USD 2.7558
EUR 3.1259
RUB 3.2753
Tbilisi
30 სექტემბერი - ეს დღე ისტორიაში
 709

30 სექტემბერი — გრიგორიანული კალენდრის 273-ე დღე (ნაკიან წლებში – 274-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 92 დღე.

დღის მოვლენები

  • 1399 : ჰენრი IV ინგლისის მეფედ გამოცხადდა.
  • 1452 : გერმანიაში, მაინცში, იოჰან გუტენბერგმა დაბეჭდა პირველი ბიბლია.
  • 1520 : ოსმალეთის იმპერიის ტახტზე ავიდა სულეიმან I.
  • 1791 : ვენაში შედგა მოცარტის ოპერა „ჯადოსნური ფლეიტის“ პრემიერა.
  • 1882 : მსოფლიოს პირველი კომერციული ჰიდროელექტროსადგური იწყებს ფუნქციონირებას ფოქს-რივერზე აპლტონში, უისკონსინი, აშშ.
  • 1895 : მადაგასკარი საფრანგეთის პროტექტორატი ხდება.
  • 1935 : ჰუვერის კაშხალი გაიხსნა არიზონა-ნევადას საზღვარზე, აშშ.
  • 1947 : პაკისტანის ისლამური რესპუბლიკა გაეროს წევრი ხდება.
  • 1993 : მიწისძვრამ ინდოეთის მაჰრაშთრას შტატში ათობით ათასი ადამიანი იმსხვერპლა და მრავალი უსახლკაროდ დატოვა.
  • 1993 : აფხაზეთის ომის დასასრული.
  • 1998 : პაპმა იოანე პავლე II-მ ეს დღე მსოფლიო ინტერნეტის დღედ გამოაცხადა.
  • 2005 : კატალონიის პარლამენტი რეგიონის ავტონომიის შესახებ დადგენილბას მხარს უჭერს.
  • 2005 : დანიის გაზეთ ილანდს-პოსტენში გამოქვეყნებული შარჟი წინასწარმეტყველ მუჰამედზე ისლამისტურ ქვეყნებში არეულობს იწვევს.
  • 2007 : ეთიოპიელმა ჰაილე გებრსილასემ მარათონში მსოფლიო რეკორდი მოხსნა 2:04:26 დროში.
  • 2007 : ინდოელი მოჭადრაკე ვისვანათან ანანდი მეხიკოში გამართულ შეჯიბრში იმარჯვებს და ახალი მსოფლიო ჩემპიონი ხდება.
  • 2009 :
    • კოსმოდრომ ბაიკონურიდან გაუშვეს ხომალდი Soyuz TMA-16, რომელმაც ორბიტაზე აიყვანა ტურისტი გი ლალიბერტე, Cirque du Soleil-ს დამფუძნებელი.
    • 7.6 Mw მიწისძვრამ ინდონეზიის კუნძულ სუმატრაზე 1100 ადამიანი იმსხვერპლა.
    • საერთაშორისო ფაქტების გამოძიების კომისიამ შვეიცარიელი დიპლომატის, ჰეიდი ტალიავინის, ხელმძღვანელობით დაასკვნა, რომ 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომი საქართველომ დაიწყო, ხოლო რუსეთმა მას გადაჭარბებული ზომებით უპასუხა.
  • 2011 : იემენში ალ-ყაიდას ერთ-ერთი ლიდერი ანვარ ალ-ავლაკი მოკლეს.
  • 2016 : რომის პაპი ფრანცისკე საქართველოს ოფიციალური ვიზიტით ეწვია.
  • 2022 :
    • ბურკინა-ფასოში სახელმწიფო გადატრიალების შედეგად, რომელსაც იბრაჰიმ ტრაორე ხელმძღვანელობდა, დროებითი პრეზიდენტი პოლ-ანრი სანდაოგო დამიბა გადააყენეს.
    • საერთაშორისო საზოგადოების მიერ არაღიარებული რეფერენდუმის შედეგად რუსეთმა უკრაინის ოთხი რეგიონის ოკუპაცია მოახდინა.

ამ დღეს დაბადებულნი

  • 1207 : ჯალალ ალ-დინ მუჰამედ რუმი — სპარსი მუსიკოსი და პოეტი
  • 1227 : ნიკოლოზ IV— რომის პაპი
  • 1802 : ბალარი, ანტუან ჟერომ — ფრანგი ქიმიკოსი
  • 1870 : პერინი, ჟან ბატისტ — ფრანგი ფიზიკოსი
  • 1895 : ვასილევსკი, ალექსანდრე — რუსი სამხედრო მოღვაწე
  • 1898 : შარლოტ მონაკოელი — მონაკოს პრინცესა
  • 1905 : მოტი, ნევილ ფრენსის — ინგლისელი ფიზიკოსი
  • 1927 : თენგიზ ამირეჯიბი — ქართველი პიანისტი
  • 1930 : ზურაბ კუხიანიძე — ქართველი პოეტი
  • 1931 : ჯანსუღ ჩარკვიანი — ქართველი პოეტი
  • 1924 : კაპოტე, ტრუმენ — ამერიკელი მწერალი
  • 1943 : დეიზენჰოფერი, იოჰან — გერმანელი ფიზიკოსი
  • 1964 : მონიკა ბელუჩი — იტალიელი კინომსახიობი და ფოტომოდელი
  • 1980 : მარტინა ჰინგისი — ჩეხოსლოვაკური წარმოშობის შვეიცარიელი ჩოგბურთელი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • 1246 : იატოსლავ II — რუსეთის კნიაზი
  • 1626 : ნურჰასი — ჩინეთის იმპერატორი
  • 1937 : მიხეილ ჯავახიშვილი — ქართველი მწერალი
  • 1942 : ალექსანდრე იმედაშვილი — ქართველი მსახიობი
  • 1955 : დიომიდე ანთაძე — ქართველი რეჟისორი და პედაგოგი
  • 1955 : დინი, ჯეიმზ — ამერიკელი მსახიობი
  • 1990 : ვაითი, პატრიკ — ამერიკელი მწერალი
  • 1985 : ჩარლზ ფრენსის რიხტერი — ამერიკელი ფიზიკოსი და სეისმოლოგი, რიხტერის სკალის ავტორი.
  • 2019 : ჯესი ნორმანი — ამერიკელი ოპერის მომღერალი

დღესასწაულები

  • მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
    • პისტი, ელპიდი აღაპი და სოფიო
    • წმინდა თეოდოტია
    • წმინდა აღათოკლია
    • 156 მოწამე
  • ასევე:
    • ბოტსვანა - დამოიკიდებლობის დღე
culture
«Frankfurter Allgemeine Zeitung» (გერმანია): „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება: ტრადიციული სუფრის თავისებურებები“

„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.

ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...

ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.

ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.

„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...

ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.

რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.

ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.

მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს  სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.

თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way