,
თურქეთის სახელმწიფო ტელერადიოკომპანიის TRT-ის (Turkish Radio and Television Corporation) ვებ-გვერდზე რუბრიკით „აქტუალური თემის ანალიზი“, გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „2024: გამოწვევების წელი“.
გთავაზობთ პუბლიკაციის ქართულ ვერსიას:
იმან, რაც მოხდა 2023 წელს, მნიშვნელოვნად გაამრავალფეროვნა 2024 წლის სავარაუდო გეოპოლიტიკური და სტრატეგიული სცენარები.
2024 წელს არჩევნებზე 4 მილიარდზე მეტი მოსახლეობა წავა. კრიტიკულ არჩევნებით წინა პლანზე იწევს ისეთი ქვეყნები, როგორიცაა აშშ, რუსეთი, ინგლისი, ინდოეთი, ტაივანი და ბანგლადეში. უკრაინის, ღაზის, ტაივანის საკითხებმა, ირანის ბირთვულმა პროგრამამ, ისრაელ-არაბული კონფლიქტის შესაძლებლობამ ახლო აღმოსავლეთში, ენერგიის ფასების გაურკვევლობამ და კლიმატის ცვლილების გამო მოულოდნელმა მოვლენებმა შეიძლება გამოიწვიოს ფაქტები, რომლებიც ღრმად იმოქმედებს საერთაშორისო პოლიტიკაზე. ბოლო 24 თვის განმავლობაში 78 კონფლიქტი ან მთლიანად განახლდა, ან არსებული გაყინული კონფლიქტები კვლავ შევიდა კონფლიქტის ფაზაში. ეს ვითარება საერთაშორისო სისტემის კონფლიქტური ხასიათის ერთ-ერთი ყველაზე აშკარა ელემენტია. - ამ თემაზე გთავაზობთ პოლიტიკური, ეკონომიკური და საზოგადოებრივი კვლევის ცენტრის SETA-ს უსაფრთხოების კვლევის დირექტორის, პროფესორ მურათ იეშილთაშის სტატიას, რომელშიც იგი წერს:
საერთაშორისო სისტემაში ცვლილება და ტრანსფორმაცია კვლავ გაურკვეველი რჩება და ამ ეტაპზე ძალიან მნიშვნელოვანია ამერიკის შეერთებული შტატების პოზიცია. არსებობს სერიოზული გამოწვევა აშშ-ის გლობალურ პოზიციასთან დაკავშირებით. ნათელია, რომ იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ჩინეთმა ჯერ ვერ დააბალანსა ამერიკის შეერთებული შტატები სამხედრო კუთხით, არსებობს შესაძლებლობა, რომ უახლოეს მომავალში შეძლოს მისი დაბალანსება ზოგიერთ სექტორში. ეს ვითარება ჩინეთს ვერ მისცემს გლობალური ძალის პოზიციას, მაგრამ ის გვევლინება, როგორც სამხედრო პოზიცია, რომელსაც შეუძლია დააბალანსოს აშშ საკუთარ რეგიონში, უკან გასწიოს იგი ან უზრუნველყოს მისი უკან დახევა.
მეორე, ახლო აღმოსავლეთში არსებობს შეერთებული შტატების სამხედრო პოზიციებზე თავდასხმის სერიოზული ტენდენცია, განსაკუთრებით 7 ოქტომბრის შემდეგ. ეს ჩნდება როგორც სიტუაცია, რომელიც საფრთხეს უქმნის შეერთებული შტატების სამხედრო არსებობას. ეკონომიკურად, აშშ რჩება ერთ-ერთ უდიდეს ეკონომიკად. ის მთლიანად ევროპასა და ჩინეთს უსწრებს. თუმცა, გლობალური ეკონომიკური ვითარება აჩვენებს, რომ ბევრი რეგიონალური და საშუალო ზომის ძალა ინდოეთის თაოსნობით, სერიოზულ გამოწვევას უქმნის აშშ-ს ეკონომიკურ ჰეგემონიას. დიპლომატიური თვალსაზრისით, როგორც ჩანს, აშშ-ის მორალური უპირატესობა დაიკარგა. განსაკუთრებით ღაზის ომის შემდეგ ამერიკულმა დიპლომატიამ, როგორც ჩანს, დაკარგა დამაჯერებლობა. ბაიდენის ხელისუფლების მიზანი, რომ შეექმნა წესებზე დაფუძნებული საერთაშორისო წესრიგი, ჩაიშალა და რაც მთავარია, მან გაამართლა სხვა აქტორების არაწესიერი ქცევა.
კიდევ ერთი სისტემური საკითხია რუსეთის მიერ უკრაინაში მიმდინარე საოკუპაციო ქმედებები. უკრაინაში რუსეთის გეოპოლიტიკური მიზნების ცვლილება ჯერ კიდევ არ მომხდარა. რუსეთი ცდილობს უკრაინა შავი ზღვისთვის ჩაკეტილ სახელმწიფოდ აქციოს. ფინეთის ნატოში გაწევრიანებისა და შვედეთის ნატოში შესაძლო გაწევრიანების შემდეგ, რუსეთის ეს მიზანი გაცილებით კრიტიკული გახდა. თუმცა, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ პუტინმა ამ მიზანს მიაღწიოს ახლა და ალბათ 2024 წელს. ამიტომ უკრაინის ომში უცვლელი ბრძოლის ველი შეიქმნა. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, იყო სერიოზული განსხვავება ბრძოლის ველზე გეოგრაფიულ პოზიციონირებასა და სამხედრო ოპერაციულ ინტენსივობას შორის. მიუხედავად იმისა, რომ საოპერაციო ინტენსივობა ძალიან მაღალია, გეოგრაფიულ დონეზე, ანუ საველეზე არ არის გაფართოება ან პროგრესი. ეს არ არის მდგრადი სიტუაცია რუსეთ-უკრაინის ომში. შესაბამისად, რუსეთსა და უკრაინას შორის უკრაინასთან დაკავშირებით კონფლიქტის დინამიკა კვლავ გრძელდება. კიდევ ერთი საკითხია დასავლეთის მხარდაჭერა უკრაინის მიმართ. მიუხედავად იმისა, რომ დასავლეთი უზრუნველყოფს მნიშვნელოვან სამხედრო მხარდაჭერას, ეს სამხედრო მხარდაჭერა ამჟამად არ თამაშობს თამაშის შემცვლელ როლს ადგილზე. რა თქმა უნდა, ამან გააძლიერა უკრაინის თავდაცვა, მაგრამ უკრაინას არ აძლევდა სტრატეგიულ უპირატესობას რუსეთზე გამარჯვების მოპოვებაში. დიპლომატიურ ფრონტზე ჯერ პროგრესი არ არის. არ ჩანს, რომ ეს პროგრესი უახლოეს მომავალში მოხდებეა.
არსებული ვითარება ხელს უშლის უკრაინას სამშვიდობო მოლაპარაკებებისთვის ნიადაგის მომზადებაში. რადგან უკრაინის სამშვიდობო გეგმა კვლავ ითვალისწინებს უკრაინის ტერიტორიიდან რუსული ჯარების სრულ გაყვანას. ამ მიზეზით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ უკრაინაში არსებული ვითარება ასე გაგრძელდება 2024 წელს, მაგრამ საპრეზიდენტო არჩევნები ამერიკის შეერთებულ შტატებში შეიძლება იყოს კრიტიკული მოვლენა უკრაინის პროცესისთვის, მსგავსად არჩევნები იქნება რუსეთშიც, მაგრამ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ პუტინის პრეზიდენტობა ამ არჩევნებზე გაგრძელდება თუ რაიმე დიდი მოულოდნელობა და „შავი გედის“ განვითარება არ მოხდება, რუსეთში ძალაუფლება პუტინის ძალაუფლების კონსოლიდაციით გაგრძელდება. რუსეთ-ევროპულ ურთიერთობებში შესაძლოა ახალი ტენდენცია შეინიშნოს. თუ დონალდ ტრამპი მოიგებს არჩევნებს, ევროპის უკრაინასთან დაკავშირებით უფრო ავტონომიურად მოქმედების შესაძლებლობა შეიძლება გაძლიერდეს.
მოლოდინის საწინააღმდეგოდ, საერთაშორისო პოლიტიკამ შესაძლოა ახალი კონკურენტული და კონფლიქტური პროცესი განიცადოს.
წყარო: https://www.trt.net.tr/georgian/programebi/2023/12/15/ak-tualuri-t-emis-analizi-68-2023-2077144
ამერიკული გაზეთი „ჰილი“ (The Hill) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „მკვდრეთით აღმსდგარი: დონალდ ტრამპი როგორც ამერიკული პოლიტიკის „ლაზარე“ (ავტორი - დერეკ ჰანტერი).
„სიტყვას „ისტორიული“ პოლიტიკაში ხშირად იყენებენ ხოლმე და მას ფეხბურთის ბურთივით ათამაშებენ, ზოგჯერ კი მიზანში ვერ ურტყამენ. დონალდ ტრამპთან მიმართებით კი ამ სიტყვის გამოყენება სამართლიანია. მისი მიღწევა მართლაც ისტორიულია. მან უდიდესი რევანში აიღო პოლიტიკაში.
დონალდ ტრამპი არამხოლოდ პოლიტიკური გვამი იყო, არამედ საერთოდ, „პერსონა ნონ-გრატა“ როგორც ვაშინგტონში, ასევე მშობლიურ ნიუ-იორკშიც. და როგორც ხდება ხოლმე პოლიტიკაში, მას საპყრობლეში გაგზავნითაც ემუქრებოდნენ... და ახლა იგი თეთრ სახლში ძლევამოსილად ბრუნდება - ისეთ თამაშში გამარჯვების შემდეგ, რომელიც მანამდე არავის უთამაშია.
აშშ-ის ისტორიაში დონალდ ტრამპამდე მისნაირად მხოლოდ 22-ე და 24-ე პრეზიდენტი გროვერ კლივლენდი იქნა არჩეული ორი ვადით („შუალედური შესვენებით“ 1885-1889 და 1893-1897 წლებში). მსგავსი შემთხვევა ჰქონდა რიჩარდ ნიქსონს, რომელმაც 1960 წელს საპრეზიდენტო არჩევნებიც წააგო, გუბერნატორის არჩევნებიც (1962 წელს) და განაცხადა - „მორჩა, მეგობრებო, რიჩარდ ნიქსონს ვეღარსად ვეღარ ნახავთ - იმიტომ, რომ ეს ჩემი ბოლო პრეს-კონფერენციაა“. ჩვენ მისი ნახვა მაინც მოგვიწია 1968 წელს, თეთრ სახლის ოვალურ კაბინეტში. თუ რითი დაასრულა მან თავისი პრეზიდენტობა, გვახსოვს („უოტერგეიტით“), მაგრამ ფაქტია, რომ მისი დაბრუნება იმ დროისათვის ძალზე შთამბეჭდავი იყო.
დონალდ ტრამპმა კი რიჩარდ ნიქსონსაც გადააჭარბა. იგი ფაქტიურად „დამარხული“ იყო საკუთარი რესპუბლიკური პარტიის წევრების მხრიდანაც კი, სხვები კი მოთმინებით ელოდნენ, რომ იგი უბრალოდ გუდა-ნაბადს აიკრავდა და პოლიტიკიდან წავიდოდა. მაგრამ ასე არ მოხდა.
ამერიკელებმა თავისი პოზიცია გამოხატეს: მათ ცვლილებები სურდათ და კიდეც განახორციელეს. დონალდ ტრამპი ვერაფერმა ვერ შეაჩერა - ვერც ბრალდებებმა, ვერც თავდასხმებმა... ყველა მემარცხენე გაზეთი და ტელევიზია აკრიტიკებდა, ემუქრებოდა, აშინებდა, მაგრამ ისინი ყველა „ქაღალდის ვეფხვები“ აღმოჩნდნენ, დონალდ ტრამპმა ყველა „დაიკიდა“. რას იზამენ ახლა ტელეარხების MSNBC-სა და CNN-ის ხელმძღვანელები და მაყურებლები? ვინ აღმოჩნდა მარგინალი - ისინი თუ დონალდ ტრამპი? აღიარებენ თუ არა იმას, რომ არასწორად იქცეოდნენ - როცა ყველას, ვინც დონალდ ტრამპის გვერდით იდგა, გიჟებად და სულელებად თვლიდნენ?
მოკლედ, დონალდ ტრამპი „კონსტანტის“ (მუდმივის) განსახიერებაა: იგი იყო, არის და იქნება.
წყარო: https://thehill.com/opinion/campaign/4975713-donald-trump-greatest-comeback-since-lazarus/
