USD 2.6964
EUR 3.1367
RUB 3.3786
თბილისი
1 აპრილი - ეს დღე ისტორიაში
თარიღი:  409

1 აპრილი — გრიგორიანული კალენდრის 91-ე დღე (ნაკიან წლებში – 92-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 274 დღე.

დღის მოვლენები

1600 წლამდე

  • 527: ბიზანტიის იმპერატორმა იუსტინე I-მა თავისი ძმისშვილი, იუსტინიანე I, თანამმართველად და ტახტის მემკვიდრედ დაასახელა.
  • 1081: ალექსი I კომნენოსმა ბიზანტიის იმპერატორი ნიკიფორე III ბოტანიატე ტახტიდან ჩამოაგდო და მას შემდეგ, რაც მისმა ჯარმა კონსტანტინოპოლი გაძარცვა, ფორმალურად 4 აპრილს გამოცხადდა იმპერატორად.
  • 1572: 80 წლიანი ომის დროს გეზებმა (Geuzen) ჩვიდმეტი პროვინციიდან ბრილე დაიპყრეს და ფეხი მოიკიდეს მომავალი გაერთიანებული პროვინციების რესპუბლიკის დასაარსებლად.

1601-1900

  • 1789: ნიუ-იორკში აშშ-ის წარმომადგენელთა პალატამ კვორუმს მიაღწია და ფრედერიკ მულენბერგი პენსილვანიიდან პირველ სპიკერად აირჩია.
  • 1833: 1833 წლის კონვენცია ― სან-ფელიპეში მექსიკის ტეხასის დელეგატების პოლიტიკური შეკრებები იწყება, რომელზეც მექსიკის მთავრობისათვის პეტიციების სერია მომზადდა.
  • 1865: ამერიკის სამოქალაქო ომი ― ფილიპ შერიდანის მეთაურობით, ჩრდილოეთის ჯარმა ამერიკის კონფედერაციული შტატების ჯარი, რომელსაც ჯორჯ პიკეტი ხელმძღვანელობდა, გადამწყვეტ ბრძოლაში დაამარცხა და ჩრდილოეთ ვირჯინიის არმიის მომარაგების ბოლო ხაზი ჩაკეტა.
  • 1867: სინგაპური ბრიტანეთის კოლონია გახდა.
  • 1873: White Star Line-ის ხომალდი SS Atlantic ახალი შოტლანდიის (კანადა) მახლობლად ჩაიძირა, რასაც 547 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა და ერთ-ერთი უდიდესი საზღვაო კატასტროფაა XIX საუკუნეში.
  • 1900:გეორგიოს ბერძენი კრეტის სახელმწიფოს აბსოლუტური მონარქი გახდა.

1901-დღემდე

  • 1918 : თურქებმა დაიპყრეს ბათუმი.
  • 1945 : აშშ-ის ჯარები შეიჭრნენ კუნძულ ოკინავაზე (იაპონია).
  • 1976 : დაარსდა კომპანია ეპლ კომპიუტერი (Apple Computer).
  • 1979 : გამოცხადდა ირანის ისლამური რესპუბლიკა.
  • 2002 : პირველად მსოფლიოში, ნიდერლანდებმა დააკანონა ევთანაზია.
  • 2010 :
    • ინდოეთი 135-ე ქვეყანა გახდა მსოფლიოში, რომელმაც ბავშვთა უფასო და სავალდებულო განათლების უფლების აქტი მიიღო.
    • ბრიტანეთის მთავრობამ გამოაცხადა გაერთიანებული სამეფოს კოსმოსური სააგენტოს დაარსება, ქვეყნის სამოქალაქო კოსმოსური საქმიანობის სამართავად.
  • 2014 : მანუელ ვალსი საფრანგეთის პრემიერ-მინისტრი გახდა.

ამ დღეს დაბადებულნი

1600 წლამდე

  • 1220: იმპერატორი გო-საგა ― იაპონიის იმპერატორი (გ. 1272)
  • 1282: ლუდვიგ IV ბავარიელი ― საღვთო რომის იმპერატორი (გ. 1347)
  • 1328: ბლანგა ფრანგი ― ორლეანის ჰერცოგინია (გ. 1328)
  • 1543: ფრანსუა დე ბონი ― ლესდიგირის ჰერცოგი (გ. 1626)
  • 1578: ჰარვეი, უილიამ — ინგლისელი ექიმი, ფიზიოლოგი და ემბრიოლოგი (დ. 1657)

1601-1900[

  • 1610 : შარლ დე სენტ-ევრემონი — ფრანგი ჯარისკაცი და კრიტიკოსი (გ. 1703)
  • 1629 : ჟან-ანრი დ'ანგლებერი — ფრანგი ორგანისტი და კომპოზიტორი (გ. 1691)
  • 1697 : ანტუან ფრანსუა პრევო — ფრანგი მწერალი
  • 1815 : ოტო ფონ ბისმარკი — გერმანიის სახელმწიფო მოღვაწე, გერმანიის იმპერიის დამაარსებელი და პირველი რაიხსკანცლერი
  • 1870 : ჰამაგუტი ოსატი — იაპონიის პოლიტიკური მოღვაწე
  • 1873 : რახმანინოვი, სერგეი — რუსი კომპოზიტორი

1901-დღემდე

  • 1905 : ჟაკოვი, ოლეგ — რუსი მსახიობი
  • 1920 : მიფუნე ტოსირო — იაპონელი მსახიობი
  • 1928 : საკანდელიძე, კარლო — ქართველი მსახიობი
  • 1929 : კუნდერა, მილან — ჩეხი მწერალი
  • 1932 : ჟორჟ გარვარენცი — სომეხი კომპოზიტორი
  • 1937 : ზურაბ ქაფიანიძე — ქართველი მსახიობი
  • 1938 : ბელა მირიანაშვილი — ქართველი მსახიობი
  • 1943 : ბოტა, მარიო — შვეიცარიელი არქიტექტორი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • 304 : მარცელინე — რომის პაპი
  • 1081 : ნიკიფორე III — ბიზანტიის იმპერატორი
  • 1917 : ჯოპლინი, სკოტ — ამერიკელი კომპოზიტორი
  • 1922 : კარლ I — ავსტრიის იმპერატორი
  • 1928 : ჰაუარდი, ებინიზერ — ინგლისელი ქალაქთმშენებლობის თეორიტიკოსი და სოციოლოგი
  • 1947 : გეორგიოს II — საბერძნეთის მეფე
  • 1968 : ლანდაუ, ლევ — რუსი ფიზიკოსი
  • 1976 : ერნსტი, მაქს — გერმანელი მხატვარი და მოქანდაკე
  • 1984 : გეი, მარვინ — ამერიკელი მომღერალი
  • 2017 : ევტუშენკო, ევგენი — რუსი პოეტი (დ. 1933)

დღესასწაულები

  • მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
    • წმინდა მოწამენი, ქრისანთო და დარია და მათ თანა მოწამენი, კლავდი და მეუღლე მისი ილარია და ძენი მათნი, იასონი და მავრა, დიოდორე ხუცესი და მარიანე დიაკონი
    • წმინდა პანქარი
  • აგრეთვე:
    • ევროპა : ტრადიციისამებრ, ევროპული ცივილიზაციის ბევრ ქვეყანაში 1 აპრილი მიჩნეულია იუმორის დღედ.
    • ირანი : ეროვნული დღესასწაული
    • მალტა : თავისუფლების დღე
    • სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა : ოჯახის დღე
ანალიტიკა
სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დაახლოება სამხრეთ კავკასიისთვის კი ძალიან დიდი უპირატესობაა მაგრამ საქართველოზე გამავალი შუა დერეფნისათვის ეს ყველაფერი სერიოზული დარტყმა იქნება - გიორგი კობერიძე
თავს თუ არ მოვიტყუებთ დასავლეთის ჩართილობით სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დაახლოება სამხრეთ კავკასიისთვის კი ძალიან დიდი უპირატესობაა და რეგიონის მიზიდულობასაც გაზრდის, მაგრამ საქართველოზე გამავალი შუა დერეფნისათვის ეს ყველაფერი სერიოზული დარტყმა იქნება. ამერიკის მცდელობა იშუამდგომლოს სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის, განპირობებულია ორი მარტივი და ერთმანეთზე დამოკიდებული მიზნით:
 
1. ზანგეზურის დერეფნის ირიბი კონტროლი: - აშშ-ს მიზანია არ დაუშვას ირანის, ჩინეთისა და რუსეთის გავლენა ამ ახალ საერთაშორისო ეკონომიკურ მიმართულებაზე. პირიქით, ამ დერეფნის ვაშინგტონზე დამოკიდებულებაა პრიორიტეტი. მეთოდურად, ამერიკული გავლენისა და არაპირდაპირი კონტროლის უკან უამრავი მექანიზმი არსებობს: ამერიკული კერძო კომპანიების მეშვეობით, ინვესტიციებით, გზის უსაფრთხოების ვალდებულებით, საერთაშორისო მისიით, სამმხრივი პარტნიორობით, რეჟიმების მხარდაჭერით, რაიმე სახის ხელშეკრულებით და ასე შემდეგ. მეთოდი ბევრია, გავლენებისა და ირიბი კონტროლის ზრდა კი ამ ყველაფრიდან გამომდინარეობს.
 
2. შუა დერეფნის შიგნით ალტერნატივების გაჩენა: - ამერიკელებს უყვართ გამოთქმა, რომ არასდროს უნდა ჩადო ყველა კვერცხი ერთ კალათაში. საქართველოზე გამავალი შუა დერეფანი თითქმის უალტერნატივო იყო. რუსული ანუ ჩრდილოეთის დერეფანი დახურულია. წითელი ზღვის საზღვაო დერეფანი ორი წელია საბრძოლო ზონადაა ქცეული, ირან-ისრაელის ომებმა ახლო აღმოსავლეთის საჰაერო გზაგამტარიც არასტაბილურად აქცია და კავკასიაზე გადმორთო. ამ ყველაფრიდან და სომხეთ-აზერბაიჯანული დაპირისპირებიდან გამომდინარე საქართველო ერთ-ერთ ძირითად ეკონომიკურ დერეფნად რჩებოდა. ყოველ შემთხვევაში ბოლო 25 წელიწადი ასე იყო მოაზრებული და საქართველოც ასე პოზიციონირებდა.
 
ახლა კი საქართველოსთან დაკავშირებით განწყობები იცვლება და სხვადასხვა კალათის მნიშვნელობა იზრდება: ამერიკელი და ევროპელი ანალიტიკოსები ღიად საუბრობენ რომ ზანგეზურის ალტერნატივა უნდა ამუშავდეს და დაიტვირთოს, რომლის მნიშვნელობა ეკონომიკურიც იქნება და პოლიტიკურიც. ეკონომიკურში იმას გულისხმობენ, რომ გზა მოკლდება აზერბაიჯანსა და თურქეთს შორის: სომხეთზე გამავალი გზა უფრო მოკლე იქნება ვიდრე საქართველოზე გამავალი. ამასთან, ზანგეზურის გზით სომხეთის სამხრეთული სიუნიქის პროვინციაც გამოცოცხლება და აზერბაიჯანის ნახიჩევანიც. სწორედ ამ უკანასკნელიდანაა ალიევების ოჯახი. შესაბამისად, ბაქოს დამატებითი მოტივაციაც აქვს ნახიჩევანის გასავითარებლად და იქ გზის დასატვირთად.
 
ეკონომიკური გასაგებია, მაგრამ შეფასებებში პოლიტიკური განზომილება ყველაზე სამწუხარო და თვალშისაცემია: დასავლური ანალიტიკური ორგანიზაციები ღიად აცხადებენ, რომ საქართველო რუსულ და ჩინურ ორბიტაზეა გადასული, შესაბამისად, მისდამი ნდობა აღარ არსებობს. ამიტომ, მათი არგუმენტებით, აუცილებელია შეიქმნას ახალი პოლიტიკური საყრდენი კავკასიაში, რომელიც რუსეთის გავლენების მიღმა იქნება.
ვახსენოთ თურქეთიც: ანკარასათვის სომხეთის ეკონომიკური მიბმა გავლენის ზრდასთანაა დაკავშირებული. რაც უფრო სუსტად იქნება წარმოდგენელი რუსეთი სომხეთში, ნიშნავს რომ თურქეთი მით უფრო გაძლიერდება იქ. სომხეთთან შედარებით თურქეთი ეკონომიკური გიგანტია და მისი შესვლა ახალ ბაზარზე დიდი ეფექტის მქონე იქნება და პოლიტიკურად გადათარგმნის პერსპექტივაც ექნება. ეს ერთ და ორ დღეში არ მოხდება, მაგრამ ფაქტია, რომ ამ ორ ქვეყანას შორის, ოფიციალურ დონეზე ხისტი რიტორიკა სრულიად შეცვლილია.
 
ცხადია, სომხეთის რუსეთისაგან სრულად ჩამოხსნაზე საუბარი ამ ეტაპზე გადაჭარბებულია, მაგრამ მოსკოვი რომ გავლენებს კარგავს ეს შესანიშნავია. კვლევითი ორგანიზაციები არაორაზროვნად საუბრობენ, რომ წაგებულებს შორის რუსეთი, საქართველო და ჩინეთია. თუმცა ეს უკანასკნელი თურქეთთანაც გამონახავს ენას. რუსეთს სომხეთში ბევრი სვლა არ აქვს საბოტაჟებისა და გადატრიალების გარდა (და ომებისაგან განსხვავებით ისინი მას ძალიან კარგად გამოსდის). ისიც მოსალოდნელია, რომ დასავლეთის ჩართულობის ხელის შესაშლელად მოსკოვი ყველა ღონეს იხმარს და მათ ნაწილს უკვე ხმარობს კიდეც - სომხეთში არეულობა და გადატრიალება სცადა მან - ამ თემაზე გამოძიება სომხეთში ახლაც მიმდინარეა. არც ჩინეთი იქნება გულხელდაკრეფილი.
 
რაც შეეხება საქართველოს: ახლა საქართველოში ჩატარებული ნატოს წვრთნები Agile Spirit სწორედ იმის მანიშნებელი იყო, რომ აშშ კვლავ ცდილობს კავშირების შენარჩუნებას აქ. საქართველოს რუსულ ბანაკში საბოლოო აღმოჩენა შავ ზღვაზე რუსეთის გაძლიერებას და კავკასიაში მოსკოვის გავლენების ზრდას მოასწავებს. ამასთან, ინფრასტრუქტურის თვალსაზრისით საქართველოში უკვე ბევრი რამაა მოწყობილი, თუმცა ისიც ვიხილეთ, რომ აზერბაიჯანში საგზაო ინფრასტრუქტურას ძალიან დიდი სისწრაფით აშენებენ ხოლმე. ჩვენ ისეთ რეგიონში ვართ, სადაც ცვლილებებისათვის საერთაშორისო პოლიტიკური ნება ყველაზე მნიშვნელოვანია ხოლმე. ეს პოლიტიკური ნება კი დასავლეთს როგორც ჩანს აქვს. პოლიტიკურ ნებას კი ინვესტიციები მიჰყვება ხოლმე, ინვესტიციებს კი დაცვა სჭირდება. შესაბამისად, ჩაანაცვლებს თუ არა საქართველოს ზანგეზურის დერეფანი საკითხავია, მაგრამ მნიშვნელობას კი ნამდვილად შეამცირებს.
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.