USD 2.7262
EUR 2.9514
RUB 2.8281
თბილისი
30 სექტემბერი - ეს დღე ისტორიაში
 615

30 სექტემბერი — გრიგორიანული კალენდრის 273-ე დღე (ნაკიან წლებში – 274-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 92 დღე.

დღის მოვლენები

  • 1399 : ჰენრი IV ინგლისის მეფედ გამოცხადდა.
  • 1452 : გერმანიაში, მაინცში, იოჰან გუტენბერგმა დაბეჭდა პირველი ბიბლია.
  • 1520 : ოსმალეთის იმპერიის ტახტზე ავიდა სულეიმან I.
  • 1791 : ვენაში შედგა მოცარტის ოპერა „ჯადოსნური ფლეიტის“ პრემიერა.
  • 1882 : მსოფლიოს პირველი კომერციული ჰიდროელექტროსადგური იწყებს ფუნქციონირებას ფოქს-რივერზე აპლტონში, უისკონსინი, აშშ.
  • 1895 : მადაგასკარი საფრანგეთის პროტექტორატი ხდება.
  • 1935 : ჰუვერის კაშხალი გაიხსნა არიზონა-ნევადას საზღვარზე, აშშ.
  • 1947 : პაკისტანის ისლამური რესპუბლიკა გაეროს წევრი ხდება.
  • 1993 : მიწისძვრამ ინდოეთის მაჰრაშთრას შტატში ათობით ათასი ადამიანი იმსხვერპლა და მრავალი უსახლკაროდ დატოვა.
  • 1993 : აფხაზეთის ომის დასასრული.
  • 1998 : პაპმა იოანე პავლე II-მ ეს დღე მსოფლიო ინტერნეტის დღედ გამოაცხადა.
  • 2005 : კატალონიის პარლამენტი რეგიონის ავტონომიის შესახებ დადგენილბას მხარს უჭერს.
  • 2005 : დანიის გაზეთ ილანდს-პოსტენში გამოქვეყნებული შარჟი წინასწარმეტყველ მუჰამედზე ისლამისტურ ქვეყნებში არეულობს იწვევს.
  • 2007 : ეთიოპიელმა ჰაილე გებრსილასემ მარათონში მსოფლიო რეკორდი მოხსნა 2:04:26 დროში.
  • 2007 : ინდოელი მოჭადრაკე ვისვანათან ანანდი მეხიკოში გამართულ შეჯიბრში იმარჯვებს და ახალი მსოფლიო ჩემპიონი ხდება.
  • 2009 :
    • კოსმოდრომ ბაიკონურიდან გაუშვეს ხომალდი Soyuz TMA-16, რომელმაც ორბიტაზე აიყვანა ტურისტი გი ლალიბერტე, Cirque du Soleil-ს დამფუძნებელი.
    • 7.6 Mw მიწისძვრამ ინდონეზიის კუნძულ სუმატრაზე 1100 ადამიანი იმსხვერპლა.
    • საერთაშორისო ფაქტების გამოძიების კომისიამ შვეიცარიელი დიპლომატის, ჰეიდი ტალიავინის, ხელმძღვანელობით დაასკვნა, რომ 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომი საქართველომ დაიწყო, ხოლო რუსეთმა მას გადაჭარბებული ზომებით უპასუხა.
  • 2011 : იემენში ალ-ყაიდას ერთ-ერთი ლიდერი ანვარ ალ-ავლაკი მოკლეს.
  • 2016 : რომის პაპი ფრანცისკე საქართველოს ოფიციალური ვიზიტით ეწვია.
  • 2022 :
    • ბურკინა-ფასოში სახელმწიფო გადატრიალების შედეგად, რომელსაც იბრაჰიმ ტრაორე ხელმძღვანელობდა, დროებითი პრეზიდენტი პოლ-ანრი სანდაოგო დამიბა გადააყენეს.
    • საერთაშორისო საზოგადოების მიერ არაღიარებული რეფერენდუმის შედეგად რუსეთმა უკრაინის ოთხი რეგიონის ოკუპაცია მოახდინა.

ამ დღეს დაბადებულნი

  • 1207 : ჯალალ ალ-დინ მუჰამედ რუმი — სპარსი მუსიკოსი და პოეტი
  • 1227 : ნიკოლოზ IV— რომის პაპი
  • 1802 : ბალარი, ანტუან ჟერომ — ფრანგი ქიმიკოსი
  • 1870 : პერინი, ჟან ბატისტ — ფრანგი ფიზიკოსი
  • 1895 : ვასილევსკი, ალექსანდრე — რუსი სამხედრო მოღვაწე
  • 1898 : შარლოტ მონაკოელი — მონაკოს პრინცესა
  • 1905 : მოტი, ნევილ ფრენსის — ინგლისელი ფიზიკოსი
  • 1927 : თენგიზ ამირეჯიბი — ქართველი პიანისტი
  • 1930 : ზურაბ კუხიანიძე — ქართველი პოეტი
  • 1931 : ჯანსუღ ჩარკვიანი — ქართველი პოეტი
  • 1924 : კაპოტე, ტრუმენ — ამერიკელი მწერალი
  • 1943 : დეიზენჰოფერი, იოჰან — გერმანელი ფიზიკოსი
  • 1964 : მონიკა ბელუჩი — იტალიელი კინომსახიობი და ფოტომოდელი
  • 1980 : მარტინა ჰინგისი — ჩეხოსლოვაკური წარმოშობის შვეიცარიელი ჩოგბურთელი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • 1246 : იატოსლავ II — რუსეთის კნიაზი
  • 1626 : ნურჰასი — ჩინეთის იმპერატორი
  • 1937 : მიხეილ ჯავახიშვილი — ქართველი მწერალი
  • 1942 : ალექსანდრე იმედაშვილი — ქართველი მსახიობი
  • 1955 : დიომიდე ანთაძე — ქართველი რეჟისორი და პედაგოგი
  • 1955 : დინი, ჯეიმზ — ამერიკელი მსახიობი
  • 1990 : ვაითი, პატრიკ — ამერიკელი მწერალი
  • 1985 : ჩარლზ ფრენსის რიხტერი — ამერიკელი ფიზიკოსი და სეისმოლოგი, რიხტერის სკალის ავტორი.
  • 2019 : ჯესი ნორმანი — ამერიკელი ოპერის მომღერალი

დღესასწაულები

  • მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
    • პისტი, ელპიდი აღაპი და სოფიო
    • წმინდა თეოდოტია
    • წმინდა აღათოკლია
    • 156 მოწამე
  • ასევე:
    • ბოტსვანა - დამოიკიდებლობის დღე
რეგიონი
რუსთავის ჭალის ტყის აღდგენა-გაშენების მასშტაბური პროექტის განხორციელება იწყება

ქალაქ რუსთავის განვითარებისთვის მნიშვნელოვანი პროექტის, რუსთავის ჭალის ეკოსისტემის აღდგენა დავიწყეთ. პროექტი გარემოსთვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურების შედეგად აკუმულირებული თანხებიდან დაფინანსდება, - ამის შესახებ გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის მინისტრმა ოთარ შამუგიამ რუსთავის ჭალის ტყის აღდგენის პროექტის პრეზენტაციაზე განაცხადა.

როგორც მინისტრმა აღნიშნა, ეს არის პირველი პრეცედენტი მას შემდეგ, რაც ამოქმედდა გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის შესახებ ახალი კანონი, რომელმაც მოგვცა შესაძლებლობა და დანერგა ეს პრინციპი.

მისივე თქმით, ჭალის ტერიტორიის აღდგენა, ერთი მხრივ, დადებითად იმოქმედებს რუსთავის ჰაერის ხარისხზე, რაც ჩვენთვის პრიორიტეტულია და, ამავდროულად, რუსთაველებს და რუსთავის სტუმრებს ექნებათ ძალიან ლამაზი, მოწესრიგებული და მასშტაბური რეკრეაციული სივრცე.

სამინისტროს მიერ გავრცელებული ინფორმაციით, რუსთავის ჭალის ტერიტორიაზე, 160 ჰა ფართობზე მოეწყობა ტურისტულ-რეკრეაციული ინფრასტრუქტურა - საფეხმავლო და ველობილიკები, მოსასვენებელი სივრცეები, საგუშაგო კოტეჯები, საპრეზენტაციო სივრცე, დამონტაჟდება ფრინველებსა და ცხოველებზე დაკვირვების პროცესისთვის საჭირო ფოტოხაფანგები, მტკვარზე მოეწყობა მყარი ნარჩენებისგან წყლის გამწმენდი ბარიერი; 24 ჰა ფართობზე კი, 60 ათასი ხის ნერგი დაირგვება. პარკი ვიზიტორებს ფიზიკური აქტივობებისთვის უსაფრთხო და ხელსაყრელ გარემოს შესთავაზებს, სადაც საგანმანათლებლო დაწესებულებებისთვის ხელმისაწვდომი იქნება გარემოს დაცვის საკითხებზე შემეცნებითი შეხვედრების მოწყობა.

პროექტის პრეზენტაციას რუსთავის მერი ნინო ლაცაბიძე, საქართველოს პარლამენტის წევრები მაია ბითაძე და ირაკლი შატაკიშვილი ესწრებოდნენ.

რუსთავის მერმა სამოქალაქო აქტივისტებს, საქართველოს პარლამენტს და სამთავრობო გუნდს მადლობა გადაუხადა პროექტის მხარდაჭერისთვის და რუსთავის ეკოლოგიური მდგომარეობის გაუმჯობესებაზე ზრუნვისთვის.

„ეს სივრცე ჩვენი ქალაქის ფილტვებია, რომელიც, სამწუხაროდ, 90-იან წლებში იყო განადგურებული. დღეს ჩვენს თაობას, ჩვენს გუნდს გვაქვს შესაძლებლობა, ყველამ ერთად მივიღოთ მონაწილეობა, აღვადგინოთ უნიკალური ჭალის ტყე, რომელიც გააჯანსაღებს და გააუმჯობესებს ქალაქის ეკოლოგიურ მდგომარეობას. ეს არის უპრეცედენტო, ძალიან მასშტაბური პროექტი, რომელსაც რუსთაველები დიდი ხანია ველოდებით“, - აღნიშნა ნინო ლაცაბიძემ.

საქართველოს პარლამენტის წევრმა მაია ბითაძემ პროექტის მასშტაბურობაზე გაამახვილა ყურადღება და აღნიშნა, რომ რუსთავის ჭალის ტყის აღდგენის პროექტის განხორციელება ქალაქის რეკრეაციულ განვითარებას შეუწყობს ხელს, რომელიც მიმზიდველი იქნება როგორც ადგილობრივი მოსახლეობისთვის, ასევე ტურისტებისთვის.

„გარემოს დაცვის და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს და რუსთავის მერიის ერთობლივი ძალისხმევით აღდგება და განახლდება 160 ჰა რუსთავის ტყის ჭალების ტერიტორია. ეს არის უპრეცედენტო პროექტი, რომელიც გარემოს დაცვით ფონდში აკუმულირებული თანხებით განხორციელდება“, - განაცხადა მაია ბითაძემ.

„პროექტის განსახორციელებლად საჭირო თანხები გარემოსდაცვითი ფონდის ბიუჯეტიდან გამოიყო, რომელიც გარემოსთვის მიყენებული ზიანის ფულადი ანაზღაურების შედეგად გადახდილი თანხებით შეიქმნა. გარემოსდაცვითი ფონდები თითქმის ყველა ევროპულ ქვეყანაში არსებობს, თუმცა აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებში საქართველო პირველია, რომელმაც მსგავსი ფონდი შექმნა. აღნიშნული ფონდის მიზანი გარემოს მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად სხვადასხვა მუნიციპალიტეტში საჭირო ღონისძიებების დაგეგმვა და განხორციელებაა. აღსანიშნავია, რომ რუსთავის ჭალის ტყის აღდგენის პროექტი გარემოსდაცვითი ფონდიდან დაფინანსებული პირველი პროექტია.

ჭალის ტყე ქალაქ რუსთავის მუნიციპალიტეტის საზღვრებში, მტკვრის ორივე სანაპიროზე, ძველსა და ახალ ხიდს შორის არსებულ სივრცეში მდებარეობს. ჭალის ტყის განვითარების სტრატეგიის დოკუმენტის თანახმად, ამჟამად ეს მონაკვეთი გამოუყენებელ სივრცეს წარმოადგენს,სადაც ეკოსისტემა დეგრადირებულია და დაბინძურებულია სხვადასხვა ტიპის ნარჩენით“, - ნათქვამია სამინისტროს მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.