USD 2.7127
EUR 3.1386
RUB 3.3552
Tbilisi
ალექსანდრა ჯაფარიძე - პირველი ქართველი მთამსვლელი ქალი
Date:  

ქართველი ქალი მთამსვლელი და ქართული ალპინიზმის ფუძემდებელი

„ჩანდა ყველა მწვერვალი, თითქოს ხელს გავიწვდიდი და იალბუზის შეხებას ვიგრძნობდი. ღამე სულ სხვაგვარად ბრწყინავდნენ ბროლის კოშკივით აღმართული ყინულოვანი ქედები. ზევით უშბა იყო და მე უკვე ვიცოდი, რომ ხვალ, ჩვენ, ყველანი მწვერვალზე ავიდოდით. მხოლოდ აქ, ამ უფსკრულებში გებადება ნამდვილი პატივისცემის გრძნობა იმის მიმართ, ვინც პირველმა შებედა უშბას, ვინც ავიდა, ან იფიქრა მასზე ასვლა,“

- ასე აღწერს ალექსანდრა ჯაფარიძე თავის ფიქრებსა და განცდებს იმ მომენტში, როცა უშბაზე ასვლისას არასახარბიელო დროს დაუბნელდათ ალპინისტთა ჯგუფს და ალექსანდრას, ნაბადში გახვეულს, მთელი ღამის გატარება თოკზე დაკიდებულს მოუწია იმისათვის, რომ მეორე დილას უშბის მწვერვალზე დაედგა ფეხი.

ფოტოზე: ალიოშა ჯაფარიძე, ლევან გოთუა, კოტე ჯავრიშვილი და ალექსანდრა ჯაფარიძე.

სწორედ ამ დროს, როცა ექსპედიციის წარმატებას მხოლოდ ერთი ღამე აშორებდათ მთამსვლელებს: ალიოშა ჯაფარიძეს, სანდრო გვალიას, ალექსანდრა ჯაფარიძეს, იაგორ კაზალიკაშვილს, გიო ნიგურიანს, ლევან მარუაშვილსა და მიქელ პატარიძეს, იწერებოდა ისტორია ქართული ალპინიზმის შესახებ.

იმის მიუხედავად, რომ მე-20 საუკუნის ბოლოდან უცხოელთა უამრავი ჯგუფი ცდილობდა უშბაზე ასვლას და ზოგიერთ მათგანს წარმატებითაც გამოსდიოდა ეს, 1934 წელს განხორციელებული ექსპედიცია მწვერვალ უშბაზე, ალექსანდრა ჯაფარიძის მონაწილეობით, ისტორიაში ჩაიწერა.

ეს იყო არა მხოლოდ პირველი ქართული ასვლა მყინვარზე, არამედ ეს გახდა მსოფლიო მასშტაბის მოვლენა, რადგან ალექსანდრა ჯაფარიძე პირველი ქალი მთამსვლელი აღმოჩნდა, რომელმაც უშბის მწვერვალზე ფეხი შედგა.

 

ალექსანდრა ჯაფარიძე 1895 წლის 11 თებერვალს დაიბადა სოფელ ხრეითში. მისი ძმები, ალიოშა და სიმონ ჯაფარიძეებიც მთამსვლელები იყვნენ, რომელთა სახელსაც არაერთი წარმატებული ასვლა უკავშირდება. ალექსანდრა უფროსი და იყო და სწორედ მისი ალპინისტის კარიერის დაწყების შემდეგ დაინტერესდნენ ძმები იგივე საქმიანობით. იმის მიუხედავად, რომ ალპინიზმმა ალექსანდრას ბევრ სიხარულთან ერთად მძიმე ტრაგედიებიც მოუტანა, ქართველ მთამსვლელს არასდროს შეუწყვიტავს მთასთან გაბმული სიყვარულის ისტორია.

„პირველად მე დავადგი ფეხი მთების ამაყ გულს. პირველად მე შევაღე მათი სული და ჩემს ძმებზე კი იყარეს ჯავრი. იქნებ, ამით უფრო მეტი ვნება მომაყენეს, სული ჩამითუთქეს, გამომიწვეს..“

ალექსანდრას მთების მიმართ ვნება და ლტოლვა არ აკლდა, თუმცა ეს მუდმივი მისწრაფება დაუპყრობელისკენ მისი მშვიდი და დინჯი ხასიათით ბალანსდებოდა, რომელიც ხშირად გამოუმჟღავნებია ექსპედიციისას შექმნილ რთულ სიტუაციებში. „პირველი ქართველი ქალი მთამსვლელი და ქართული ალპინიზმის ფუძემდებელი," როგორც მას მოიხსენიებენ, არა მხოლოდ საკუთარი თავის განვითარებაზე ზრუნავდა, არამედ მუდმივად აზიარებდა გარშემო იმ სიყვარულს, რომელიც მთების მიმართ ახალგაზრდა ასაკში გაუჩნდა. სწორედ ამიტომ, მის სახელს მხოლოდ წარმატებით შესრულებული ასვლები არ უკავშირდება.

ალექსანდრა იყო კარი ახალი თაობისთვის ქართული ალპინიზმის მომავალში

მის სახელს უკავშირდება სკოლის გახსნა სოფელ ხრეითში, საიდანაც თვითონ იყო წარმოშობით, მრავალი თაობის აღზრდა და საქართველოს ალპური კლუბის დაფუძნება. 

ალექსანდრა არასოდეს ჩერდებოდა. მაშინაც კი, როცა სხვები ფიქრობდნენ, რომ დრო იყო რისკზე წასვლის თავიდან ასარიდებლად, მთამსვლელი ყოველთვის ჩვეული სიმშვიდით ისე მიიწევდა წინ, რომ წარმოუდგენელიც კი იყო, ასეთი წარმატებისთვის არ მიეღწია. ვერც კარიერულმა და ვერც პირადმა ტრავმებმა ვერ შეაჩერეს ალექსანდრა და ამ ჯიუტი, მიზანდასახული ნაბიჯებით მყინარწვერზე ათეულობით ასვლის შემდეგ, მე-19-ჯერ, 68 წლის ასაკში კვლავ უხელმძღვანელა ექსპედიციას მყინარწვერისკენ.

ფოტოზე: ნუნუ ბენდუქიძე, თინა ავალიანი, ალექსანდრა ჯაფარიძე და კოტე ჯავრიშვილი.

ასეთ შეუპოვრად ახასიათებენ ალექსანდრას, რაც ეჭვის საფუძველს ნამდვილად არ იძლევა, რადგან მან შექმნა ისტორია, არა ლოკალური, არამედ გლობალური. რასაც ხელს მოჰკიდებდა, ყველაფერს ბოლომდე აკეთებდა და ლოგიკურიც კი არის, რომ სწორედ მის განვლილ გზებზე მივაბიჯებთ დღეს ამაყად.

ალექსანდრა ჯაფარიძისადმი მიძღვნილი საღამოს მოსაწვევი.

7 დეკემბერს, მას შემდეგ, რაც ალექსანდრამ ბეთლემის გამოქვაბულის ექსპედიციის მოთხოვნით მთავრობას მიმართა და მათაც დაუდასტურეს, ის და მისი ჯგუფი პირველი ექსპედიციის ორგანიზატორები გახდნენ, რომელიც მყინვარწვერის კალთებზე, ზღვის დონიდან 4100 მ სიმაღლეზე არსებულ ბეთლემის გამოქვაბულში შევიდა. ეს ის გამოქვაბულია, ილია ჭავჭავაძის „განდეგილში“ რომ არის. ამ მოვლენასთან დაკავშირებით მწერალი ლევან გოთუა სწერდა თავის დას:

„ქალმა დაამხო ძველი განდეგილი ბერი და ისევ ქალმავე აღმოაჩინა იგი - ალბათ, თავისი ძლიერების ხელმეორედ დასადასტურებლად.“

თუმცა, ალექსანდრა ჯაფარიძეს არ სჭირდებოდა საქმე თავისი სიძლიერის დასამტკიცებლად. ის უბრალოდ წინ მიიწევდა, ყველაფრის მიუხედავად მხოლოდ წინ იყურებოდა და მხოლოდ წინ ხედავდა იმ მომავალს, რომელსაც სიცოცხლეში თვითონ, ხოლო მისი გარდაცვალების შემდეგ, მისი აღზრდილები გააგრძელებდნენ.

„ ... მაგრამ შენ სრულიად არ უფრთხი არაფერს

და როგორც კიბეებს, აბიჯებ ქარაფებს.

პირველი მიუძღვი გამოცდილ მთამსვლელებს...

ხან თოვლი გეყრება, ხან წვიმა გასველებს.“

 

ფრაგმენტი ალექსანდრა ჯაფარიძისადმი

 მიძღვნილი იოსებ ნონეშვილის ლექსიდან, „ეგ სახე.“

ავტორი: ქეთო შურღაია

ფოტო: საქართველოს ეროვნული ბიბლიოთეკა

წყარო:https://helloblog.ge

society
მეუფე შიო - განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება

მხოლოდ გულმოწყალე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი, - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი)სულთმოფენობიდან ოცდამეერთე კვირას, ღირსი გაბრიელ აღმსარებლისა და სალოსის ხსენების დღეს ქადაგების დროს განაცხადა.

მიტროპოლიტის თქმით, ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს...

მისივე განცხადებით, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება“.

„სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა.

ძვირფასო მამებო, დედებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ კვირა დღეს, რომელიც დაემთხვა ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენებას. შეგვეწიოს მისი მადლი და ლოცვა ჩვენ და სრულიად საქართველოს.

გადმოგცემთ მისი უწმინდესობის და უნეტარესობის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის მოლოცვას და კურთხევას.

დღეს წაკითხული იყო იგავი სახარებიდან მდიდარსა და ლაზარეზე. ეს ორი ადამიანია, ორი სახეა წარმოდგენილი ჩვენ წინაშე. მდიდარს საერთოდ არ ენაღვლებოდა, რომ მის კართან იწვა მძიმე ავადმყოფი და გლახაკი, სრულიად გულგრილი იყო მისი ბედისადმი. ლაზარე კი ძალიან მოკრძალებული იყო. მას ის კი არ უნდოდა, რომ მდიდრის სუფრიდან ლანგრით მიეტანათ მისთვის საჭმელი, არამედ იმას ნატრობდა, რომ ძირს დაცვენილი ნამცეცი მაინც შეხვედროდა. იმდენად ავად იყო, რომ სიარულიც კი არ შეეძლო. ამ მდიდარს ეს ამბავი სრულიად არ აღელვებდა, ის იმდენად გართული იყო თავისი ნადიმებით და ფუფუნებით. გარდაცვალების შემდეგ ყველაფერი შეიცვალა, ღარიბი აღმოჩნდა აბრაამის წიაღში, მდიდარი კი - ცეცხლოვან გეენიაში, ჯოჯოხეთში.

რატომ მოხდა ასე? რაზეა ეს იგავი, საერთოდ?

ეს იგავი არის მოწყალებაზე. ასე იმიტომ მოხდა, ძვირფასო ძმებო და დებო, რომ ღმერთი არის მოწყალე. მხოლოდ გულმოწყალე, მოწყალე გულის მქონე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი. ვერცერთი ულმობელი, ვერცერთი უსიყვარულო, სასტიკი, ბოროტი ადამიანი სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს, რაგინდ ბევრი დამსახურება ჰქონდეს ამ დედამიწაზე, იმიტომ რომ ცათა სასუფეველი არ არის ის, რაც გაიცემა რაღაც დამსახურებების სანაცვლოდ, არამედ ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს და ხარბიდან გადააქცევს ხელგაშლილად, ამპარტავნიდან - თავმდაბლად, შურიანიდან - მოსიყვარულედ, ნაყროვანიდან - მმარხველად და ა. შ. არცერთი ულმობელი ადამიანისთვის, ვინც არ არის მოწყალე გულის მქონე, ეს ფერისცვალება შესაძლებელი არ არის. ვერ მოხდება ეს სასწაული მის სულში. ვიმეორებ: რატომ? - იმიტომ, რომ ასეთი ადამიანის სულში სულიწმინდის მადლი ვერ შემოდის.

ამიტომ მთელი ცხოვრება უნდა იღვაწოს ადამიანმა ქმედით სიყვარულში, რომ ეს ლმობიერება და მოწყალება ისწავლოს. სწორედ ამაზეა დღევანდელი იგავი, რომ ვისწავლოთ ეს თვისებები, ეს სათნოებები და ჩვენი ცხოვრების შედეგად ამ მდიდრის მსგავსად არ აღმოვჩნდეთ ცეცხლოვან გეენიაში, არამედ მოვემზადოთ მარადისობასთან შესახვედრად. ეს ცხოვრება იმისთვის გვაქვს მოცემული, რომ ღირსეულად მოვემზადოთ მარადისობაში გადასვლისთვის, როცა იქნება სამსჯავრო ჩვენი, როცა წარვდგებით სამსჯავროზე. თუმცა სამსჯავრო არის მთელი ცხოვრება, ადამიანი ამ ცხოვრებაშივე გამოუტანს განაჩენს თავის თავს და აკეთებს არჩევანს, თუ სად იქნება მარადისობაში.

თუ ამ ცხოვრებაში შეიძინე შური, უმოწყალობა, სიძვა, ვერცხლისმოყვარეობა, ამპარტავნება და სხვა ასეთი ვნებები, მარადისობაშიც თან წაგყვება ეს თვისებები, იქაც ასეთი იქნები. მაგრამ უფალს უნდა, რომ შეიძინო სიმდაბლე, სიყვარული, ლოცვა, მოთმინება, სულგრძელება, მოწყალება. რატომ? - იმიტომ, რომ თვითონ არის ასეთი უფალი ჩვენი იესო ქრისტე; და თუ ეს თვისებები გექნება, მაშინ ის თავისთან წაგიყვანს და გაცხონებს.

ძვირფასო ძმებო და დებო, მაგრამ ეს ადამიანის დახმარების გარეშე შეუძლებელია. თუ ადამიანს ეს არ უნდა, ყველაფერი ამაო იქნება, ხოლო თუ უნდა და იღვწის ამისთვის, მაშინ უფალი აუცილებლად შეეწევა მას, განკურნავს ამ ვნებებისგან და აცხონებს.

ასე რომ, დავფიქრდეთ ამ იგავზე: ვინ ვართ ჩვენ - მდიდარი თუ ლაზარე? და თუ ჩვენს თავში ჯერ კიდევ ვხედავთ ამ უმოწყალო მდიდრის თვისებებს, გონს მოვიდეთ, სანამ კიდევ გვაქვს ფიზიკური და სულიერი ძალები, რომ ფერი ვიცვალოთ და გამოვსწორდეთ.

დღეს არის ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენება. საოცარი სიხარული სუფევს დღეს ჩვენს მსახურებაზე, ძალიან ბევრი ხალხია შეკრებილი. გილოცავთ ამ დღესასწაულს. შეგვეწიოს მამა გაბრიელის ლოცვა და მადლი.

იგი იყო სრულიად გამორჩეული ადამიანი და მოღვაწე ჩვენი ეკლესიის უახლეს ისტორიაში. მოგეხსენებათ, ის მოღვაწეობდა ათეისტურ პერიოდში და მრავალ ადამიანს გაუნათა გზა უფლისკენ, რისთვისაც იგი მრავალჯერ ტანჯეს, დევნეს, გვემეს და დააპატიმრეს. ის ამ თავის დიდ სულიერებას ფარავდა სალოსობის ღვაწლით. ამის გამო, მრავალჯერ შეშლილი ეგონათ, მაგრამ, როგორც ამბობს პავლე მოციქული: „სულელი იგი ღვთისა უბრძენეს არს კაცთა“ (1 კორ. 25). თავისივე სიცოცხლეში ის მრავალ სასწაულს აღასრულებდა და მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სასწაული სრულდება, ადამიანები მოდიან არამხოლოდ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, არამედ მსოფლიოს სხვადასხვა მხარიდან და წმინდა გაბრიელის ლოცვით უფალი მათ უსრულებს თხოვნას და ანიჭებს სულიერ და ხორციელ კურნებებს.

დღეს, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო, საქართველოს არასდროს მოჰკლებია სულიწმინდის მადლი და არც არასდროს მოაკლდება.

მაშ, დღეს, მისი ხსენების დღეს, განსაკუთრებით ვევედროთ ღირს გაბრიელს, აღმსარებელსა და სალოსს, რომ მისი ლოცვით უფალმა დაიფაროს და გააძლიეროს ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი ეკლესია, გააძლიეროს და ადღეგრძელოს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და შეგვეწიოს ღირსი მამა გაბრიელი, რომ ამ ლაზარეს მსგავსად, უფალმა დაგვამკვიდროს აბრაამის წიაღში, რათა დავტკბეთ იმ გამოუთქმელი სიკეთეებით, რომლებიც „თვალს არ უნახავს და ყურს არ სმენია“ (1 კორ. 2,9), რისი ღირსიც დაე, გავმხდარიყავით მადლითა და კაცთმოყვარებითა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესითა, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, თანა მამით და სულიწმინდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.

ჩვენთან არს ღმერთი!“, - განაცხადა მეუფე შიომ.

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way