  ქართული თემატიკის საკითხების მოძიება, მაგრამ არ გამიშვეს. მაშინ უცხოეთში მხოლოდ იმ ხალხს უშვებდნენ, ვისაც უშიშროების კომიტეტისგან ჰქონდა ამისი უფლება, ან მათთან იყვნენ შეთანხმებულები, როგორც ჩანს, ისინი კომპრომისზე მიდიოდნენ. ჰყავდათ მათ „რჩეულები,“  მე მათ რიცხვში არ ვიყავი. უარი მითხრეს რუმინეთში, ბულგარეთში გასვლაზე, ჩაკეტილი ვიყავი. საბჭოთა უშიშროებას ჩემი ნდობა არ ჰქონდა, ამას ყველა ფეხის ნაბიჯზე ვგრძნობდი.  ჩემი ჯიუტი ხასიათით ვცდილობდი ხოლმე ჩაკეტილი წრის გარღვევას, რასაც ზოგჯერ  ვახერხებდი, ზოგჯერ - არ გამომდიოდა. 

თამუნა ნიჟარაძე

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.