USD 2.7428
EUR 2.8772
RUB 2.6387
თბილისი
19 იანვარი - ეს დღე ისტორიაში
თარიღი:  

19 იანვარი — გრიგორიანული კალენდრის მე-19 დღე. წლის ბოლომდე დარჩენილია 346 დღე (ნაკიან წელში - 347).

დღის მოვლენები

  • 1419 : ასწლიანი ომი — რუენი ინგლისის მეფე ჰენრი V-ს ჩაბარდა, რითაც ნორმანდია მისი სამფლობელო გახდა.
  • 1795 : ბატავიის რესპუბლიკა შეიქმნა ნიდერლანდებში, რითაც დასრულდა შვიდი გაერთიანებული ნიდერლანდის რესპუბლიკის არსებობა.
  • 1806 : დიდი ბრიტანეთი იპყრობს კეთილი იმედის კონცხს, სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა.
  • 1829 : იოჰან ვოლფგანგ გოეთეს ფაუსტის პრემიერა.
  • 1853 : ჯუზეპე ვერდის ტრუბადურის პრემიერა რომში.
  • 1861 : აშშ-ს გამოეყო ჯორჯიის შტატი.
  • 1883 : თომას ედისონის მიერ აგებული პირველი ელექტრო გამანათებელი სისტემა იწყებს ფუნქციონირებას როსელში, ნიუ-ჯერსი.
  • 1915 : ჯორჯ კლოდი აპატენტებს ნეონის ნათურას სარეკლამო აბრების გამოყენებისთვის.
  • 1918 : ფინეთის სამოქალაქო ომი — პირველი სერიოზული შეტაკება წითლებსა და თეთრებს შორის.
  • 1920 : აშშ-ის სენატი კენჭისყრით ერთა ლიგაში შესვლას მხარს არ უჭერს.
  • 1923 : საქართველოში დაარსდა პროფესორ ელიავას სახელობის ვაქცინებისა და შრატების სამეცნიერო კვლევითი ინსტიტუტი.
  • 1935 : კომპანია კუპერსი მსოფლიოში პირველად უშვებს მამაკაცის მოკლე საცვალს.
  • 1942 : მეორე მსოფლიო ომი — იაპონია იჭრება ბირმაში.
  • 1945 : მეორე მსოფლიო ომი — საბჭოთა ძალები ანთავისუფლებენ ლოძის ებრაელთა გეტოს. 1940 წელს 230 000 მცხოვრებიდან ნაცისტების იკუპაციას მხოლოდ 900 გადაურჩა.
  • 1948 : რუსთავში დაიწყო მეტალურგთა ქალაქის მშენებლობა.
  • 1959 : გაიხსნა საქართველოს მწერალთა მეხუთე ყრილობა.
  • 1963 : The Beatles პირველად გამოჩნდა ტელეეთერში.
  • 1966 : ინდირა განდი გახდა ინდოეთის პრემიერ-მინისტრი.
  • 1977 : მაიამიში, ფლორიდა, თოვლი წამოვიდა. ეს პირველი შემთხვევა იყო (დღემდე) ისტორიაში, როცა ამ ქალაქში თოვლი დაფიქსირდა.
  • 1983 : კომპანია „ეპლ კომპიუტერი“ უშვებს ეპლ ლიზას — პირველი კომერციული პერსონალური კომპიუტერი, რომელსაც გრაფიკული ინტერფეისი და თაგუნა ჰქონდა.
  • 2011: სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის ფართომასშტაბიანმა წყალდიდობებმა 50-ზე მეტი ადამიანი იმსხვერპლა.

ამ დღეს დაბადებულნი

  • 399 : პულხერია — ბიზანტიის იმპერიის რეგენტი
  • 840: მიხეილ III — ბიზანტიის იმპერატორი.
  • 1544 : ფრანსუა II — საფრანგეთის მეფე
  • 1798 : ოგიუსტ კონტი — ფრანგი ფილოსოფოსი.
  • 1807 : რობერტ ლი — ამერიკელი სამხედრო მოღვაწე
  • 1808 : ლიზანდერ სპუნერი — ამერიკელი პოლიტიკური ფილოსოფოსი
  • 1809 : ედგარ ალან პო— ამერიკელი მწერალი.
  • 1839 : პოლ სეზანი — ფრანგი მხატვარი, იმპრესიონისტი.
  • 1851 : ივანე დუმბაძე — რუსეთის არმიის გენერალი
  • 1883 :ჰერმან აბენდროთი — გერმანელი დირიჟორი.
  • 1886 : მისაქ მეწარენცი — სომეხი პოეტი.
  • 1905 : არჩილ ჩხარტიშვილი — ქართველი საბჭოთა თეატრის რეჟისორი
  • 1910 : ნინო რამიშვილი — ბალეტის მსახიობი, ბალეტმაისტერი.
  • 1912 : ლეონიდ კანტოროვიჩი — საბჭოთა მათემატიკოსი და ეკონომისტი
  • 1920 : ხავიერ პერეს დე კუელიარი — გაეროს გენერალური მდივანი
  • 1920 : რობერტო ლევინგსტონი — არგენტინელი პოლიტიკოსი.
  • 1927 : ვაჟა გოგოლაძე — ქართველი ლოტბარი
  • 1936 : ზიაურ რაჰმანი ბანგლადეშის პრეზიდენტი 1977–1981 წლებში.
  • 1943 : ჯენის ჯოპლინი — ამერიკელი ბლუზით შთაგონებული როკ-მომღერალი
  • 1944 : თომ მეინი — ამერიკელი არქიტექტორი
  • 1947 : ჯანი კარნევალი — იტალიელი ფეხბურთელი
  • 1949 : დენის ტეილორი — ჩრდილოეთირლანდიელი პროფესიონალი სნუკერისტი.
  • 1954 : სინდი შერმანი — ამერიკელი მხატვარი, ფოტოგრაფი
  • 1960: მაურო ტასოტი — იტალიელი მწვრთნელი და ყოფილი ფეხბურთელი.
  • 1963 : ალექსანდრე ზალდოსტანოვი — საბჭოთა და რუსი ბაიკერი
  • 1969 : დავით ბეჟუაშვილი — ქართველი პოლიტიკოსი
  • 1969 : პრედრაგ მიატოვიჩი — მონტენეგროელი საფეხბურთო მოხელე და ყოფილი ფეხბურთელი.
  • 1977 : ნიკოლი — ჩილელი მომღერალი და მსახიობი
  • 1980 : ჯენსონ ბატონი — ბრიტანელი ფორმულა ერთის მრბოლელი
  • 1981 : ლუჩო გონსალესი — არგენტინელი ფეხბურთელი
  • 1986 : კლაუდიო მარკიზიო — იტალიელი ფეხბურთელი
  • 1987 : ართურ სარკისოვი — სომეხი ფეხბურთელი
  • 1992 : ლოგან ლერმანი — ამერიკელი მსახიობი
  • 1995 : ნიკა ჭანტურია — ქართველი ფეხბურთელი
  • 1996 : ილია კერძევაძე — ქართველი ფეხბურთელი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • 1517 : ვასკო ნუნიეს დე ბალბოა — ესპანელი კონკისტადორი და აღმომჩენი.
  • 1629 : აბას I — ირანის შაჰი
  • 1986 : ჰელგასონი, იოუნ — ისლანდიელი პოეტი და ფილოლოგი
  • 1990 : ჩანდრა მოხად რაჯნისი — ინდოელი რელიგიური მოღვაწე
  • 2022 : გასპარ ულიელი — ფრანგი მსახიობი

დღესასწაულები

  • მართლმადიდებლობა : ნათლისღება.
მსოფლიო
«Bloomberg» (აშშ): „ევროპა მორიგი ენერგეტიკულ კრიზისის წინაშე დგება: ზამთრის მოახლოების კვალობაზე, გაზზე ფასები მატულობს“

„როგორც ჩანს, წლევანდელი ზამთარი, შარშანდელ თბილთან შედარებით, ამჯერად უფრო ცივი იქნება. უკვე ისე აცივდა, რომ ევროპის გაზსაცავები სწრაფად ცარიელდება“, - ნათქვამია ამერიკული საინფორმაციო-ანალიტიკური სააგენტოს „ბლუმბერგის“ (Bloomberg) მიერ გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „ევროპა მორიგი ენერგეტიკულ კრიზისის წინაშე დგება: ზამთრის მოახლოების კვალობაზე, გაზზე ფასები მატულობს“ (ავტორები - ანა შირიაევსკა და პრისცილა აზევედო).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

შარშან ევროპაში უჩვეულოდ თბილი ზამთარი იყო და რუსული გაზის შეწყვეტის მიუხედავად, გაზსაცავებში ჩატვირთული საწვავი ევროპელებმა გაზაფხულამდე იმყოფინეს, პლის გამონახეს დამატებითი ალტერნატიული წყაროებიც... მაგრამ ახლა, როცა პროგნოზით თანდათანობით აცივდება, გაზის ფასები უკვე მატულობს და უკრაინის ტერიტორიაზე გამავალი მილსადენითაც ევროპა გაზს ვეღარ მიიღებს, ექსპერტების თქმით, ენერგეტიკული კრიზისის წინამძღვრები აშკარად ისევ იქმნება. არადა, ევროპა ჯერაც ვერ გამოსულა მთლიანად ორი წლის წინანდელი შოკისაგან, როცა ერთი კუბური მეტრი გაზის ფასი „ცას სწვდებოდა“.

რა თქმა უნდა, გაზის წლევანდელი ფასები 2022 წლის რეკორდულ ფასებზე მცირეა, მაგრამ მატება მაინც საგრძნობია, ანუ მოსახლეობის კეთილდრეობა მცირდება, ცხოვრების დონე ეცემა და მწარმოებელთა კონკურენტუნარიანობა უარესდება.

ზამთრის ყველაზე ცივ თვეებში გაზსაცავები მაშველი რგოლის როლს ასრულებენ, მაგრამ ნოემბრის სიცივეების გამო მოსახლეობაში გაზზე მოთხოვნა სწრაფად გაიზარდა. გარდა ამისა, ევროპაში ქარის ელექტროსადგურები ძირითადად უქმად დგანან, რადგან ქარის სიჩქარე დაბალია. შესაბამისად, მატულობს გაძვირებული გაზის გამოყენება ელექტროენერგიის წარმოებისთვის, რაც ბუნებრივია, ელექტროდენის ფასს ზრდის.

დღეისათვის რუსული გაზით - უკრაინის ტერიტორიაზე გამავალი მილსადენის მეშვეობით -  ევროკავშირის რამდენიმე წევრი ქვეყანა სარგებლობს, მათ შორის სლოვაკეთი და უნგრეთი. უკრაინასა და რუსეთს შორის დადებული სტრანზიტოს შეთანხმების ვადა დეკემბრის ბოლოს იწურება. კიევი აცხადებს, რომ კონტრაქტს აღარ გაახლებს. უნგრეთსა და სლოვაკეთს ენერგეტიკული უზრუნველყოფას საფრთხე ემუქრება.

ცივი ზამთრის გამო ცუდ დღეში ჩავარდება გერმანიაც. 2022 წელს ბერლინმა მიიღო გადაწყვეტილება, რომ გაზი თავისი გაზსაცავებისათვის მსოფლიო ბაზარზე რეკორდული ფასებით ეყიდა, თუმცა ამჟამად სხვა სიტუაციაა. გაზზე მაღალი ფასების გამო ბევრი ქარხანა წარმოებას ამცირებს ან სულაც ჩერდება. გამოდის, რომ მესამე წელია ევროპის უდიდესი ეკონომიკა, ენერგონედლეულის უკმარისობის გამო, ზეწოლას განიცდის.  გერმანიაში კი თუ სიტუაცია გაუარესდება, ეს ნიშნავს, რომ კრიზისის ვირუსი სხვა ქვეყნებსაც გადაედება.  თებერვალში დაგეგმილი ბუნდესტაგის არჩევნები შეიძლება მწვავე ეკონომიკური პრობლემების ფონზე ჩატარდეს.

ცივ ზამთარში ენერგიის დეფიციტი ძნელი გადასატანია, ასეთ სიტუაციებში მოსახლეობისადმი მოწოდებები ხარჯვის შემცირება-დაზოგვაზე საქმეს არ შველის: არსებობს დიდი რისკი იმისა, რომ ევროპელებს ამ ზამთარს ბედი აღარ გაუღიმებთ და ამიტომ იძულებულნი იქნებიან მეტი ძვირადღირებული თხევადი გაზის იმპორტი მოახდინონ, პარალელურად კი აზიის ქვეყნებთან, განსაკუთრებით კი ჩინეთთან მიმართებით კონკურენტუნარიანობაც შეინარჩუნონ, რაც ერთობ რთულ ამოცანას წარმოადგენს.

წყარო: https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-11-23/europe-is-already-facing-its-next-energy-crisis?srnd=phx-politics

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.