USD 2.7428
EUR 2.8772
RUB 2.6387
თბილისი
15 იანვარი - ეს დღე ისტორიაში
თარიღი:  

15 იანვარი — გრიგორიანული კალენდრის მე-15 დღე. წლის ბოლომდე დარჩენილია 350 დღე (ნაკიან წელში - 351).

დღის მოვლენები

  • ძვ. წ. 588 ბაბილონის მეფემ ნაბუქოდონოსორ II-მ იერუსალიმს ალყა შემოარტყა. ალყა ძვ. წ. 586 წლის 18 ივლისამდე გაგრძელდა.
  • 1535 : ინგლისის მეფე ჰენრიხ მე-8 ანგლიკანური ეკლესიის მეთაური გახდა.
  • 1559 : ელისაბედ I ინგლისის დედოფლად აკურთხეს ვესტმინსტერის სააბატოში.
  • 1582 : რუსეთმა ლივონია და ესტონეთი პოლონეთს დაუთმო.
  • 1759 : ბრიტანეთის მუზეუმი გაიხსნა.
  • 1870 : პოლიტიკურ შარჟში აშშ-ის დემოკრატიული პარტია პირველად იყო გამოსახული ჯორის სახით ("ცოცხალი ჯორი წიხლს ურტყამს მკვდარ ლომს" თომას ნასტის მიერ ჰერპერ უიკლისთვის).
  • 1885 : უილსონ ბენტლიმ თოვლის ფიფქის პირველი ფოტოსურათი გადაიღო.
  • 1892 : ჯეიმზ ნასმითმა კალათბურთის წესები გამოაქვეყნა.
  • 1919 : როზა ლუქსემბურგი და კარლ კიბკნეხტი, გერმანიის ორი ყველაზე აქტიური სოციალისტი, წამებით მოკლეს ფრაიკორპსებმა.
  • 1943 : მეორე მსოფლიო ომი : საბჭოთა კონტრშეტევა იწყება ვორონეჟთან.
  • 1943 : მსოფლიოს უდიდესი საოფისე შენობა - პენტაგონი - გაიხსნა არლინგტონში, ვირჯინია.
  • 1966 : პირველი სამხედრო გადატრიალება ნიგერიაში.
  • 1969 : საბჭოთა კავშირმა ორბიტაზე გაუშვა სოიუზ-5.
  • 1970 : მუამარ კადაფი ლიბიის პრემიერად გამოცხადდა.
  • 1975 : პორტუგალიამ ანგოლას დამოუკიდებლობა უბოძა.
  • 1992 : საერთაშორისო თანამეგობრობამ ცნო სლოვენიისა და ხორვატიის დამოუოკიდებლობა იუგოსლავიისგან.
  • 2001 : ვიკიპედია, თავისუფალი ვიკიპროექტი, ინტერნეტში გავიდა.
  • 2010 : ათასწლეულის ყველაზე ხანგრძლივი მზის დაბნელება მოხდა აფრიკის, ინდოეთის ოკეანისა და აზიის ტერიტორიაზე.
  • 2019 : სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლომ კოტ-დ’ივუარის ყოფილი პრეზიდენტი ლორან გბაგბო კაცობრიობის წინაშე ჩადენილი დანაშაულის ბრალდებისაგან გაათავისუფლა.
  • 2021 : ნიდერლანდების პრემიერ-მინისტრი მარკ რიუტე და მისი კაბინეტი საბავშვო შემწეობის თაღლითობის სკანდალის გამო გადადგა.

ამ დღეს დაბადებულნი

  • 1342  : ფილიპ II — ბურგუნდიის ჰერცოგი და დინასტიის დამაარსებელი
  • 1432 : აფონსუ V — პორტუგალიის მეფე.
  • 1622 : მოლიერი — ფრანგი დრამატურგი და თეატრალური მოღვაწე.
  • 1791 : ფრანც გრილპარცერი — ავსტრიელი პოეტი და დრამატურგი.
  • 1795 : ალექსანდრე გრიბოედოვი — რუსი დიპლომატი და დრამატურგი.
  • 1809  : პიერ-ჟოზეფ პრუდონი — ფრანგი პუბლიცისტი
  • 1811 :ები კელი — ამერიკელი აბოლიციონისტი
  • 1863  :ვილჰელმ მარქსი — გერმანელი იურისტი და პოლიტიკოსი.
  • 1873 : მაქს ადლერი — ავსტრიელი ფილოსოფოსი
  • 1876: აბდულაზიზი — საუდის არაბეთის პირველი მეფე.
  • 1880: ბენიამინ ჩხიკვიშვილი — ქართველი პოლიტიკოსი
  • 1902 : საუდი იბნ აბდულაზიზ ალ საუდი — საუდის არაბეთის მეფე
  • 1902  : ნაზიმ ჰიქმეთი — თურქი პოეტი, რომანისტი, დრამატურგი.
  • 1912  : ჰორეს ლინდრუმი — ავსტრალიელი პროფესიონალი სნუკერისტი და კარომის მოთამაშე.
  • 1918 :გამალ აბდელ ნასერი — ეგვიპტის პრეზიდენტი
  • 1918 : ჟოანუ ფიგეირედუ — ბრაზილიელი სამხედრო და პოლიტიკური მოღვაწე.
  • 1923 : ალექსანდრე ბეგალიშვილი — ქართველი მუსიკოს-შემსრულებელი
  • 1929 : მარტინ ლუთერ კინგი — ამერიკელი საეკლესიო და საზოგადო მოღვაწე.
  • 1936 : ალექსანდრე სკრინსკი — რუსი ფიზიკოსი.
  • 1949 : მანოლო ელ დელ ბომბო — მსოფლიოში ყველაზე ცნობილი და პოპულარული ფეხბურთის გულშემატკივარი.
  • 1958 : ბორის ტადიჩი — სერბი პოლიტიკოსი.
  • 1959  : პიტ ტრევავასი — ბრიტანული ბას-გიტარისტი.
  • 1960 : მარიამ ხუცურაული — ქართველი პოეტი და მწერალი.
  • 1969 :ირმა ნიორაძე — ქართველი ბალერინა.
  • 1982  : ემინა სანდალი — სერბი ტელეწამყვანი
  • 1986  : დავით გიგაური — ქართველი ფეხბურთელი
  • 1988  : Skrillex — ამერიკელი ელექტრონული მუსიკის პროდიუსერი
  • 1988 : დანიელ კალიჯური — გერმანელი ფეხბურთელი.
  • 1991  : მარკ ბარტრა — ესპანელი ფეხბურთელი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • 1919 : ლუქსემბურგი, როზა — საერთაშორისო მუშათა მოძრაობის მოღვაწე.
  • 1919 : ლიბკნეხტი, კარლ — გერმანიის მუშათა მოძრაობის მოღვაწე.
  • 1926 : ლუი მაჟორელი — ფრანგი დეკორატორი და ავეჯის დიზაინერი.
  • 2023 : ვახტანგ კიკაბიძე — ქართველი კინომსახიობი, საესტრადო მომღერალი, სცენარისტი, კინორეჟისორი, სიმღერების ავტორი.

დღესასწაულები

  • მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
    • გიორგი გურჯი (ივერიელი)
    • სილვესტერ I – რომის პაპი
    • თეოგენ პარიელი
    • სერაფიმ საროველი
  • აგრეთვე:
    • აშშ : მარტინ ლუთერ კინგის დღე (1948).
    • მოლდოვა : მიჰაი ემინესკუს ხსოვნის დღე.
მსოფლიო
«Bloomberg» (აშშ): „ევროპა მორიგი ენერგეტიკულ კრიზისის წინაშე დგება: ზამთრის მოახლოების კვალობაზე, გაზზე ფასები მატულობს“

„როგორც ჩანს, წლევანდელი ზამთარი, შარშანდელ თბილთან შედარებით, ამჯერად უფრო ცივი იქნება. უკვე ისე აცივდა, რომ ევროპის გაზსაცავები სწრაფად ცარიელდება“, - ნათქვამია ამერიკული საინფორმაციო-ანალიტიკური სააგენტოს „ბლუმბერგის“ (Bloomberg) მიერ გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „ევროპა მორიგი ენერგეტიკულ კრიზისის წინაშე დგება: ზამთრის მოახლოების კვალობაზე, გაზზე ფასები მატულობს“ (ავტორები - ანა შირიაევსკა და პრისცილა აზევედო).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

შარშან ევროპაში უჩვეულოდ თბილი ზამთარი იყო და რუსული გაზის შეწყვეტის მიუხედავად, გაზსაცავებში ჩატვირთული საწვავი ევროპელებმა გაზაფხულამდე იმყოფინეს, პლის გამონახეს დამატებითი ალტერნატიული წყაროებიც... მაგრამ ახლა, როცა პროგნოზით თანდათანობით აცივდება, გაზის ფასები უკვე მატულობს და უკრაინის ტერიტორიაზე გამავალი მილსადენითაც ევროპა გაზს ვეღარ მიიღებს, ექსპერტების თქმით, ენერგეტიკული კრიზისის წინამძღვრები აშკარად ისევ იქმნება. არადა, ევროპა ჯერაც ვერ გამოსულა მთლიანად ორი წლის წინანდელი შოკისაგან, როცა ერთი კუბური მეტრი გაზის ფასი „ცას სწვდებოდა“.

რა თქმა უნდა, გაზის წლევანდელი ფასები 2022 წლის რეკორდულ ფასებზე მცირეა, მაგრამ მატება მაინც საგრძნობია, ანუ მოსახლეობის კეთილდრეობა მცირდება, ცხოვრების დონე ეცემა და მწარმოებელთა კონკურენტუნარიანობა უარესდება.

ზამთრის ყველაზე ცივ თვეებში გაზსაცავები მაშველი რგოლის როლს ასრულებენ, მაგრამ ნოემბრის სიცივეების გამო მოსახლეობაში გაზზე მოთხოვნა სწრაფად გაიზარდა. გარდა ამისა, ევროპაში ქარის ელექტროსადგურები ძირითადად უქმად დგანან, რადგან ქარის სიჩქარე დაბალია. შესაბამისად, მატულობს გაძვირებული გაზის გამოყენება ელექტროენერგიის წარმოებისთვის, რაც ბუნებრივია, ელექტროდენის ფასს ზრდის.

დღეისათვის რუსული გაზით - უკრაინის ტერიტორიაზე გამავალი მილსადენის მეშვეობით -  ევროკავშირის რამდენიმე წევრი ქვეყანა სარგებლობს, მათ შორის სლოვაკეთი და უნგრეთი. უკრაინასა და რუსეთს შორის დადებული სტრანზიტოს შეთანხმების ვადა დეკემბრის ბოლოს იწურება. კიევი აცხადებს, რომ კონტრაქტს აღარ გაახლებს. უნგრეთსა და სლოვაკეთს ენერგეტიკული უზრუნველყოფას საფრთხე ემუქრება.

ცივი ზამთრის გამო ცუდ დღეში ჩავარდება გერმანიაც. 2022 წელს ბერლინმა მიიღო გადაწყვეტილება, რომ გაზი თავისი გაზსაცავებისათვის მსოფლიო ბაზარზე რეკორდული ფასებით ეყიდა, თუმცა ამჟამად სხვა სიტუაციაა. გაზზე მაღალი ფასების გამო ბევრი ქარხანა წარმოებას ამცირებს ან სულაც ჩერდება. გამოდის, რომ მესამე წელია ევროპის უდიდესი ეკონომიკა, ენერგონედლეულის უკმარისობის გამო, ზეწოლას განიცდის.  გერმანიაში კი თუ სიტუაცია გაუარესდება, ეს ნიშნავს, რომ კრიზისის ვირუსი სხვა ქვეყნებსაც გადაედება.  თებერვალში დაგეგმილი ბუნდესტაგის არჩევნები შეიძლება მწვავე ეკონომიკური პრობლემების ფონზე ჩატარდეს.

ცივ ზამთარში ენერგიის დეფიციტი ძნელი გადასატანია, ასეთ სიტუაციებში მოსახლეობისადმი მოწოდებები ხარჯვის შემცირება-დაზოგვაზე საქმეს არ შველის: არსებობს დიდი რისკი იმისა, რომ ევროპელებს ამ ზამთარს ბედი აღარ გაუღიმებთ და ამიტომ იძულებულნი იქნებიან მეტი ძვირადღირებული თხევადი გაზის იმპორტი მოახდინონ, პარალელურად კი აზიის ქვეყნებთან, განსაკუთრებით კი ჩინეთთან მიმართებით კონკურენტუნარიანობაც შეინარჩუნონ, რაც ერთობ რთულ ამოცანას წარმოადგენს.

წყარო: https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-11-23/europe-is-already-facing-its-next-energy-crisis?srnd=phx-politics

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.