USD 2.7061
EUR 3.0936
RUB 3.3761
Tbilisi
«TRT» (თურქეთი): როგორ იმოქმედა რუსეთ-უკრაინის ომმა ენერგეტიკულ პოლიტიკაზე
Date:  

თურქეთის რესპუბლიკის სახელმწიფო ტელერადიოკორპორაცია TRT (Turkish Radio and Television Corporation) თავის ვებ-საიტზე აქვეყნებს სტატიას სათაურით „როგორ იმოქმედა რუსეთ-უკრაინის ომმა ენერგეტიკულ პოლიტიკაზე“, რომელშიც დღევანდელ სიტუაციაში ევროპის (ევროკავშირის) ქვეყნების ბუნებრივი გაზით უზრუნველყოფის საკითხებია განხილული.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

რუსეთ-უკრაინის ომმა, რომელიც 2022 წლის თებერვალში დაიწყო, დიდი შეშფოთება გამოიწვია ევროპაში, რომელიც ბუნებრივი აირის უმეტეს ნაწილს რუსეთიდან ყიდულობდა.

ევროკავშირის შეზღუდვების შემდეგ, რუსეთმა გამოაცხადა, რომ ბუნებრივ გაზს მხოლოდ რუბლში გაყიდის. ამის შემდეგ მოსკოვმა შეზღუდა გაზის ექსპორტი ევროპაში. ამ ვითარებამ გამოიწვია გაზისა და ელექტროენერგიის ფასების ზრდა, განსაკუთრებით 2022 წლის მეორე ნახევარში. სწორედ ამ მომენტში ააფეთქეს გაზსადენი „ჩრდილოეთი ნაკადი“, რომელიც რუსული ბუნებრივი აირის მიწოდებას უზრუნველყოფდა გერმანიაში ბალტიის ზღვის გავლით.

მოთხოვნის ზრდასთან ერთად ბუნებრივი აირისა და ელექტროენერგიის ფასები კვლავ გაიზარდა. ამ ვითარებამ მთელს მსოფლიოზე და განსაკუთრებით ევროპაზე უარყოფითად იმოქმედა.

ევროკავშირის ქვეყნები, რომლებიც ბუნებრივი აირის თითქმის ნახევარს რუსეთიდან ყიდულობს, მილსადენური გაზის ნაკადის შეწყვეტის შემდეგ თხევად ბუნებრივ გაზზე (LNG) გადავიდნენ. ევროკავშირის LNG იმპორტი გაორმაგდა 2019 წლიდან 2023 წლამდე. ამ პერიოდში ნორვეგია გახდა ქვეყანა, რომელმაც ყველაზე მეტი ბუნებრივი აირი მიაწოდა ევროპას, 53,4 პროცენტით. მას მოჰყვა ალჟირი 15,9 პროცენტით.

თუმცა, კრიზისმა ღრმად იმოქმედა ევროპაზე. 2022 წლის მეორე ნახევარში გერმანიამ და საფრანგეთმა დაზოგეს პაკეტები. დიდი შეზღუდვები იყო საჯარო დაწესებულებების გათბობასა და განათებაზე.

რა მდგომარეობაა ამჟამად?

ომის დაწყებიდან სამი წელი გავიდა, ევროკავშირის ქვეყნები აგრძელებენ მოთხოვნას თხევად ბუნებრივ აირზე.

ევროკავშირის ენერგეტიკის რეგულატორების თანამშრომლობის სააგენტოს მიერ გამოქვეყნებული ანგარიშის მიხედვით, ომის დაწყების შემდეგ LNG-ს გლობალური მოხმარება რეკორდულად გაიზარდა - 40 მილიარდ კუბურ მეტრზე მეტით და მიაღწია 557 მილიარდ კუბურ მეტრს.

იმ ქვეყნებს შორის, რომლებსაც რუსეთ-უკრაინის ომის შემდეგ ევროპაში წარმოქმნილი ენერგეტიკული კრიზისის მოგვარება სურდათ LNG-ზე გადასვლისა და შენახვის გზით, გერმანიამ მიაღწია LNG-ს იმპორტის ყველაზე მაღალ ზრდას მის მიერ ექსპლუატაციაში შესული ობიექტებით.

ევროკავშირის ქვეყნებმა შეისყიდეს 134 მილიარდი კუბური მეტრი LNG, საიდანაც დაახლოებით 18 მილიარდი კუბური მეტრი რუსეთიდან იყო შეძენილი.

საფრანგეთმა შეიძინა 30 მილიარდი კუბური მეტრი LNG, ესპანეთმა კი 25 მილიარდი კუბური მეტრი. ამ ქვეყნებს მიჰყვნენ ნიდერლანდები, იტალია და ბელგია.

გაზის ექსპორტიორი ქვეყნების ფორუმის (GECF) მიერ გამოქვეყნებული უახლესი ანგარიშის მიხედვით, ევროკავშირის ქვეყნებმა მარტში მილსადენებით სულ 14 მილიარდი კუბური მეტრი ბუნებრივი აირი შეიტანეს. ეს მოცულობა გასული წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 4 პროცენტით გაიზარდა.

რუსეთის მიერ ევროკავშირში მილსადენებით გაგზავნილი ბუნებრივი აირის რაოდენობა მიმდინარე წლის პირველ კვარტალში, 2023 წლის პირველ კვარტალთან შედარებით, 23 პროცენტით გაიზარდა და 7 მილიარდ კუბურ მეტრს გადააჭარბა. რუსეთიდან ევროკავშირში გაგზავნილი გაზის 53 პროცენტი თურქეთის გავლით გადადიოდა.

ევროკავშირის მიერ მილსადენებით შეძენილი ბუნებრივი აირის რაოდენობა მარტში გასული წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 4 პროცენტით გაიზარდა. მარტში გაზის იმპორტი 2022 წლის დეკემბრის შემდეგ ევროკავშირში მილსადენით გაზის ყოველთვიური იმპორტის ყველაზე მაღალი დონე იყო.

მიმდინარე წლის პირველ სამ თვეში ყველაზე მეტი გაზის ექსპორტი ევროკავშირში მილსადენით ნორვეგიიდან 57 პროცენტი, რუსეთიდან 18 პროცენტი და ალჟირიდან 17 პროცენტი განხორციელდა.

რუსეთ-უკრაინის ომის გამო, ევროკავშირმა დააჩქარა განახლებადი ენერგიის ინვესტიციები. 2023 წელს ევროკავშირმა ელექტროენერგიის 44 პროცენტი მწვანე ენერგიის წყაროებიდან გამოიმუშავა და რეკორდი მოხსნა. აქედან 27 პროცენტი ქარისა და მზის ენერგიას შეადგენდა.

ბევრმა ქვეყანამ გადადო ატომური ელექტროსადგურების დახურვის გეგმები. გერმანიისა და საფრანგეთის ძლიერი ზეწოლის გამო, ატომური ელექტროსადგურები კლასიფიცირებული იქნა, როგორც „მწვანე ენერგია“.

ომმა შეერთებული შტატები ევროპის ენერგეტიკულ ბაზარზეც შეიყვანა. LNG-ს ხელშეკრულება ევროკავშირსა და აშშ-ს შორის 2022 წელს გაფორმდა. შეთანხმება ითვალისწინებს, რომ ევროკავშირის ქვეყნებს შეუძლიათ შეიძინონ აშშ-დან წელიწადში 50 მილიარდ კუბურ მეტრამდე LNG.

 

analytics
The Daily Telegraph - ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს

ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.

გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:

დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.

დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.

აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.

კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.

უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?

როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.

რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.

ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან)  ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.

არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.

იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.

ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.

თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way