USD 2.6942
EUR 3.1282
RUB 3.3717
Tbilisi
15 მარტი - ეს დღე ისტორიაში
Date:  448

15 მარტი — გრიგორიანული კალენდრის 74–ე დღე (ნაკიან წლებში - 75–ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 291 დღე.

დღის მოვლენები

ძვ. წ. 44 : რომის რესპუბლიკის დიქტატორი, იულიუს კეისარი, სასიკვდილოდ დაჭრეს მარკუს ბრუტუსმა, გაიუს კასიუს ლონგინუსმა, დეციმუს იუნიუს ბრუტუს ალბინუსმა და კიდევ რამდენიმე რომაელმა სენატორმა მარტის იდებზე.

1493 : ქრისტეფორე კოლუმბი ესპანეთში დაბრუნდა ამერიკაში თავისი პირველი ექსპედიციიდან.

1776 : სამხრეთი კაროლინა ამერიკის პირველი კოლონია გახდა, რომელმაც დიდი ბრიტანეთისგან დამოუკიდებლობა გამოაცხადა და საკუთარი მთავრობა შექმნა.

1820 : მენი აშშ-ის 23-ე შტატი გახდა.

1848 : დაიწყო რევოლუცია უნგრეთში.

1892 : დაარსდა საფეხბურთო კლუბი ლივერპული.

1939 : ნაცისტურმა არმიამ დაიკავა ჩეხეთი.

1985 : პირველი ინტერნეტ დომენური სახელი დარეგისტრირდა (symbolics.com).

1990 : მიხაილ გორბაჩოვი არჩეულ იქნა სსრკ-ის პირველ პრეზიდენტად.

1991 : გერმანია ფორმალურად იბრუნებს სრულ დამოუკიდებლობას ოთხი პოსტ-მმო ოკუპაციური ძალებისგან (საფრანგეთი, დიდი ბრიტანეთი, შეერთებული შტატები და საბჭოთა კავშირი).

2016 : ფერმას დიდ თეორემაში ახალი მტკიცებულებების გამო ბრიტანელი ენდრიუ უაილზი აბელის პრემიის ლაურეატი გახდა.

2019 : ახალი ზელანდიის ქალაქ კრაისტჩერჩის მეჩეთებში სროლის შედეგად 49 ადამიანი დაიღუპა.

ამ დღეს დაბადებულნი

1493 : ან დე მონმორანსი — ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე

1516 : ელქას მირზა ― ისმაილ I-ის მეორე ძე

1767 : ენდრუ ჯექსონი — აშშ-ის პრეზიდენტი (1829-1837)

1789 : გეორგ ზიმონ ომი — გერმანელი ფიზიკოსი.

1825 : ანიბალ პინტო — ჩილეს პრეზიდენტი (1876–1881)

1830 : პაულ ფონ ჰაიზე — გერმანელი მწერალი

1830 : ელიზე რეკლიუ — ფრანგი გეოგრაფი

1835 : დიურინევ ქადინ ეფენდი — ოსმალეთის სულთნის, აბდულაზიზის პირველი ცოლი

1854 : ემილ ადოლფ ბერინგი — გერმანელი ბაქტერიოლოგი.

1855 : ვასილ ყიფიანი — ქართველი პედაგოგი

1863 : ალი-აღა შიხლინსკი — რუსეთის საიმპერატორო არმიის და აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკის მხედართმთავარი

1865 : ივანე ფიგუროვსკი — რუსი კლიმატოლოგი.

1868 : თედო სახოკია — ქართველი მწერალი, ეთნოგრაფი

1878 : რეზა-შაჰ ფეჰლევი — ქართული წარმომავლობის ირანელი, რომელიც გახდა ირანის პირველი შაჰანშაჰი ფეჰლევის დინასტიიდან.

1880 : მალაქია ტოროშელიძე — ქართველი საბჭოთა პარტიული და საზოგადო მოღვაწე

1882 : იოსებ აბაკელია — ქართველი ფთიზიატრი

1910 : გრიგოლ ჩიქოვანი — ქართველი მწერალი.

1920 : ნგუენ თი დინი — ვიეტნამელი ხალხის ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის მოღვაწე ქალი

1920 : ანდრო კობალაძე — ქართველი მსახიობი

1930 : ჟორეს ალფეროვი — რუსი ფიზიკოსი

1937 : შოთა იამანიძე — ქართველი ფეხბურთელი

1943 : დევიდ კრონენბერგი — კანადელი კინორეჟისორი

1944 : ნებაჰათ ჩეჰრე— თურქი მსახიობი

1948 : ლევან თედიაშვილი — ქართველი მოჭიდავე

1953 : კუმბა იალა — გვინეა-ბისაუს პრეზიდენტი (2000–2003)

1957 : როლანდ კოპალიანი — ქართველი აგრონომიის მკვლევარი-სპეციალისტი

1958 : მიხეილ არკადიევი — რუსი დირიჟორი, პიანისტი

1959 : რენი ჰარლინი — ფინელი კინორეჟისორი, მსახიობი და პროდიუსერი

1968 : საბრინა სალერნო — იტალიელი მომღერალი

1969 : კიმ რეივერი — ამერიკელი მსახიობი.

1975 : ვესელინ ტოპალოვი — ბულგარელი მოჭადრაკე

1975 : ევა ლონგორია — ამერიკელი მსახიობი და მოდელი

1981 : ხანა ომარხალი — რუსეთის რელიგიათმცოდნე

ამ დღეს გარდაცვლილნი

ძვ. წ. 44 : იულიუს კეისარი — რომაელი სახელმწიფო მოღვაწე

1723 : გიუნთერი, იოჰან კრისტიან — გერმანელი პოეტი

1937 : ლავკრაფტი, ჰაუარდ ფილიპს — ამერიკელი მწერალი

1945 : იტიკავა სიოიტი — იაპონიის მუშათა მოძრაობის მოღვაწე

1959 : დადიანი, შალვა — ქართველი მწერალი, დრამატურგი.

1975 : ონასისი, არისტოტელეს — ბერძენი მილიარდერი

დღესასწაულები

ბელარუსი : კონსტიტუციის დღე

უნგრეთი : რევოლუციის დაწყების დღე (1848 წ.)

საქართველო : არტილერიის დღე

მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:

თეოდოტე კვირინელი

ევთალია ქალწული

ტროადი ჭაბუკი

აღათონ მეგვიპტელი

440 იტალიელი მოწამე

 

analytics
სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დაახლოება სამხრეთ კავკასიისთვის კი ძალიან დიდი უპირატესობაა მაგრამ საქართველოზე გამავალი შუა დერეფნისათვის ეს ყველაფერი სერიოზული დარტყმა იქნება - გიორგი კობერიძე
თავს თუ არ მოვიტყუებთ დასავლეთის ჩართილობით სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დაახლოება სამხრეთ კავკასიისთვის კი ძალიან დიდი უპირატესობაა და რეგიონის მიზიდულობასაც გაზრდის, მაგრამ საქართველოზე გამავალი შუა დერეფნისათვის ეს ყველაფერი სერიოზული დარტყმა იქნება. ამერიკის მცდელობა იშუამდგომლოს სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის, განპირობებულია ორი მარტივი და ერთმანეთზე დამოკიდებული მიზნით:
 
1. ზანგეზურის დერეფნის ირიბი კონტროლი: - აშშ-ს მიზანია არ დაუშვას ირანის, ჩინეთისა და რუსეთის გავლენა ამ ახალ საერთაშორისო ეკონომიკურ მიმართულებაზე. პირიქით, ამ დერეფნის ვაშინგტონზე დამოკიდებულებაა პრიორიტეტი. მეთოდურად, ამერიკული გავლენისა და არაპირდაპირი კონტროლის უკან უამრავი მექანიზმი არსებობს: ამერიკული კერძო კომპანიების მეშვეობით, ინვესტიციებით, გზის უსაფრთხოების ვალდებულებით, საერთაშორისო მისიით, სამმხრივი პარტნიორობით, რეჟიმების მხარდაჭერით, რაიმე სახის ხელშეკრულებით და ასე შემდეგ. მეთოდი ბევრია, გავლენებისა და ირიბი კონტროლის ზრდა კი ამ ყველაფრიდან გამომდინარეობს.
 
2. შუა დერეფნის შიგნით ალტერნატივების გაჩენა: - ამერიკელებს უყვართ გამოთქმა, რომ არასდროს უნდა ჩადო ყველა კვერცხი ერთ კალათაში. საქართველოზე გამავალი შუა დერეფანი თითქმის უალტერნატივო იყო. რუსული ანუ ჩრდილოეთის დერეფანი დახურულია. წითელი ზღვის საზღვაო დერეფანი ორი წელია საბრძოლო ზონადაა ქცეული, ირან-ისრაელის ომებმა ახლო აღმოსავლეთის საჰაერო გზაგამტარიც არასტაბილურად აქცია და კავკასიაზე გადმორთო. ამ ყველაფრიდან და სომხეთ-აზერბაიჯანული დაპირისპირებიდან გამომდინარე საქართველო ერთ-ერთ ძირითად ეკონომიკურ დერეფნად რჩებოდა. ყოველ შემთხვევაში ბოლო 25 წელიწადი ასე იყო მოაზრებული და საქართველოც ასე პოზიციონირებდა.
 
ახლა კი საქართველოსთან დაკავშირებით განწყობები იცვლება და სხვადასხვა კალათის მნიშვნელობა იზრდება: ამერიკელი და ევროპელი ანალიტიკოსები ღიად საუბრობენ რომ ზანგეზურის ალტერნატივა უნდა ამუშავდეს და დაიტვირთოს, რომლის მნიშვნელობა ეკონომიკურიც იქნება და პოლიტიკურიც. ეკონომიკურში იმას გულისხმობენ, რომ გზა მოკლდება აზერბაიჯანსა და თურქეთს შორის: სომხეთზე გამავალი გზა უფრო მოკლე იქნება ვიდრე საქართველოზე გამავალი. ამასთან, ზანგეზურის გზით სომხეთის სამხრეთული სიუნიქის პროვინციაც გამოცოცხლება და აზერბაიჯანის ნახიჩევანიც. სწორედ ამ უკანასკნელიდანაა ალიევების ოჯახი. შესაბამისად, ბაქოს დამატებითი მოტივაციაც აქვს ნახიჩევანის გასავითარებლად და იქ გზის დასატვირთად.
 
ეკონომიკური გასაგებია, მაგრამ შეფასებებში პოლიტიკური განზომილება ყველაზე სამწუხარო და თვალშისაცემია: დასავლური ანალიტიკური ორგანიზაციები ღიად აცხადებენ, რომ საქართველო რუსულ და ჩინურ ორბიტაზეა გადასული, შესაბამისად, მისდამი ნდობა აღარ არსებობს. ამიტომ, მათი არგუმენტებით, აუცილებელია შეიქმნას ახალი პოლიტიკური საყრდენი კავკასიაში, რომელიც რუსეთის გავლენების მიღმა იქნება.
ვახსენოთ თურქეთიც: ანკარასათვის სომხეთის ეკონომიკური მიბმა გავლენის ზრდასთანაა დაკავშირებული. რაც უფრო სუსტად იქნება წარმოდგენელი რუსეთი სომხეთში, ნიშნავს რომ თურქეთი მით უფრო გაძლიერდება იქ. სომხეთთან შედარებით თურქეთი ეკონომიკური გიგანტია და მისი შესვლა ახალ ბაზარზე დიდი ეფექტის მქონე იქნება და პოლიტიკურად გადათარგმნის პერსპექტივაც ექნება. ეს ერთ და ორ დღეში არ მოხდება, მაგრამ ფაქტია, რომ ამ ორ ქვეყანას შორის, ოფიციალურ დონეზე ხისტი რიტორიკა სრულიად შეცვლილია.
 
ცხადია, სომხეთის რუსეთისაგან სრულად ჩამოხსნაზე საუბარი ამ ეტაპზე გადაჭარბებულია, მაგრამ მოსკოვი რომ გავლენებს კარგავს ეს შესანიშნავია. კვლევითი ორგანიზაციები არაორაზროვნად საუბრობენ, რომ წაგებულებს შორის რუსეთი, საქართველო და ჩინეთია. თუმცა ეს უკანასკნელი თურქეთთანაც გამონახავს ენას. რუსეთს სომხეთში ბევრი სვლა არ აქვს საბოტაჟებისა და გადატრიალების გარდა (და ომებისაგან განსხვავებით ისინი მას ძალიან კარგად გამოსდის). ისიც მოსალოდნელია, რომ დასავლეთის ჩართულობის ხელის შესაშლელად მოსკოვი ყველა ღონეს იხმარს და მათ ნაწილს უკვე ხმარობს კიდეც - სომხეთში არეულობა და გადატრიალება სცადა მან - ამ თემაზე გამოძიება სომხეთში ახლაც მიმდინარეა. არც ჩინეთი იქნება გულხელდაკრეფილი.
 
რაც შეეხება საქართველოს: ახლა საქართველოში ჩატარებული ნატოს წვრთნები Agile Spirit სწორედ იმის მანიშნებელი იყო, რომ აშშ კვლავ ცდილობს კავშირების შენარჩუნებას აქ. საქართველოს რუსულ ბანაკში საბოლოო აღმოჩენა შავ ზღვაზე რუსეთის გაძლიერებას და კავკასიაში მოსკოვის გავლენების ზრდას მოასწავებს. ამასთან, ინფრასტრუქტურის თვალსაზრისით საქართველოში უკვე ბევრი რამაა მოწყობილი, თუმცა ისიც ვიხილეთ, რომ აზერბაიჯანში საგზაო ინფრასტრუქტურას ძალიან დიდი სისწრაფით აშენებენ ხოლმე. ჩვენ ისეთ რეგიონში ვართ, სადაც ცვლილებებისათვის საერთაშორისო პოლიტიკური ნება ყველაზე მნიშვნელოვანია ხოლმე. ეს პოლიტიკური ნება კი დასავლეთს როგორც ჩანს აქვს. პოლიტიკურ ნებას კი ინვესტიციები მიჰყვება ხოლმე, ინვესტიციებს კი დაცვა სჭირდება. შესაბამისად, ჩაანაცვლებს თუ არა საქართველოს ზანგეზურის დერეფანი საკითხავია, მაგრამ მნიშვნელობას კი ნამდვილად შეამცირებს.
 
See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way