USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Tbilisi
„ბაზრის უპრეცედენტო რეგულირების მცდელობა“ - ეკონომიკის სამინისტრომ ბიზნესს ფოსტის შესახებ კანონპროექტის ახალი ვერსია წარუდგინა
Date:  581
ვიქტორია მღებრიშვილი
 

ეკონომიკის სამინისტრომ ქვეყანაში მოქმედ საფოსტო-საკურიერო კომპანიებს ფოსტის შესახებ კანონპროექტის ახალი ვერსია გაუგზავნა. საქართველოში საერთაშორისო გადამზიდავი კომპანია FedEx-ის წარმომადგენელი კომპანიის ხელმძღვანელის შეფასებით, ახალი კანონპროექტი „ბაზრის უპრეცედენტო რეგულირების მცდელობას“ წარმოადგენს. უწყების მხრიდან წარმოდგენილი ახალი კანონპროექტისა და დარგის უმსხვილესი მოთამაშეების პოზიციების შესახებ ნინო მენთეშაშვილმა გადაცემა #რედაქტ2-ში ისაუბრა.

აღსანიშნავია, რომ „ფოსტის შესახებ“ კანონპროექტზე მუშაობა 2013 წლიდან მიმდინარეობს. ამ დროის განმავლობაში საკანონმდებლო ინიციატივა არაერთხელ გადამუშავდა, ვინაიდან მთავრობის ინიციატივით და ეკონომიკის სამინისტროს ავტორობით მომზადებულ კანონპროექტთან დაკავშირებით კერძო სექტორს არაერთი შენიშვნა ჰქონდა.

ნინო მენთეშაშვილი აღნიშნავს, რომ ახალი კანონპროექტი, ფაქტობრივად ძველ - 10 წლის წინ წარმოდგენილ ვერსიას დაუბრუნდა, რაც კომპანიებისთვის სრულად მიუღებელია. FedEx-ის საქართველოს წარმომადგენლობის ხელმძღვანელი მისი კონკურენტი საერთაშორისო კომპანიების საქართველოს წარმომადგენლობების DHL და UPS-ის სახელითაც საუბრობს და ამბობს, რომ 10 წელია ბიზნესოპერატორები ერთ წრეზე ტრიალებენ.

ნინო მენთეშაშვილი იმასაც ამბობს, რომ წლების განმავლობაში კანონპროექტის სხვადასხვა ვერსია ევროკომისიის სპეციალისტების მხრიდან სწორდებოდა, რასაც თითქოს ეკონომიკის სამინისტროც იზიარებდა.

„მაქვს უფლება ვილაპარაკო ჩვენი კოლეგების, ჩვენი კონკურენტების სახელით. ისეთი საერთაშორისო კომპანიების, როგორებიც არიან DHL და UPS. ჩვენი მთავარი პრობლემა ბოლო ათი წლის მანძილზე სტაბილურობის განცდა და საინვესტიციო გარემოა. სტაბილურობის განცდის არ ქონა პირდაპირ მიმართულია ეკონომიკის სამინისტროსთან, რადგან 10 წლის განმავლობაში ფაქტობრივად ერთ წრეზე გვატრიალებს. ეს არის „ფოსტის შესახებ“ კანონპროექტი, რომლის მეათე ვერსია წარმოადგინეს დღეს და ზუსტად იგივე რუტინულ წრეს გავდივართ - წარმოადგენენ კანონპროექტს, ჩვენ ევროკომისიაში გავაგზავნით და მაღალი თანამდებობის პირები შეაფასებენ ამ კანონპროექტს, მისცემენ მითითებებს, შემდეგ აღმოჩნდება, რომ საქართველოში საკითხის კურატორი მინისტრის მოადგილე ან თავად მინისტრი ამ მითითებებს სათანადოდ ჩათვლიან, ასახავენ კანონპროექტში და ეს ვერსია თაროზე შემოიდება, ერთი წლის შემდეგ იგივე პრობლემის წინაშე ვდგებით.

1 თვის წინ ჩვენთვის წარმოდგენილი კანონპროექტი სრულად პირველი ვერსიის ანალოგია, რომელსაც ევროკავშირის წარმომადგენლების მხრიდან არაერთი ვიდეოკონფერენცია მიეძღვნა, მაგრამ დღეს ისევ ვხედავთ ბაზრის უპრეცედენტო რეგულირების მცდელობას“, - აცხადებს ნინო მენთაშაშვილი.

საქართველოში FedEx-ის წარმომადგენელი კომპანიის ხელმძღვანელი ამბობს, რომ საფოსტო ბაზარი 2005 წლიდან სრულად ლიბერალიზებულია, რაც ბაზარზე თავისუფალ კონკურენციას ითვალისწინებს და კომპანიები თავისუფალი კონკურენციის პრინციპით ვითარდებიან. მისი ინფორმაციით, ეკონომიკის სამინისტროს მხრიდან კომპანიებისთვის გადაგზავნილი კანონპროექტის საბოლოო ვერსიაში საუბარია ბაზრის თავიდან დარეგულირებაზე, რაც კერძო ოპერატორებს შეეხებათ, ასევე სექტორის მარეგულირებლის გაჩენასა და საკონტრიბუციო გადასახადზე, რომელიც უნივერსალური ოპერატორის სტატუსის მქონე კომპანიის ფონდში კერძო კომპანიების მხრიდან განსაზღვრული თანხების ჩარიცხვას გულისხმობს.

„ახალი კანონპროექტი რერეგულაციას გულისხმობს, რაც დემოკრატიული ქვეყნების მაგალითზე უპრეცედენტოა. მსგავსი რეგულაციები თურქმენეთში გვხვდება, მაგრამ თურქმენეთი ჩვენთვის არ არის ისეთი მოდელი, რომელსაც უნდა მივბაძოთ. ევროპის ქვეყნებში მსგავსი პრეცედენტი არ არსებობს და მეტსაც გეტყვით, რომ ეკონომიკის სახელმძღვანელოებში წერია, რომ ბაზარზე მეორედ მოსვლა უნდა მოხდეს, რომ სრულად ლიბერალიზებული ბაზარი თავიდან დარეგულირდეს. მეორე - დანახვა უნდა იმ ფაქტს, რომ სრულად ლიბერალიზაციის შემდეგ საფოსტო ბაზარი საქართველოში განვითარდა და დღეს უპრეცედენტო განვითარებას მიაღწია, რადგან ელექტრონული კომერცია ვაჭრობის ერთ-ერთი ყველაზე განვითარებული სავაჭრო ფორმაა და შესაბამისად მის განვითარებასთან ერთად წარმოიშვა ძალიან ბევრი კომპანია, რომელიც ელექტრონულ კომერციას ემსახურება.

ასოცირების 99-ე და 100-ე მუხლში წერია, რომ საფოსტო-საკურიერო ბაზარი რეგულაციებისგან თავისუფალი უნდა იყოს და რაც რეგულირებას შეიძლება დაექვემდებაროს, ეს უნივერსალური საფოსტო მომსახურებაა. მსოფლიოში ყველა ერთხმად აღნიშნავს, რომ ეს სფერო უნდა იყოს დერეგულირებული. ეს კანონპროექტი სრულად ეწინააღმდეგება ამ მიდგომებს და საკურიერო მომსახურების სრულად დარეგულირებას ცდილობს. თავისუფალი კონკურენციის რეგულაცია, რომელიც ამ კანონპროექტშია ჩაწერილი, თავისუფალი ბაზრის არსს სრულად ეწინააღმდეგება.

კანონპროექტის მიხედვით შემოდის მარეგულირებელი, რომელიც მხოლოდ აღრიცხვის მეთოდებით არ მოქმედებს, არამედ შემოდის სრული კონტროლით, საკონტრიბუციო გადასახადით, სხვადასხვა ვალდებულებით, რომელიც საფოსტო-საკურიერო სამსახურმა უნდა წარადგინოს, ანუ სრულად რეგულირებული სფერო ხდება, რაც ევროპის ქვეყნების პრაქტიკას თუ შევხედავთ უპრეცედენტოა და ბაზარზე აბსოლუტურად მავნე ზეგავლენას მოახდენს“, - განაცხადა ნინო მენთეშაშვილმა.

 

analytics
«Financial Times» (დიდი ბრიტანეთი): „უკრაინა, ბალკანეთი და ევროკავშირის მომავალი გაფართოება: ვის რა პერსპექტივა აქვს“

ბრიტანულ გაზეთ „ფაინენშელ თაიმსში“ (Financial Times) სტატია სათაურით „უკრაინა, ბალკანეთი და ევროკავშირის მომავალი გაფართოება: ვის რა პერსპექტივა აქვს“ (ავტორი - ტონი ბარბერი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

ბრიუსელის ოფიციალური რიტორიკის თანახმად, ევროკავშირის გაფართოების პროცესი ევროპის აღმოსავლეთ და სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში, ზოგიერთი ცალკეული სირთულის მიუხედავად, დამაჯერებლად მიმდინარეობს. ამბობენ იმასაც, რომ ერთ-ერთი კანდიდატი-სახელმწიფო - ჩერნოგორია - 27 წევრიან ოჯახს 2020-იანი წლების ბოლოს დაემატება.

დაგროვილი დაძაბულობა

დღეს ევროკავშირის საერთო სურათზე სამ რეალურ ტენდენციას ვხედავთ: მსოფლიო მოვლენების გავლენას ევროკავშირზე, ბლოკის წევრი ცალკეული სახელმწიფოების ინტერესებს და სიტუაციას ბლოკის წევრობის კანდიდატ ქვეყნებში.

2013 წლიდან, როცა ხორვატეთი ევროკავშირში გაერთიანდა, ბლოკში თითქმის ათწლიანი „უძრაობა ჩამოწვა“. ახალი იმპულსი ევროკავშირმა მხოლოდ 2022 წელს მიიღო, როცა რუსეთი თავს დაესხა უკრაინას და ბრიუსელმა კოლექტიური პასუხის გაცემა დაიწყო კრემლის წინააღმდეგ. მოგვიანებით ევროკავშირში გაფართოების ტენდებცია გამოცოცხლდა: ექვს ბალკანურ ქვეყანას, რომლებიც თავიანთ საათს ელოდებიან (ალბანეთს, ბოსნია-ჰერცეგოვინას, კოსოვოს, ჩერნოგორიას, ჩრდილოეთ მაკედონიას და სერბეთს) ბრიუსელმა საქართველო, მოლდოვა და უკრაინა დაუმატა. ევროკავშირის წევრობის კიდევ ერთი მაძიებელია თურქეთი, თუმცა უფრო ქაღალდზე, ვიდრე რეალურად.

მაგრამ ევროკავშირის გაფართოების აღორძინებულ გეგმებში ყოველთვის თავს იჩენს ხოლმე მუდმივი გადაუჭრელი წინააღმდეგობა: ერთი მხრივ, ევროკავშირის ხელმძღვანელობა გაფართოებაში მნიშვნელოვან გეოპოლიტიკურ სარგებელს ხედავს, მაგრამ მეორე მხრივ, ბრიუსელს არ სურს გაფართოება ნებისმიერ ფასად: წევრობის კანდიდატი ქვეყნები უნდა აკმაყოფილებდნენ მკაცრ კრიტერიუმებს, განსაკუთრებით ისეთებს, რომლებიც დემოკრატიას ეხება, კანონის უზენაესობას და ისტორიული დავების მოგვარებას ევროკავშირის წევრებთან.

აქედან გამომდინარეობს კითხვა; მზად არიან თუ არა ევროკავშირის წევრი [და არაწევრი] ქვეყნების მთავრობები (და აქვთ კი უნარი?) იმისათვის, რომ განახორციელონ საკვანძო ინსტიტუტების შორსმიმავალი რეფორმები და გააფორმონ ისეთი ფუძემდებლური ფინანსური შეთანხმებები, რომლებიც აუცილებელია გაფართოებისათვის?

რუსეთი და დონალდ ტრამპი

გარდა ამისა, ევროკავშირის ფარგლებს გარეთ ისეთი სიტუაციაა, რომელიც ნამდვილად არ უწყობს ხელს ბლოკის გაფართოებას. ორი მნიშვნელოვანი მომენტი: რუსეთ-უკრაინის ომი და დონალდ ტრამპის არჩევა აშშ-ის პრეზიდენტად.

ჩვენ არ შეგვიძლია ზუსტი პროგნოზირება იმისა, თუ რას გააკეთებს რეალურად დონალდ ტრამპი მოსკოვ-კიევის კონფლიქტთან მიმართებით, თუმცა მისი განცხადებების საფუძველზე, რომ აშშ-ის ახალი ადმინისტრაციის სურვილია სამშვიდობო მოლაპარაკების რაც შეიძლება სწრაფად დაწყება, უნდა ვივარაუდოთ, რომ რუსეთის ხელში უკრაინის ტერიტორიის მეხუთედი დარჩება. ასევე არაფერი არ მიანიშნებს იმას, რომ კრემლი უკრაინის დასავლურ სტრუქტურებში გაწევრიანებას დაეთანხმება - არამარტო ნატოში, არამედ შედარებით არამილიტარისტულ ევროკავშირშიც, რომლის სწრაფვას თავდაცვისაკენ მოსკოვი დამცინავად უყურებს, მაგრამ მაინც მხედველობაში იღებს.

თეორიულად ევროკავშირს უკრაინასთან მოლაპარაკების გაგრძელება შეუძლია, მაგრამ ეს საკმაოდ სარისკო იქნება, თუ აშშ და მისი ევროპელი მოკავშირეები დე-ფაქტო შემცირებულ უკრაინას უსაფრთხოების საიმედო გარანტიებს არ შესთავაზებენ.

ჩვენ უნდა გვახსოვდეს, რომ ევროკავშირის წესდების მიხედვით, კანდიდატი ქვეყნის სურვილის განხორციელება - ევროკავშირის წევრად მიღება - 27 ნამდვილი წევრის თანხმობას ითხოვს. ამრიგად, იმ ქვეყნებს, რომლებიც უკრაინასთან რაღაც სადაო აქვთ, ყოველთვის შეუძლიათ კანდიდატ ქვეყანას „ცივი წყალი გადაასხან“ და მათი წინსვლა ევროკავშირისაკენ დაამუხრუჭონ. ასეთი ქვეყნებია უნგრეთი - თავისი რუსოფილური სიმპათიებით, რომელიც კიევს პრეტენზიებს უყენებს უნგრული ეთნიკური უმცირესობის უფლებების დარღვევის გამო. ასევე პოლონეთი, რომელიც უკრაინას მეორე მსოფლიო ომის დროს ნაციონალისტების მიერ ჩადენილი მხეცობის გამო ედავება, ხოლო ზოგიერთ აღმოსავლეთევროპულ ქვეყანას უკრაინის მიმართ პრეტენზიები აქვს სასოფლო-სამეურნეო ექსპორტთან დაკავშირებით.

აშშ, ევროკავშირი და ბალკანეთი

სირთულეები მხოლოდ უკრაინით არ შემოიფარგლება - ბალკანეთშიც ბევრი პრობლემაა. დონალდ ტრამპის პირველმა ადმინისტრაციამ ბალკანეთში უცნაური და შეიძლება ითქვას, ძალზე სახიფათო როლი შეასრულა: საკითხი ეხება წარუმატებელ პოლიტიკურ თამაშებს ტერიტორიის გაცვლის თაობაზე - სერბეთსა და კოსოვოს შორის. ასეთი ინიციატივები ძალზე სარისკოა ბალკანეთის სხვა ქვეყნებისათვის და შეუძლიათ სიტუაციის არევ-დარევა ისედაც მყიფე მშვიდობის პირობებში, საზღვრებთან მიმართებით (ვთქვათ, ბოსნია-ჰერცეგოვინასა და ჩრდილოეთ მაკედონიას შორის). სერბეთის მიმართ, რომელიც რუსეთისადმი ლოიალურად არის განწყობილი, თავისი ნეგატიური დამოკიდებულება ჰქონდა ჯო ბაიდენსაც - იმდენაც ცუდი, რომ სერბეთის პრეზიდენტმა უკან დაიხია და უკრაინას იარაღი მიაწოდა.

რაც შეეხება უშუალოდ ევროკავშირს, ბრიუსელს სერბეთში ლითიუმის მდიდარი საბადო (ევროპაში უდიდესი) უფრო აინტერესებს, ვიდრე ბელგრადის დემოკრატიულობა და მის მიმართ ზეწოლა, რომ ბლოკში გაერთიანების კრიტერიუმები შეასრულოს.

საფრანგეთი და გერმანია

თუ ბლოკის წევრების როლს გადავხედავთ, მასში წამყვან ქვეყნებს საფრანგეთი და გერმანია წარმოადგენენ, რომლებშიც ულტრამემარჯვენე პარტიების გავლენა ძლიერდება.

საფრანგეთი, საერთოდ, ევროკავშირის გაფართოების საკითხს დიდი ხნის განმავლობაში ეჭვით და სკეპტიკურად უყურებდა, თუმცა 2022 წელს პრეზიდენტმა ემანუელ მაკრონმა თავისი დამოკიდებულება შეცვალა. მაგრამ დღეს პრობლემა იმაშია, რომ ემანუელ მაკრონის პოლიტიკური ძალა სუსტდება საარჩევნო ავანტიურების, საბიუჯეტო კრიზისის, საპარლამენტო განხეთქილებისა და 2027 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში ულტრამემარჯვენე კანდიდატების სავარუდო წარმატების გამო.

პარიზში არც მემარჯვენეებს და არც მემარცხენეებს ევროკავშირის გაფართოება არ უხარიათ - ეს ფაქტი მნიშვნელოვანია იმითაც, რომ ქვეყნის კონსტიტუციის თანახმად,  საფრანგეთმა, როგორც ევროკავშირის წევრმა, ახალი ქვეყნის მიღებაზე თანხმობისათვის საჭიროა ან რეფერენდუმი ჩაატაროს, ან მიღება პარლამენტის ორივე პალატის წევრთა სამი მეხუთედმა მოიწონოს.

გერმანიაში პოლიტიკური კონსენსუსი გაფართოების მხარდასაჭერად უფრო ფართოა, ვიდრე საფრანგეთში, მაგრამ პრეტენზიები ბერლინსაც აქვს: ფედერალური ხელისუფლება თვლის, რომ კანდიდატებმა აუცილებლად უნდა გაატარონ ღრმა რეფორმები, თორემ მოუმზადებელი ქვეყნის მიღებამ შეიძლება ზიანი თვით ევროკავშირს მოუტანოს ზიანი.

გერმანიას ასევე მიაჩნია, რომ ევროკავშირმა თავისი „დნმ“ (გენეტიკური ელემენტი) უნდა შეინარჩუნოს, ანუ ისეთი ტრადიციული ისტორიული ღირებულებები, როგორიცაა დემოკრატია, თავისუფლება, სამართლიანობა... ბერლინი უპირველესად ითხოვს, რომ კანდიდატმა ქვეყანამ თავისი დამსახურება აჩვენოს კანონის უზენაესობის საკითხში.

ევროპელი ულტრამემარჯვენეები

ევროპული ულტრამემერჯვენე პარტიების პოზიციები ევროკავშირის გაფართოების საკითხში შორს არის ერთიანობისაგან. შესამჩნევია ორი ჯგუფი: პირველნი კატეგორიულად ეწინააღმდეგებიან გაფართოებას, უბრალოდ, იმიტომ, რომ მათ თვით ევროკავშირი არ მოსწონთ. მეორენი კი გაფართოებაში უპირველესად ხედავენ ევროკავშირის გადაქცევას სუვერენული ეროვნული ქვეყნების ალიანსად და არა ისეთ თავისუფალ კონფედერაციულ ბლოკად, როგორიც დღეს არის.

სხვატა შორის, მეორე ბლოკში შედის უნგრული პარტია „ფიდესი“ პრემიერ ვიქტორ ორბანის ხელმძღვანელობით, რომელიც, უკრაინასთან მტრული დამოკიდებულების ფონზე, მიესალმება ევროკავშირში ისეთი ქვეყნების გაწევრიანებას, როგორსაც კრემლის მიმართ ლოიალურად განწყობილი სერბეთი წარმოადგენს.

კანდიდატი ქვეყნები: ჩერნოგორიული სცენარი

რაც შეეხება ევროკავშირის წევრობის კანდიდატ ქვეყნებს: ყურადღება გავამახვილოთ ჩერნოგორიაზე, რომლის მოსახლეობა 600 ათასს აღწევს და რომელიც სერბეთს 2006 წელს გამოეყო. ჩერნოგორიას იშვიათად ეთმობა ყურადღება, მაგრამ ის საინტერესო ქვეყანას წარმოადგენს იმიტომ, რომ სხვებზე მეტად უფრო პრიორიტეტულია ევროკავშირში გაწევრიანების თვალსაზრით.

ევროკომისიის ბოლო მოხსენების თანახმად, ბრიუსელი მზად არის მხარი დაუჭიროს პოდგორიცას სურვილს და გაწევრიანების შესახებ მოლაპარაკება 2026 წლისათვის დაასრულოს. თუმცა ამის შემდეგ შეიძლება კიდევ რამდენიმე წელი გავიდეს, სანამ ჩერნოგორია სრულუფლებიანი წევრის სტატუსს მიიღებს: გააჩნია, რამდენად სწრაფად აუნთებენ მას ევროკავშირის წევრები მწვანე შუქს და დროულად მოახდენენ რატიფიცირებას.

საქმე იმაშია, რომ ჩერნოგორიაში საკმაოდ სესამჩნევია პროსერბული და პრორუსუსლი განწყობები - არიან პარტიები, რომლებსაც მტრული დამოკიდებულება აქვთ ევროკავშირის მიმართ. ისმის ხმები, თუ ვინ არიან ჩერნოგორიელები - სრულფასოვანი ერის წარმომადგენლები თუ იგივე სერბები, მხოლოდ სხვა სახელით? ზოგიერთი ევროპელი ექსპერტი აცხადებს, რომ ჩერნოგორიის მთავრობაში ისეთი მინისტრებიც არიან, რომლებიც ჩერნოგორიელთა ეროვნულ იდენტურობას უარყოფს.

არანაკლებ ნეგატიური ხასიათი აქვთ სხვა მომენტებსაც: მაგალითად, გასულ თვეში ზოგიერთმა ანტიევროპულმა პარტიამ პარლამენტში წარადგინა კანონპროექტი „უცხოელი აგენტების შესახებ“, რომელიც ძალიან ჰგავს ქართულ ანალოგიურ კანონს, რომელიც საქართველოს პარლამენტმა რუსეთის გავლენით მიიღო და რის შემდეგაც ბრიუსელმა საქართველოსთან ევროკავშირში გაწევრიანების შესახებ მოლაპარაკება შეწყვიტა. გარდა ამისა, ივლისში ჩერნოგორიამ ხორვატეთი გააღიზიანა იმ განცხადებით, რომ მეორე მსოფლიო ომში ხორვატი ნაციონალისტები მხეცურად იქცეოდნენ.

ასე რომ, ისევე როგორც პოლონეთ-უკრაინის ისტორიული დავა, ბულგარეთისა და ჩრდილოეთ მაკედონიის უთანხმოება ეროვნულ თვითშეგნებისა და ენის საკითხებში, ხორვატეთ-ჩერნოგორიის მწვავე ურთიერთდამოკიდებულება  ხელს უშლის ევროკავშირში ინტეგრირებას. და თუ მათ დავამატებთ რუსეთ-უკრაინის ომის გავლენას ევროკავშირზე, დონალდ ტრამპის ფაქტორს და უთანხმოებებს თვით ევროკავშირში, პერსპექტივა არასახარბიელოა - სანამ ასეთი საკითხები დარეგულირებული არ იქნება, ევროკავშირის გაფართოება არ მოხდება.

წყარო: https://www.ft.com/content/5f7f2df4-641a-4a93-9599-a223a191f6c7

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way