,
NATO-ს გენერალური მდივნის პოსტზე იენს სტოლტენბერგი ნიდერლანდების ყოფილმა პრემიერ-მინისტრმა, მარკ რიუტემ ოფიციალურად დღეიდან ჩაანაცვლა.
ბრიუსელში, ნატოს შტაბ-ბინაში გამართულ შეხვედრაზე სტოლტენბერგმა ჩრდილოატლანტიკური ალიანსის ხელმძღვანელობა რიუტეს ოფიციალურად გადააბარა და განაცხადა, რომ გაერთიანებას საიმედო ხელში ტოვებს.
რიუტე ნატოს გენერალური მდივნის პოსტს რუსეთ-უკრაინის ომის მე-1000 დღის მოახლოებასთან ერთად იკავებს - სამი ფაქტორიდან, რომელიც ნიდერლანდების ყოფილმა პრემიერმა მისი ადმინისტრაციისთვის პრიორიტეტად დაასახელა, უკრაინის ომში კიევისთვის დასავლელი პარტნიორების დახმარების შენარჩუნება პირველ ადგილზეა.
ახალი გენმდივანი ასევე აცხადებს, რომ ალიანსი ლიბანში მიმდინარე კონფლიქტურ სიტუაციასაც დააკვირდება.
რიუტემ ბრიუსელში აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნების მნიშვნელობაზეც ისაუბრა და ხაზი გაუსვა რისკებს, რომლის წინაშეც ალიანსი, შესაძლოა, ტრამპის გამარჯვების შემთხვევაში აღმოჩნდეს, როგორც ეს მისი პრეზიდენტობის პირველი ვადისას მოხდა. რიუტემ NATO-ს შტაბ-ბინაში განაცხადა, რომ, არჩევნების შედეგების გამო არ ღელავს, რადგან ორივე კანდიდატს კარგად იცნობს და დონალდ ტრამპთან ამ დრომდეც უმუშავია.
"ტეფლონის მარკი" ნატოს რიგით მე-14 გენერალური მდივანია. მანამდე ამ პოსტს იენს სტოლტენბერგი 2014 წლიდან იკავებდა.
ვის არის მარკ რიუტე?
მარკ რიუტე 57 წლის ჰოლანდიელი პოლიტიკოსია, რომელიც ჰააგაში დაიბადა. 32 ქვეყნის წარმომადგენლის მიერ კონსენსუსის საფუძველზე არჩეული რიუტე ჰოლანდიის ისტორიაში პრემიერ-მინისტრის პოსტს ყველაზე ხანგრძლივი დროის განმავლობაში იკავებდა, 2010 წლიდან, როცა პოსტზე დედოფალმა ბეატრიქმა დანიშნა.
რიუტე იყო სახალხო პარტიის თავისუფლებისა და დემოკრატიისთვის (VVD) ლიდერი 2006 წლიდან 2023 წლამდე. პრემიერის პოსტზე დანიშვნიდან 2 წელში, 2012 წლის აპრილში საბიუჯეტო კრიზისის ფონზე რიუტემ და მისმა კაბინეტმა გადადგომის გადაწყვეტილება მიიღეს, მაგრამ საკუთარი პარტიის საპარლამენტო არჩევნებში გამარჯვების შემდგომ მიეცა საშუალება, დაბრუნებულიყო პრემიერ-მინისტრად და ეხელმძღვანელა კოალიციისთვის ლეიბორისტულ პარტიასთან ერთად. თუმცა, ეს არ ყოფილა ერთადერთი მნიშვნელოვანი კრიზისი. მის კაბინეტს სხვადასხვა ფორმაციის და კოალიციის პირობებში კიდევ რამდენჯერმე მოუწია გადადგომა, თუმცა რიუტემ ყველა ჯერზე მოახერხა კვლავ გაპრემიერება. 2017 წელს, რიუტე თანამდებობაზე პარლამენტში სამთავრობო კოალიციის შექმნის შესახებ 225-დღიანი მოლაპარაკებების შემდეგ დანიშნეს. კრიზისი შეიქმნა ასევე, 2021 წელს ბავშვთა ზრუნვის შეღავათების სკანდალი და 2022 წელს, მზარდი მიგრაციის საპასუხოდ არასაკმარისი ნაბიჯების გამო მოსახლეობის დიდი უკმაყოფილების პირობებში.
იმის გამო, რომ მან ყველა ჯერზე შეძლო, პოლიტიკური სკანდალებიდან გამოსულიყო რეპუტაციის დაუზიანებლად, რიუტე მოიხსენიება როგორც "ტეფლონის მარკი". მას საერთაშორისო მედია აღწერს, როგორც მოქნილს და პრაგმატულს, რომელსაც სურს, მოიცვას პოლიტიკური ფრაქციების ფართო სპექტრი საკითხების გადასაჭრელად.
რაც შეეხება მის ნაბიჯებს თავდაცვის მიმართულებით, პრემიერს აკრიტიკებენ იმის გამო, რომ 14-წლიანი პრემიერობის განმავლობაში ევროკავშირის სიდიდით მეხუთე ეკონომიკამ, თავდაცვის ხარჯების გაზრდა ნატოს მშპ-ის 2%-მდე ვერ შეძლო. (ნატოს ბოლო ანგარიშით, ნიდერლანდები ამ მიზანს წელს საბოლოოდ მიაღწევს). ასევე, კრიტიკის საფუძველი იყო აღმოსავლეთის ნატოს გაფართოების ნაკლები მხარდაჭერა.
ჰოლანდიურ-შვეიცარული განათლების მქონე რიუტე ნატოს ხელმძღვანელობას კრიტიკულ მომენტში დაიკავებს. მისი ახალი სამუშაო 2 ოქტომბერს დაიწყება, აშშ-ის არჩევნებამდე სულ რაღაც ერთი თვით ადრე, რომელიც განსაზღვრავს სამხედრო ალიანსის ბედს. ახალი გენმდივანი, რომელსაც "ტრამპის ექოსაც" უწოდებენ, დადებითად არის შეფასებული ბაიდენის მხრიდანაც "მე, მომწონს ეს ბიჭი" - თქვა მოქმედმა პრეზიდენტმა.
ახლა, პოლიტიკოსს, რომლის მეტსახელიც Teflon-ია [რაც უკრავი ზედაპირის მყარი მასალას აღნიშნავს] მოუწევს, ორი მთავარი და მძიმე მემკვიდრეობის, უკრაინის ომის და ჩინეთის მზარდი ამბიციების პრობლემის მოგვარება, თან რეპუტაციული ზიანის გარეშე.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
