USD 2.6728
EUR 2.8532
RUB 2.8408
Tbilisi
დიდი თაობა, რომელიც მიდის და რჩება - რეზო ამაშუკელი
Date:  590

საქართველოს ისტორიაში ყოველ თაობას საკუთარი გამორჩეული ტვირთი აკისრია. ყველა თაობის წარმომადგენლები ცდილობდნენ, სულ მცირე, მომავალისთვის გადაელოცათ ის უმთავრესი, რაც მიუღია წინაპრებისაგან. თაობების ცვლას მუდმივად თან სდევადა ილიასეული წუხილი კაცია ადამიანზე და ილიას ხედვა იმ მუდმივ იდეისა, რისთვისაც ეწამებოდა, ქმნიდა, ლოცულობდა დღემდის მოღვაწე ქართველთა ყველა თაობა.

მე-20 საუკუნის 60-70-იანი წლებიდან საქართველოში მოდის თაობა, რომელთაც წილად ერგოთ ახალ ეტაპზე აეყვანათ საქართველოს ეკონომიკურ-სოციალური მდგომარეობა და თავის მოღვაწეობის პერიოდში საკუთარ თავზე აეღოთ, როგორც ქვეყნის მართვის პასუხისმგებლობა, ისე სამეურნეო, სამეცნიერო თუ საზოგადოებრივი დარგების განვითარება. ეს იყო ჭეშმარიტად დიდი თაობა, რომელთა უკანასკნელი წარმომადგენლებიც ნელ-ნელა ტოვებენ სააქაო საქართველოს.

2022 წლის 10 იანვარს პოეტი რეზო ამაშუკელი 85 წლის ასაკში გარდაიცვალა

რეზო ამაშუკელმა 1960 წელს დაამთავრა თსუ-ის ფილოლოგიის ფაკულტეტი. მისი ლექსები და პოემები იბეჭდება 1957 წლიდან.

გამოქვეყნებული აქვს წიგნები (1964, 1967, 1970, 1974). 1972 წელს მისი ლექსების კრებული გამოვიდა რუსულ ენაზეც. პოემისათვის „ძახილი“ 1968 წელს მიენიჭა საქართველოს კომკავშირის პრემია.

იყო საქართველოს მწერალთა კავშირის მდივანი (1986). 1988-1989 წლებში შოთა რუსთაველის საზოგადოების თავმჯდომარის პირველი მოადგილე იყო. ასევე, მოქალაქეთა კავშირის თავმჯდომარის მოადგილე (1993). არის თბილისის საპატიო მოქალაქე (2003). დაჯილდოებულია ღირსების ორდენით (1996). გალაკტიონ ტაბიძის სახელობის პრემიისა (1982) და საქართველოს კომკავშირის პრემიის ლაურეატი (1968).

ბ-ნ რეზო ამაშუკელს რამდენიმე შესანიშნავი, განუმეორებელი თვისება ჰქონდა!

უპირველეს ყოვლისა, მის ნიჭს უნდა გავუსვათ ხაზი. შესანიშნავ ლექსებს წერდა, მუსიკაშიც უდიდეს შესაძლებლობებს ავლენდა. მისი ენამახვილობაც ხშირად ნიჭის უპირობო გამოხატულება გახლდათ.

ბ-ნი რეზო ნამდვილი დრამატურგიც იყო. ოღონდ პერფორმანსებს სცენაზე კი არა, ცხოვრებაში დგამდა. შეეძლო სტუმრისთვის მოულოდნელად, რისკის ფასად, საიდუმლოდ გადაეყვანა ბობ დილანი ოდესაში, დიდი ბებიის საფლავის მოსანახულებლად.

მისი წყალობით, თბილისში ჩამოსული ჯონ სტაინბეკი ბაგებში გაშლილ მდიდრულ სუფრამდე კოლმეურნეობის მოედანზე მოხვდა, რათა თაგვებთან და ადამიანებთან ერთად ესაუზმა მეწაღეების სასადილოში, სარდაფში გახსნილ სასადილოში.

რეზო ამაშუკელი მეგობრების ერთგული კაცი იყო. მას არც ერთხელ არ უღალატია პრეზიდენტ შევარდნაძისთვის. არც სამოქალაქო ომის დროს, არც რევოლუციისას. არ მოქცეულა იმ რესპექტაბელური და რაფინირებული ინტელიგენტების მსგავსად, რომლებიც კინემატოგრაფში, თეატრში, მეცნიერებასა თუ დიპლომატიაში შევარდნაძის წყალობით დაწინაურდნენ, პირველივე მოსახვევში კი დანა ჩასცეს მას ზურგში და მარტო დარჩენილს საჯაროდ ერთი სიტყვაც არ შეაშველეს, პირიქით...  ბევრს შეიძლება არ მოწონდეს შევარდნაძის პოზიციები რიგ საკითხებთან დაკავშირებით, მაგრამ შეუძლებელია არ დავაფასოთ რეზოს უკომპრომისო ერთგულება მის მიმართ.

აღსანიშნავია მისი გამოსვლა მთავრობისა და მმართველი პარტის „საქართველოს მოქალაქეთა კავშირის“ (სმკ) ხელმძღვანელობის ერთობლივი გაფართოებული სხდომაზე, დღის წესრიგის მთავარი საკითხი იყო - ახალგაზრდა „რეფორმატორთა“ ჯგუფის დესტრუქციულ  საქმიანობასთან დაკავშირებული ვითარება რესპუბლიკაში, მიხეილ სააკაშვილის მეთაურობით, რომელიც ცოტა ხნის წინ გადადგა იუსტიციის მინისტრის პოსტიდან და სრულებით უკონტროლო გახდა.

რეზო ამაშუკელმა მკაცრად მოსთხოვა შევარდნაძეს და ახალგაზრდა „რეფორმატორთა“ გუნდის დაშოშმინება: „რა ხდება, ბატონო ედუარდ?! დაუფარავად შეურაცხყოფენ პრეზიდენტს, ქართულ ტრადიციებს, ოჯახის, ქორწინების ინსტიტუტს, ეკლესიას, ქადაგებენ გარყვნილებას - ეს რას ჰგავს?! მათ სურთ საბოლოოდ დაანგრიონ ქვეყანა, რომელიც ჩვენ არც ისე დიდი ხნის წინ დაღუპვისგან გადავარჩინეთ?! რატომ დუმს ხელისუფლება და არ პასუხობს მათ კანონის ფარგლებში?! რას ველოდებით?!“ - განაცხადა მაშინ ამაშუკელმა.

რის შემდეგაც მან სხდომა დატოვა პრეზიდიუმი დატოვა და გასასვლელისკენ გაემართა. შევარდნაძეს ეს ძალიან არ ესიამოვნა: „რეზო! რეზო!“ - ორჯერ დაუძახა შეწუხებულმა შევარდნაძემ, მაგრამ ამაშუკელი არც კი მოტრიალებულა, დარბაზიდან გავიდა და კარი მიიჯახუნა! იმავე საღამოს მან მოქალაქეთა კავშირის მთავარი საბჭო დატოვა.

1993 წლის 26 სექტემბერს რეზო ამაშუკელმა ლექსი გამოაქვეყნა, პოეტი სოხუმში მყოფ საქართველოს სახელმწიფოს მეთაურს ედუარდ შევარდნაძეს შეეხმიანა, „არა როგორც უმაღლეს სარდალს, არამედ როგორც რიგით ჯარისკაცს“. რეზო ამაშუკელის ლექსის ბოლო ორი სტროფი ასე გამოიყურება:

„რა გითხრა, ანდა რის მაქნისია, ამ სისხლის თქეშში ჩემი ხრიალი?! დიაღ, სამშობლო შენი ღირსია, მთლად დარუბანდით და დარიალით!

და მაპატიე კოჭლი სტიქონი, რაც უნდა მეთქვა, თუ ვერ გითხარი... - დიაღ! სოხუმი არი დიდგორი, ქართველი ხალხის ბედის ტიხარი!“

საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია მეორე, ასე გამოეხმაურა.რეზო ამაშუკელის გარდაცვალებას:

"სა­ქარ­თვე­ლოს გულ­შე­მატ­კი­ვა­რი, სამ­შობ­ლოს მო­ჭირ­ნა­ხუ­ლე, და­უ­ღა­ლა­ვი ბა­ტო­ნი რეზო (რე­ვაზ) ამა­შუ­კე­ლი დღეს სამ­ზე­ოს ტო­ვებს. მისი ბას­რი სი­ტყვა და მკვეთ­რი პო­ზი­ცია იმ რე­ა­ლო­ბას­თან შე­ჯა­ხე­ბის შე­დე­გი იყო, რო­მე­ლიც გულ­წრფე­ლად არ მოს­წონ­და.

მარ­თა­ლია, მისი პო­ზი­ცი­ი­სად­მი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გარ­კვე­ულ ნა­წილს გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი აზრი ჰქონ­და, მაგ­რამ, ალ­ბათ, ყვე­ლა, ვი­საც კი სა­მარ­თლი­ა­ნო­ბის გრძნო­ბა და ლი­ტე­რა­ტუ­რის სიყ­ვა­რუ­ლი აქვს, აღი­ა­რებს, რომ იგი იყო ბო­ბო­ქა­რი სუ­ლის დიდი პო­ე­ტი, რო­მე­ლიც გა­მორ­ჩე­უ­ლი გა­რეგ­ნო­ბით, ძლი­ე­რი ხმი­თა და თა­ვი­სი შე­სა­ნიშ­ნა­ვი ლექ­სე­ბის დეკ­ლა­რი­რე­ბით წა­რუშ­ლე­ლად დარ­ჩე­ბა ჩვენს მეხ­სი­ე­რე­ბა­ში.

აღ­ვავ­ლენთ ლოც­ვებს ბა­ტო­ნი რე­ზოს (რე­ვა­ზის) უკ­ვდა­ვი სუ­ლი­სათ­ვის, რათა უფალ­მა სა­ვა­ნე­სა მარ­თალ­თა­სა და­ა­წე­სოს იგი, ხოლო ახ­ლობ­ლებ­სა და გულ­შე­მატ­კი­ვართ მო­მად­ლოს მშვი­დო­ბა და მის­თვის ლოც­ვის ძალა. "

 

culture
პარიზის წიგნის ფესტივალზე საქართველოს მწერალთა სახლი ეროვნული სტენდით პირველად არის წარმოდგენილი
კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით 12-14 აპრილს საქართველოს მწერალთა სახლი 2024 წლის პარიზის წიგნის ფესტივალზე ეროვნული სტენდით პირველად მონაწილეობს.
Grand Palais Éphémère–ში ფესტივალისა და საქართველოს ეროვნული სტენდის გახსნას მწერალთა სახლის დირექტორი ქეთევან დუმბაძე, საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩი საფრანგეთის რესპუბლიკაში გოჩა ჯავახიშვილი და ლიტერატურული სფეროს წარმომადგენლები ესწრებოდნენ.
საქართველოს ეროვნული სტენდის პრეზენტაცია გაიმართა ღონისძიებით - „ჰაგიოგრაფიიდან პოსტმოდერნიზმამდე“. მწერალთა სახლის სტენდის სტუმრებს, ქართული მწერლობის გაცნობასთან ერთად, საინტერესო კალიგრაფიულ აქტივობაში ჩართვის შესაძლებლობა ჰქონდათ. კალიგრაფმა გიორგი სისაურმა მათ ქართული ანბანით დაუწერა სასურველი სიტყვები, გამონათქვამები, ფრაზები, სახელები და ა. შ. ასევე გაიმართა ღონისძიება, სახელწოდებით, „თექვსმეტსაუკუნოვანი უწყვეტი ლიტერატურული პროცესი“, რომელიც განიხილავს ქართულ ლიტერატურას, ქართულ-ფრანგულ ლიტერატურულ ურთიერთობებსა და ქართული და ევროპული ლიტერატურის კავშირს.
პირველ საფესტივალო დღეს გამართულ პანელ-დისკუსიაში მონაწილეობა მიიღეს საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანმა ელჩმა საფრანგეთის რესპუბლიკაში გოჩა ჯავახიშვილმა და ფრანგული ფილოლოგიის დოქტორმა, პროფესორმა, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რომანული ფილოლოგიის ფაკულტეტის ხელმძღვანელმა ბელა ხაბეიშვილმა. შეხვედრას ასევე ესწრებოდნენ უცხოელი გამომცემლები, ლიტერატურული აგენტები, მედიის წარმომადგენლები და ქართული სათვისტომოს საპატიო წევრები.
ფესტივალის მსვლელობისას ქართულ სტენდზე დაგეგმილია არაერთი აქტივობა და საქმიანი შეხვედრა - PUBLISHERS MATCHMAKING. შეხვედრის მონაწილეები იქნებიან საქართველოს მწერალთა სახლი, ქართული გამომცემლობები: „სეზან ფაბლიშინგი“, „მედუზა,“ „ბაკმი“ და მთარგმნელები - მაია ვარსიმაშვილი და მაია გიორხელიძე. შეხვედრაზე განიხილავენ ქართული ლიტერატურის კატალოგს. მთარგმნელი დალი იაშვილი წარადგენს მიხეილ ჯავახიშვილის მოთხრობას - „ლამბალო და ყაშა“ და მოთხრობების კრებულს. მთავარ სცენაზე გაიმართება წიგნის - „მზე, მთვარე და პურის ყანა“ წარდგენა. წიგნს წარადგენენ ავტორი - მწერალი და კინორეჟისორი თემურ ბაბლუანი და ეროვნული კინოცენტრის წარმომადგენელი ევროპაში სოფიო ბაბლუანი. ქართველ გამომცემლებთან ერთად საქართველოს სტენდთან იქნებიან ფრანგული გამომცემლობები: LE CHERCHE MIDI, GINGKO, EDITIONS DES CARNETS DU DESSERT DE LUNE, MEDUZA, და იტალიური გამომცემლობა MODERN TIMES, რომლებიც წარმოადგენენ ფრანგულად თარგმნილ კლასიკურ და თანამედროვე ქართულ პროზასა და პოეზიას.
საქართველოს ეროვნულ სტენდზე წარმოდგენილი იქნება ბუკლეტი ქართველი ავტორების 50-ამდე ნამუშევრის სინოპსისითა და ამონაბეჭდებით ისეთი ცნობილი ნაწარმოებებიდან, როგორიც არის „შუშანიკის წამება“, „ვეფხისტყაოსანი“ და სხვა.
აღსანიშნავია, რომ პარიზის წიგნის ბაზრობა ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი კულტურული მოვლენაა, რომელიც ყოველწლიურად გაზაფხულზე იმართება და მასში მონაწილეობას 1 200 გამომცემელი და 2 000 ავტორი იღებს. საქართველოს წელს პირველად მიეცა საშუალება, საკუთარი სტენდით ჩაერთოს საფესტივალო აქტივობებში.
ფესტივალში ეროვნული სტენდით მონაწილეობა საქართველოსთვის ძალიან მნიშვნელოვანია.
საფესტივალო აქტივობები მწერალთა სახლს, ქართველ მწერლებსა თუ გამომცემლებს დაეხმარება ლიტერატურული ურთიერთობების წარმართვაში, ქართული მწერლობის პოპულარიზაციაში, ახალი კონტაქტების მოძიებასა და მთარგმნელობითი საქმიანობის ხელშეწყობაში.
See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way