USD 2.7503
EUR 3.1249
RUB 3.3429
თბილისი
13 იანვარი - ეს დღე ისტორიაში
თარიღი:  

13 იანვარი — გრიგორიანული კალენდრის მე-13 დღე. წლის ბოლომდე დარჩენილია 352 დღე (ნაკიან წელში — 353).

დღის მოვლენები

  • ძვ. წ. 27 : რომის სენატის დადგენილებით ოქტავიანეს მიენიჭა იმპერატორის, ავგუსტუსის და პრინცეფსის წოდებები. ეს დღე რომის იმპერიის დაბადების დღედ ითვლება.
  • 1847 : კაუენგას ტრაქტატით დასრულდა მექსიკა-აშშ-ის ომი კალიფორნიაში.
  • 1559 : ელისაბედ I-ის ინგლისის დედოფლად კურთხევის ცერემონია შედგა ვესტმინსტერის სააბატოში.
  • 1602 : უილიამ შექსპირის „უინძორის მხიარული ცოლები“ გამოიცა.
  • 1610 : გალილეო გალილეიმ იუპიტერის მეოთხე თანამგზავრი „კალისტო“ აღმოაჩინა.
  • 1782 : მანჰაიმში შედგა პრემიერა ფრიდრიხ შილერის დრამისა „ყაჩაღები“.
  • 1830 : ახალი ორლეანის დიდი ხანძარი დაიწყო.
  • 1873 : სანქტ-პეტერბურგში შედგა პრემიერა ნიკოლოზ რიმსკი-კორსაკოვის ოპერისა „მაისის ღამე“ (რუს. «Майская ночь»)
  • 1898 : ფრანგმა მწერალმა ემილ ზოლამ გამოაქვეყნა თავისი წერილი „დრეიფუსის საქმე“.
  • 1910 : ოპერის ტრანსლაცია განხორციელდა პირველად რადიოთი — ენრიკო კარუზოს შესრულებით ნიუ-იორკის მეტროპოლიტენ ოპერის თეატრიდან.
  • 1915 : მიწისძვრამ ავეძანოში (იტალია) 29 800 ადამიანი იმსხვერპლა.
  • 1930 : მიკი მაუსის კომიქსი გამოჩნდა პირველად.
  • 1934 : საბჭოთა კავშირში მეცნიერებათა კანდიდატის ხარისხი შემოიღეს.
  • 1938 : ინგლისის ეკლესიამ ევოლუციის თეორია მიიღო.
  • 1942 : ჰენრი ფორდმა დააპატენტა პლასტმასის ავტომანქანა, რომელიც ჩვეულებრივზე 30%-ით ნაკლებს იწონიდა.
  • 1953 : მარშალი იოზიპ ტიტო იუგოსლავიის პრიზედნეტი გახდა.
  • 1963 : პუტჩისტებმა მოკლეს ტოგოს რესპუბლიკის პირველი პრეზიდენტი სილვანუს ეპიფანიო ოლიმპიო
  • 1968 : ჯონი კეში მის განთქმულ ალბომს წერს ცოცხალი შესრულებით ფოლსომის საშტატო საპყრობილედან.
  • 1986 : ჩრდილოეთ იემენში დაიწყო სამოქალაქო ომი.
  • 1991 : 12 იანვრის ღამით და 13 იანვარს (ვილნიუსის სისხლიანი კვირა) საბჭოთა ომონის რაზმმა დაიკავა რადიო-ტელევიზიის კომიტეტის შენობა და ტელევიზიის ანძა ვილნიუსში (ლიეტუვა). ამ ძალადობრივი ოპერაციის შედეგად დაიღუპნენ მშვიდობიანი უიარაღო დამცველები — 14 ადამიანი და 1000-ზე დაშავდა.
  • 1993 : ერიხ ჰონეკერი (გერმანია) თავის მეუღლესთან ერთად გადასახლდა საცხოვრებლად ჩილეში.
  • 2011 : სამხრეთ კორეაში ერთ მილიონზე მეტი ღორი დამარხეს ცოცხლად ფეხი-პირის ღრუს დაავადების აფეთქების გამო.
  • 2012 : იტალიის დასავლეთ სანაპიროსთან საკრუიზო გემის Costa Concordia ავარიის შედეგად დაიღუპა არანაკლებ ხუთი ადამიანი.
  • 2020 : მალტაში მიმდინარე პოლიტიკური კრიზისის ფონზე ქვეყნის პრემიერ-მინისტრი რობერტ აბელა ხდება.
  • 2021 : დონალდ ტრამპი აშშ-ის პირველი პრეზიდენტი გახდა, რომელსაც წარმომადგენელთა პალატამ იმპიჩმენტი ორჯერ გამოუცხადა.

ამ დღეს დაბადებულნი

  • 1334 : ენრიკე II — კასტილიისა და ლეონის მეფე.
  • 1773 : იოსებ ილარი ეკელი — ავსტრიელი იეზუიტი მღვდელი და ნუმიზმატი.
  • 1777 : ელიზა ბონაპარტი — საფრანგეთის პრინცესა და ტოსკანას ჰერცოგინია.
  • 1862 : ალექსანდრე ყიფშიძე — ქართველი ისტორიკოსი და საზოგადო მოღვაწე.
  • 1872 : ნინო ნაკაშიძე — ქართველი მწერალი და საზოგადო მოღვაწე.
  • 1876 : ოტო ლიბკნეხტი — გერმანელი ქიმიკოსი
  • 1890 : იური ულუოტსი — ესტონელი პოლიტიკოსი.
  • 1892 : ჯამალზადე — ირანელი მწერალი.
  • 1905 : ვასილ კაციტაძე — ქართველი ჰიგიენისტი.
  • 1908 : სიმონ ვირსალაძე — ქართველი თეატრალური მხატვარი
  • 1908 : ვალენტინ თოფურიძე — ქართველი მოქანდაკე
  • 1919 : იგორ გუზენკო — საბჭოთა კრიპტოგრაფი.
  • 1926 : მაიკლ ბონდი — ინგლისელი მწერალი.
  • 1930 : ფრენსის შტერნჰაგენი — ამერიკელი მსახიობი.
  • 1937 : არიადნა შენგელაია — ქართველი მსახიობი
  • 1956 : ზაქირ კარალოვი — აზერბაიჯანელი პოლიტიკოსი
  • 1960 : ოლგა ვასილიევა — რუსი პოლიტიკოსი და სახელმწიფო მოღვაწე
  • 1966 : პატრიკ დემპსი — ამერიკელი მსახიობი და ავტომრბოლელი.
  • 1969 : ემერიკ შოპრადი — ფრანგი პოლიტიკოსი
  • 1969 : სტივენ ჰენდრი — შოტლანდიელი ყოფილი პროფესიონალი სნუკერისტი.
  • 1976 : მარიო იეპესი — კოლუმბიელი ფეხბურთელი.
  • 1977 : ორლანდო ბლუმი — ბრიტანელი მსახიობი.
  • 1984 : რაიფ ბადავი — არაბი მწერალი და აქტივისტი.
  • 1990 : მამადუ სახო — ფრანგი ფეხბურთელი
  • 1994 : ნიკოლოზ კაჭარავა — ქართველი ფეხბურთელი
  • 1995 : ლეანდრო რიბეირო — ბრაზილიელი ფეხბურთელი
  • 1997 : ოთარ გოშაძე — ქართველი ფეხბურთელი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • ძვ. წ. 85 : გაიუს მარიუსი — რომაელი პოლიტიკური მოღვაწე.
  • 858 : ეთელვულფი — ესექსის მეფე.
  • 888 : კარლოს მსუქანი — საღვთო რომის იმპერატორი.
  • 1177 : ჰენრიხ II — ავსტრიის მეფე.
  • 1330 : ფრიდრიხ I — ავსტრიის მეფე.
  • 1766 : ფრედერიკ V — დანიის მეფე.
  • 1941 : ჯოისი, ჯეიმზ — ირლანდიელი მწერალი.
  • 1988 : ჩანგ ჩინგ-კუო — ჩინეთის პრეზიდენტი.

დღესასწაულები

  • მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
    • ღირსი საბიანა
    • მელანია რომაელი
  • აგრეთვე:
    • ლიეტუვა : თავისუფლების დამცველთა დღე (1991).
კულტურა
კულტურის სამინისტრომ დათო დოიაშვილი თეატრის ხელმძღვანელის თანამდებობიდან გაათავისუფლა

კულტურის სამინისტრომ დავით დოიაშვილი “ვასო აბაშიძის სახელობის მუსიკისა და დრამის თეატრის” ხელმძღვანელის თანამდებობიდან გაათავისუფლა. შესაბამის განცხადებას საქართველოს კულტურის სამინისტრო ავრცელებს.

კულტურის სამინისტრო გადაწყვეტილების მიზეზებს განმარტავს და აცხადებს, რომ სამინისტროს მხრიდან "არაერთგზის გაფრთხილების" მიუხედავად, “ვასო აბაშიძის სახელობის მუსიკალური კომედიისა და დრამის პროფესიული სახელმწიფო თეატრის” ხელმძღვანელობა სადამფუძნებლო მიზნებით გათვალისწინებულ "ვალდებულებას არ ასრულებდა", ხოლო თეატრში შემოქმედებითი პროცესი თვეების მანძილზე შეჩერებული იყო.

“ვასო აბაშიძის სახელობის მუსიკალური კომედიისა და დრამის პროფესიული სახელმწიფო თეატრი” არის სახელმწიფოს მიერ დაფუძნებული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი.

სახელმწიფო პროფესიული თეატრი, ისევე, როგორც ნებისმიერი სხვა სსიპ-ი ანგარიშვალდებულია და აქვს კანონით დაკისრებული მოვალეობა, აღასრულოს მიზნები, რისთვისაც სახელმწიფომ დააფუძნა.

კერძოდ, თეატრში შემოქმედებითი საქმიანობა უნდა ხორციელდებოდეს ისევე უწყვეტად, როგორც სახელმწიფო ბიუჯეტიდან მისი დაფინანსება ხორციელდება.

საქართველოს კულტურის სამინისტროს მხრიდან არაერთგზის გაფრთხილების მიუხედავად, სამწუხაროდ, “ვასო აბაშიძის სახელობის მუსიკალური კომედიისა და დრამის პროფესიული სახელმწიფო თეატრის” ხელმძღვანელობა სადამფუძნებლო მიზნებით გათვალისწინებულ ამ ვალდებულებას არ ასრულებდა. სახელმწიფო ბიუჯეტიდან მიღებული უწყვეტი დაფინანსების პირობებში, თეატრში შემოქმედებითი პროცესი თვეების მანძილზე შეჩერებული იყო.

აქედან გამომდინარე, კულტურის სამინისტრომ, როგორც სსიპ “ვასო აბაშიძის სახელობის მუსიკისა და დრამის თეატრის” დამფუძნებელმა უწყებამ, მიიღო კანონისმიერი გადაწყვეტილება, სსიპ-ის უწყვეტ და გამართულ ფუნქციონირებაზე პასუხისმგებელი პირის, თეატრის ხელმძღვანელის, დავით დოიაშვილის თანამდებობიდან გათავისუფლების შესახებ”, - აღნიშნულია განცხადებაში.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.