USD 2.7050
EUR 3.0872
RUB 3.3681
თბილისი
,,არავის არაფერს ვაბრალებ, ჩემი ბრალია,,- მიხეილ მესხი უმცროსი
თარიღი:  2897

იგი განსაკუთრებულად ნიჭიერი კაცი იყო - მარტო ფეხბურთში, კინოში ან სხვა რაიმე კონკრეტულ საქმეში ნიჭიერი კი არა, ზოგადად - მრავალნიჭიერიო, რომ იტყვიან, აი, ისეთი... ჩემი ან სხვისი დასტური რად უნდა - უფროსი მიშა მესხი ამბობდა, ჩემზე გაცილებით ნიჭიერიაო და ვინც უფროს მიშა მესხს იცნობდა, ყველა ადასტურებს, კომპლიმენტს არც შვილის, არც სხვა ვინმეს მიმართ ჰაერზე არ ისროდა... თუმცა, გაფლანგა ეს ნიჭი და მერე როგორ.

ადრე კი წავიდა ამ ცხოვრებიდან, მაგრამ რამდენჯერმე მოვახერხე მასთან შეხვედრა და ერთხელ ლამის მთელი დღე ვილაპარაკეთ: ბატონები მურთაზ ხურცილავა, ავთო ხელაძე და მისი ვაჟიშვილი, ასევე, იმხანად 15 წლის მიშა მესხი-მესამე ესწრებოდნენ საუბარს. ბუნებრივია, ბევრი რამე ითქვა, მაგრამ ახლა რომ ვუკვირდები, ინტერვიუს დასაწყისში მისმა ნათქვამმა გადაფარა ყველაფერი - კაცი არ გამოჩნდა ისეთი, თავზე ხელს რომ გადამისვამდა და ისე გამაკეთებინებდა საქმეს, სიმკაცრით და კატეგორიულობით ფიქრობდნენ ჩემს მორჯულებას და აკი არც არაფერი გამოვიდაო.

რაღა გავაგრძელო - მოვყვები ნაწილს და ჩემის აზრით, განსაკუთრებით საინტერესოს იმ საუბრიდან, რომელიც მაშინ, 15 თუ 16 წლის წინათ, საფეხბურთო სკოლა „ავაზას“ დირექტორის კაბინეტში შედგა.

„ვერ ვიტყვი, რომ მათამამებდა მამაჩემი - ზოგადად, არ იყო რბილი კაცი, მაგრამ „ნაგლუშა“ ტყუილად კი არ დამარქვეს, მაინც ვახერხებდი რაღაცეებს. მერე პოპულარობა, ცნობილი კაცის შვილობა. პირველად იმ კადრებიდან გამიცნეს, მამაჩემი რომ ბურთს მეთამაშებოდა - პატარა სატელევიზიო ჩანახატი იყო - „ვმატაობდით“ რა. მერე „ნერგებშიც“ გადამიღეს - ბაბუაჩემის როლს რამაზ ჩხიკვაძე თამაშობდა და გავაწამე კაცი. თუმცა, რაღა მარტო ბატონი რამაზი, მთელი გადამღები ჯგუფი. რაიონებში გვიწევდა გასვლა, ყველა მაგრად იღლებოდა და რასაკვირველია, „ბაბუაჩემიც“.

ერთხელაც როლისგან დაღლილ რამაზ ჩხიკვაძეს ჩაეძინა. მოხუცის წვერ-ულვაშს ბამბისგან აწებებდნენ, ეს სულ მახსოვდა და რაკი ჩაძინებული დავინახე, მაშინვე დრო ვიხელთე. ის ბამბის წვერ-ულვაში ნავთით დავუსველე და ცეცხლი წავუკიდე - აბა, იქ დატრიალდა ამბავი... მამა კი იძახდა, ჩემზე ნიჭიერიაო, მაგრამ მისი გამეორება ვერ შევძელი - ნიჭი კი მეყოფოდა, მაგრამ შრომის უნარი, ჟინი არ მეყო. თავადაც ამას მეუბნებოდა - მე შენი ნახევარი მონაცემები არა მაქვს, მაგრამ სამაგიეროდ მუშაობა შემეძლო ათჯერ მეტიო.

ფეხბურთს რომ თავი დაანება, სვამდა - ბევრს. ხომ ტანმორჩილი კაცი იყო, ბარეორ ახმახს წააქცევდა, ექვს-შვიდ ბოთლამდე ადიოდნენ. განსაკუთრებით აგარაკზე უყვარდა ქეიფი და ამდენი ღვინის დამლევი ისე მსუბუქად შეხტებოდა მაგიდაზე, თან ადგილიდან, მართლა ყურებად ღირდა... ლიმონათის გაუხსნელ ბოთლს დადგამდა და ბუციან ფეხს ისე აჰკრავდა, საცობს ახდიდა - ბოთლი წაუქცევლად იდგა. გასაგები და მისახვედრია, რომ ბუცის ქაცვით აკეთებდა ამას, მაგრამ მიდი და მოახერხე.

ჩვენი ფინტი - „მესხოვსკი“, ქართველებიდან, მარტო მე და შოთა არველაძემ გავიმეორეთ - შოთა ძალიან მაგარია და მაგარი კარიერაც ექნება, მაგრამ მაგანაც მოძრაობაში არა, ადგილზე გააკეთა. საერთოდ, თამაშში ძალიან ძნელი გასაკეთებელია და როგორ ახერხებდა ასე კამფეტივით, გაუგებარია... ახალკაცთან თავიდან რთული დამოკიდებულება ჩამომიყალიბდა - ჩემი ბრალიც იყო და ალბათ - მისიც. არაფერი დამითმო. მამაჩემი იმის კაცი არ იყო, ვინმესთვის ჩემი მფარველობა ეთხოვა, ფარსადანოვიჩიც თითქოს ჯიბრში ჩამიდგა - ისე გამოვიდა, მიშა მესხის შვილობა უპირატესობად კი არა, ტვირთად მექცა.

ახალგაზრდა ვიყავი, „მწვანე“ და ვფიქრობდი, მამაჩემის შვილს ხელისგულზე მატარებდნენ, მითუმეტეს, მართლა მაგრად ვაგორებდი ბურთს. „დინამოში“ რომ გამომიძახეს, ბაზაზე „ზაპოროჟეცით“ მივედი და მიუხედავად იმისა, ამხელა „კიტები“ დამხვდნენ - ჩივაძე, ყიფიანი, გუცაევი, სხვა დიდი ფეხბურთელები, ვითომც აქ არაფერიაო, ისე დავიჭირე თავი. სხვას თავი დაანებეთ, სავარჯიშო ფორმაც კი არ მქონდა წაღებული. პირველ ვარჯიშზე ჟვანიას შარვალი და ჯოხაძის მაისურა მეცვა - ორივე ჩემზე დაბალია და ჭიპი მიჩანდა რა. ბაზის კედელს მიღმიდან ჩემი შეყვარებული უყურებდა იმ ვარჯიშს და რა უნდა მექნა, როცა მის წინ გავირბენდი, წელში ვიღუნებოდი, სასაცილოდ მოკლე ტანსაცმელი და ჭიპი რომ არ დამენახებინა.

ახალკაცმა ერთხანს მიყურა, მიყურა და მერე ხელები გადაატრიალ-გადმოატრიალა, თან რაღაც დაილაპარაკა - როგორც აღმოჩნდა, საბოლოო დიაგნოზი დაუსვამს: ეს ნაღდად ავადმყოფი ყოფილაო... ფორმასთან დაკავშირებულ მაგ ამბავს გაგრძელებაც მოჰყვა - ვარჯიშის მერე მთავარი მწვრთნელის კაბინეტში შევედი და პირდაპირ ვაჯახე: ფარსადანოვიჩ, ჩემთვის - მიშა მესხის შვილისთვის, „დინამოს“ ერთი ფორმა რა გახდა-მეთქი... ადგა, ხელი მხართან პიწკად მომკიდა, შემაბრუნ-შემომაბრუნა და შენი საჯდომის ზომა ფორმა არა გვაქვსო.

რა გამაჩერებდა და „ვისაც მე და შენს შორის დიდი საჯდომი აქვს-თქო“ და... იქ დამთავრდა ჩემი კარიერა - კი, მათამაშა მერე, გუნდშიც რამდენიმე წელიწადი გავატარე, მაგრამ... იმ სიტყვებით და იქ დამთავრდა ჩემი ფეხბურთელობა. მიუხედავად ასეთი დამოკიდებულებისა, ჩემი ფასი კარგად იცოდა და განსაკუთრებულს არც არაფერს მავალებდა, ბიჭებს ეუბნებოდა, რამე რომ იყოს, მიშას მიეცით ბურთი და მაგან იცის, რას როგორ გააკეთებსო. ერთმა ჰკითხა მერე, მიშას ყოველთვის და ყველგან როგორ მივცეთ პასიო და კაცო, რომ გეუბნებით, ისე ჰქენით, ტრიბუნაზეც რომ იყოს, იქ მიაწოდეთო. „სტანდარტთან“ ცოტა ხანი კი მათამაშა, მაგრამ თუ გახსოვთ, მაგრად შემოვედი. გერეტსის ფრთაზე მიწევდა თამაში და თავიდან არც მომაქცია ყურადღება - იმხელა მცველი იყო, ჩემისთანებისთვის სად ეცალა. ჰოდა, კარგადაც ჩავუტარე - ერთი ისეთი ვუფინტე, ტრიბუნებზე ასრიალდა, არც მანამდე და არც მერე, ის კაცი მაგ დღეში არ მინახავს.

ერთხელ პატიაშვილთანაც კი დამჭირდა ლაპარაკი - ხომ ხედავთ, „დინამოში“ რომ არ მათამაშებენ, ჩაერიეთ, ისედაც უჭირს გუნდს და რას ჰკარგავთ, თუ არ გამომივა თამაში ან საერთოდ ვერ ვითამაშო, გამიშვით, ბოლო შანსი იყოს-მეთქი. ჩაერია თუ რა იყო, მომცეს ის შანსი და 2 გოლი გავიტანე... არავის არაფერს ვაბრალებ - ჩემი ბრალია, ბოლომდე რომ ვერ გავიხსენი, „დინამოშიც“ მეტი შემეძლო, „სპარტაკშიც“ (ჩემპიონი კი გავხდი, მაგრამ მაინც) და აწი უკვე გვიანია. მესხები? რა ვიცი, მგონი, დადგა დრო, „გენმა დაიძინოს“ - მგონია, ასე იქნება.

კონსტანტინე გოგიშვილი

ანალიტიკა
7 ფუნდამენტური კითხვა რუსეთ-უკრაინის ომში - გიორგი კობერიძე
მოდით გავაანალიზოთ 7 ფუნდამენტური კითხვა რუსეთ-უკრაინის ომში:
1. პოლიტიკური თვალსაზრისით ვინ იმარჯვებს ომში?
- ჩინეთი: ამ ომს ჯერჯერობით ერთადერთი გამარჯვებული ჰყავს და ეს ჩინეთია. ჩინეთზე ახლა მსოფლიო ლიდერების ფოკუსი არ არის მიმართული, ეს კი მას მეტ-ნაკლებად შეუმჩნეველი განვითარების საშუალებას აძლევს. რაც უფრო მეტს იფიქრებს დასავლეთი რუსეთზე და რაც უფრო მეტ რესურსს დახარჯავს მის შესაკავებლად, მით უფრო ნაკლებად ეცლებათ ჩინეთისათვის.
ამასობაში პეკინის გავლენები კარდინალურადაც გაიზარდა რუსეთში, რომლისაგანაც რესურსებს საბითუმო ფასებში იღებს, ხოლო ჩინელებმა რუსეთის აღმოსავლური პროვინციების ათვისება კიდევ უფრო განავითარეს. ჩინური რბილი - კულტურულ-ეკონომიკური - ძალის ზრდასთან ერთად რუსი ქალები სიხარულით მიჰყვებიან ჩინელ მამაკაცებს, რომელთაც ქალების დეფიციტი აქვთ.
2. რატომ არ თანხმდება რუსეთი სამშვიდობო ინიციატივებს?
- რუსეთს სჯერა რომ ამ ომს იგებს. სანამ გჯერა რომ ომს იგებ, მანამდე ცეცხლს არ შეწყვეტ;
- რუსეთს ჯერ ვერ მიუღწევია სამხედრო მიზნებისათვის - მის ხელში არაა ხერსონი, ზაპორიჟია, ლუგანსკი და დონეცკი. ყირიმს ომამდე ისედაც ის აკონტროლებდა. შესაბამისად, ასობით ათასი მკვდარი სამხედრო, ოფიცრობა, გემები, ავიაცია და განადგურებული ტექნიკა ამ ტერიტორიების ოკუპაციით არ შეიძლება გამართლდეს.
- რუსეთს იმაზე მეტის წაღება უნდა, ვიდრე დაანონსებული აქვს. რუსეთის მიზანი არამხოლოდ ხერსონი, ლუგანსკი, დონეცკი, ყირიმი და ზაპირიჟიას ოლქია, არამედ მიკოლაივზე, დინიპროპეტროვსკზე, ხარკოვსა და ოდესაზეც არ იტყვის უარს თუკი ამის შესაძლებლობა ექნება. ნოვოროსიის პროექტი სწორედ ამას გულისხმობს თავის თავში. სწორედ ეს პროექტია, რომელიც პროგრამა მინიმუმად იყო მოაზრებული რუსი შოვინისტების მიერ. აღსანიშნავია ისიც, ნოვოროსიის პროექტის გარდა რუსეთისათვის უკრაინის სახელმწიფოს არსებობაც კი მიუღებელია.
- რუსეთს ძალიან გაუჭირდება ასობით ათასი რუსი მობილიზებული სამხედროს სახლში დაბრუნება და მათი საზოგადოებაში რეინტეგრაცია - ეკონომიკურადაც, ფსიქოლოგიურადაც და რეიციდივის თვალსაზრისითაც. ამაზე უკვე დიდი ხანია მსჯელობენ რუსები თავად. ამიტომ ომის თავისი პირობების გარეშე დასრულება არ აწყობს მოსკოვს;
- სამხედრო ეკონომიკის მუშაობა ერთია და ომის დასრულების შემთხვევაში სამოქალაქო ეკონომიკა როგორ იმუშავებს უმუშევარი ადამიანების და ომიდან დაბრუნებული დაუსაქმებელი ხალხის ფონზე - მეორე.
- ჩინეთს არ სურს რუსეთმა ომი შეწყვიტოს. რუსეთი კიდევ უფრო უნდა დასუსტდეს, რომ კიდევ უფრო მეტად დაექვემდებაროს მას.
3. ომი როდის დამთავრდება?
- მანამ არ დამთავრდება სანამ რუსეთს კიდევ უფრო არ გაეზრდება მსხვერპლი: ტრამპმა დღეს აღნიშნა რომ მხოლოდ ივლისის თვეში რუსეთს 20 ათასი მოკლული სამხედრო ჰყავს (მოკლული და არა დაჭრილი ან დაშავებული). გასაგებია, რომ ცუდად იკითხება და ისმინება, მაგრამ ფაქტია, თუ ბევრი სამხედრო არ კვდება, ომი გრძელდება.
- მანამ არ დამთავრდება სანამ დარტყმები რუსეთის ტერიტორიაზე არ გადავა და ელიტებს არ შეაწუხებს - დაბომბვები რუსეთის სამხედრო ეკონომიკასა და წარმოებზე უკმაყოფილების ზრდასთან ერთად ისედაც ომისაგან გაუცხოებულ საზოგადოებას, კიდევ უფრო გააუცხოებს და ომის ზიანზე დააწყებინებს ფიქრს. სანამ ომი რუსეთში არ აწუხებთ, მანამდე გაგრძელდეს რა. ვიღაც მდიდარ მოსკოველს სულაც არ დარდებს ბურიატისა და დაღესტანელის ფრონტზე სიკვდილი.
- მანამ არ დამთავრდება ომი სანამ უკრაინა არ დაიწყებს ტერიტორიების გათავისუფლებას - ისე არაფერი ახდენს საზოგადოების კონსოლიდაციას, როგორც გამარჯვებები, ხოლო ისე არაფერია დემორალიზების მომტანი, როგორც მარცხების სერია. რუსეთმა თუკი დაიწყო ტერიტორიების დაკარგვა უკრაინაში ეს ომის დასრულის დასაწყისი იქნება.
- მანამ არ დამთავრდება ომი სანამ რუსეთი არ დარწმუნდება რომ ომი მოგებადი აღარ არის. ომის დამთავრებაზე გადაწყვეტილება ადამიანების ტვინში მიიღება და არა ფრონტის ხაზზე.
- ამის საპირისპირო და უკრაინის საზიანო სცენარით რომ ვთქვათ: მანამ არ დამთავრდება ომი, სანამ რუსეთის არმია მასობრივად არ დაიწყებს უკრაინის დამარცხებას და რამდენიმე მიმართულებიდან ჩამოშლის უკრაინის თავდაცვას, უკან დახევა იქნება ქაოსური და უკრიანაში მასობრივად გაჩნდება მხარდაჭერა დათმობებთან დაკავშირებით.
4. რა სვლები აქვს აშშ-ს?
- ტოტალური სანქციები და რუსეთთან ვაჭრობის აკრძალვა და რაც რუსეთის ყველა მოკავშირის წინააღმდეგ ეკონომიკური ომის გამოცხადებაა: ეს ეკონომიკური თვასლაზრისით ატომური სვლაა. ამით არამხოლოდ რუსეთზე იქნება დარტყმა, არამედ რუსეთთან მოვაჭრე მცირე თუ დიდ სახელმწიფოებზე. ამას დასჭირდება დიდი რესურსების მობილიზება და ხარჯვა. ეს მოითხოვს იმაზე ბევრად დიდ ენერგიას, ვიდრე ჩრდილოეთ კორეისა და ირანის სანქცირება იყო.
- ნავთობის ფასის ვარდნა - ბაზაზე ნავთობის ჭარბი მიწოდება და მოკავშირეების დარწმუნება. ამით ნავთობის ფასი უნდა დასწიონ 30 დოლარზე და დაბლა. შედეგად, რუსეთის ეკონომიკას უზარმაზარი დარტყმა მიადგება;
- უკრაინისათვის დიდი რაოდენობით იარაღის მიწოდება და შეზღუდვების მოხსნა: აშშ-ს შეუძლია რუსეთის მუქარების მიუხედავად დიდი რაოდენობით იარაღი მიაწოდოს უკრაინას და მისი თავისუფლად, მათ შორის რუსეთის ტერიტორიაზე გამოყენების უფლება მისცეს. მაღალტექნოლოგიური შეიარაღება ომში შეიძლება გარდამტეხი აღმოჩნდეს. ამ ვარიანტში აშშ-ს მხრიდან რუსეთის წინააღმდეგ კონტრმუქარების წაყენება არანაკალებ რეალისტური იქნება, რისი მიზანიც რუსეთის მოლაპარკებებზე დაყოლიების იძულების მცდელობა იქნება.
- პროცესების ისე გაგრძელება როგორც არის: დროის გაყვანა, წინადადებებზე ფიქრი, კიდევ მეტი ვადების მიცემა და პროცესების გაწელვა. ამასობაში უკრაინისათვის იარაღის მიწოდება გაგრძელდეს, თუმცა ჩვეულ რიტმში.
- ჩახსნა: შეიძლება აშშ თანდათან ჩაეხსნას სიტუაციას და გადაერთოს სხვა საკითხებზე, უკრაინის თემა კი ევროპას მიუგდოს მოსაგვარებლად. თუმცა ეს ტრამპის ადმინისტრაციასა და მის პერსონალურ პოლიტიკაზე ძალიან ცუდად აისახება, მით უფრო რომ ქვეყნის შიგნით ისედაც პრობლემები აქვს.
- რუსულ თამაშზე დაყოლა - უკრაინაზე ზეწოლა რუსულ ულტიმატუმებზე დათანხმების შესახებ. ეს ყველაზე ცუდი სცენარია.
აქვე:
- ევროპას სხვა სვლა არ აქვს: ევროპა ახლა უკრაინაში რუსეთის ჩაფლობით დროს იგებს და მილიტარიზაციას ახდენს. მოკლე ვადაში მას აშშ-ს სრული ჩანაცვლება გაუჭირდება, მაგრამ საშუალო ვადაში მან კარგად იცის, რომ ერთის მხრივ უკრაინის სამხედრო წარმოებაში უნდა ჩადოს ფული - და აკეთებს კიდეც ამას - ხოლო მეორეს მხრივ საკუთრი წარმოება უნდა აამუშაოს. ეს ომი პირველ რიგში ევროპის უსაფრთხოების ომია. შესაბამისად, უკრაინის მარცხი ევროპის მარცხი იქნება.
5. რა მოხდება თუკი რუსეთმა გაიმარჯვა:
- მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ევროპაში პირველი დაპყრობითი ომი შედგება, რომელსაც აუცილებლად მიჰბაძავენ სხვები და დაპყრობითი ომები დაბრუნდება საერთაშორისო პოლიტიკაში;
- რუსეთი ულტიმატუმებს წაუყენებს მეზობლებს - ზოგი შეიძლება შთანთქას (მაგ. ბელარუსი), ზოგსაც თავის სამხედრო და პოლიტიკურ ორბიტაზე გადმოყვანა აიძულოს. ვინც ულტიმატუმებს არ მიიღებს, შეიძლება აწარმოოს ახალი ომები რუსული უმცირესობების დასაცავად, მაგალითად ყაზახეთში.
- რუსეთი წააქეზებს ახალ კონფლიქტებს ევროპის კონტინენტზე: ბალკანეთი დიდ ნაღმზე ზის, არც კავკასიაა მშვიდი, ბალტიისპირეთში რუსები ცხოვრობენ, ამ ფონზე ევროპის შიგნით სხვა ძალებიც გამოჩნდებიან, ვისაც მოუნდება თავისი წილი ტერიტორიული ნაჭრის მოთხოვნა - ასეთი დავები კი ევროპაში ძალიან ბევრია;
- მსოფლიოში სხვებიც მიბაძავენ რუსებს - თუკი ევროპაში შეიძლება დაპყრობითი ომი, რატომ არ შეიძლება სხვაგან, სხვა ძალების მიერ?!
- დასავლეთის დაისი - რუსეთი ახლა ფიქრობს რომ ის უპირისპირდება არა უკრაინას, არამედ მთელს დასავლეთს. თუ დაამარცა უკრაინა ამით ძალიან მძიმედ დაზარალებული და რეპუტაცია შერყეული გამოვა დასავლეთი, ხოლო ბირთვულ იარაღზე მუშაობა სხვა სახელმწიფოთა მხრიდან უფრო აქტიური გახდება.
6. რა არის რუსეთის მარცხი და რა არის გამარჯვება?
- რუსეთი დამარცხებული იქნება, თუკი უკრაინის ის ტერიტორიები ვერ დაიკავა, რომელიც ახლა გაცხდებული აქვს მის კუთვნილად - მთელი ხერსონი, ზაპორიჟია, დონეცკი, ლუგანსკი და ყირიმი.
- რუსეთი დამარცხებული იქნება, თუკი უკრაინას სახლემწიფოებრიობის რაიმე საერთაშორისო განატია მიეცა და მისი მილიტარიზაცია გაგრძელდა (ანუ უკრაინა გრძელვადიანადაც გადარჩა): ნატო, ცის კონტროლი, ბირთვული იარაღი, მოკავშირეების ბაზები მის ტერიტორიაზე და სხვა. ამ შემთხვევაში უკრაინის მილიტარიზაციაც გრძელდება და რუსული ოკუპაცია ან მთავრდება ან ძალიან მყიფედ რჩება.
- რუსეთი გამარჯვებული იქნება, თუკი დასახული ტერიტორიული ამონაცა შეასრულა და ხელში ჩაიგო მთელი ხერსონი, ზაპორიჟია, დონეცკი, ლუგანსკი და ყირიმი.
- რუსეთი გამარჯვებულია თუკი ცეცხლი შეწყდა ისე, რომ უკრაინის მილიტარიზაცია შეწყდა, მისთვის საერთაშორისო გარანტიები არ იქნა განსაზღვრული, ხოლო რუსეთს სანქციები მოეხნა.
- რუსეთი გამარჯვებულია თუკი ოკუპირებული ტერიტორიების საერთაშორისოდ აღიარება მოახდინა და დაიკანონა.
- რუსეთი გამარჯვებულია თუკი ომში ან ომის შემდეგ კიევში პრორუსული მთავრობა მოიყვანა.
აქვე უნდა აღინიშნოს რომ:
- კიევის ვერ აღება უკვე წარუმატებლობაა რუსეთისათვის;
- უკრაინის წინააღმდეგ გამოცხადებული დემილიტარიზაციის კამპანია ამ ეტაპზე ჩავარდა - უკრაინა ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე მილიტარიზებული სახელმწიფოა.
7. რა სოციალური კონტრაქტი აქვს რუსეთსა და უკრაინას თავის ხალხთან:
- რუსეთში 90-ნების შემდეგ ასეთი სოციალური კონტრაქტი დაიდო: შენ პოლიტიკაში ნუ ჩაერევი, დიდ პოლიტიკურ ბიზნესში ცხვირს ნუ ჩაყოფ, უყურე ტელევიზორს, ტაში დაუკარი ლიდერს, იამაყე შენი ქვეყნის იმპერიული წარსულით და შენ არავინ შეგეხება, დანარჩენი რაც გინდა ის აკეთე. ეს კონტრაქტი ქრება, რადგან სალხში შენთვის ყოფნა მაინც ფრონტზე ყოფნით დამთავრდა.
ახლა რუსეთი საკუთარ მოსახლეობას ახალ კონტრაქტს უდებს და ეუბნება, რომ რუსეთის ინტერესებს დაცვა და ბრძოლა სჭირდება, რაც შეიძლება სიკვდილით დასრულდეს, მაგრამ ეს საამაყო ამბავია - წინაპრებიც ასე იბრძოდნენ და კვდებოდნენო. ეს ყველაფერი პროაქტიულად კი არ უნდა გააკეთო, არამედ თუკი სახელმწიფო მოგიხმობს უნდა გაჰყვე მას და კითხვები არ დასვაო. მწყემსმა კეთილმა კარგად იცის რა არის სწორი და არაო. ყველა ჩვენ გვებრძვის თორემ რუსეთი რა შუაშიაო. იდეალი სტალინია და მის პრინციპებს უნდა დაემორჩილოთო.
- უკრაინაში სოციალურ კონტრაქტს ორი საფუძველი აქვს:
1. ყველანი ვებრძვით გარე, ისტორიულ მტერს, რომელის ჩვენს არსებობასა და იდენტობას ეგზისტენციალურ საფრთხეს უქმნის და მზადაა მოაწყოს გენოციდი.
2. ვებრძვით კორუფციას, რომელმაც ათწლეულობით უმძიმესი დარტყმა მიაყენა ქვეაყანას. ამ უკანასკნელზე როდესაც კითხვები გაჩნდა რამდენიმე დღის წინ, ხალხი ქუჩაში გამოვიდა და დემონსტრაციები გამართა კორუფციის ბიუროს დამოუკიდებლობის აღსადგენად.
 
 
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.