USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
«Le Temps» (შვეიცარია): „ბლექაუთი“ უკრაინის ფრონტზე“
თარიღი:  222

შვეიცარიის ფრანგულენოვანი ყოველდღიური გაზეთი „ლე ტემპსი“ (Le Temps) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ბლექაუთი“ უკრაინის ფრონტზე“ (ავტორი - ბორის მაბიარი), რომელშიც კრიტიკულადაა განხილული უკრაინის არმიის სარდლობის გადაწყვეტილება ფრონტის წინა ხაზზე ჟურნალისტების ყოფნის აკრძალვის შესახებ.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

უკრაინის გენერალურმა შტაბმა ჟურნალისტებს საბრძოლო მოქმედებების ზონაში გასვლა აუკრძალა. ეს ამბავი მასმედიის წარმომადგენლებს შორის ძალიან სწრაფად გავრცელდა და ბევრი უცხოელი (და უკრაინელი) ჟურნალისტის აღშფოთება გამოიწვია. ამიერიდან მასმედიის წარმომადგენლებს სრულიად ეკრძალებათ წინა ხაზზე ყოფნა, თუ მათ არ ექნებათ უკრაინის შეიარაღებული ძალების მთავარსარდლის, გენერალ ვალერი ზალუჟნის ნებართვა.

უკრაინელი ჟურნალისტებისათვის ასეთი მიდგომა თითქოსდა გასაგებია - არმიის სარდლობა ცდილობს საბრძოლო ქვედანაყოფების მოქმედება მაქსიმალურად საიდუმლოდ შეინახონ. „თუმცა ამ გადაწყვეტილებას სხვა ახსნაც შეიძლება მოვუძებნოთ - გენერალური შტაბი, უბრალოდ, ცდილობს თავისი სამხედრო წარუმატებლობა დამალოს“, - ამბობს ალექსეი, ერთ-ერთი გამოცემის თანამშრომელი, რომელმაც თავისი ვინაობის გამხელა არ ისურვა, - „გენშტაბისათვის განსაკუთრებით არასასიამოვნოა ის, რომ მასმედიამ რაიმე კრიტიკული პოზიცია გამოხატოს უკრაინის არმიის მასობრივ დანაკარგებზე... თუმცა მე ძალიან მინდა, რომ საქმე კონტრშეტევის ახალ გეგმას ეხება, რომელიც გასაიდუმლოებულია, გენშტაბს მისი გამხელა არ სურს და ამიტომაც არ უშვებს ჟურნალისტებს წინა ხაზზე“.

დირექტივა ჟურნალისტებისათვის აკრძალვის თაობაზე ძალაში გამოქვეყნებისთანავე შევიდა ისე, რომ არავინ არ გაუფრთილებიათ. საყურადღებოა, რომ ბრძანება გამოიცა იმ მომენტში, როცა 4 ივნისს უკრაინის არმიის მიერ დაწყებული კონტრშეტევა, რამდენიმე დანგრეული და მოსახლეობისაგან დაცლილი სოფლის დაკავების შემდეგ, ფაქტიურად ერთ ადგილს ტკეპნის და წინ ვერ მიდის. სამწუხაროდ, რუსების საარტილერიო და სარაკეტო დაბომბვებს, დანაღმულ ველ-მინდვრებს მასობრივად ეწირება უკრაინელი ჯარისკაცებს სიცოცხლე. მათ ვერ მოახერხეს რუსების თავდაცვითი ხაზის გარღვევა. დროდადრო უკრაინის არმიის სარდლობა წარმატების ამსახველ ფაქტებს აცხადებს (ბოლო დღეებში, მაგალითად, სოფელი უროჟაინოეს გათავისუფლება, ზაპოროჟიეს ფრონტზე), მაგრამ  ცალკეული სოფლების დაკავება არაფერი არ არის იმ ტერიტორიასთან შედარებით, რომლის დაბრუნება პრეზიდენტმა მოსახლეობას აღუთქვა. უფრო მეტიც - ხარკოვის ფრონტზე, ქალაქ კუპიანსკთან რუსები თვითონ ცდილობენ შეტევაზე გადასვლას და უკრაინელებს თავდაცვაზე გადასვლას აიძულებს.

„ჩვენ მათზე მეტი ვიცით, მაგრამ მაინც მადლობლები ვართ“

უკრაინის თავდაცვის სამინისტრო აღიარებს, რომ ხარკოვის ფრონტზე უკრაინის არმიისათვის საომარი მდგომარეობა მართლაც არასახარბიელოა. „მტერმა დამატებითი ძალები გადაისროლა, უკრაინელ ჯარისკაცებს ძალიან უჭირთ, მსხვერპლი დიდია“, - განაცხადა მინისტრის მოადგილემ ანა მალიარმა ეროვნული ტელევიზიით გამოსვლისას.  დანაკარგების შესავსებად სარდლობა დიდ იმედებს ამყარებს დასავლეთში, ნატოს ქვეყნებში მომზადებულ ჯარისკაცებზე.

მიხეილი ახლახან დაბრუნდა კიევში სამკვირიანი ტაქტიკური წრთვნებიდან, რომელიც პოლონეთში ჩატარდა. მისი ელიტური ბატალიონი რამდენიმე დღეში პირდაპირ ფრონტზე გაიგზავნება. „ისე, კაცმა რომ თქვას, პოლონეთში ჩვენ ევროპელმა სპეციალისტებმა დიდი ვერაფერი გვასწავლეს... წელიწადნახევრის ბრძოლების შემდეგ მე იმდენი რამ ვიცი, რაც ერთად აღებულმა ყველა ნატოელმა ინსტრუქტორმა. თუმცა მათთან შეხვედრა მაინც საინტერესო იყო, მადლობას ვუხდით“, - ამბობს უკრაინელი ოფიცერი.

„წვიმისა და თოვლის ფაქტორი ომში“

მიხეილი შიშობს, რომ უახლოესი კვირეები მისი ბატალიონისათვის ძალიან მძიმე იქნება. მან არ იცის გენშტაბის საიდუმლო გეგმები, მაგრამ არის იმის სიმპტომები, რომ უკრაინის არმია მალე დაიწყებს გადამწყვეტ მოქმედებას: „სრულიად შესაძლებელია, ჩემი ბატალიონი ფრონტის ყველაზე დაძაბულ ადგილზე ჩააყენონ. წინ უმძიმესი ბრძოლები გველოდება. როგორც ჩანს, ჩვენ საომარი მოქმედებების გადამწყვეტ ფაზაში შევდივართ“.

მიხეილი ბევრს ფიქრობს შემოდგომის მოახლოებაზე. მოსაწონია თუ არ არის მოსაწონი, წელიწადის ეს დრო უკრაინის არმიაზე ძალიან დიდ გავლენას ახდენს: მიწა (გრუნტი) ზაპოროჟიეს ფრონტზე და საერთოდ, უკრაინის სამხრეთში ისეთია, რომ წვიმების დროს გაუვალ ტალახად და საფლობად იქცევა ხოლმე. ამიტომ, თუ უკრაინის არმია წვიმების დადგომამდე რუსეთის თავდაცვის ხაზის გარღვევას ვერ შეძლებს, რთული სიტუაცია შეიქმნება: „წვიმები, ტალახი, შემდეგ თოვლი... ირგვლივ სტეპია, ტყე არ არის, ერთი ხეც კი არ დგას, რომ თავი შეაფარო“.

რასაკვირველია, არც ალექსიმ არ იცის უკრაინის გენშტაბის სამხედრო საიდუმლოებები დეტალურად, მაგრამ იმდენს მაინც ხვდება, რომ მსხვილი ოპერაცია უფრო მეტად ზაპოროჟიეს ფრონტზეა მოსალოდნელი (სამხრეთით), ვიდრე ხარკოვის ფრონტზე (ჩრდილოეთით). ის, რომ უკრაინის არმიას მელიტოპოლისა და ბერდიანსკის დაკავება აქვს დაგეგმილი, აზოვის ზღვაზე გასვლით, ყველა უკრაინელმა კარგად იცის.

შეტევა „ფორბსის“ წინააღმდეგ

უკრაინის მთავრობა რეგულარულად გამოხატავს უკმაყოფილებას უცხოური მასმედიიის მიმართ - უცხოელი ჟურნალისტები სამხედრო საიდუმლოებებს ამჟღავნებენ, აცხადებენ დანაკარგების რაოდენობას, აზუსტებენ ამა თუ იმ ქვედანაყოფის პოზიციებს და დისლოკაციას, არმიის სარდლობა კი ამის წინააღმდეგია, არ სურს, რომ სამხედრო მონაცემებზე პრესაში გაჟღერდეს. თავდაცვის მინისტრის მოადგილემ ანა მალიარმა საჯაროდ და მწვავედ გააკრიტიკა ამერიკული ჟურნალი „ფორბსი“, რომლის 15 აგვისტოს სტატიაში ზუსტად იქნა ნახსენები 82-ე ბრიგადის დისლოკაციის ადგილი.

განა ეს ფაქტი შეიძლებოდა აკრძალვის მიზეზი ყოფილიყო? არავის ეს არ სჯერა, მაგრამ მისი გამოყენება საბაბად ნამდვილად შეიძლებოდა.

წყარო: https://www.letemps.ch/monde/europe/blackout-sur-la-ligne-de-front-ukrainienne

 

 

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.