USD 2.7500
EUR 3.1614
RUB 3.3805
თბილისი
16 მარტი - ეს დღე ისტორიაში
თარიღი:  266

16 მარტი — გრიგორიანული კალენდრის 75–ე დღე (ნაკიან წლებში - 76–ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 290 დღე.

დღის მოვლენები

1079 : ირანში შემოიღეს მუსლიმური კალენდარი.

1190 : ჯვაროსნები იწყებენ იორკის ებრაელთა ხოცვას.

1521 : ფერდინანდ მაგელანი ფილიპინებს აღწევს.

1935 : ჰიტლერი არღვევს ვერსალის ზავს და შეიარაღებას იწყებს. იქმნება ვერმახტი.

1939 : პრაღის ციხე-სიმაგრიდან ჰიტლერი ბოჰემიასა და მორავიას გერმანელთა პროტექტორატებად აცხადებს.

1945 : ბრიტანული ავიაბომბდამშენები 20 წუთში ანადგურებენ ვიურცბურგის (გერმანია) 90%-ს; დაღუპულია 5.000 ადამიანი.

1963 : მთა აგუნგის ვულკანი (ბალი) იღვიძებს, შედეგად 11.000 ადამიანი იღუპება.

1993 : საქართველოს ჯარებმა მოიგერიეს აფაზი სეპარატისტებისა და ჩრდილოეთ კავკასიელი კონფედერატების მასობრივი შეტევა სოხუმზე; ორდღიან ბრძოლებში ქართული მხარიდან 137 ადამიანი დაიღუპა და 350-მდე დაიჭრა.

2001 : ერთადერთი დღე დიდ ბრიტანეთში თვითმკვლელობის გარეშე 1993-2002 წლებში, ჯანდაცვის კვლევის მონაცემებით.

2005 : ისრაელი ოფიციალურად გადასცემს იერიქონს პალესტინას.

2006 : გაეროს გენერალური ასამბლეა გაეროს ადამიანის უფლებათა დაცვის საბჭოს შექმნას ერთსულოვნად უჭერს მხარს .

2009 :

აზერბაიჯანელი ამომრჩევლების უმრავლესობამ საკონსტიტუციო რეფერენდუმში ხმა მისცა საპრეზიდენტო ვადაზე შეზღუდვის მოხსნას.

მაურისიო ფუნესი, მემარცხენე პარტიიდან, აირჩიეს სალვადორის პრეზიდენტად.

მადაგასკარში ოპოზიციურმა ძალებმა ყოფილი დისკ-ჟოკეისა და ანტანანარივუს მერის ანდრი რაჯოელინას მეთაურობით პრეზიდენტი მარკ რავალომანანას მთავრობა დაამხეს.

2010 : ხანძარმა გაანადგურა იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლი, კასუბის მეფეების საფლავი უგანდაში.

2012 : მოლდოვის პარლამენტმა ქვეყნის პრეზიდენტად ნიკოლაე ტიმოფტი აირჩია.

2013 : საქართველოს მორაგბეთა ეროვნული ნაკრები მეექვსედ გახდა ევროპის ერთა თასის გამარჯვებული.

2014 : ე. წ. რეფერენდუმის შედეგად, ყირიმის ავტონომიურმა რესპუბლიკამ უკრაინისგან დამოუკიდებლობა გამოაცხადა და რუსეთის ფედერაციასთან შეერთების პროცესი დაიწყო.

2022 :

მის მსოფლიო 2021-ის გამარჯვებული პოლონელი კაროლინა ბიელავსკა გახდა.

რუსეთი ევროპის საბჭოდან გარიცხეს.

ამ დღეს დაბადებულნი

1473 : ჰაინრიხ V — საქსონიის ჰერცოგი (1536–1541)

1751 : ჯეიმზ მედისონი — აშშ-ის პრეზიდენტი (1809–1817)

1839 : სიული პრიუდომი — ფრანგი პოეტი.

1852 : სესარ ვალიეხო — პერუელი პოეტი, მეამბოხე და ნოვატორი.

1859 : ალექსანდრე პოპოვი — რუსი ფიზიკოსი

1865 : ასპაზია — ლატვიელი პოეტი და დრამატურგი

1869 : გიორგი ბადრიძე — ქართველი ექიმი-პედიატრი.

1884 : ალექსანდრე ბელიაევი — საბჭოთა ფანტასტი-მწერალი

1884 : ჰარისონ ფორდი — ამერიკელი კინოს მსახიობი მუნჯი კინემატოგრაფიის პერიოდში.

1907 : კარლო კალაძე — ქართველი პოეტი, დრამატურგი

1911 : იოზეფ მენგელე — ნაცისტური გერმანიის სს-ის ოფიცერი

1915 : ჰალდუნ თანერი — თურქი მწერალი

1916 : მერსედეს მაკ-კემბრიჯი — ამერიკელი მსახიობი

1920 : ტონინო გუერა — იტალიელი მწერალი

1920 : ლეო მაკ-კერნი — ავსტრალიელი მსახიობი.

1921 : ფაჰდი — საუდის არაბეთის მეფე (1982–2005)

1933 : ბაქარ გიგინეიშვილი — ქართველი ენათმეცნიერი.

1941 : ბერნარდო ბერტოლუჩი — იტალიელი კინორეჟისორი და მწერალი.

1945 : რობერტ გეი — კოტ-დ’ივუარის მეთაური (1999–2000)

1949 : ვიქტორ გარბერი — ამერიკელი მსახიობი.

1953 : რიჩარდ სტოლმანი — ამერიკელი პროგრამისტი.

1954 : ნენსი უილსონი — ამერიკელი მომღერალი

1955 : იზაბელ იუპერი — ფრანგი კინო და ტელემსახიობი

1956 : ეველინე ვიდმერ-შლუმპფი — შვეიცარიელი პოლიტიკოსი

1957 : მერაბ აბრამიშვილი — ქართველი მხატვარი.

1957 : დავით ზურაბიშვილი — ქართველი ეკონომისტი, მწერალი და პოლიტიკოსი.

1962 : ცირა ბარამიძე — ქართველი ენათმეცნიერი

1967 : ტრეისი ბონემი — ამერიკელი მუსიკოსი.

1984 : ბრენდონ პრასტი — კანადელი ჰოკეისტი

1985 : გოჩა ხოჯავა — ქართველი ფეხბურთელი

1986 : ალექსანდა დადარიო — ამერიკელი მსახიობი და მოდელი

1989 : თეო უოლკოტი — ინგლისელი ფეხბურთელი

1993 : ტატო აბუსელიძე — ქართველი ფეხბურთელი

1993 : დავით სხირტლაძე — ქართველი ფეხბურთელი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

1185 : ბალდუინ IV იერუსალიმელი — იერუსალიმის მეფე.

1350 : ალფონსო XI — კასტილიის და ლეონის მეფე.

1736 : პერგოლეზი, ჯოვანი ბატისტა — იტალიელი კომპოზიტორი.

1940 : ლაგერლეფი, სელმა — შვედი მწერალი.

1982 : ბათიაშვილი, ირაკლი — ქართველი ენტომოლოგი.

1985 : ხუნდაძე, გიორგი — ქართველი ქირურგი

დღესასწაულები

მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:

იოანე ოქროპირი I – კათალიკოსი

წმინდა ევტროპი, წმინდა კლეონიკე და წმინდა ვასილისკო

პიამა ქალწული

ბლოგი
ვინ გახდება ახალი პაპი?
რომის პაპი არამხოლოდ რელიგიური, არამედ პოლიტიკური ინსტიტუციაცაა. მას მნიშვნელოვანი გავლენა აქვს საერთაშორისო ურთიერთობებზე, მით უფრო რომ დიპლომატიურ მისიებში, ტრადიციულად, რომის ნუნციუსი - ელჩი - სხვა დიპლომატების კოლეგიაში მოწინავე პოზიციაზე დგას და დეკანის პატივსაცემ პოზიციას იკავებს ხოლმე. პაპის პოლიტიკურ პოზიციას მთელს ქრისტიანულ სამყაროზე აქვს გავლენა, შესაბამისად, თუ ვინ იქნება რომის შემდეგი ეპისკოპოსი (პაპობის კიდევ ერთი დასახელება) ძალიან მნიშვნელოვანია.
პაპის არჩევა კარდინალთა კოლეგიის მიერ ხდება, რომელსაც კონკლავი ეწოდება. ის პაპის გარდაცვალებიდან მე-15 დღიდან მე-20 დღემდე შეიძლება შეიკრიბოს, თუმცა თუკი კარდინალები უფრო მალე ჩავლენ რომში მისი დაწყება ადრეც დაშვებულია.
მხოლოდ იმ კარდინალებს აქვთ ფარულ კენჭისყრაში მონაწილეობის უფლება, ვინც ასაკით 80 წლის ქვემოთაა. ახლა 135 კარდინალი იღებს კონკლავში მონაწილეობას. 90 ხმა ანუ ორი მესამედია საჭირო იმისათვის, რომ კარდინალი პაპად იქნას არჩეული. აღსანიშნავია ისიც, რომ 135-დან 108 კარდინალი პაპი ფრანცისკეს მიერაა დანიშნული, რომელთა მნიშვნელოვანი ნაწილი მისი პოზიციის გამზიარებელია, შესაბამისად პროგრესულ-ლიბერალური ფრთის გამარჯვების შანსი მაღალია.
მაგრამ ერთი ფრთის სრული გამარჯვება მეორე ფრთაზე ვატიკანის შიგნით შესაძლოა დაპირისპირების საგანი გახდეს. სწორედ ამიტომ ზომიერი და შემრიგებელი კანდიდატის გამარჯვებაც არაა გამორიცხული, მით უფრო რომ წინასწარ თავის კანდიდატურას არავინ ასე არ ასახელებს და ადგილზე ხმის პირველი მიცემისას ბევრი რამ ხელახლა ლაგდება.
ვინაა თითოეული ფრთის ყველაზე ცნობილი წარმომადგენელი?
1. კონსერვატიული ფრთის ყველაზე სასურველი კანდიდატი აფრიკიდანაა. იგი გვინეელი კარდინალი რობერტ სარაა. იგი ფრანგულენოვანი, მკაცრად კონსერვატიული ფიგურაა და რადიკალური ისლამისა და გენდერული იდეოლოგიისაგან გამოწვეულ საფრთხეებზე საუბრობს. მას დიდი ხანია კონსერვატორი პოლიტიკური ფიგურები თუ კომენტატორები უჭერენ მხარს (არ აქვს მნიშვნელობა კათოლიკეები არიან თუ არა ისინი).
2. ლიბერალური ფრთის ყველაზე პოპულარული კანდიდატი ლუი ანტონიო ტაგალეა ფილიპინებიდან. მას აზიელ ფრანცისკესაც უწოდებენ ზედმეტსახელად, თუმცა ის კიდევ უფრო ლიბერალია ვიდრე ფრანცისკე იყო. იგი ეკლესიის შიგნით რეფორმების გატარებასა და მკაცრი დოქტრინების ლიბერალიზაციას ემხრობა.
3. ზომიერი ლიბერალების ყველაზე პოპულარული კანდიდატი ვატიკანის მოწინავე დიპლომატი და პაპი ფრანცისკეს სახელმწიფო მდივანი პიეტრო პაროლინია, რომელიც უკრაინაშიც არაერთხელ იმყოფებოდა და ღიად მოუწოდებს მსოფლიოს აქტიური ჩართულობისაკენ. ამ ეტაპზე მას პაპობის ყველაზე რეალისტურ კანდიდატად განიხილავენ.
4. ზომიერი კონსერვატორების სასურველი კანდიდატები ბევრია, მაგრამ მოწინავედ მაინც პიტერ ერდო - უნგრელი კარდინალი - სახელდება. მას ევროპაში ძალიან კარგად იცნობენ და მაღალი ქარიზმითაც ხასიათდება.
ცხადია ესენი მხოლოდ მოწინავე შანსის მქონე კარდინალები არიან, მაგრამ რეალურად რა მოხდება ეს მხოლოდ ადგილზე გადაწყდება კენჭისყრისას. არიან სხვა პოტენციური კანდიდატებიც, რომელთა გამარჯვების შანსი არსებობს და რაიმეს წინასწარ თქმა შეუძლებელია. მათ შორისაა იერუსალიმის ლათინი პატრიარქი პიერბატისტა პიცაბალა, რომელიც შეიძლება ყველასათვის მისაღებ კანდიდატად ქცეულიყო, მაგრამ მისი ახალგაზრდობიდან გამომდინარე - 60 წლისაა და ხანგრძლივი პაპობის შანსი მაღალია - შეიძლება მას დიდი მხარდაჭერა არ ჰქონდეს. თუმცა წინასწარ რაიმეს თქმა შეუძლებელია და სრულიად დასაშვებია მივიღოთ შედარებით უცნობი ან ნაკლები შანსის მქონე პაპად არჩეული კარდინალი - ისტორიულად ასეთი შემთხვევები არაერთი ყოფილა.
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.