USD 2.7075
EUR 3.1272
RUB 3.3424
თბილისი
ამბავი იმაზე, თუ როგორ გააძევეს ვალენსიელებმა ქალაქიდან მაოხრებელი მდინარე
თარიღი:  1660
იბერიის ნახევარკუნძულზე მდებარე ეს ხმელთაშუაზღვისპირა ქალაქი, სიდიდით მესამეა ესპანეთში და ისტორიული წყაროების მიხედვით, რომაელებმა ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 138 წელს დაარსეს.
 
არსებობის მანძილზე ქალაქი არაერთხელ გადავიდა სხვადასხვა დამპყრობელთა მმართველობის ქვეშ. 5 საუკუნე მავრებიც კი მართავდნენ და კორდობის ხალიფატის დედაქალაქიც კი გახლდათ. საბოლოოდ ქრისტიანულად ქალაქი მხოლოდ 1238 წელს იქცა, ხოლო 1438 წელს ქალაქში ქრისტეს წმინდა გრაალის ჩამოტანამ, დიდ დიდი ხნით აქცია ხმელთაშუაზღვისპირა ქვეყნების ქრისტიანულ ცენტრად.
 
ორი სიტყვით ვალენსიის „წმინდა გრაალზე“ - ითვლება, რომ ეს გახლავთ სასმისი, რომლითაც საიდუმლო სერობის ღამეს ეზიარნენ ქრისტეს მოციქულები, ხოლო შემდგომში, სწორედ ამ სასმისში შეაგროვეს ჯვარზე გაკრული ქრისტეს სისხლი. ამ სასმისის მნიშვნელობა ვატიკანის მიერ არის აღიარებული და ამჟამად ვალენსიის საკათედრო ტაძარში ინახება.
 
ეხლა კი მდინარეს და ყვავილებს დავუბრუნდეთ!
 
ხშირად მოისმენთ ვალენსიის მკვიდრთაგან - მდინარეზე სასეირნოდ მივდივარ, ან ვალენსიის ყველაზე ლამაზ ადგილას - მდინარე ტურიას ნაპირას ვცხოვრობ... ამ ფრაზებში გასაკვირი არაფერი იქნებოდა, რომ არა ის ფაქტი, რომ ქალაქს მდინარე არ აქვს!
 
აქვს ულამაზესი პლიაჟი მალვაროსა, ხმელთაშუა ზღვის სანაპირო, მაგრამ მდინარე არ აქვს. მაშ, რა მდინარეზე საუბრობენ ვალენსიელები და სად გაქრა იგი? საქმე იმაშია, რომ თავის დროზე პირველმოსახლეები ვალენსიაში სწორედ მდინარე ტურიას დელტაში დასახლდნენ და ორიათასი წელი პირდაპირ შუაგულში ჩამოუდიოდა ქალაქს მაცოცხლებელი მდინარე, რომლითაც თითქმის უდაბნოს კლიმატის პირობებში ქალაქისა და მისი შემოგარენის ბაღები ირწყვებოდნენ. მდინარე არა თუ ბაღებს ასულდგმულებდა, ერთგვარი თავდაცვის იარაღიც კი იყო მტრისგან, რადგან სწორედ მისი წყლებით ივსებოდა ქალაქის მთავარი ციხესიმაგრის ტორეს დე სერანოსის გასწვრივ მდებარე თხრილი.
 
 
ერთ მშვენიერ დღეს კი, 65 წლის წინ ყველაფერი შეიცვალა. 1957 წლის 14 ოქტომბერი ვალენსიის ისტორიაში შევიდა, როგორც ერთ -ერთი ყველაზე ტრაგიკული დღე და ის ცნობილია როგორც ვალენსიის დიდი წყალდიდობა. სწორედ ამ დღეს, ორდღიანი განუწყვეტელი წვიმების შემდეგ, ადიდებულმა მდინარე ტურიამ ორ ტალღად გადაუარა ქალაქს. იმ შავ დღეს დაიღუპა 81 ადამიანი და უდიდესი ზიანი მიადგა ქალაქს, დაიტბორა შენობების პირველი სართულები, დაინგრა სახლები, ათასობით ადამიანი საცხოვრებლის გარეშე დარჩა.
 
სტიქიას გამოქცეული ადამიანების ერთ-ერთ თავშესაფრად საფეხბურთო კლუბ „ვალენსიას“ სტადიონი „მასტალა“ იქცა, სადაც დღემდეა ამ ტრაგიკულ დღეს წყლის დონის აღმნიშვნელი აბრა და იგი ადამიანის სიმაღლეს ორჯერ აღემატება. ნგრევის მასშტაბები იმდენად დიდი იყო, რომ ფიქრობდნენ ქალაქი ვერ გადაიტანდა ამ დარტყმას... აღდგენითი სამუშაოები მრავალი თვის განმავლობაში მიმდინარეობდა.
 
ქალაქის ხელმძღვანელობამ იმ დროისათვის უპრეცედენტო საინჟინრო პროექტის განხორციელება გადაწყვიტა - ვალენსიის განაპირას გათხარეს მდინარის ახალი კალაპოტი, რომელიც ძველზე გაცილებით დაბლა იყო წყლის დონით და მდინარე ტურიამ ახალი გზა იპოვა ზღვისკენ ბუნებრივი გზით. ამით ქალაქს კვლავ დატბორვის საფრთხე ააცილეს. ამ არხის მშენებლობას 15 წელზე მეტი დასჭირდა. თუმცა პრობლემა მხოლოდ ამ ნაწილის გადაჭრით არ დასრულებულა. რა უნდა ექნათ ტურიას გამოთავისუფლებული კალაპოტისთვის, რომელიც საკმაოდ ფართე ზოლად შუაზე კვეთდა ქალაქს? შეგახსენებთ, რომ ეს გახლდათ გენერალ ფრანკოს დიქტატორული მმართველობის წლები და პირადად მისი გადაწყვეტილებით, დაიწყო ტურიას გამოთავისუფლებულ კალაპოტში ჩქაროსნული ავტომაგისტრალის აშენების პროექტირება. მოსახლეობა კი ეწინააღმდეგებოდა პროექტს, მაგრამ რთული იყო დიქტატურასთან გამკლავება... ამასობაში ბედისწერამ თავად გადაწყვიტა ვალენსიელთა ბედი - ფრანცისკო ფრანკო გარდაიცვალა და ესპანეთის მეფე ხუან კარლოსმა, ფრანკოს შემდგომი დემოკრატიული რეფორმების ჭრილში, გადაწყვიტა ყურად ეღო ხალხის მოთხოვნა და ტურიას ფონი ვალენსიელებს მწვანე ზონის გასაშენებლად დაუთმო.
 
მაშ ასე, მდინარის ფონი დარჩა და ქალაქის მწვანე ფილტვებად იქცა, ასევე დარჩა 18 ხიდი, მე-16 საუკუნიდან მოყოლებული დღემდე, რომელიც სხვადასხვა ადგილზე კვეთს მდინარის კალაპოტს და დარჩა სახელიც - მდინარე ტურიას ბაღები.
 
El Jardín del Turia - ვალენსიის მთავარი პარკი 110 ჰექტარზეა გაშენებული , სიგრძით 9 კმ-ია და ევროპის ერთ-ერთ უდიდეს ქალაქის პარკად ითვლება. იგი კვეთს მთელ ქალაქს და უამრავ დასასვენებელ ობიექტთან ერთად მისი მწვანე ნარგაობები სრულად წარმოადგენენ ხმელთაშუაზღვეთური ფლორის სიმდიდრეს. აქ ნახავთ კიპარისებსა და ბაობაბებს, ესპანუს სოჭსა და აგავებს, კაკტუსებს, ფიკუსებს, ქოქოსის და ფინიკის პალმებს, დრაცენას, აზალიებს, როდოდენდრონებს, ვარდების ულამაზეს ბაღებს, რომლებიც სხვათა შორის იანვარშიც ყვავიან...
პარკი ოფიციალურად 1986 წელს გაიხსნა და თითქმის ნახევარსაუკუნოვანი არსებობის მანძილზე, ვალენსიელთა და ქალაქის სტუმრების უსაყვარლეს ადგილად იქცა. ვალენსელები „გიჟდებიან“ ტურიას პარკში სეირნობაზე, იქ უამრავი საპიკნიკე ადგილია და ჩვეულებრივ, მოქალაქეები ყველა თავისთვის მნიშვნელოვან დღესასწაულს, მეგობრების გარემოცვაში სწორედ ამ პარკში აღნიშნავენ.
 
აქვე განთავსებულია სპორტული ობიექტების საკმაოდ შთამბეჭდავი რაოდენობა - რამდენიმე სპორტული აკადემია, კალათბურთის, ხელბურთის, რაგბის, გოლფის მოედნები, გუბურები და ხელოვნური ტბები ნავებით სეირნობისათვის. აქ ყოველთვის შეხვდებით მორბენლებს სპეციალურად მათთვის მოწყობილ ბილიკებზე.
 
და რა თქმა უნდა ბავშვები - რომელ ქალაქის მთავარ პარკში არაა მოედნები ბავშვებისათვის? აი ტურიას პარკში კი ეს განსაკუთრებული ადგილია - რომელსაც გულივერის პარკი ქვია. დიახ, ეს გახლავთ ჯონათან სვიფტის ნაწარმოების გმირის გულივერის 70 მეტრიანი ფიგურა, რომელიც თითქოს ამ წამს გამოურიყავს ზღვას ქვიშიან სანაპიროზე, ლილიპუტები კი პარკის სტუმრები და ბავშვები არიან, რომლებიც გულივერის სხეულის სხვადასხვა ნაწილზე მოწყობილ ატრაქციონებში დაძვრებიან. მერწმუნეთ, ძალიან შთამბეჭდავი სანახაობაა...
 
საზოგადოება
მეუფე შიო - განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება

მხოლოდ გულმოწყალე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი, - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი)სულთმოფენობიდან ოცდამეერთე კვირას, ღირსი გაბრიელ აღმსარებლისა და სალოსის ხსენების დღეს ქადაგების დროს განაცხადა.

მიტროპოლიტის თქმით, ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს...

მისივე განცხადებით, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება“.

„სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა.

ძვირფასო მამებო, დედებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ კვირა დღეს, რომელიც დაემთხვა ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენებას. შეგვეწიოს მისი მადლი და ლოცვა ჩვენ და სრულიად საქართველოს.

გადმოგცემთ მისი უწმინდესობის და უნეტარესობის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის მოლოცვას და კურთხევას.

დღეს წაკითხული იყო იგავი სახარებიდან მდიდარსა და ლაზარეზე. ეს ორი ადამიანია, ორი სახეა წარმოდგენილი ჩვენ წინაშე. მდიდარს საერთოდ არ ენაღვლებოდა, რომ მის კართან იწვა მძიმე ავადმყოფი და გლახაკი, სრულიად გულგრილი იყო მისი ბედისადმი. ლაზარე კი ძალიან მოკრძალებული იყო. მას ის კი არ უნდოდა, რომ მდიდრის სუფრიდან ლანგრით მიეტანათ მისთვის საჭმელი, არამედ იმას ნატრობდა, რომ ძირს დაცვენილი ნამცეცი მაინც შეხვედროდა. იმდენად ავად იყო, რომ სიარულიც კი არ შეეძლო. ამ მდიდარს ეს ამბავი სრულიად არ აღელვებდა, ის იმდენად გართული იყო თავისი ნადიმებით და ფუფუნებით. გარდაცვალების შემდეგ ყველაფერი შეიცვალა, ღარიბი აღმოჩნდა აბრაამის წიაღში, მდიდარი კი - ცეცხლოვან გეენიაში, ჯოჯოხეთში.

რატომ მოხდა ასე? რაზეა ეს იგავი, საერთოდ?

ეს იგავი არის მოწყალებაზე. ასე იმიტომ მოხდა, ძვირფასო ძმებო და დებო, რომ ღმერთი არის მოწყალე. მხოლოდ გულმოწყალე, მოწყალე გულის მქონე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი. ვერცერთი ულმობელი, ვერცერთი უსიყვარულო, სასტიკი, ბოროტი ადამიანი სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს, რაგინდ ბევრი დამსახურება ჰქონდეს ამ დედამიწაზე, იმიტომ რომ ცათა სასუფეველი არ არის ის, რაც გაიცემა რაღაც დამსახურებების სანაცვლოდ, არამედ ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს და ხარბიდან გადააქცევს ხელგაშლილად, ამპარტავნიდან - თავმდაბლად, შურიანიდან - მოსიყვარულედ, ნაყროვანიდან - მმარხველად და ა. შ. არცერთი ულმობელი ადამიანისთვის, ვინც არ არის მოწყალე გულის მქონე, ეს ფერისცვალება შესაძლებელი არ არის. ვერ მოხდება ეს სასწაული მის სულში. ვიმეორებ: რატომ? - იმიტომ, რომ ასეთი ადამიანის სულში სულიწმინდის მადლი ვერ შემოდის.

ამიტომ მთელი ცხოვრება უნდა იღვაწოს ადამიანმა ქმედით სიყვარულში, რომ ეს ლმობიერება და მოწყალება ისწავლოს. სწორედ ამაზეა დღევანდელი იგავი, რომ ვისწავლოთ ეს თვისებები, ეს სათნოებები და ჩვენი ცხოვრების შედეგად ამ მდიდრის მსგავსად არ აღმოვჩნდეთ ცეცხლოვან გეენიაში, არამედ მოვემზადოთ მარადისობასთან შესახვედრად. ეს ცხოვრება იმისთვის გვაქვს მოცემული, რომ ღირსეულად მოვემზადოთ მარადისობაში გადასვლისთვის, როცა იქნება სამსჯავრო ჩვენი, როცა წარვდგებით სამსჯავროზე. თუმცა სამსჯავრო არის მთელი ცხოვრება, ადამიანი ამ ცხოვრებაშივე გამოუტანს განაჩენს თავის თავს და აკეთებს არჩევანს, თუ სად იქნება მარადისობაში.

თუ ამ ცხოვრებაში შეიძინე შური, უმოწყალობა, სიძვა, ვერცხლისმოყვარეობა, ამპარტავნება და სხვა ასეთი ვნებები, მარადისობაშიც თან წაგყვება ეს თვისებები, იქაც ასეთი იქნები. მაგრამ უფალს უნდა, რომ შეიძინო სიმდაბლე, სიყვარული, ლოცვა, მოთმინება, სულგრძელება, მოწყალება. რატომ? - იმიტომ, რომ თვითონ არის ასეთი უფალი ჩვენი იესო ქრისტე; და თუ ეს თვისებები გექნება, მაშინ ის თავისთან წაგიყვანს და გაცხონებს.

ძვირფასო ძმებო და დებო, მაგრამ ეს ადამიანის დახმარების გარეშე შეუძლებელია. თუ ადამიანს ეს არ უნდა, ყველაფერი ამაო იქნება, ხოლო თუ უნდა და იღვწის ამისთვის, მაშინ უფალი აუცილებლად შეეწევა მას, განკურნავს ამ ვნებებისგან და აცხონებს.

ასე რომ, დავფიქრდეთ ამ იგავზე: ვინ ვართ ჩვენ - მდიდარი თუ ლაზარე? და თუ ჩვენს თავში ჯერ კიდევ ვხედავთ ამ უმოწყალო მდიდრის თვისებებს, გონს მოვიდეთ, სანამ კიდევ გვაქვს ფიზიკური და სულიერი ძალები, რომ ფერი ვიცვალოთ და გამოვსწორდეთ.

დღეს არის ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენება. საოცარი სიხარული სუფევს დღეს ჩვენს მსახურებაზე, ძალიან ბევრი ხალხია შეკრებილი. გილოცავთ ამ დღესასწაულს. შეგვეწიოს მამა გაბრიელის ლოცვა და მადლი.

იგი იყო სრულიად გამორჩეული ადამიანი და მოღვაწე ჩვენი ეკლესიის უახლეს ისტორიაში. მოგეხსენებათ, ის მოღვაწეობდა ათეისტურ პერიოდში და მრავალ ადამიანს გაუნათა გზა უფლისკენ, რისთვისაც იგი მრავალჯერ ტანჯეს, დევნეს, გვემეს და დააპატიმრეს. ის ამ თავის დიდ სულიერებას ფარავდა სალოსობის ღვაწლით. ამის გამო, მრავალჯერ შეშლილი ეგონათ, მაგრამ, როგორც ამბობს პავლე მოციქული: „სულელი იგი ღვთისა უბრძენეს არს კაცთა“ (1 კორ. 25). თავისივე სიცოცხლეში ის მრავალ სასწაულს აღასრულებდა და მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სასწაული სრულდება, ადამიანები მოდიან არამხოლოდ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, არამედ მსოფლიოს სხვადასხვა მხარიდან და წმინდა გაბრიელის ლოცვით უფალი მათ უსრულებს თხოვნას და ანიჭებს სულიერ და ხორციელ კურნებებს.

დღეს, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო, საქართველოს არასდროს მოჰკლებია სულიწმინდის მადლი და არც არასდროს მოაკლდება.

მაშ, დღეს, მისი ხსენების დღეს, განსაკუთრებით ვევედროთ ღირს გაბრიელს, აღმსარებელსა და სალოსს, რომ მისი ლოცვით უფალმა დაიფაროს და გააძლიეროს ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი ეკლესია, გააძლიეროს და ადღეგრძელოს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და შეგვეწიოს ღირსი მამა გაბრიელი, რომ ამ ლაზარეს მსგავსად, უფალმა დაგვამკვიდროს აბრაამის წიაღში, რათა დავტკბეთ იმ გამოუთქმელი სიკეთეებით, რომლებიც „თვალს არ უნახავს და ყურს არ სმენია“ (1 კორ. 2,9), რისი ღირსიც დაე, გავმხდარიყავით მადლითა და კაცთმოყვარებითა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესითა, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, თანა მამით და სულიწმინდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.

ჩვენთან არს ღმერთი!“, - განაცხადა მეუფე შიომ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.