დავით მანაგაძე - ამერიკაში მცხოვრები ბიოლოგი

დავით მანაგაძე - ამერიკაში მცხოვრები ბიოლოგი

თარიღი: 638

ქიმია და ბიოლოგია ბავშვობიდან ყველაზე მეტად მიტაცებდა. ჩვენი სახლის პირველ სართულზე ბიბლიოთეკა იყო და სულ იქ ვიჯექი; ხარბად ვკითხულობდი ყველაფერს, რაც კი ამ თემებზე ხელში ჩამივარდებოდა. განსაკუთრებით მახსოვს "საბავშვო ენციკლოპედიის" ტომი ბუნებაზე, რომელიც ყდიდან ყდამდე ლამის ზეპირად ვიცოდი; კიდევ "სახალისო ბიოლოგია", "მე თუ ვინმე სხვა" იმუნოლოგიაზე, წიგნები ცნობილ ქიმიკოსებზე, ფიზიკოსებზე, ელემენტარულ ნაწილაკებზე და ა.შ. ამიტომ არავის გაკვირვებია, როცა ბიოქიმია ავირჩიე პროფესიად.

ოთხმოცდაათიანების ბოლო წლები თბილისში, საქართველოს მცენარეთა ბიოქიმიის ინსტიტუტში გავატარე ასპირანტურაში და საკანდიდატოზე ვიმუშავე. შემდეგ მატერიალური სიძნელეების გამო დროებით მივატოვე პროფესია და კომპიუტერების სფეროში გადავერთე, რაც ასევე ყოველთვის მაგნიტივით მიზიდავდა. ვისწავლე IT პრინციპები, ქსელებთან, მონაცემთა ბაზებთან მუშაობა, რამდენიმე პროგრამირების ენა; Microsoft-ის და Novell-ის პროფესიონალის სერთიფიკატებიც ავიღე... თუმცა ხანგრძლივი ფიქრის შემდეგ გადავწყვიტე ისევ მეცნიერებას დავბრუნებოდი. უამრავი ძებნის, წერილების გზავნისა და ბიუროკრატიული დავიდარაბის შემდეგ, 2003 წელს გერმანიაში, ბოხუმის უნივერსიტეტის მედიცინის სკოლაში დავიწყე სადოქტორო კვლევები მიკროსხეულების წარმოშობისა და ფუნქციონირების შესახებ. მიკროსხეულები (პეროქსისომები, გლიოქსისომები და ა.შ.) უჯრედშიდა ორგანელების კლასია, რომლებიც მრავალ მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ უჯრედში. მათი ფუნქციების დარღვევა მძიმე დაავადებებს იწვევს. სამი კვლევა დავასრულე იქ წარმატებით, სტატიები გამოვაქვეყნე და სადოქტორო დისერტაციაც აიკინძა, რომელიც წარმატებით (Magna cum laude) დავიცავი 2007 წელს. რის შემდეგაც აშშ-ში, ჯანდაცვის ეროვნული ინსტიტუტებში (National Institutes of Health, NIH), პოსტ-სადოქტორო კვლევებზე მიმიწვიეს. აქ კვლევის თემა პრიონები იყო, რომელთა შესწავლა თავისთავად საინტერესოა მათგან გამოწვეული დაავადებების თავიდან ასაცილებლად, ასევე იმისათვის, რომ ვებრძოლოთ მსგავსი მექანიზმის სხვა დაავადებებს, მაგალითად ალცჰაიმერის დაავადებას, რომელიც უამრავი ადამიანის სიცოცხლეს ტანჯვად აქცევს და იწირავს.

ამის შემდეგ გადავწყვიტე გადავრთულიყავი ბიოინფორმატიკაზე - დიდი ხნის საოცნებო სფეროზე, რომელიც აერთიანებს ბიოლოგიასა და კომპიუტერებს, ბიოლოგიური ინფორმაციის ანალიზით კი უამრავ კითხვაზე პასუხის გაცემის საშუალებას იძლევა. ჩემდა სასიხარულოდ, მოწვევა მივიღე NCBI-დან, მსოფლიო ბიოინფორმატიკისა და გენომიკის ფლაგმანი ორგანიზაციიდან. აქ მოღვაწეობს იუჯინ კუნინი (Eugene Koonin), ბიოინფორმატიკისა და გენომიკის პიონერი და ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მსოფლიოს ყველაზე გავლენიან და საუკეთესო ბიო-სამედიცინო მკვლევართა ათეულში შემავალი მეცნიერი. იუჯინთან მუშაობისას ვიკვლევდი ტრანს-სფლაისინგის როლს კიბოს წარმოქმნაში, ორთოლოგი გენების ექსპრესიის თავისებურებებს, და ბოლოს ე.წ. არამაკოდირებელ რნმ-ს (ncRNA), რომელიც მაშინ ნელ-ნელა ხდებოდა ახალი და საინტერესო საკითხი. ჩვენმა შრომებმა აჩვენა, რომ არამაკოდირებელი რნმ არ არის მთლად ნაგავი, როგორც მანამდე ეგონათ. ადამიანებს ათიათასობით რნმ-ის გენი გვაქვს, რომლებმაც მილიონობით წლების ევოლუციის ქარტეხილებს გაუძლეს და ბევრ მათგანს შეიძლება საინტერესო და მნიშვნელოვანი ფუნქცია აქვს. პოსტ-სადოქტორო სამუშაოების დამთავრების შემდეგ NCBI-ში სამსახური შემომთავაზეს და კიდევ სამი წელი ვიმუშავე იქ ეუკარიოტების გენომების ანალიზის ახალი გზების პოვნასა და ანოტაციაზე.

ამის შემდეგ გულმა უფრო აქტიური სფეროებისკენ გამიწია - გადავწყვიტე, აკადემიურ ცხოვრებას ჩამოვშორებოდი და ინდუსტრიაში, სტარტაპში მეცადა ბედი. ამიტომ საცხოვრებლად გადავედი კალიფორნიაში, სილიკონის ველზე, რომელიც არა მხოლოდ კომპიუტერებთან დაკავშირებული ლეგენდარული კომპანიებითა და სტარტაპებით, არამედ ბიოსამედიცინო კვლევებითაც გამოირჩევა. 2012-ში ერთ-ერთი ყველაზე ახალი და ლამის სამეცნიერო ფანტასტიკის თემა ერთი უჯრედის სექვენსინგის (single cell sequencing) თემა იყო. მეც შევუერთდი ამ თემის პიონერ სტარტაპს, შევქმენი ბიოინფორმატიკის ჯგუფი და დავიწყეთ კვლევები. Წინ სწრაფად წასვლისათვის გამოვიყენე პროგრამირებაში ამჟამად ყველაზე პოპულარულ “Agile” მიდგომა. ამან საშუალება მოგვცა, წელიწადზე ნაკლებ დროში შეგვექმნა საჭირო ალგორითმები, მათი გაშვების ინფრასტრუქტურა ამაზონის ღრუბლოვან სერვისში (Amazon Web Services, AWS) და ვებ ინტერფეისი, რომლის საშუალებითაც მომხმარებელს ადვილად შეუძლია ვებ ბრაუზერის საშუალებით უზარმაზარი გამოთვლების სწრაფად და მოხერხებულად გაშვება დიდ სერვერებზე. ჩვენი კომპანია და პროდუქტი, რომელსაც საბოლოოდ BD Rhapsody დაერქვა, იმდენად წარმატებული აღმოჩნდა, რომ ჩვენი სტარტაპი ერთ-ერთმა უმსხვილესმა კომპანიამ Becton Dickinson-მა იყიდა. მან საფუძველი დაუდო რამდენიმე ახალ პროდუქტსაც, რომელთა საშუალებითაც არა მხოლოდ ტრანსკრიპტომის, არამედ პროტეომის ანალიზიცაა შესაძლებელი. დიდ კომპანიაში მუშაობა ჩემთვის ნაკლებად სასიამოვნო აღმოჩნდა. ამიტომაც გადავედი DNAnexus-ში - კომპანიაში, რომელმაც შექმნა ბიოსამედიცინო კვლევების ღრუბლოვანი პლატფორმა, სადაც შესაძლებელია ვეებერთელა ბიოლოგიური და კლინიკური მონაცემების მოხერხებულად გაანალიზება და სამეცნიერო აღმოჩენების გაკეთება. აქ მე ჩვენი დიდი კლიენტების (საავადმყოფოების, ფარმაკოლოგიური, დიაგნოსტიკური, ჯანმრთელობის დამზღვევი კომპანიების) სამეცნიერო და ინფრასტრუქტურულ მხარეებს ვუძღვები, ანუ მეცნიერული საკითხების გარდა, მევალება ტექნიკური არქიტექტურის შექმნა და განხორციელების ხელმძღვანელობა.

ამჟამად ჩემი ერთ-ერთი მთავარი კლიენტია City of Hope ("იმედის ქალაქი") - დასავლეთ სანაპიროზე მდებარე ყველაზე დიდი კიბოს კლინიკა. მათთან ერთად შევქმენი სისტემა POSEIDON, რომელიც ყოველდღიურად ასი ათასობით პაციენტის კლინიკურ ინფორმაციასა და გენომებს აანალიზებს ავტომატურად და საშუალებას გვაძლევს, ჩავატაროთ კვლევები ონკოლოგიაში, ონკო-გენომიკასა და მომიჯნავე დისციპლინებში. იმედი მაქვს, ის დიდ დახმარებას გაუწევს მეცნიერებასა და მედიცინას.

ცოტა ხნის წინ ჩავერთე სხვა, ბევრად უფრო დიდ პროექტშიც, რომლის მეშვეობითაც მილიონობით ან ათობით მილიონი ადამიანის მონაცემების გადამუშავება მოხდება, რაც მეცნიერებასა და მედიცინას სრულიად ახალ, აქამდე არნახულ დონეზე აიყვანს. მისი საშუალებით გარღვევები მოხდება “ზუსტ მედიცინაში” (Precision Medicine): შესაძლებელი გახდება დაავადებების კიდევ უფრო ზუსტი დიაგნოზი, ახალი და გამიზნულად მოქმედი სამკურნალო საშუალებების შექმნა და ა.შ. ეს არის მომავლის მეცნიერება. ეს არის მომავლის მედიცინა.

ბიოინფორმატიკა დღითი დღე უფრო მნიშვნელოვანი დარგი ხდება. ის განსაკუთრებით მიმზიდველი უნდა იყოს განვითარებადი ქვეყნებისათვის და მათ შორის საქართველოსთვისაც - ის არ საჭიროებს თანამედროვე ძვირადღირებული ლაბორატორიების აშენებასა და დიდ კაპიტალდაბანდებებს. ბიოინფორმატიკისა და გენომიკის წარმატებული სკოლის შექმნისათვის, შემდგომში კი ამ მეცნიერებებზე დაფუძნებული კომპანიების დაარსებისათვის, საკმარისია კომპიუტერებისა და ინტერნეტის ქონა და, რა თქმა უნდა, შესაბამისად მომზადებული ლექტორ-მასწავლებლების ყოლა.იმედს ვიტოვებ, რომ საქართველოს განათლების სისტემა თუ კერძო უნივერსიტეტები მიიღებენ სწორ გადაწყვეტილებებს და საფუძველს დაუდებენ ამ მეცნიერებების შემსწავლელ ჯგუფებსა თუ კათედრებს.

ჩემს ახალგაზრდა კოლეგებს: წინ დიდი გზა გაქვთ და ბევრი სიძნელის გადალახვა მოგიწევთ, მაგრამ არასოდეს შეგეშინდეთ სიძნელეების! გახსოვდეთ, რომ ამ გზაზე სიარული გაგხდით უამრავი საინტერესო ამბის მოწმესა თუ ნაწილს. თქვენ საინტერესო ცხოვრება გელით! დღეს გაცილებით იოლია ბევრი რამის სწავლა - ზღვა ინფორმაციასთან გაქვთ წვდომა თქვენი ტელეფონიდანაც კი. საფუძვლიანად ისწავლეთ ბიოლოგია და მასთან ერთად სხვა დისციპლინებიც: პროგრამირება, მონაცემთა დამუშავება, ვიზუალიზაცია და ა.შ. (პროგრამირების ენა Python ყველაზე კარგია ყველა ამისთვის). ეს გაგიხსნით უამრავ კარს - დღეს არ არსებობს სფერო, სადაც ეს არ გამოგადგებათ. Რაც მთავარია, ეცადეთ აკეთოთ ის, რისი კეთებაც გსიამოვნებთ და საინტერესოდ გეჩვენებათ. არ დაიშუროთ ამისათვის დრო და ენერგია და თქვენ აუცილებლად მიაღწევთ წარმატებას!

კიდევ ერთი პრაქტიკული რჩევა ჩემი გზიდან გამომდინარე: მეცნიერობა არ არის მარტო აკადემია (ინსტიტუტებსა და უნივერსიტეტებში მუშაობა). მეცნიერები მუშაობენ კომერციულ კომპანიებშიც, სადაც უამრავი საოცარი აღმოჩენა კეთდება ადამიანის ცხოვრების გასაუმჯობესებლად. იქ მეტი ტემპია და რისკი. თუ თქვენ ფიქრობთ, რომ აკადემიური ცხოვრება ცოტა არ იყოს მოსაწყენია, აუცილებლად იფიქრეთ ინდუსტრიაზე, მოძებნეთ საინტერესო კომპანია და დაიწყეთ თქვენი ცხოვრების ახალი თავის წერა.

თბილისი

"თელასი" - თბილისის ქუჩები რომელთაც 26 აპრილს დენი გაეთიშებათ

სხვადასხვა სამუშაოების ჩატარების გამო 26 აპრილს ელექტრომომარაგება დროებით შეიზღუდება

ჩუღურეთის რაიონი

გადაუდებელი სამუშაოების გამო 10:00 საათიდან 17:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: თამარ მეფის გამზირის, აღმაშენებლის გამზირის (ნაწილობრივ), რკინიგზის სადგურის მიმდებარე ტერიტორიის, ხუდადოვის, ჩხიკვაძის, მესხის, არგვეთის, ტყეშელაშვილის, მანგლისის, ზაქარაიას, მანჯგალაძის, ქურდიანის, ჩერნიშევსკის, ჯავახიშვილის, არჩილ და გია ქურდიანების, ჩიქობავას, ნეკრასოვის, აბასთუმნის, სამღერეთის, გოგოლის, ჩუბინაშვილის, ფოცხვერაშვილის, თევდორე მღვდლის, კონსტიტუციის და წინამძღვრიშვილის ქუჩების მაცხოვრებლებს.

ნაძალადევის რაიონი

გადაუდებელი სამუშაოების გამო 10:00 საათიდან 17:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: გურამიშვილის გამზირის (ნაწილობრივ), დიდი ჯიხაიშის, ბენდელიანის, სანერგეს, იმერეთის, ცოტნე დადიანის, წმინდა მელქისედექ I, კავთისხევის, ჭყონდიდელის, დეპოს, მრევლიშვილის, კოხრეიძის, საყვირის, სვანეთის, იფნევის, იფნის, კვერნაულის, ზვარეთის, დვირის და ედისის ქუჩების მოსახლეობას.

საბურთალოს რაიონი

გადაუდებელი სამუშაოების გამო 11:00 საათიდან 18:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: პეკინის გამზირის (ნაწილობრივ), ჭაბუა ამირეჯიბის გზატკეცილის, გმირთა მოედნის მიმდებარე ტერიტორიის, მზიურის მიმდებარე ტერიტორიის, კოსტავას, ბალანჩივაძეების, რამიშვილის, ჩიქოვანის, კუტუზოვის, გამრეკელის, ცაგარელის, ცინცაძის და მიცკევიჩის ქუჩების მოსახლეობას.

გადაუდებელი სამუშაოების გამო 13:00 საათიდან 15:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: თამარაშვილის და კარტოზიას ქუჩების მოსახლეობას.

გლდანის რაიონი

გადაუდებელი სამუშაოების გამო 11:00 საათიდან 18:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: თიანეთის გზატკეცილის, გლდანის ხევის, სოფელი გლდანის, გაზის დასახლების, ანდრონიკაშვილის, კაჭარავას, ჯანჯღავას და კბილაშვილის ქუჩების მოსახლეობას.

ისნის რაიონი

გადაუდებელი სამუშაოების გამო 11:00 საათიდან 18:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: თელავის, წინანდლის, კობარეთის და ზურაბიშვილის ქუჩების მოსახლეობას.

დიდუბის რაიონი

ქსელში გადართვების გამო 01:00 საათიდან 04:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: აღმაშენებლის გამზირის მე-10 კილომეტრის, სამხედრო გზატკეცილის, დიღმის მასივის I კვარტლის, ბოხუას, ტერევერკოვის, ბელიაშვილის, ბერძენიშვილის, ჩაჩუას, ჭიაურელის, ერისთავის, ლუბლიანას, ჯორჯ ბალანჩინის და გოგიძის ქუჩების მოსახლეობას.

გადაუდებელი სამუშაოების გამო 10:00 საათიდან 18:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: დავით აღმაშენებლის გამზირის (ნაწილობრივ), მარშალ გელოვანის გამზირის, მტკვრის მარჯვენა სანაპიროს, დიღმის მასივის II კვარტლის (ნაწილობრივ), ბაქრაძის, უზნაძის, დუმბაძის და დგებუაძის ქუჩების მოსახლეობას.

ვაკის რაიონი

ქსელში გადართვების გამო 01:00 საათიდან 04:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: ბაგების, წყნეთის გზატკეცილის, ჭავჭავაძის გამზირის (ნაწილობრივ), წყნეთის და ტაბლიაშვილის ქუჩების მოსახლეობას.

გადაუდებელი სამუშაოების გამო 10:00 საათიდან 19:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: წყნეთის გზატკეცილის, ქობულეთის და შროშის ქუჩების მოსახლეობას.

მთაწმინდის რაიონი

გადაუდებელი სამუშაოების გამო 11:00 საათიდან 15:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: დაბა წავკისის (ნაწილობრივ), დაბა ტაბახმელას (ნაწილობრივ), კირილე უკლებას, მთაწმინდის, ბესიკის, მოსიძის, ჩიტაძის და კრავეიშვილის ქუჩების მოსახლეობას.

კრწანისის რაიონი

გადაუდებელი სამუშაოების გამო 10:00 საათიდან 18:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: რუსთავის გზატკეცილის, გორგასლის, კოტე აფხაზის, ცინცაძის, ნაკაშიძეების, ავლევის, ყავლაშვილის, ვერცხლის, ოქრომჭედლების და დიუმას ქუჩების მოსახლეობას.

სამგორის რაიონი

ქსელში გადართვების გამო 01:00 საათიდან 04:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: კახეთის გზატკეცილის (ნაწილობრივ), ვარკეთილის მეტროს მიმდებარე ტერიტორიის, ვარკეთილის IV მიკრორაიონის II რიგის, აგრარული უნივერსიტეტის დასახლების, აეროდრომის დასახლების, ვაზისუბნის დასახლების IV მიკრორაიონის, ჯავახეთის, ჩაჩუას, ხომლელის, ხვედელიძის, კალოუბნის, უძოს, მხარგრძელის, 17 შინდისელი გმირის, შანდორ პეტეფის, რამიშვილის, წულუკიძის, მანდელშტამის, ლაღიძის და ლიზა ნაკაშიძე-ბოლქვაძის ქუჩების მოსახლეობას.

გადაუდებელი სამუშაოების გამო 10:00 საათიდან 18:00 საათამდე შეზღუდვა შეეხება: ვარკეთილი-3 I, V მიკრორაიონების, ვარკეთილის მასივის ზემო პლატოს, აეროდრომის დასახლების, ნავთლუღის დასახლების, მერვე ლეგიონის დასახლების, კახეთის გზატკეცილის, ზემო ალექსეევკის დასახლების, ქვემო ალექსეევკის დასახლების, აეროპორტის დასახლების, ბერი გაბრიელ სალოსის, თრიალეთის, კალოუბნის, შუამთის, ჯავახეთის, ნაკაშიძე-ბოლქვაძის, ჯიქიას, ორბელების, ხარაბაძის, კვაჭანტირაძის, ანდღულაძის, ქობულაძის, კაკაბეთის, წალენჯიხის, ბუკისციხის, კობცოვის, ბეგიაშვილის, ონაშვილის, ანთიმოზ ივერიელის, ტატიშვილის, მანდელშტამის, ლაღიძის, ქიზიყის, იგოთის, ლოლაძის, კაცხის და კაჭარავას ქუჩების მოსახლეობას.

კომპანია ბოდიშს უხდის მომხმარებლებს შექმნილი დისკომფორტის გამო. სამუშაოების დასრულების შემდეგ აბონენტებს ელექტრომომარაგება აღუდგება.

სრულად

გამოკითხვა

ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?

უკრაინა

რუსეთი

არ მაქვს პასუხი

ხმის მიცემა

სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.

კულტურა

"იბერიელი მგლები" რომში - ქართულმა ხრიდოლმა იტალიელები განაცვიფრა

სრულად

პარიზის წიგნის ფესტივალზე საქართველოს მწერალთა სახლი ეროვნული სტენდით პირველად არის წარმოდგენილი

სრულად

თბილისის თანამედროვე ხელოვნების ბაზრობა გაიხსნა

სრულად