USD 2.7268
EUR 3.1435
RUB 3.4821
Тбилиси
15 მარტი - ეს დღე ისტორიაში
дата:  408

15 მარტი — გრიგორიანული კალენდრის 74–ე დღე (ნაკიან წლებში - 75–ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 291 დღე.

დღის მოვლენები

ძვ. წ. 44 : რომის რესპუბლიკის დიქტატორი, იულიუს კეისარი, სასიკვდილოდ დაჭრეს მარკუს ბრუტუსმა, გაიუს კასიუს ლონგინუსმა, დეციმუს იუნიუს ბრუტუს ალბინუსმა და კიდევ რამდენიმე რომაელმა სენატორმა მარტის იდებზე.

1493 : ქრისტეფორე კოლუმბი ესპანეთში დაბრუნდა ამერიკაში თავისი პირველი ექსპედიციიდან.

1776 : სამხრეთი კაროლინა ამერიკის პირველი კოლონია გახდა, რომელმაც დიდი ბრიტანეთისგან დამოუკიდებლობა გამოაცხადა და საკუთარი მთავრობა შექმნა.

1820 : მენი აშშ-ის 23-ე შტატი გახდა.

1848 : დაიწყო რევოლუცია უნგრეთში.

1892 : დაარსდა საფეხბურთო კლუბი ლივერპული.

1939 : ნაცისტურმა არმიამ დაიკავა ჩეხეთი.

1985 : პირველი ინტერნეტ დომენური სახელი დარეგისტრირდა (symbolics.com).

1990 : მიხაილ გორბაჩოვი არჩეულ იქნა სსრკ-ის პირველ პრეზიდენტად.

1991 : გერმანია ფორმალურად იბრუნებს სრულ დამოუკიდებლობას ოთხი პოსტ-მმო ოკუპაციური ძალებისგან (საფრანგეთი, დიდი ბრიტანეთი, შეერთებული შტატები და საბჭოთა კავშირი).

2016 : ფერმას დიდ თეორემაში ახალი მტკიცებულებების გამო ბრიტანელი ენდრიუ უაილზი აბელის პრემიის ლაურეატი გახდა.

2019 : ახალი ზელანდიის ქალაქ კრაისტჩერჩის მეჩეთებში სროლის შედეგად 49 ადამიანი დაიღუპა.

ამ დღეს დაბადებულნი

1493 : ან დე მონმორანსი — ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე

1516 : ელქას მირზა ― ისმაილ I-ის მეორე ძე

1767 : ენდრუ ჯექსონი — აშშ-ის პრეზიდენტი (1829-1837)

1789 : გეორგ ზიმონ ომი — გერმანელი ფიზიკოსი.

1825 : ანიბალ პინტო — ჩილეს პრეზიდენტი (1876–1881)

1830 : პაულ ფონ ჰაიზე — გერმანელი მწერალი

1830 : ელიზე რეკლიუ — ფრანგი გეოგრაფი

1835 : დიურინევ ქადინ ეფენდი — ოსმალეთის სულთნის, აბდულაზიზის პირველი ცოლი

1854 : ემილ ადოლფ ბერინგი — გერმანელი ბაქტერიოლოგი.

1855 : ვასილ ყიფიანი — ქართველი პედაგოგი

1863 : ალი-აღა შიხლინსკი — რუსეთის საიმპერატორო არმიის და აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკის მხედართმთავარი

1865 : ივანე ფიგუროვსკი — რუსი კლიმატოლოგი.

1868 : თედო სახოკია — ქართველი მწერალი, ეთნოგრაფი

1878 : რეზა-შაჰ ფეჰლევი — ქართული წარმომავლობის ირანელი, რომელიც გახდა ირანის პირველი შაჰანშაჰი ფეჰლევის დინასტიიდან.

1880 : მალაქია ტოროშელიძე — ქართველი საბჭოთა პარტიული და საზოგადო მოღვაწე

1882 : იოსებ აბაკელია — ქართველი ფთიზიატრი

1910 : გრიგოლ ჩიქოვანი — ქართველი მწერალი.

1920 : ნგუენ თი დინი — ვიეტნამელი ხალხის ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის მოღვაწე ქალი

1920 : ანდრო კობალაძე — ქართველი მსახიობი

1930 : ჟორეს ალფეროვი — რუსი ფიზიკოსი

1937 : შოთა იამანიძე — ქართველი ფეხბურთელი

1943 : დევიდ კრონენბერგი — კანადელი კინორეჟისორი

1944 : ნებაჰათ ჩეჰრე— თურქი მსახიობი

1948 : ლევან თედიაშვილი — ქართველი მოჭიდავე

1953 : კუმბა იალა — გვინეა-ბისაუს პრეზიდენტი (2000–2003)

1957 : როლანდ კოპალიანი — ქართველი აგრონომიის მკვლევარი-სპეციალისტი

1958 : მიხეილ არკადიევი — რუსი დირიჟორი, პიანისტი

1959 : რენი ჰარლინი — ფინელი კინორეჟისორი, მსახიობი და პროდიუსერი

1968 : საბრინა სალერნო — იტალიელი მომღერალი

1969 : კიმ რეივერი — ამერიკელი მსახიობი.

1975 : ვესელინ ტოპალოვი — ბულგარელი მოჭადრაკე

1975 : ევა ლონგორია — ამერიკელი მსახიობი და მოდელი

1981 : ხანა ომარხალი — რუსეთის რელიგიათმცოდნე

ამ დღეს გარდაცვლილნი

ძვ. წ. 44 : იულიუს კეისარი — რომაელი სახელმწიფო მოღვაწე

1723 : გიუნთერი, იოჰან კრისტიან — გერმანელი პოეტი

1937 : ლავკრაფტი, ჰაუარდ ფილიპს — ამერიკელი მწერალი

1945 : იტიკავა სიოიტი — იაპონიის მუშათა მოძრაობის მოღვაწე

1959 : დადიანი, შალვა — ქართველი მწერალი, დრამატურგი.

1975 : ონასისი, არისტოტელეს — ბერძენი მილიარდერი

დღესასწაულები

ბელარუსი : კონსტიტუციის დღე

უნგრეთი : რევოლუციის დაწყების დღე (1848 წ.)

საქართველო : არტილერიის დღე

მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:

თეოდოტე კვირინელი

ევთალია ქალწული

ტროადი ჭაბუკი

აღათონ მეგვიპტელი

440 იტალიელი მოწამე

 

аналитика
რა არის პრინციპული მსგავსება ირანის ისლამური რევოლუციის გუშაგთა კორპუსსა (IRGC) და რუსეთის ფედერალური უსაფრთხოების სამსახურს (ФСБ) შორის?

1. ირანისა და რუსეთის სპეცსამსახურების მთავარი პრიორიტეტი – პირადი გამდიდრება და „სახელმწიფო სახელმწიფოში“

IRGC მხოლოდ სპეცსამსახური არ არის – ეს გახლავთ უზარმაზარი ეკონომიკური იმპერია.
იგი აკონტროლებს მშენებლობის კომპანიებს (მაგალითად, გიგანტურ კონგლომერატს „ხათამ ალ-ანბია“), ბანკებს, სატელეკომუნიკაციო ფირმებს, პორტებსა და სასაზღვრო გამშვებ პუნქტებს. ირანელი უშიშროების თანამშრომლები იღებენ სახელმწიფო კონტრაქტებს კონკურსის გარეშე, არიან ჩართული კონტრაბანდაში (ნავთობი, სხვადასხვა საქონელი), ფულის გათეთრებაში და კერძო ბიზნესის რეკეტში.

ФСБ მხოლოდ სპეცსამსახური არ არის – ეს არის ერთ-ერთი მთავარი მოთამაშე საკუთრების გადანაწილებასა და ეკონომიკის კონტროლში.
ФСБ აქტიურად ეწევა ბიზნესის „კრიშავას“, ახორციელებს რეიდერულ დაპატრონებებს გაყალბებული სისხლის სამართლის საქმეების მეშვეობით, აკონტროლებს საბანკო სექტორსა და სახელმწიფო კორპორაციების ფინანსურ ნაკადებს. ФСБ-ის მაღალი თანამდებობის პირები და მათთან დაახლოებული პირები ხდებიან დოლარიანი მულტიმილიონერები და მილიარდერები.

შედეგი: როგორც IRGC, ისე ФСБ ქმნიან სისტემას, სადაც თანამდებობა ბიზნეს-აქტივად იქცევა. ამგვარად, მათი ხელმძღვანელობა პირადად არის დაინტერესებული არსებული რეჟიმის შენარჩუნებით.


2. პროფესიული დეგრადაცია და ძირითადი ფუნქციის ჩავარდნები

წლობით, ირანის ტერიტორიაზე ერთ-ერთი ქვეყნის (შეიძლება ითქვას, ლიხტენშტაინისაც კი) სპეცსამსახურები დაუსჯელად კლავდნენ ირანელ ბირთვულ ფიზიკოსებსა და IRGC-ის მაღალჩინოსნებს – ეს იყო კონტრდაზვერვის სრულმასშტაბიანი მარცხი.
2018 წელს „მოსადის“ აგენტებმა თეირანში მდებარე სპეციალური საცავიდან მოიპარეს ირანის ბირთვულ პროგრამასთან დაკავშირებული დაახლოებით 100 000 დოკუმენტი, საერთო წონით ნახევარი ტონა. თეირანის გულში, პირდაპირ IRGC-ის ცხვირწინ მოკლეს ჰამასის ლიდერი ისმაილ ჰანია.
IRGC-ის საჰაერო თავდაცვის ოპერატორმა, პანიკაში და შესაბამისი ამოცნობის სისტემის გარეშე, ჩამოაგდო უკრაინული სამგზავრო თვითმფრინავი.
ეს ყველაფერი მიუთითებს პროფესიონალიზმის უკიდურესად დაბალ დონეზე და კრიტიკულ სიტუაციაში მოქმედების უუნარობაზე. სწორედ ამიტომ, დღეს ისრაელის სპეცსამსახურები ირანში აკეთებენ რაც სურთ.

ФСБ კი ათწლეულებით ჯაშუშობდა უკრაინაში, აგენტებს ანთავსებდა სახელმწიფო სტრუქტურებში, ყიდულობდა მაღალჩინოსნებს. ომამდე, ФСБ-ის მეხუთე სამმართველომ ქვეყნის ხელმძღვანელობას მიაწოდა აბსოლუტურად მცდარი სურათი – თითქოს უკრაინელი ხალხი რუსულ არმიას ყვავილებით დახვდებოდა.
ეს იყო 21-ე საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი დაზვერვითი მარცხი, რომელმაც კატასტროფული შედეგები მოიტანა.

ტერაქტი „კროკუს სიტი ჰოლში“: მიუხედავად დასავლური დაზვერვების წინასწარი გაფრთხილებისა და შიდა ინფორმაციით, ФСБ ვერ შეძლო რუსეთის ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ტერაქტის აღკვეთა. ამ დროს მთელი რესურსი მიმართული იყო იმ ადამიანების დასაჭერად, ვინც პლაკატებს ატარებდა ან სოციალურ ქსელში კრიტიკულ პოსტებს წერდა.

დრონებით თავდასხმები მოსკოვზე, აფეთქებები ყირიმის ხიდზე, ოპერაცია „ობობა“ და შეტევები რუსული სამხედრო აეროდრომებზე ქვეყნის სიღრმეში – ყველაფერი ეს ცხადყოფს ФСБ-ის სრული უუნარობას შეასრულოს ქვეყნის დაცვის პირდაპირი ფუნქცია.

ФСБ-ის ჩავარდნებს დასასრული არ უჩანს.


3. ერთადერთი სფერო, სადაც ორივე სტრუქტურა „ეფექტიანია“ – საკუთარი ხალხის ჩახშობა

ФСБ და IRGC მშვენივრად ასრულებენ ერთ საქმეს – მშვიდობიანი პროტესტების ჩახშობას. ისინი ებრძვიან ქალებს ჰიჯაბის გარეშე და სტუდენტებს – პლასტმასის ჭიქებით ხელში.

IRGC და მისი დამხმარე „ბასიჯი“ არიან მთავარი იარაღი ირანში პროტესტების ჩასახშობად (2009, 2019, 2022 წწ.). ისინი უშიშრად იყენებენ ცეცხლსასროლ იარაღს უიარაღო მოქალაქეების წინააღმდეგ, ახორციელებენ მასობრივ დაპატიმრებებს, აწამებენ და აწყობენ საჯარო სიკვდილით დასჯებს.

ФСБ კი რუსეთის მთავარი რეპრესიული იარაღია. მათ გაანადგურეს პოლიტიკური ოპოზიცია, დამოუკიდებელი მედია, აყალბებენ საქმეებს ყველა იმ პირის წინააღმდეგ, ვინც არ ეთანხმება ხელისუფლების პოლიტიკას. მათ ქვეყანაში შიშის ატმოსფერო შექმნეს – რაც რეჟიმის სტაბილურობის ერთ-ერთი საყრდენია.


დასკვნა

IRGC და ФСБ კლასიკური მაგალითებია იმისა, რაც ხდება სპეცსამსახურებში ავტორიტარული რეჟიმების პირობებში:

  1. შერწყმა ხელისუფლებასთან – ისინი წყვეტენ სახელმწიფოს ინსტრუმენტად ყოფნას და თავად ხდებიან რეჟიმის შემადგენელი ნაწილი, მისი შეიარაღებული რგოლი.

  2. უარყოფითი შერჩევა – კარიერული წინსვლა განისაზღვრება არა პროფესიონალიზმით, არამედ ლოიალურობით და მზადყოფნით, შეასრულო დანაშაულებრივი ბრძანებები. კომპეტენტური, მაგრამ დამოუკიდებელი თანამშრომლები სისტემიდან გარიყულნი ხდებიან.

  3. პრიორიტეტების ცვლილება – ქვეყნის ან ხალხის უსაფრთხოების ნაცვლად, მთავარი ხდება ერთი ადამიანის ან ვიწრო ელიტის ინტერესების დაცვა (მაღლესი ლიდერი ირანში, პრეზიდენტი რუსეთში).


თუ მოკლედ ვთქვათ — ესენი არიან სპეცსამსახურები მხოლოდ სახელით. სინამდვილეში კი კორუფციული ძალაუფლების შენარჩუნების მექანიზმები.

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати