USD 2.7262
EUR 2.9514
RUB 2.8281
თბილისი
10 ოქტომბერი - ეს დღე ისტორიაში
 101

10 ოქტომბერი — გრიგორიანული კალენდრის 283-ე დღე (ნაკიან წლებში – 284-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 82 დღე.

დღის მოვლენები

  • 680 : ქარბალის ბრძოლა — ხალიფა იაზიდ I-ის ბრძანებით თავი მოკვეთეს შიიტ იმამ ჰუსეინ იბნ ალის, წინასწარმეტყველი მუჰამედის შვილიშვილს. შიიტი მუსლიმები ამ დღეს მოიხსენიებენ როგორც ააშურას.
  • 732 : პუატიეს ბრძოლა — პუატიესთან (საფრანგეთი), კარლოს მარტელი თავის მებრძოლებთან ერთად ამარცხებს მავრთა მრავალრიცხოვან არმიას, რითაც ხელს უშლის მუსლიმთა დასავლეთ ევროპაში შეღწევას.
  • 1780 : დიდი ურაგანი კარიბებზე 30 000-მდე ადამიანს კლავს.
  • 1868 : კუბამ ესპანეთისგან დამოუკიდებლობა გამოაცხადა.
  • 1872 : საქართველოს რკინიგზა — პირველი რეისი ხორციელდება თბილისი-ფოთის მიმართულებით.
  • 1938 : მეორე მსოფლიო ომი — მიუნხენის შეთანხმებით ზუდეტენლანდი გერმანიას გადაეცა.
  • 1944 : ჰოლოკოსტი — აუშვიცის სიკვდილის ბანაკში 800-მდე ბოშა ბავშვი მოკლეს.
  • 1964 : ტოკიოში გაიხსნა მე-18 ოლიმპიური თამაშები.
  • 1970 : ფიჯიმ დამოუკიდებლობა მიიღო.
  • 1987 : ფიჯიში ჩამოყალიბდა რესპუბლიკური წყობა.
  • 2006 : ბრიტანელ-ინდოელ მწერალ კირან დესაის 2006 წლის ბუკერის პრემია მიენიჭა საუკეთესო რომანისთვის.
  • 2007 : გერჰარდ ერტლი ნობელის პრემიას იღებს ქიმიის დარგში მყარი ზედაპირების ქიმიური პროცესების კვლევისთვის.
  • 2008 : ფინეთის ყოფილი პრეზიდენტი და გაეროს დიპლომატი მარტი აჰტისაარი ნობელის მშვიდობის პრემიის ლაურეატი გახდა.
  • 2009 :
    • თურქეთმა და სომხეთმა ყარაბაღის ომის შემდეგ გაწყვეტილი დიპლომატიური ურთიერთობები აღადგინეს.
    • პოლონეთის პრეზიდენტმა ლეხ კაჩინსკიმ ხელი მოაწერა ლისაბონის შეთანხმებას. ერთადერთი ევროპული სახელმწიფო, რომელიც ამ ტრაქტატს ჯერ არ შეერთებია, ჩეხეთია.
  • 2011 : ნობელის პრემიის ლაურეატები ეკონომიკის დარგში ტომას სარჯენტი და კრისტოფერ სიმსი (აშშ) გახდნენ.
  • 2013 :
    • პაკისტანელი აქტივისტი მალალა იუსაფზაი სახაროვის პრემიის ლაურეატი გახდა.
    • კანადელი ელის მანრო ლიტერატურის დარგში ნობელის პრემიის ლაურეატი გახდა.
  • 2014 : მალალა იუსაფზაი და კაილაშ სატიართი მშვიდობის დარგში ნობელის პრემიის ლაურეატები გახდნენ.
  • 2019 : 2018 და 2019 წლების ნობელის პრემიის ლაურეატები ლიტერატურის დარგში შესაბამისად ოლგა ტოკარჩუკი (პოლონეთი) და პეტერ ჰანდკე (ავსტრია) გახდნენ.
  • 2022 : ნობელის პრემიის ლაურეატები ეკონომიკაში ამერიკელები ბენ ბერნანკე, დუგლას დაიმონდი და ფილიპ დიბვიგი გახდნენ.

ამ დღეს დაბადებულნი

  • 1728 : ბარათაშვილი, იესე — ქართველი მწერალი (გ.1786)
  • 1746 : გიორგი XII — ქართლ-კახეთის უკანასკნელი მეფე (გ.1800)
  • 1813 : ჯუზეპე ვერდი — იტალიელი კომპოზიტორი;
  • 1832 : ისაბელა II — ესპანეთის დედოფალი (გ.1904)
  • 1861 : ნანსენი, ფრიტიოფ — ნორვეგიელი მკვლევარი
  • 1870 : ბუნინი, ივან — რუსი მწერალი (გ.1953)
  • 1900 : ანთაძე, დოდო — ქართველი რეჟისორი
  • 1913 : სიმონი, კლაუდ — ფრანგი მწერალი
  • 1917 : მონკი, თელონიუს — ამერიკელი პიანისტი (გ. 1982)
  • 1923 : პარსონსი, ნიკოლას — ინგლისელი მსახიობი
  • 1930 : პინტერი, ჰაროლდ — ინგლისელი სცენარისტი, რეჟისორი, მსახიობი, ნობელის პრემიის ლაურეატი (გ. 2008)
  • 1953 : იური, მიჯ — შოტლანდიელი მომღერალი, სიმღერების ავტორი, მუსიკოსი, პროდიუსერი (Slik, Rich Kids, Thin Lizzy, Visage და Ultravox)
  • 1954 : დევიდ ლი როთი — ამერიკელი სიმღერების ავტორი, მომღერალი, პროდიუსერი (Van Halen)
  • 1978 : ჯოდი ლინ ო’კიფი — ამერიკელი მოდელი და მსახიობი.

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • 19 : ნერონ კლავდიუს დრუზუს გერმანიკუსი — ტიბერიუსის ეპოქის გამოჩენილი რომაელი მხედართმთავარი
  • 680 : ჰუსეინ იბნ ალი — არაბი იმამი
  • 732 : აბდულ რაჰმან ალ გაფიკი — ანდალუსიის მავრი მმართველი
  • 833 : ალ-მამუნი — ბაღდადის ხალიფა
  • 1359 : ჰუგო IV — კვიპროსის მეფე
  • 1875 : ალექსეი ტოლსტოი — რუსი მწერალი
  • 1913 : კაცურა ტარო — იაპონიის პრემიერ-მინისტრი
  • 1914 : კარლოს I — რუმინეთის მეფე
  • 1934 : ტერენტი გრანელი — ქართველი პოეტი (დ.1897)
  • 1973 : ლუდვიგ ფონ მიზესი — ავსტრიელი ეკონომისტი და ლიბერალი
  • 1985 : იულ ბრინერი — ამერიკელი მსახიბი
  • 2009 : სტივენ გეიტლი — ირლანდიელი სიმღერების ავტორი, მომღერალი, მოცეკვავი და მსახიობი (Boyzone) (დ. 1976)

დღესასწაულები

  • მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
    • წმინდა კალისტრატე
    • მარკოზ მახარებელი, არისტარქოსი და ზინა
    • წმინდა ეპიქარია
    • ღირსი ეგნატე
    • საბატი სოლოვკელი
  • აგრეთვე:
    • ფიჯი : ეროვნული დღე
რეგიონი
რუსთავის ჭალის ტყის აღდგენა-გაშენების მასშტაბური პროექტის განხორციელება იწყება

ქალაქ რუსთავის განვითარებისთვის მნიშვნელოვანი პროექტის, რუსთავის ჭალის ეკოსისტემის აღდგენა დავიწყეთ. პროექტი გარემოსთვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურების შედეგად აკუმულირებული თანხებიდან დაფინანსდება, - ამის შესახებ გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის მინისტრმა ოთარ შამუგიამ რუსთავის ჭალის ტყის აღდგენის პროექტის პრეზენტაციაზე განაცხადა.

როგორც მინისტრმა აღნიშნა, ეს არის პირველი პრეცედენტი მას შემდეგ, რაც ამოქმედდა გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის შესახებ ახალი კანონი, რომელმაც მოგვცა შესაძლებლობა და დანერგა ეს პრინციპი.

მისივე თქმით, ჭალის ტერიტორიის აღდგენა, ერთი მხრივ, დადებითად იმოქმედებს რუსთავის ჰაერის ხარისხზე, რაც ჩვენთვის პრიორიტეტულია და, ამავდროულად, რუსთაველებს და რუსთავის სტუმრებს ექნებათ ძალიან ლამაზი, მოწესრიგებული და მასშტაბური რეკრეაციული სივრცე.

სამინისტროს მიერ გავრცელებული ინფორმაციით, რუსთავის ჭალის ტერიტორიაზე, 160 ჰა ფართობზე მოეწყობა ტურისტულ-რეკრეაციული ინფრასტრუქტურა - საფეხმავლო და ველობილიკები, მოსასვენებელი სივრცეები, საგუშაგო კოტეჯები, საპრეზენტაციო სივრცე, დამონტაჟდება ფრინველებსა და ცხოველებზე დაკვირვების პროცესისთვის საჭირო ფოტოხაფანგები, მტკვარზე მოეწყობა მყარი ნარჩენებისგან წყლის გამწმენდი ბარიერი; 24 ჰა ფართობზე კი, 60 ათასი ხის ნერგი დაირგვება. პარკი ვიზიტორებს ფიზიკური აქტივობებისთვის უსაფრთხო და ხელსაყრელ გარემოს შესთავაზებს, სადაც საგანმანათლებლო დაწესებულებებისთვის ხელმისაწვდომი იქნება გარემოს დაცვის საკითხებზე შემეცნებითი შეხვედრების მოწყობა.

პროექტის პრეზენტაციას რუსთავის მერი ნინო ლაცაბიძე, საქართველოს პარლამენტის წევრები მაია ბითაძე და ირაკლი შატაკიშვილი ესწრებოდნენ.

რუსთავის მერმა სამოქალაქო აქტივისტებს, საქართველოს პარლამენტს და სამთავრობო გუნდს მადლობა გადაუხადა პროექტის მხარდაჭერისთვის და რუსთავის ეკოლოგიური მდგომარეობის გაუმჯობესებაზე ზრუნვისთვის.

„ეს სივრცე ჩვენი ქალაქის ფილტვებია, რომელიც, სამწუხაროდ, 90-იან წლებში იყო განადგურებული. დღეს ჩვენს თაობას, ჩვენს გუნდს გვაქვს შესაძლებლობა, ყველამ ერთად მივიღოთ მონაწილეობა, აღვადგინოთ უნიკალური ჭალის ტყე, რომელიც გააჯანსაღებს და გააუმჯობესებს ქალაქის ეკოლოგიურ მდგომარეობას. ეს არის უპრეცედენტო, ძალიან მასშტაბური პროექტი, რომელსაც რუსთაველები დიდი ხანია ველოდებით“, - აღნიშნა ნინო ლაცაბიძემ.

საქართველოს პარლამენტის წევრმა მაია ბითაძემ პროექტის მასშტაბურობაზე გაამახვილა ყურადღება და აღნიშნა, რომ რუსთავის ჭალის ტყის აღდგენის პროექტის განხორციელება ქალაქის რეკრეაციულ განვითარებას შეუწყობს ხელს, რომელიც მიმზიდველი იქნება როგორც ადგილობრივი მოსახლეობისთვის, ასევე ტურისტებისთვის.

„გარემოს დაცვის და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს და რუსთავის მერიის ერთობლივი ძალისხმევით აღდგება და განახლდება 160 ჰა რუსთავის ტყის ჭალების ტერიტორია. ეს არის უპრეცედენტო პროექტი, რომელიც გარემოს დაცვით ფონდში აკუმულირებული თანხებით განხორციელდება“, - განაცხადა მაია ბითაძემ.

„პროექტის განსახორციელებლად საჭირო თანხები გარემოსდაცვითი ფონდის ბიუჯეტიდან გამოიყო, რომელიც გარემოსთვის მიყენებული ზიანის ფულადი ანაზღაურების შედეგად გადახდილი თანხებით შეიქმნა. გარემოსდაცვითი ფონდები თითქმის ყველა ევროპულ ქვეყანაში არსებობს, თუმცა აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებში საქართველო პირველია, რომელმაც მსგავსი ფონდი შექმნა. აღნიშნული ფონდის მიზანი გარემოს მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად სხვადასხვა მუნიციპალიტეტში საჭირო ღონისძიებების დაგეგმვა და განხორციელებაა. აღსანიშნავია, რომ რუსთავის ჭალის ტყის აღდგენის პროექტი გარემოსდაცვითი ფონდიდან დაფინანსებული პირველი პროექტია.

ჭალის ტყე ქალაქ რუსთავის მუნიციპალიტეტის საზღვრებში, მტკვრის ორივე სანაპიროზე, ძველსა და ახალ ხიდს შორის არსებულ სივრცეში მდებარეობს. ჭალის ტყის განვითარების სტრატეგიის დოკუმენტის თანახმად, ამჟამად ეს მონაკვეთი გამოუყენებელ სივრცეს წარმოადგენს,სადაც ეკოსისტემა დეგრადირებულია და დაბინძურებულია სხვადასხვა ტიპის ნარჩენით“, - ნათქვამია სამინისტროს მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.