,
ბრიტანული სამაუწყებლო კომპანია „ბიბისი“ (BBC) აქვეყნებს ვრცელ რეპორტაჟს სამხრეთ კორეაში მიმდინარე მოვლენების შესახებ სათაურით „პრეზიდენტმა სამხედრო მდგომარეობის შემოღება დააპირა, მაგრამ ფიასკო განიცადა“ (ავტორი - ჯეიკ ვონი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
სამხრეთ კორეის პრეზიდენტის იუნ სოკ იოლის მოულოდნელი მცდელობა ქვეყანაში სამხედრო მდგომარეობის შემოღების თაობაზე ექვსი საათის შემდეგ კრახით დასრულდა; პარლამენტმა პრეზიდენტს მხარი არ დაუჭირა. იუნ სოკ იოლს სხვა გზა აღარ ჰქონდა და ამიტომ უკან დაიხია.
„ეროვნულმა კრებამ მოითხოვა, რომ საგანგებო მდგომარეობა უნდა გაუქმდესო და ამიტომ მე უკან გავიწვიე საარმიო ქვედანაყოფები, რომლებიც სამხედრო მდგომარეობის უზრუნველყოფაში მონაწილეობდნენ“, - განაცხადა ტელემიმართვაში პრეზიდენტმა. მისი გამოსვლის შემდეგ სწრაფად შეიკრიბა მინისტრთა კაბინეტი, რომელმაც სამხედრო მდგომარეობა გააუქმა. საარმიო ნაწილები ყაზარმებში დაბრუნდნენ.
გუშინ მთლიანად გადადგა პრეზიდენტის აპარატის პერსონალი. თვითონ პრეზიდენტს გადადგომა ჯერ არ გამოუცხადებია, თუმცა მისი ოპონენტები დემოკრატიული პარტიიდან, რომლებსაც პარლამენტში უმრავლესობა აქვთ, აცხადებენ, რომ თუ იუნ სოკ იოლი თვითონ არ დატოვებს პოსტს, მას იმპიჩმენტს მოუწყობენ.
მოვლენები კი ასე დაიწყო: სამშაბათს საღამოს, პრეზიდენტი ტელევიზიით გამოვიდა და განაცხადა, რომ ქვეყანას ჩრდილოეთ კორეიდან „კომუნისტური საფრთხე“ ემუქრება და საჭიროა სამხედრო მდგომარეობის გამოცხადება კონსტიტუციური წესრიგის დასაცავად. „მაგრამ მთავარი ისაა, რომ საფრთხე გვემუქრება როგორც ჩრდილოეთიდან, ასევე ადგილობრივი ანტისახელმწიფოებრივი ელემენტების მხრიდანაც, რომლებიც უნდა ამოიძირკვონ“, - ხაზი გაუსვა იუნ სოკ იოლმა, - „ოპოზიცია ხელს უშლის სახელმწიფოს ნორმალურ საქმიანობას და ცდილობს მინისტრებს და მეც, პრეზიდენტსაც, იმპიჩმენტი მოგვიწყოს“.
„ეს არის ანტისახელმწიფოებრივი ქმედება, რომელიც არღვევს კორეის რესპუბლიკის დემოკრატიას და აშკარად ჰგავს სამოქალაქო ომის გაჩაღების მცდელობას“, - განაცხადა პრეზიდენტმა, რომლის ტექსტი მის საიტზეა გამოქვეყნებული, - „ჩვენი პარლამენტი იქცა დანაშაულებრივი ჯგუფების ბუდედ და ცდილობს ქვეყნის კოლაფსი გამოიწვიოს, ლიბერალური დემოკრატია საკანანონმდებლო დიქტატურით ჩაანაცვლოს“.
თუმცა არც მმართველი პარტია და არც ოპოზიცია პრეზიდენტის გადაწყვეტილებას სამხედრო მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ არ დაეთანხმა. პარლამენტში უმრავლესობის მქონე სამხრეთ კორეის დემოკრატიული პარტიის ლიდერის ლი ჯე მიონის თქმით, პრეზიდენტის გამოსვლა კონსტიტუციას ეწინააღმდეგება, ხოლო საპრეზიდენტო პარტიის „ხალხის ძალის“ ხელმძღვანელმა ხან დონ ხუნმა თავიანთი ლიდერის ბრძანებულობას უკანონო უწოდა.
პრეზიდენტის ბრძანების თანახმად, არმიის გენერალ პაკ ან სუს დაევალა სამხედრო მდგომარეობის უზრუნველყოფა - აიკრძალა ყოველგვარი პოლიტიკური საქმიანობა, მათ შორის პარლამენტის, ადგილობრივი ორგანოებისა და ასოციაციების მუშაობა, ასევე მიტინგები და დემონსტრაციები. „საგანგებო სამხედრო მდგომარეობის წესების დამრღვევები მკაცრად დაისჯებიანო“, - ნათქვამი იყო პრეზიდენტის ბრძანებაში.
უნდა აღინიშნოს, რომ სამხრეტ კორეაში სამხედრო მდგომარეობა სულ ბოლოს მხოლოდ 1979 წელს იქნა შემოღებული, პრეზიდენტ პაკ ჯონ ჰის მკვლელობასთან დაკავშირებით.
რა ხდებოდა პარლამენტის წინ
როგორც კი მოსახლეობამ სამხედრო მდგომარეობის გამოცხადება შეიტყო, ეროვნული კრენის (პარლამენტის) შენობის წინ ხალხმა შეკრება დაიწყო. შესასვლელთან მივიდნენ პოლიციელებიც... შენობის თავზე შეიმჩნეოდნენ სამხედრო ვერტმფრენებიც.
მოვლენები პირდაპირი ტელეეთერით გადაიცემოდა. ჟურნალისტები და შეშფოთებული მოქალაქეები დეპუტატების გადაწყვეტილებას ელოდებოდნენ. მოხდა რამდენიმე შეტაკება პოლიციელებსა და აქციის მონაწილეებს შორის. მომიტინგეები სკანდირებდნენ - „არა სამხედრო მდგომარეობას“, „დიქტატურა დაემხობა“, „გახსენით კარი“ და ა.შ. საბოლოოდ 190-მა დეპუტატმა 300-დან ხმა მისცა პრეზიდენტის მიერ გამოცხადებული სამხედრო მდგომარეობის გაუქმებას. პარლამენტის გადაწყვეტილებას მოქალაქეები სიხარულით შეხვდნენ.
როგორც სამხრეთ კორეის ეროვნული კრების წევრი ოპოზიციური დემოკრატიული პარტიიდან ხონ კი ვონი იხსენებს „ბიბისის“ კორესპონდენტთან ჯეიკ ვონთან საუბარში, „შუაღამისას ცოლმა გამაღვიძა და მითხრა, რარაც უსიამოვნო ამბავი ხდებაო. ჯერ ყურებს არ დავუჯერე, მაგრამ შემდეგ პარლამენტში გავქანდი, იქ უკვე პოლიციიელები იდგნენ და არ შემიშვეს, იძულებული გავხდი მესერზე გადავმძრვრალიყავი. პარლამენტის დარბაზში სხვა დეპუტატებიც მოვიდნენ, ყველას ერთი აზრი ჰქონდა - პრეზიდენტი შეცდა. მისი პარტიის წევრებიც კი გაკვირვებულები იყვნენ.
პოლიტიკური კრიზისის მიზეზები
მიმდინარე წლის გაზაფხულზე სამხრეტ კორეაში საპარლამენტო არცევნები გაიმარტა, რომელშიც ოპოზიციურმა დემოკრატიულმა პარტიამ 300-დან 192 ადგილი მიიღო, ანუ პრეზიდენტის პარტიამ „ხალხის ძალამ“ გამანადგურებელი კრახი განიცადა. პარტიის ლიდერი ხან დონ ხუნი და პრემიერ-მინისტრი ხან დოკ სუ გადადგნენ.
მასმედია წერდა, რომ გაზაფხულზე ჩატარებული არჩევნები შეიძლება ერთგვარ რეფერენდუნადაც კი ჩაითვალოს პრეზიდენტ იუნ სოკ იოლის ნდობის მიმართ, რომელსაც ვადის დასრულებამდე კიდევ სამი წელი რჩება.
საბოლოო ჯამში დემოკრატიულმა პარტიამ პრეზიდენტი და მისი ადმინისტრაცია არაკომპეტენტურობაში დაადანაშაულა და განაცხადა, რომ იუნ სოკ იოლს ჯერ „კოჭლ იხვად“, შემდეგ კი „მკვდარ იხვად“ გადააქცევდა. თავის მხრივ, მუქარებში არც პრეზიდენტმა უკან არ დაიხია და გაჩაღდა სიტყვიერი ომი. იუნ სოკ იოლი აცხადებდა, რომ პარლამენტი მის ინიციატივებს ბლოკავდა და ნორმალური მუშაობის სესაძლებლობას არ აძლევდა.
მოკლედ, პრეზიდენტის ინიცირებულ კანონებს პარლამენტი მხარს არ უჭერდა, პრეზიდენტი კი ოპოზიციური პარლამენტის მიღებულ კანონებს ბლოკავდა და ვეტოს ადებდა, თუმცა ზოგჯერ უშედეგოდ. მაგალითად, ამას წინათ პარლამენტმა პრეზიდენტის ადმინისტრაციას ბიუჯეტი შეუმცირა, იუნ სოკ იოლმა კი ვერაფერი გააწყო.
აღსანიშნავია, რომ პრეზიდენტის ცოლი ჯიმ გონ ჰი 2023 წელს სკანდალის ცენტრში მოხვდა - საზოგადოების წინაშე „დიორის“ ფირმის მდიდრული ხელჩანთით გამოვიდა. ამბობენ, ნაჩუქარიაო, მაგრამ კანონი პოლიტიკოსებს და მათ ცოლებს ძვირფასი საჩუქრების მიღებას უკრძალავს. იუნ სოკ იოლს ბოდიშის მოხდა მოუწია ცოლის საქციელის გამო.
წყარო: https://www.bbc.com/russian/articles/cy890pznpx7o
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
