,
18 სექტემბერი — გრიგორიანული კალენდრის 261-ე დღე (ნაკიან წლებში – 262-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 104 დღე.
დღის მოვლენები
96 : ნერვა რომის იმპერატორად გამოცხადდა დომიციანეს მკვლელობის შემდეგ.
324 : კონსტანტინე დიდი ანადგურებს ლიცინიუსს ქრისოპოლისის ბრძოლაში და რომის იმპერიის ერთპიროვნული მმართველი ხდება.
1180 : ფილიპ ავგუსტუსი საფრანგეთის მეფე ხდება.
1502 : ქრისტეფორე კოლუმბი კოსტა-რიკაზე დგამს ფეხს მის მეოთხე, ბოლო მოგზაურობაში.
1635 : იმპერატორი ფერდინანდ II საფრანგეთს ომს უცხადებს.
1739 : ბელგრადის ხელშეკრულებით ბელგრადი ოსმალეთის იმპერიას გადაეცა.
1789 : ამერიკის მთავრობა პირველ სესხს იღებს — $191 608,81 დოლარს.
1793 : კაპიტოლიუმის შენობის პირველი ქვაკუთხედი ჩაიდო ჯორჯ ვაშინგტონის მიერ.
1809 : სამეფო ოპერის თეატრი იხსნება ლონდონში.
1810 : მთავრობის პირველი ხუნტა განხორციელდა ჩილეში — პირველი ნაბიჯი ქვეყნის ესპანეთისგან განთავისუფლებაში.
კონსტანტინე დიდი
კონსტანტინე დიდი
ქრისტეფორე კოლუმბი
სამეფო ოპერის თეატრი
ფიდელ კასტრო
1812 : მოსკოვის ხანძარმა ქალაქის შენობათა 90% და 1 000 ეკლესია გაანადგურა.
1830 : ბალტიმორში ჩატარებულ შეჯიბრში ცხენმა პირველ ლოკომოტივს აჯობა სიჩქარეში.
1851 : ნიუ-იორკ დეილი ტაიმი, რომელიც მოგვიანებით ნიუ-იორკ ტაიმსი გახდა, გამოდის
1885 : მასობრივი არეულობა დაიწყო მონრეალში სავალდებულო წითელას აცრის გამო ატეხილი პროტესტის შედეგად.
1906 : ტაიფუნით გამოწვეულმა ცუნამიმ ჰონკონგში 10.000-ზე მეტი ადამიანი იმსხვერპლა.
1910 : ამსტერდამში 25 000-იანი მანიფესტაცია მოაწყვეს მამაკაცთა და ქალთა საერთო საარჩევნო უფლების მოთხოვნით.
1919 : ნიდერლანდებში ქალებს საყოველთაო არჩევნებში კენჭისყრის უფლება მიეცათ.
1922 : უნგრეთი ერთა ლიგაში გაწევრიანდა.
1934 : სსრკ ერთა ლიგის წევრი გახდა.
1943 : მეორე მსოფლიო ომი — მინსკის ებრაელები დახოცეს სობიბორთან.
1945 : გენერალი დაგლას მაკართურს საკუთარი საკომანდო შტაბ-ბინა ტოკიოში გადააქვს.
1960 : ფიდელ კასტრო ნიუ-იორკში ჩადის, როგორც გაეროში კუბის დელეგაციის მეთაური.
1962 : რუანდა, ბურუნდი და იამაიკა გაეროს წევრები გახდნენ.
1973 : აღმოსავლეთი და დასავლეთი გერმანიები გაეროს წევრები გახდნენ.
1976 : მაო ძედუნის დაკრძალვა პეკინში.
1982 : ქრისტიანული მილიცია ლიბანში 600 პალესტინელ ლტოლვილს ხოცავს.
1987 : აშშ და სსრკ ბირთვული ქობინების ერთობლივ განდადგურების შესახებ აცხადებენ.
1990 : ლიხტენშტაინი გაეროს წევრი ხდება.
1997 : აშშ-ის მედია-მაგნატი ტედ ტერნერი გაეროს 1 მილიარდ დოლარს სწირავს.
1997 : უელსელი ამომრჩევლები 50,3%-ით უელსის ავტონომიაზე რეფერნდუმში თანხმობას აცხადებენ.
2008 : საერთაშორისო ასტრონომიულმა კავშირმა ჰაუმეა მზის სისტემაში მეხუთე ჯუჯა პლანეტად გამოაცხადა.
2011 : ევრობასკეტი 2011-ის გამარჯვებული ესპანეთის ნაკრები გახდა.
2014 :
შოტლანდიამ რეფერენდუმში გაერთიანებული სამეფოსგან გამოყოფაზე უარი თქვა.
ავღანეთის საარჩევნო კომისიამ აშრაფ ღანი ახალ პრეზიდენტად გამოაცხადა.
ამ დღეს დაბადებულნი
53 : ტრაიანე — რომის იმპერატორი
1752 : ლეჟანდრი, ადრიან მარი — ფრანგი მათემატიკოსი
1761 : გრიგორ XVI — რომის პაპი
1786 : ქრისტიან VIII — დანიის და ნორვეგიის მეფე
1905 : გარბო, გრეტა — შვედი-ამერიკელი მსახიობი
1908 : ამბარცუმიანი, ვიქტორ — სომეხი ასტროფიზიკოსი
1923 : რუმინეთის დედოფალი ანა
1961 : განდოლფინი, ჯეიმზ — ამერიკელი მსახიობი (სოპრანოს კლანი)
1976 : რონალდო — ბრაზილიელი ფეხბურთელი.
ამ დღეს გარდაცვლილნი
96 : დომიციანე — რომის იმპერატორი
1180 : ლუი VII — საფრანგეთის მეფე
1598 : ტოიოტომი ჰიდეიოსი — ფეოდალური იაპონიის სახელმწიფო მოღვაწე და მხედართმთავარი
1783 : ეილერი, ლეონარდ — შვეიცარიელი მათემატიკოსი, მექანიკოსი და ფიზიკოსი
1807 : სმუგლევიჩი, ფრანცისკ — პოლონელი მხატვარი
1911 : პეტრე სტოლიპინი — რუსი სახელმწიფო მოღვაწე, პრემიერ მინისტრი
1927 : ტოკუტომი როკა — იაპონელი მწერალი
1961 : ჰამარშელდი, დაგ ილმარ — შვედეთის სახელმწიფო მოღვაწე
2017 : სოტკილავა, ზურაბ - ქართველი ტენორი
დღესასწაულები
მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
ზაქარია და ელისაბედი — იოანე ნათლისმცემელის მშობლები
თაიფალე და თიბეა
წმინდა სარვილე
წმინდა რაისა
წმინდა იუვენტინე და მაქსიმე
80 წმინდანი ნიკომიდიას წამებულნი
წმინდა აბდე
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
