USD 2.7260
EUR 3.1254
RUB 3.4717
თბილისი
ბესიკ ლაგვილავა - ომი ახლო აღმოსავლეთში... ტერორი, ისტორია, მიზნები, კითხვები და სადაც მოხერხდება პასუხები
თარიღი:  1233

რომანტიკოსების და ცინიკოსების ომი

თავი 1. ტერორიზმის ისტორია
1. პირველი ტერაქტი თბილისში
როცა დემეტრე მეფეს ამბავი მიუტანეს, რომ თბილისის ყადის მკვლელი, იბრაჰიმ დანგანი, რომელმაც საჯაროდ მოკლა თბილისის მუსულმანთა მთავარი მოსამართლე, "არწივის ბუდის" ალამუტის მმართველის მუჰამედ იბნ ბუზურგ - უმიდის გამოგზავნილი ასასინი იყო, რომელსაც ყადის მოკვლის შემდეგ არც კი უცდია გაქცევა, ჯერ განრისხდა, შემდეგ კარგა ხნით ჩაფიქრდა!
თბილისის ყადი ცნობილი იყო თავისი სიმკაცრით და მან სიკვდილამდე ცოტა ხნით ადრე, რამდენიმე მუსლიმანს სიკვდილით დასჯა მიუსაჯა რითაც ძალიან გააღიზიანა ასასინთა წინამძღოლი.
დემეტრემ იცოდა, რომ ერთის მხრივ, ასასინების მტრად მოკიდება ძალიან სახიფათო იყო! მეორეს მხრივ კი, 1139 წელი იდგა, სულ 17 წელი იყო გასული, რაც მისმა დიდმა მამამ დავითმა შემდგომში აღმაშენებლად წოდებულმა არაბი ამირას გამგებლობაში მყოფი თბილისი მის დიდ სამეფოს შემოუერთა!
თბილისი მუსლიმანური ქალაქი იყო და მისი მუსლიმური მოსახლეობა ელოდა მეფის გადაწყვეტილებას!
მის დიდ მამას ამას ვერავინ გაუბედავდა! მას გაუბედეს! ამიტომ ის მართალი და მკაცრი უნდა ყოფილიყო, როგორც მახვილი!
ეს საქართველოში განხორციელებული პირველი ტერაქტია, რომლის შესახებაც ამბავი სპრასელმა ებრაული წარმოშობის ჟამთააღმწერელმა რაშიდ ად-დინმა, ამასთან ერთად ხულაგიუდების იმპერიის მმართველთა პირველმა ვეზირმა მის, „ჯამი ათ-თავარიხი“ - „ისტორიათა კრებულში“ შემოგვინახა. მადლობა მას! აბა, ჩვენ ქართველებს წერა ყოველთვის გვეზარებოდა!
ასასინები პირველი ტერორისტები იყნენ ვინც ტერორი სახელმწიფო პოლიტიკის რანგში აიყვანეს! მათ "სიკვდილის ანგელოზებს" ეძახდნენ!
სახელი ასასინი (ხაშაშინი) მომდინარეობს სიტყვა ჰაშიშიდან, მაგრამ ეს იმას როდი ნიშნავს, რომ "სიკვდილის ანგელოზები", რომელთაც დათესეს შიში მთელს ცენტრალურ აზიაში ახლო აღმოსავლეთში, ჩრდილო აფრიკაში, კავკასიასა და ევროპაში ჰაშიშის მომხმარებლები იყვნენ! ჰაშიშის მოხმარების უფლება მხოლოდ ასასინთა მაღალი იერარქიის წევრებს ჰქონდათ!
ასასინთა ალამუტის სახელმწიფო არ გამოირჩეოდა არც სიმდიდრით და არც ურიცხვი ჯარით! მეტიც, ალამუტის ლეგენდარულმა მმართველმა ჰასან იბნ საბახმა შექმნა ფაქტობრივად კომუნა, სადაც საზოგადოების მაღალი და დაბალი ფენების წარმომადგენლები ერთნაირად ცხოვრობდნენ! მან აკრძალა ყოველგვარი ფუფუნების საგნები, დროსტარება და ამ წესების დამრღვევებს დამრღვევებს სიკვდილით სჯიდნენ!
მიუხედავად ასეთი სიმკაცრისა, იბნ საბახი იწვევდა მეცნიერებს, ალქიმიკოსებს, ექიმებს და საყოველთაოდ განთქმული იყო ალამუტის ბიბლიოთეკა!
რეალურად მან შექმნა საბჭოთა კავშირის შექმნამდე 800 წლით ადრე პირველი უტოპიური "სოციალისტური სახლემწიფო" და ეტყობა, ასეთი სახელმწიფოს არსებობას სჭირდება სისატიკე, სისხლი და ტერორი!
პირველი ცნობილი ტერაქტი, რომელიც იბნ საბახის დროს მოხდა იყო, სელჩუკთა დიდი ვაზირის მკვლელობა, რომელმაც აწამებინა სუნიტი მუეძინის მკვლელი ასასინი მოძღვრები, შემდეგ კი ბრძანა ქალაქის ქუჩებში ეთრიათ ცხენებზე გამობმული მათი გვამები!
გაიხსენეთ "ჰამასი", "ჰეზბოლა" და "ალ-ყაიდა" და მათი ლიდერები... მაშინაც ცხრა საუკუნის წინ საკუთარი სახლის სახურავზე ავიდა იბნ საბახი და დასჭექა - "ამ შაითანის მკვლელობა დაგიმკვიდრებთ ზეციურ ნეტარებას!"
არ გაგონებთ დღევანდელი ისლამური ტერორისტული ორგანიზაციების პირობას, რომ ურჯულოთა მკვლელები, სამოთხეს დაიმკვიდრებენ?!
ჯერ კიდევ საკუთარი სახლის სახურავზე იდგა იბნ საბახი, როცა ახალგაზრდა კაცი მუხლებზე დაეცა და შესთხოვა, თუნდაც საკუთარი სიცოცხლის ფასად მიეცა მისთვის ამ განაჩენის ასრულების ნება!
არ გაგახსენათ, ჩვენი თანამედროვე "შაჰიდის ქამრიანები"?!
მიიღო რა ნება აღესრულებინა განაჩენი, ეს ახალგაზრდა კაცი გაემგზავრა სელჩუკთა დედაქალაქში. მასთან ერთად, მაგრამ მისგან დამოუკიდებლად სელჩუკთა დედაქალაქში აღმოჩნდნენ სხვა ასასინებიც. თავად ახალგაზრდა კაცი როგორღაც შეიპარა დიდი ვეზირის ბაღში. მას თან ჰქონდა შხამით მოწამლული დანა და როცა ვეზირი მცველებთან ერთად ბაღში გამოვიდა ის საფარიდან გამოვარდა და მოულოდნელად დაესხა თავს ვეზირს და რამდენიმე ჭრილობა მიაყენა! თავად ასასინ-"ტერორისტს" გაქცევა არც უცდია. დიდი ვეზირი კერ კიდევ სასიკვდილო აგონიაში იყო, როცა მკვლელი ადგილზე აკუწეს დიდი ვეზირის მცველებმა, თუმცა, ვეზირის სასახლეში შემოიჭრნენ სხვა ასასინები და დახოცეს სასახლის მკვიდრნი და ცეცხლი წაუკიდეს თავად სასახლეს!
ბუ ტახირ არანი - დაიმახსოვრეთ ეს სახელი! ასე ერქვა იმ პირველ ტერორისტს, რომლის სახელიც ისტორიამ შემოგვინახა.
სელჩუკთა დიდი ვეზირის მკვლელობა უცბად მოედო არა მხოლოდ სელჩუკთა სამეფოს , არამედ მთელ ახლო აღმოსავლეთის სამეფოებს, მაგრამ ეს არ იყო მთავარი! მთავარი ის იყო, რომ იბნ საბახი მიხვდა, მას არ დასჭირებოდა დიდი არმიის შენახვა იმისთვის, რომ მთელს სამეზობლოში და მის მიღმა საზარელი შიში დაეთესა.
მას სჭირდებოდა "სპეცსამსახური"... ყველაფერზე წამსვლელი ასასინები და ინფორმაცია.
მან შექმნა ტერორისტული ორგანიზაციების მოქმედების პირველი მეთოდიკა, რომლის თანამედროვე ვარიოანტებზე კიდევ მექნება საუბარი:
- ასასინები კი არ ეპარებოდნენ და სადღაც ბნელ კუთხეში კი არ კლავდნენ მსხვერპლს, არამედ, ხალხში შიშის დასათესად, სახალხოდ, უამრავი ადამიანის თვალწინ!
- ხალხში შიშის დასათესად ისინი არასდროს წამლავდნენ მსხვერპლს. ისინი როგორც წესი კლავდნენ მხოლოდ და მხოლოდ ცივი იარაღით!
ასასინები იყოფოდნენ ორ ნაწილად მკვლელებად და დამკვირვებლებად! პირველნი, როგორც წესი განწირულნი იყვნენ, მაგრამ მეორენი აბარებდნენ ანგარიშს ალამუტის მმართველს თუ როგორ იქნა განაჩენი სისრულეში მოყვანილი!
აღწერილია ერთადერთი შემთხვევა, როცა ეგვიპტის ხალიფის მკვლელობისას მკვლელმა ვერ მოახერხა მეფის მოკვლა და საქმეში ჩაერივნენ დამკვირვებელი ფადიები და სიცოცხლე მოუსწრაფეს უბედურ ხელმწიფეს!
ასასინების ტერორმა მოიცვა თითქმის მთელი მაშინდელი მსოფლიო! მათ საკუთარი სისხლიანი კვალი დატოვეს პარიზსა და მილანში, კაიროსა და მარსელში, ისფაჰანსა და სამარყანდში, იერუსალიმსა და ბაღდადში, კონსტანტინეპოლსა და რომში...
როგორც გითხარით, მათ საკუთარი სისხლიანი კვალი დატოვეს თბილისშიც!
ასასინების გასაოცარ მოხერხებულობაზე, გაბედულებაზე, სისატიკეზე ლეგენდების დიდი ნაწილის რეალობის დასადასტურებლად ისიც კმარა, რომ მათი მსხვერპლი შეიქნა 8 სახელმწიფოს მეთაური და სხვადასხვა სახელმწიფოს რამდენიმე ასეული სახელმწიფო პოლიტიკური და სამხედრო ხელმძღვანელი...
ფანატიზმი
როცა, 1194 წელს საღვთო რომის იმპერიის იმპერატორმა ჰენრიხ III -მ ჯვაროსნული ლაშქრობიდან წამოსული, მის სამეფოში ინკოგნიტოდ შემოპარული ინგლისის ყველაზე პოპულარული და ყველაზე სულელი რაინდი მეფე რიჩარდ ლომგული ჯერ დაატყვევა და შემდეგ დიდი გამოსასყიდის 150 000 მარკის, ფასად, რაც ინგლისის სამეფო კარის ორის წლის შემოსავალს წარმოადგენდა ტყვეობიდან გაანთავისუფლა, მაგრამ მისი ვასალობა აჰკიდა;
1194 წელს როცა დაიბადა ფრიდრიx I ბარბაროსას შვილიშვილი, არამხოლოდ საღვთო რომის იმპერიის, არამედ შუასაუკუნეების ევროპის და მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი იმპერატორი ფრიდრიხ II, "გონთა მპყრობელი", პოეტი, ფილოსოფოსი, ადრეული რენესანსის შემოქმედი, ჯვაროსანი მეომარი, იერუსალიმის მეფე, რომელიც ისე დაუპირისპირდა რომის პაპებს, რომ ეკლესიიდან ერთხელ განკვეთა არ აკმარეს, სამჯერ განკვეთეს, "ანტიქრისტედ" მონათლეს... მოკლედ ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ადამიანი კაცობრიობის ისტორიაში...
1194 წელს როცა თამარ მეფესა და დავით სოსლანს შეეძინათ, ქალიშვილი რუსუდანი, რომელზეც არაფერს არც კარგსა და არც ცუდს ვიტყვი, რადგან მაინც თამარის შვილი იყო...
1194 წელს უცნაური და სასტიკი სანახაობის მოწმე გახდა ალამუტის ციხეში იერუსალიმის მეფე ანრი შამპანელი.
ის ალამუტის მმართველთან ან მოსალაპარაკებლად იყო ჩასული! საქმე იმაშია, რომ ჯვაროსნებსაც და ალამუტის მმართველებსაც ერთნაირად არ მოსწონდათ სუნიტი სელჩუკები და არ მოსწონდათ ეგვიპტის, სირიის, ლეგენდარული სუნიტი სულთანის სალახ ად დინის ( სალადინის) გაძლიერება...
ალამუტის მმართველი და ანრი შამპანელი ქუჩაში, სეირნობდნენ, როცა ანრიმ მაღალი კოშკის თავზე თეთრი სამოსით მოსილი რამდნიმე კაცი შენიშნა. ალამუტის მმართველმა კითხა ჯვაროსანთა გრაფს, რამდენად ერთგული იყვნენ მისი ქვეშემრდომები და ისე რომ პასუხს არც დალოდებია ხელი აიქნია და მაშინვე იმ კოშკზე მდგომმა ადამიანები იქიდან ჩამოხტნენ და ლოდებს დაასკდნენ..
ასეთი ერთგულება თუ შეუძლიათ შენს ქვეშემრდომებსო - კითხვა გაიმეორა ალამუტის მმართველმა და პასუხად დუმილი მიიღო.
ისევ გავიხსენოთ, "შაჰიდის ქამრიანი" ტერორისტები და ალამუტის ლეგენდარული მმართველის იბნ საბახის სიტყვები "ტერაქტისას" მოკლული ასასინის მიერ "ზეციური ნეტარების დამკვიდრების" შესახებ და კარგად მივხვდებით რა საფრთხის წინაშე დგას თანამედროვე მსოფლიო საზოგადოება და რატომ არის ესოდენ რთული მუსულმანური ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლა.

გაგრძელება იქნება (ტერორის მიზნები)

მიყევით ბმულს - ბესიკ ლაგვილავა

ანალიტიკა
უკრაინაში საბრძოლო მოქმედებების ანალიზი - გიორგი კობერიძე
- რუსული იერიში გრძელდება დონეცკის ოლქში. პოკროვსკიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით რუსული მოიერიშე ნაწილები კვლავ ფლანგებიდან, ბრტყელტუჩას მანევრის განხორციელებას ცდილობენ უკრაინელი მცველების წინააღმდეგ. მათი მიზანია ტორეცკედან კოსტიანტინივკამდე, ან კიდევ უფრო ჩრდილოეთით, დრუჟივკამდე ყველა იმ ტერიტორიის ათვისება, რომელშიც ახლა უკრაინელები აკონტროლებენ.
 
ამის წარმატებით განხორციელების შემთხვევაში კი კრამატორსკისაკენ გაჭრას შეეცდებოდნენ. იმ ფონზე, რომ რუსული წინსვლა ნელია, უკრაინელთა ალყაში მოხვედრის საფრთხე მცირეა. ამასთან, იმდენად ნელა მიიწევენ რუსები წინ, რომ უკრაინელები ახერხებენ ზურგში ახალი თავდაცვითი პოზიციების აგებას, რაც რუსულ წინსვლას კიდევ უფრო აფერხებს. კრამატორსკი და სლავიანსკი და მისი შემოგარენი ციხე-სიმაგრედაა ქცეული. ამაზე ჯერ კიდევ 2023 წლიდან საუბრობდნენ. ზოგადად ფრონტის ხაზი ბოლო ორი წელიწადია ამ მიმართულებაზე ძალიან ნელა იცვება.
 
თუკი რუსებს დრუჟივკა-კოსტიანტინივკასაკენ სვლა არ გამოუვიდათ, ცხადია არის შანსი დასავლეთით განავითარონ შეტევა, რათა პოკროვკის მოექცნენ თავზე.
 
- რუსული იერიში გრძელდება დონეცკის ოლქის დასავლეთით, უშუალოდ პოკროვკისა და მის შემოგარენში. აქაც, რუსებს წინსვლა შესამჩნევად ნელი აქვთ და რაც მთავარია მათ რიგებში მსხვერპლია ძლიან დიდი. პოკროვსკი ომამდე 60 ათასიანი დასახლება იყო. მას რუსები ერთი წელია უტევენ, ხოლო მთელს ამ სექტორს - წელიწადნახევარია.
 
რუსული არმიის ძირითადი ნაწილები სწორედ პოკროვსკისა და ტორეცკე-ჩასივ იარის მიმართულებაზე არიან თავმოყრილები. გენერალური შტაბის უფროსის, სირსკის განმარტებით დაახლოებით 700 ათასი რუსი სამხედროა უკრაინაში, რომელთაგანაც 500 ათასი აღმოსავლეთის ფრონტზეა გადასროლილი.
 
- მაისში დაწყებული რუსული შეტევა სუმის ოლქზე დასტაბილურებული და ზოგიერთ ნაწილში სრულად შეჩერებულია. მეტიც, უკრაინელებმა გაათავისუფლებს რუსების მიერ დაკავებული დასახლება ანდრიივკა და მისი შემოგარენიც. ბრძოლა ოლეკსივკას მიმართულებით მიმდინარეობს. უკრაინამ ინიციატივა დაიბრუნა ამ სექტორში. მომდევნო დღეები უკეთ გამოაჩენს სურათს.
 
სუმის ოლქი რუსეთის კურსკის ოლქს ესაზღვრება. რუსები, გარდა სასაზღვრო სოფლების დაკავების მცდელობისა, ცდილობდნენ გაჰყოლოდნენ სუმი-სუჯას მაგისტრალს, თუმცა ჯერჯერობით იუნაკივკას ვერ გასცდნენ ისინი. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ამ მონაკვეთში საზღვრიდან 7 კილომეტრში შეიწიეს მხოლოდ. რუსების მიერ ოკუპირებული ყველაზე დიდი სივრცე კი საზღვრიდან 15 კილომეტრია.
 
იუნაკივკასათვის ინტენსიური ბრძოლა გრძელდება. ამ პატარა ქალაქის სამხრეთ-აღმოსავლეთით დიდი ტყიანი საფარია და მის ხელში ჩაგდებას ცდილობენ რუსები. აქედან არამხოლოდ სუმის მიმართულებით შეუძლიათ აწარმოონ ინტენსიური საარტილერიო დარტყმები, არამედ ტყეში შედარებით ფარულად გადაადგილდნენ კიდეც. უკრაინელებმა ჩაშალეს რუსების მცდელობა სწრაფად დაეკავებინათ დასახლება.
 
და ეს იმ ფონზე, რომ რუსების 50 ათასიანი დანაყოფია მობილიზებული ამ მიმართულებაზე. ეს კი საკმაოდ უმნიშვნელო შედეგია თან თუკი გავითვალისწინებთ იმ პროპაგანდისტულ და პოლიტიკურ კამპანიას, რომელიც სუმის ოლქის ოკუპაციაზე იყო გაკეთებული. სხვათა შორის პუტინმაც ისაუბრა სუმის შესახებ. ჯერჯერობით კრემლი ისე ფუთავს სიტუაციას თითქოს ინიციატივა მხოლოდ მათ ხელში იყოს და თავად წვეტდნენ სადამდე წაიწევენ წინ და რას უზამენ სუმის ოლქს.
 
თუკი რუსეთის მხრიდან ეს ზაფხულის მთავარი შეტევაა მაშინ საკმაოდ ცუდ შედეგს აჩვენებენ ისინი. მაგრამ ჰიპოთეტურად არ არის გამორიცხული კიდევ სხვა ჩანაფიქრი ჰქონდეთ მათ.
 
- სირსკიმ კომენტარი გააკეთა რუსეთის სუჯას ოლქზე. მან აღნიშნა, რომ უკრაინელები კვლავ ინარჩუნებენ რამდენიმე პლაცდარმს რუსეთში და რომ უკრაინა არ აპირებს შეტევით ოპერაციებზე უარის თქმას.
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.