USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Тбилиси
NATO-ს გენმდივნის პოსტზე სტოლტენბერგი მარკ რიუტემ ოფიციალურად ჩაანაცვლა - ვინ არის "ტეფლონის მარკი"?
дата:  161

NATO-ს გენერალური მდივნის პოსტზე იენს სტოლტენბერგი ნიდერლანდების ყოფილმა პრემიერ-მინისტრმა, მარკ რიუტემ ოფიციალურად დღეიდან ჩაანაცვლა.

ბრიუსელში, ნატოს შტაბ-ბინაში გამართულ შეხვედრაზე სტოლტენბერგმა ჩრდილოატლანტიკური ალიანსის ხელმძღვანელობა რიუტეს ოფიციალურად გადააბარა და განაცხადა, რომ გაერთიანებას საიმედო ხელში ტოვებს.

რიუტე ნატოს გენერალური მდივნის პოსტს რუსეთ-უკრაინის ომის მე-1000 დღის მოახლოებასთან ერთად იკავებს - სამი ფაქტორიდან, რომელიც ნიდერლანდების ყოფილმა პრემიერმა მისი ადმინისტრაციისთვის პრიორიტეტად დაასახელა, უკრაინის ომში კიევისთვის დასავლელი პარტნიორების დახმარების შენარჩუნება პირველ ადგილზეა.

ახალი გენმდივანი ასევე აცხადებს, რომ ალიანსი ლიბანში მიმდინარე კონფლიქტურ სიტუაციასაც დააკვირდება.

რიუტემ ბრიუსელში აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნების მნიშვნელობაზეც ისაუბრა და ხაზი გაუსვა რისკებს, რომლის წინაშეც ალიანსი, შესაძლოა, ტრამპის გამარჯვების შემთხვევაში აღმოჩნდეს, როგორც ეს მისი პრეზიდენტობის პირველი ვადისას მოხდა. რიუტემ NATO-ს შტაბ-ბინაში განაცხადა, რომ, არჩევნების შედეგების გამო არ ღელავს, რადგან ორივე კანდიდატს კარგად იცნობს და დონალდ ტრამპთან ამ დრომდეც უმუშავია.

"ტეფლონის მარკი" ნატოს რიგით მე-14 გენერალური მდივანია. მანამდე ამ პოსტს იენს სტოლტენბერგი 2014 წლიდან იკავებდა.

ვის არის მარკ რიუტე?

მარკ რიუტე 57 წლის ჰოლანდიელი პოლიტიკოსია, რომელიც ჰააგაში დაიბადა. 32 ქვეყნის წარმომადგენლის მიერ კონსენსუსის საფუძველზე არჩეული რიუტე ჰოლანდიის ისტორიაში პრემიერ-მინისტრის პოსტს ყველაზე ხანგრძლივი დროის განმავლობაში იკავებდა, 2010 წლიდან, როცა პოსტზე დედოფალმა ბეატრიქმა დანიშნა.

რიუტე იყო სახალხო პარტიის თავისუფლებისა და დემოკრატიისთვის (VVD) ლიდერი 2006 წლიდან 2023 წლამდე. პრემიერის პოსტზე დანიშვნიდან 2 წელში, 2012 წლის აპრილში საბიუჯეტო კრიზისის ფონზე რიუტემ და მისმა კაბინეტმა გადადგომის გადაწყვეტილება მიიღეს, მაგრამ საკუთარი პარტიის საპარლამენტო არჩევნებში გამარჯვების შემდგომ მიეცა საშუალება, დაბრუნებულიყო პრემიერ-მინისტრად და ეხელმძღვანელა კოალიციისთვის ლეიბორისტულ პარტიასთან ერთად. თუმცა, ეს არ ყოფილა ერთადერთი მნიშვნელოვანი კრიზისი. მის კაბინეტს სხვადასხვა ფორმაციის და კოალიციის პირობებში კიდევ რამდენჯერმე მოუწია გადადგომა, თუმცა რიუტემ ყველა ჯერზე მოახერხა კვლავ გაპრემიერება. 2017 წელს, რიუტე თანამდებობაზე პარლამენტში სამთავრობო კოალიციის შექმნის შესახებ 225-დღიანი მოლაპარაკებების შემდეგ დანიშნეს. კრიზისი შეიქმნა ასევე, 2021 წელს ბავშვთა ზრუნვის შეღავათების სკანდალი და 2022 წელს, მზარდი მიგრაციის საპასუხოდ არასაკმარისი ნაბიჯების გამო მოსახლეობის დიდი უკმაყოფილების პირობებში.

იმის გამო, რომ მან ყველა ჯერზე შეძლო, პოლიტიკური სკანდალებიდან გამოსულიყო რეპუტაციის დაუზიანებლად, რიუტე მოიხსენიება როგორც "ტეფლონის მარკი". მას საერთაშორისო მედია აღწერს, როგორც მოქნილს და პრაგმატულს, რომელსაც სურს, მოიცვას პოლიტიკური ფრაქციების ფართო სპექტრი საკითხების გადასაჭრელად.

რაც შეეხება მის ნაბიჯებს თავდაცვის მიმართულებით, პრემიერს აკრიტიკებენ იმის გამო, რომ 14-წლიანი პრემიერობის განმავლობაში ევროკავშირის სიდიდით მეხუთე ეკონომიკამ, თავდაცვის ხარჯების გაზრდა ნატოს მშპ-ის 2%-მდე ვერ შეძლო. (ნატოს ბოლო ანგარიშით, ნიდერლანდები ამ მიზანს წელს საბოლოოდ მიაღწევს). ასევე, კრიტიკის საფუძველი იყო აღმოსავლეთის ნატოს გაფართოების ნაკლები მხარდაჭერა.

ჰოლანდიურ-შვეიცარული განათლების მქონე რიუტე ნატოს ხელმძღვანელობას კრიტიკულ მომენტში დაიკავებს. მისი ახალი სამუშაო 2 ოქტომბერს დაიწყება, აშშ-ის არჩევნებამდე სულ რაღაც ერთი თვით ადრე, რომელიც განსაზღვრავს სამხედრო ალიანსის ბედს. ახალი გენმდივანი, რომელსაც "ტრამპის ექოსაც" უწოდებენ, დადებითად არის შეფასებული ბაიდენის მხრიდანაც "მე, მომწონს ეს ბიჭი" - თქვა მოქმედმა პრეზიდენტმა.

ახლა, პოლიტიკოსს, რომლის მეტსახელიც Teflon-ია [რაც უკრავი ზედაპირის მყარი მასალას აღნიშნავს] მოუწევს, ორი მთავარი და მძიმე მემკვიდრეობის, უკრაინის ომის და ჩინეთის მზარდი ამბიციების პრობლემის მოგვარება, თან რეპუტაციული ზიანის გარეშე.

аналитика
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати