USD 2.6942
EUR 3.1282
RUB 3.3717
Тбилиси
16 მარტი - ეს დღე ისტორიაში
дата:  341

16 მარტი — გრიგორიანული კალენდრის 75–ე დღე (ნაკიან წლებში - 76–ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 290 დღე.

დღის მოვლენები

1079 : ირანში შემოიღეს მუსლიმური კალენდარი.

1190 : ჯვაროსნები იწყებენ იორკის ებრაელთა ხოცვას.

1521 : ფერდინანდ მაგელანი ფილიპინებს აღწევს.

1935 : ჰიტლერი არღვევს ვერსალის ზავს და შეიარაღებას იწყებს. იქმნება ვერმახტი.

1939 : პრაღის ციხე-სიმაგრიდან ჰიტლერი ბოჰემიასა და მორავიას გერმანელთა პროტექტორატებად აცხადებს.

1945 : ბრიტანული ავიაბომბდამშენები 20 წუთში ანადგურებენ ვიურცბურგის (გერმანია) 90%-ს; დაღუპულია 5.000 ადამიანი.

1963 : მთა აგუნგის ვულკანი (ბალი) იღვიძებს, შედეგად 11.000 ადამიანი იღუპება.

1993 : საქართველოს ჯარებმა მოიგერიეს აფაზი სეპარატისტებისა და ჩრდილოეთ კავკასიელი კონფედერატების მასობრივი შეტევა სოხუმზე; ორდღიან ბრძოლებში ქართული მხარიდან 137 ადამიანი დაიღუპა და 350-მდე დაიჭრა.

2001 : ერთადერთი დღე დიდ ბრიტანეთში თვითმკვლელობის გარეშე 1993-2002 წლებში, ჯანდაცვის კვლევის მონაცემებით.

2005 : ისრაელი ოფიციალურად გადასცემს იერიქონს პალესტინას.

2006 : გაეროს გენერალური ასამბლეა გაეროს ადამიანის უფლებათა დაცვის საბჭოს შექმნას ერთსულოვნად უჭერს მხარს .

2009 :

აზერბაიჯანელი ამომრჩევლების უმრავლესობამ საკონსტიტუციო რეფერენდუმში ხმა მისცა საპრეზიდენტო ვადაზე შეზღუდვის მოხსნას.

მაურისიო ფუნესი, მემარცხენე პარტიიდან, აირჩიეს სალვადორის პრეზიდენტად.

მადაგასკარში ოპოზიციურმა ძალებმა ყოფილი დისკ-ჟოკეისა და ანტანანარივუს მერის ანდრი რაჯოელინას მეთაურობით პრეზიდენტი მარკ რავალომანანას მთავრობა დაამხეს.

2010 : ხანძარმა გაანადგურა იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლი, კასუბის მეფეების საფლავი უგანდაში.

2012 : მოლდოვის პარლამენტმა ქვეყნის პრეზიდენტად ნიკოლაე ტიმოფტი აირჩია.

2013 : საქართველოს მორაგბეთა ეროვნული ნაკრები მეექვსედ გახდა ევროპის ერთა თასის გამარჯვებული.

2014 : ე. წ. რეფერენდუმის შედეგად, ყირიმის ავტონომიურმა რესპუბლიკამ უკრაინისგან დამოუკიდებლობა გამოაცხადა და რუსეთის ფედერაციასთან შეერთების პროცესი დაიწყო.

2022 :

მის მსოფლიო 2021-ის გამარჯვებული პოლონელი კაროლინა ბიელავსკა გახდა.

რუსეთი ევროპის საბჭოდან გარიცხეს.

ამ დღეს დაბადებულნი

1473 : ჰაინრიხ V — საქსონიის ჰერცოგი (1536–1541)

1751 : ჯეიმზ მედისონი — აშშ-ის პრეზიდენტი (1809–1817)

1839 : სიული პრიუდომი — ფრანგი პოეტი.

1852 : სესარ ვალიეხო — პერუელი პოეტი, მეამბოხე და ნოვატორი.

1859 : ალექსანდრე პოპოვი — რუსი ფიზიკოსი

1865 : ასპაზია — ლატვიელი პოეტი და დრამატურგი

1869 : გიორგი ბადრიძე — ქართველი ექიმი-პედიატრი.

1884 : ალექსანდრე ბელიაევი — საბჭოთა ფანტასტი-მწერალი

1884 : ჰარისონ ფორდი — ამერიკელი კინოს მსახიობი მუნჯი კინემატოგრაფიის პერიოდში.

1907 : კარლო კალაძე — ქართველი პოეტი, დრამატურგი

1911 : იოზეფ მენგელე — ნაცისტური გერმანიის სს-ის ოფიცერი

1915 : ჰალდუნ თანერი — თურქი მწერალი

1916 : მერსედეს მაკ-კემბრიჯი — ამერიკელი მსახიობი

1920 : ტონინო გუერა — იტალიელი მწერალი

1920 : ლეო მაკ-კერნი — ავსტრალიელი მსახიობი.

1921 : ფაჰდი — საუდის არაბეთის მეფე (1982–2005)

1933 : ბაქარ გიგინეიშვილი — ქართველი ენათმეცნიერი.

1941 : ბერნარდო ბერტოლუჩი — იტალიელი კინორეჟისორი და მწერალი.

1945 : რობერტ გეი — კოტ-დ’ივუარის მეთაური (1999–2000)

1949 : ვიქტორ გარბერი — ამერიკელი მსახიობი.

1953 : რიჩარდ სტოლმანი — ამერიკელი პროგრამისტი.

1954 : ნენსი უილსონი — ამერიკელი მომღერალი

1955 : იზაბელ იუპერი — ფრანგი კინო და ტელემსახიობი

1956 : ეველინე ვიდმერ-შლუმპფი — შვეიცარიელი პოლიტიკოსი

1957 : მერაბ აბრამიშვილი — ქართველი მხატვარი.

1957 : დავით ზურაბიშვილი — ქართველი ეკონომისტი, მწერალი და პოლიტიკოსი.

1962 : ცირა ბარამიძე — ქართველი ენათმეცნიერი

1967 : ტრეისი ბონემი — ამერიკელი მუსიკოსი.

1984 : ბრენდონ პრასტი — კანადელი ჰოკეისტი

1985 : გოჩა ხოჯავა — ქართველი ფეხბურთელი

1986 : ალექსანდა დადარიო — ამერიკელი მსახიობი და მოდელი

1989 : თეო უოლკოტი — ინგლისელი ფეხბურთელი

1993 : ტატო აბუსელიძე — ქართველი ფეხბურთელი

1993 : დავით სხირტლაძე — ქართველი ფეხბურთელი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

1185 : ბალდუინ IV იერუსალიმელი — იერუსალიმის მეფე.

1350 : ალფონსო XI — კასტილიის და ლეონის მეფე.

1736 : პერგოლეზი, ჯოვანი ბატისტა — იტალიელი კომპოზიტორი.

1940 : ლაგერლეფი, სელმა — შვედი მწერალი.

1982 : ბათიაშვილი, ირაკლი — ქართველი ენტომოლოგი.

1985 : ხუნდაძე, გიორგი — ქართველი ქირურგი

დღესასწაულები

მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:

იოანე ოქროპირი I – კათალიკოსი

წმინდა ევტროპი, წმინდა კლეონიკე და წმინდა ვასილისკო

პიამა ქალწული

аналитика
სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დაახლოება სამხრეთ კავკასიისთვის კი ძალიან დიდი უპირატესობაა მაგრამ საქართველოზე გამავალი შუა დერეფნისათვის ეს ყველაფერი სერიოზული დარტყმა იქნება - გიორგი კობერიძე
თავს თუ არ მოვიტყუებთ დასავლეთის ჩართილობით სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დაახლოება სამხრეთ კავკასიისთვის კი ძალიან დიდი უპირატესობაა და რეგიონის მიზიდულობასაც გაზრდის, მაგრამ საქართველოზე გამავალი შუა დერეფნისათვის ეს ყველაფერი სერიოზული დარტყმა იქნება. ამერიკის მცდელობა იშუამდგომლოს სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის, განპირობებულია ორი მარტივი და ერთმანეთზე დამოკიდებული მიზნით:
 
1. ზანგეზურის დერეფნის ირიბი კონტროლი: - აშშ-ს მიზანია არ დაუშვას ირანის, ჩინეთისა და რუსეთის გავლენა ამ ახალ საერთაშორისო ეკონომიკურ მიმართულებაზე. პირიქით, ამ დერეფნის ვაშინგტონზე დამოკიდებულებაა პრიორიტეტი. მეთოდურად, ამერიკული გავლენისა და არაპირდაპირი კონტროლის უკან უამრავი მექანიზმი არსებობს: ამერიკული კერძო კომპანიების მეშვეობით, ინვესტიციებით, გზის უსაფრთხოების ვალდებულებით, საერთაშორისო მისიით, სამმხრივი პარტნიორობით, რეჟიმების მხარდაჭერით, რაიმე სახის ხელშეკრულებით და ასე შემდეგ. მეთოდი ბევრია, გავლენებისა და ირიბი კონტროლის ზრდა კი ამ ყველაფრიდან გამომდინარეობს.
 
2. შუა დერეფნის შიგნით ალტერნატივების გაჩენა: - ამერიკელებს უყვართ გამოთქმა, რომ არასდროს უნდა ჩადო ყველა კვერცხი ერთ კალათაში. საქართველოზე გამავალი შუა დერეფანი თითქმის უალტერნატივო იყო. რუსული ანუ ჩრდილოეთის დერეფანი დახურულია. წითელი ზღვის საზღვაო დერეფანი ორი წელია საბრძოლო ზონადაა ქცეული, ირან-ისრაელის ომებმა ახლო აღმოსავლეთის საჰაერო გზაგამტარიც არასტაბილურად აქცია და კავკასიაზე გადმორთო. ამ ყველაფრიდან და სომხეთ-აზერბაიჯანული დაპირისპირებიდან გამომდინარე საქართველო ერთ-ერთ ძირითად ეკონომიკურ დერეფნად რჩებოდა. ყოველ შემთხვევაში ბოლო 25 წელიწადი ასე იყო მოაზრებული და საქართველოც ასე პოზიციონირებდა.
 
ახლა კი საქართველოსთან დაკავშირებით განწყობები იცვლება და სხვადასხვა კალათის მნიშვნელობა იზრდება: ამერიკელი და ევროპელი ანალიტიკოსები ღიად საუბრობენ რომ ზანგეზურის ალტერნატივა უნდა ამუშავდეს და დაიტვირთოს, რომლის მნიშვნელობა ეკონომიკურიც იქნება და პოლიტიკურიც. ეკონომიკურში იმას გულისხმობენ, რომ გზა მოკლდება აზერბაიჯანსა და თურქეთს შორის: სომხეთზე გამავალი გზა უფრო მოკლე იქნება ვიდრე საქართველოზე გამავალი. ამასთან, ზანგეზურის გზით სომხეთის სამხრეთული სიუნიქის პროვინციაც გამოცოცხლება და აზერბაიჯანის ნახიჩევანიც. სწორედ ამ უკანასკნელიდანაა ალიევების ოჯახი. შესაბამისად, ბაქოს დამატებითი მოტივაციაც აქვს ნახიჩევანის გასავითარებლად და იქ გზის დასატვირთად.
 
ეკონომიკური გასაგებია, მაგრამ შეფასებებში პოლიტიკური განზომილება ყველაზე სამწუხარო და თვალშისაცემია: დასავლური ანალიტიკური ორგანიზაციები ღიად აცხადებენ, რომ საქართველო რუსულ და ჩინურ ორბიტაზეა გადასული, შესაბამისად, მისდამი ნდობა აღარ არსებობს. ამიტომ, მათი არგუმენტებით, აუცილებელია შეიქმნას ახალი პოლიტიკური საყრდენი კავკასიაში, რომელიც რუსეთის გავლენების მიღმა იქნება.
ვახსენოთ თურქეთიც: ანკარასათვის სომხეთის ეკონომიკური მიბმა გავლენის ზრდასთანაა დაკავშირებული. რაც უფრო სუსტად იქნება წარმოდგენელი რუსეთი სომხეთში, ნიშნავს რომ თურქეთი მით უფრო გაძლიერდება იქ. სომხეთთან შედარებით თურქეთი ეკონომიკური გიგანტია და მისი შესვლა ახალ ბაზარზე დიდი ეფექტის მქონე იქნება და პოლიტიკურად გადათარგმნის პერსპექტივაც ექნება. ეს ერთ და ორ დღეში არ მოხდება, მაგრამ ფაქტია, რომ ამ ორ ქვეყანას შორის, ოფიციალურ დონეზე ხისტი რიტორიკა სრულიად შეცვლილია.
 
ცხადია, სომხეთის რუსეთისაგან სრულად ჩამოხსნაზე საუბარი ამ ეტაპზე გადაჭარბებულია, მაგრამ მოსკოვი რომ გავლენებს კარგავს ეს შესანიშნავია. კვლევითი ორგანიზაციები არაორაზროვნად საუბრობენ, რომ წაგებულებს შორის რუსეთი, საქართველო და ჩინეთია. თუმცა ეს უკანასკნელი თურქეთთანაც გამონახავს ენას. რუსეთს სომხეთში ბევრი სვლა არ აქვს საბოტაჟებისა და გადატრიალების გარდა (და ომებისაგან განსხვავებით ისინი მას ძალიან კარგად გამოსდის). ისიც მოსალოდნელია, რომ დასავლეთის ჩართულობის ხელის შესაშლელად მოსკოვი ყველა ღონეს იხმარს და მათ ნაწილს უკვე ხმარობს კიდეც - სომხეთში არეულობა და გადატრიალება სცადა მან - ამ თემაზე გამოძიება სომხეთში ახლაც მიმდინარეა. არც ჩინეთი იქნება გულხელდაკრეფილი.
 
რაც შეეხება საქართველოს: ახლა საქართველოში ჩატარებული ნატოს წვრთნები Agile Spirit სწორედ იმის მანიშნებელი იყო, რომ აშშ კვლავ ცდილობს კავშირების შენარჩუნებას აქ. საქართველოს რუსულ ბანაკში საბოლოო აღმოჩენა შავ ზღვაზე რუსეთის გაძლიერებას და კავკასიაში მოსკოვის გავლენების ზრდას მოასწავებს. ამასთან, ინფრასტრუქტურის თვალსაზრისით საქართველოში უკვე ბევრი რამაა მოწყობილი, თუმცა ისიც ვიხილეთ, რომ აზერბაიჯანში საგზაო ინფრასტრუქტურას ძალიან დიდი სისწრაფით აშენებენ ხოლმე. ჩვენ ისეთ რეგიონში ვართ, სადაც ცვლილებებისათვის საერთაშორისო პოლიტიკური ნება ყველაზე მნიშვნელოვანია ხოლმე. ეს პოლიტიკური ნება კი დასავლეთს როგორც ჩანს აქვს. პოლიტიკურ ნებას კი ინვესტიციები მიჰყვება ხოლმე, ინვესტიციებს კი დაცვა სჭირდება. შესაბამისად, ჩაანაცვლებს თუ არა საქართველოს ზანგეზურის დერეფანი საკითხავია, მაგრამ მნიშვნელობას კი ნამდვილად შეამცირებს.
 
более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати