USD 2.7270
EUR 3.1287
RUB 3.4745
Tbilisi
«BBC russian» : რატომ სძულს რუსეთი „ისლამურ სახელმწიფოს?“
Date:  346

ბრიტანული სამაუწყებლო კომპანიის BBC-ის რუსული სამსახური (BBC russian) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „დალურჯებული სახეები, შეხვეული თავები და ბრალის აღიარება: მოსკოვური სასამართლოს მსჯავრი ტერაქტის ჩამდენთა მიმართ // რატომ სძულს რუსეთი „ისლამურ სახელმწიფოს?“, რომელშიც განხილულია „კროკუს სითი ჰოლში“ მომხდარი ტერორისტული აქტის გარემოებები.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

 მოსკოვის ახლოს მდებარე საკონცერტო კომპლექსში - „კროკუს სითი ჰოლში“ მომხდარი ტერორისტული აქტის საქმეზე დაკავებულ ოთხ ეჭვმიტანილს - დალერჯონ მირზოევს, მუროდალი რაჩაბალიზოდს, მუჰამადსობირ ფაიზოვს და შამსუდინ დარიდუნს - ორი თვით წინასაგამოძიებო პატიმრობა მიუსაჯეს - მათ ბრალი წაუყენეს ტერაქტის განხორციელებაში, ორგანიზებული ჯგუფის შემადგენლობით. მოსკოვის ბასმანის რაიონის სასამართლომ განაცხადა, რომ მათ მთლიანად აღიარეს თავიანთი დანაშაული. ოთხივეს ეტყობოდა ცემის კვალი.

რა ხდებოდა სასამართლოს დარბაზში

დალერჯონ მირზოევი, ბრალდებული „კროკუს სითი ჰოლში“ მომხდარი ტერაქტში, სასამართლოს წინაშე დალურჯებული სახით წარსდგა. გამომძიებელმა, პირველი კითხვების შემდეგ, სხდომის დახურვა მოითხოვა, „რადგან ღია სხდომაზე შეიძლება სახელმწიფო საიდუმლოება გამჟღავნდეს“. მუროდალი რაჩაბალიზოდი დარბაზში სახეახვეული მიიყვანეს: იგი მოსამართლის კითხვებს ტაჯიკურ ენაზე პასუხობდა, თარჯიმნის მეშვეობით. მან თქვა, რომ 30 წლისაა, ჰყავს ოჯახი, რეგისტრირებულია რუსეთში. მუჰამადსობირ ფაიზოვი სხდომაზე ეტლით მიიყვანეს - ისე იყო ნაცემი, რომ სიარული აღარ შეეძლო.

როგორ მოხდა ეჭვმიტანილთა დაკავება

ოთხი ეჭვმიტანილი „კროკუს სითი ჰოლში“ ტერაქტის ჩადენის შემდეგ, ავტომანქანაში ჩასხდნენ და გეზი მოსკოვიდან სამხრეთ-დასავლეთისაკენ აიღეს, მაგრამ ისინი ბრიანსკის ოლქში, უკრაინის საზღვართან ახლოს დააკავეს. ერთ-ერთ რუსულ წყაროში გავრცელდა ვიდეოკადრები, თუ როგორ აჭრიდნენ მას ყურს დაკავების დროს და პირში ჩრიდნენ.

როგორც სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებულ ერთ-ერთ ვიდეოკადრში ჩანს, ეჭვმიტანილი აღიარებს, რომ ტერაქტი ფულის გამო ჩაიდინეს - მათ თითოეულს ნახევარი მილიონი რუბლი აღუთქვეს. კიდევ ერთი კადრის თანახმად, ეჭვმიტანილებს ელექტროდენითაც აწამებდნენ.

სულ ტერორისტული აქტის საქმეზე დაკავებულია 11 ადამიანი.

„ისლამური სახელმწიფო“ თუ?...

რუსეთის უშიშროების ფედერალური სამსახურის ვერსიით, „ბოევიკებს“ მიმალვა უკრაინაში ჰქონდათ დაგეგმილი, ამიტომაც ისინი ავტომანქანით სახელმწიფო საზღვრისაკენ მიემართებოდნენ, მათთვის გამზადებული იყო „ფანჯარა“ საზღვარზე გადასასვლელად. კონკრეტულად ვინ და რომელი ძალა იდგა მათ უკან, რუსეთს არ დაუსახელებია. უკრაინამ კრემლის მინიშნება, რომ ტერაქტში კიევიც არის ეჭვმიტანილიო, კატეგორიულად უარყო.

ოფიციალურად ტერაქტზე პასუხისმგებლობა აიღო ტერორისტულმა დაჯგუფებამ „ისლამურმა სახელმწიფომ“ - მისმა ავღანურმა ფილიალმა „ხორასანმა“, რომელმაც ტერაქტის ამსახველი შესაბამისი ვიდეოკადრები გამოაქვეყნა. მათში კარგად ჩანს, რომ ტერორისტთა ჩაცმულობა იდენტურია იმ კადრებში ასახულია, რომლებიც რუსულმა „ეფესბემ“ გაავრცელა. ეს გამორიცხავს რუსული სპეცსამსახურის სიყალბეს: სხვათა შორის, ზოგიერთი კომენტატორი ეჭვობდა, რომ „ეფესბეს“ ნამდვილი ტერორისტები არ დაუკავებიაო.

რატომ განახორციელა „ისლამურმა სახელწიფომ“ თავდასხმა?

კატარის ტელეარხის „ალ-ჯაზირაას“ აზრით, ბოლო წლებში „ისლამური სახელმწიფო“ თავის პროპაგანდაში რუსეთს მუსლიმანების მწვალებლად თვლის - მაგალითად, სირიაში. იმის გამო, რომ „ხორასნელები“ ავღანელ თალიბებს თავიანთ მტრად თვლიან, მათ არ მოსწონთ კრემლის პოლიტიკა, რომელიც თალიბებთან დაკავშირებას ცდილობს“, - ამბობს ამირ ჯადუნი, კლემსონის ამერიკული უნივერსიტეტის დოცენტი, „ალ -ჯაზირასთან „საუბარში.

როგორც ამერიკული გაზეთი „უოლ სთრით ჯორნელი“ (The Wall Street Journal) წერს სტატიაში „დასავლეთთან და ავტორიტარულ მოწინააღმდეგესთან ბრძოლაში „ისლამური სახელმწიფოსათვის“ ყველა სამიზნეს წარმოადგენს“ (ავტორები - იაროსლავ ტროფიმჩუკი და სუნ რასმუსენი), „სანამ აშშ, ევროპა, რუსეთი და ჩინეთი ერთმანეტს ედავებიან და ომისათვის ემზადებიან, მათ წინააღმდეგ ომს უკვე აწარმოებს „ისლამური სახელმწიფო“, რომლისთვისაც სულ ერთია, თუ ვის დაესხმება. მისთვის ისინი ყველა ისლამის მტრები არიან და ყველა განადგურდება. მთავარია, რომ მისმა თავდასხმამ რეზონანსი გამოიწვიოს“.

ავტორების თქმით, „ისლამური სახელმწიფოს“ რუსეთი სძულს. 2015 წელს დაჯგუფებამ პასუხისმგებლობა აიღო ეგვიპტიდან გამოფრენილი რუსული თვითმფრინავის კატასტროფაზე, რომლის ბორტზე 224 მგზავრი იყო. 2022 წელს „ისლამური სახელმწიფო“ თავს დაესხა ქაბულში არსებულ რუსეთის საელჩოს, რომლის დროსაც ორი რუსი დიპლომატი და ოთხი ავღანელი დაიღუპა.

კრემლის მიმართ „ისლამური სახელმწიფოს“ ისტორიული პრეტენზიებია ჩეჩნეთისა და ავღანური ომების წარმოება. ისლამისტების განრისხებას იწვევს აგრეთვე რუსეთის ჩართვა სირიის ომში და დასავლეთ აფრიკულ კონფლიქტში.

როგორც „უოლ სთრით ჯორნელის“ ჟურნალისტები აღნიშნავენ, უკრაინის ომის დაწყების გამო ისლამისტები სულ უფრო იოლად იბირებენ თავიანთ რიგებში იმ შუააზიელ მიგრანტებს, რომლებიც რუსეთში იმყოფებიან და მუშაობენ, მუშახელის ნაკლებობის გამო (მობილიზაციისა და ფრონტზე განცდილი დანაკარგების მიზეზით). მიგრანტები, რადგან ისინი ხშირად ცუდად ლაპარაკობენ რუსულად, მათ კარგად არ ექცევიან, პოლიცია ჩასაფრებებს უწყობს, იჭერენ და ფრონტზე უკანონოდ გზავნიან.  

„რუსეთის ხელისუფლება მიგრანტებს მკაცრად ექცევა, რაც, ბუნებრივია, ხელს უწყობს მათ რადიკალიზებას“, - ციტირებს გაზეთი ვაშინგტონში ყირგიზეთის ყოფილი ელჩის ყადირ ტოქტოგულოვის ნათქვამს.

წყარო: https://www.bbc.com/russian/articles/cg69e4wky45o

 

analytics
რა არის პრინციპული მსგავსება ირანის ისლამური რევოლუციის გუშაგთა კორპუსსა (IRGC) და რუსეთის ფედერალური უსაფრთხოების სამსახურს (ФСБ) შორის?

1. ირანისა და რუსეთის სპეცსამსახურების მთავარი პრიორიტეტი – პირადი გამდიდრება და „სახელმწიფო სახელმწიფოში“

IRGC მხოლოდ სპეცსამსახური არ არის – ეს გახლავთ უზარმაზარი ეკონომიკური იმპერია.
იგი აკონტროლებს მშენებლობის კომპანიებს (მაგალითად, გიგანტურ კონგლომერატს „ხათამ ალ-ანბია“), ბანკებს, სატელეკომუნიკაციო ფირმებს, პორტებსა და სასაზღვრო გამშვებ პუნქტებს. ირანელი უშიშროების თანამშრომლები იღებენ სახელმწიფო კონტრაქტებს კონკურსის გარეშე, არიან ჩართული კონტრაბანდაში (ნავთობი, სხვადასხვა საქონელი), ფულის გათეთრებაში და კერძო ბიზნესის რეკეტში.

ФСБ მხოლოდ სპეცსამსახური არ არის – ეს არის ერთ-ერთი მთავარი მოთამაშე საკუთრების გადანაწილებასა და ეკონომიკის კონტროლში.
ФСБ აქტიურად ეწევა ბიზნესის „კრიშავას“, ახორციელებს რეიდერულ დაპატრონებებს გაყალბებული სისხლის სამართლის საქმეების მეშვეობით, აკონტროლებს საბანკო სექტორსა და სახელმწიფო კორპორაციების ფინანსურ ნაკადებს. ФСБ-ის მაღალი თანამდებობის პირები და მათთან დაახლოებული პირები ხდებიან დოლარიანი მულტიმილიონერები და მილიარდერები.

შედეგი: როგორც IRGC, ისე ФСБ ქმნიან სისტემას, სადაც თანამდებობა ბიზნეს-აქტივად იქცევა. ამგვარად, მათი ხელმძღვანელობა პირადად არის დაინტერესებული არსებული რეჟიმის შენარჩუნებით.


2. პროფესიული დეგრადაცია და ძირითადი ფუნქციის ჩავარდნები

წლობით, ირანის ტერიტორიაზე ერთ-ერთი ქვეყნის (შეიძლება ითქვას, ლიხტენშტაინისაც კი) სპეცსამსახურები დაუსჯელად კლავდნენ ირანელ ბირთვულ ფიზიკოსებსა და IRGC-ის მაღალჩინოსნებს – ეს იყო კონტრდაზვერვის სრულმასშტაბიანი მარცხი.
2018 წელს „მოსადის“ აგენტებმა თეირანში მდებარე სპეციალური საცავიდან მოიპარეს ირანის ბირთვულ პროგრამასთან დაკავშირებული დაახლოებით 100 000 დოკუმენტი, საერთო წონით ნახევარი ტონა. თეირანის გულში, პირდაპირ IRGC-ის ცხვირწინ მოკლეს ჰამასის ლიდერი ისმაილ ჰანია.
IRGC-ის საჰაერო თავდაცვის ოპერატორმა, პანიკაში და შესაბამისი ამოცნობის სისტემის გარეშე, ჩამოაგდო უკრაინული სამგზავრო თვითმფრინავი.
ეს ყველაფერი მიუთითებს პროფესიონალიზმის უკიდურესად დაბალ დონეზე და კრიტიკულ სიტუაციაში მოქმედების უუნარობაზე. სწორედ ამიტომ, დღეს ისრაელის სპეცსამსახურები ირანში აკეთებენ რაც სურთ.

ФСБ კი ათწლეულებით ჯაშუშობდა უკრაინაში, აგენტებს ანთავსებდა სახელმწიფო სტრუქტურებში, ყიდულობდა მაღალჩინოსნებს. ომამდე, ФСБ-ის მეხუთე სამმართველომ ქვეყნის ხელმძღვანელობას მიაწოდა აბსოლუტურად მცდარი სურათი – თითქოს უკრაინელი ხალხი რუსულ არმიას ყვავილებით დახვდებოდა.
ეს იყო 21-ე საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი დაზვერვითი მარცხი, რომელმაც კატასტროფული შედეგები მოიტანა.

ტერაქტი „კროკუს სიტი ჰოლში“: მიუხედავად დასავლური დაზვერვების წინასწარი გაფრთხილებისა და შიდა ინფორმაციით, ФСБ ვერ შეძლო რუსეთის ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ტერაქტის აღკვეთა. ამ დროს მთელი რესურსი მიმართული იყო იმ ადამიანების დასაჭერად, ვინც პლაკატებს ატარებდა ან სოციალურ ქსელში კრიტიკულ პოსტებს წერდა.

დრონებით თავდასხმები მოსკოვზე, აფეთქებები ყირიმის ხიდზე, ოპერაცია „ობობა“ და შეტევები რუსული სამხედრო აეროდრომებზე ქვეყნის სიღრმეში – ყველაფერი ეს ცხადყოფს ФСБ-ის სრული უუნარობას შეასრულოს ქვეყნის დაცვის პირდაპირი ფუნქცია.

ФСБ-ის ჩავარდნებს დასასრული არ უჩანს.


3. ერთადერთი სფერო, სადაც ორივე სტრუქტურა „ეფექტიანია“ – საკუთარი ხალხის ჩახშობა

ФСБ და IRGC მშვენივრად ასრულებენ ერთ საქმეს – მშვიდობიანი პროტესტების ჩახშობას. ისინი ებრძვიან ქალებს ჰიჯაბის გარეშე და სტუდენტებს – პლასტმასის ჭიქებით ხელში.

IRGC და მისი დამხმარე „ბასიჯი“ არიან მთავარი იარაღი ირანში პროტესტების ჩასახშობად (2009, 2019, 2022 წწ.). ისინი უშიშრად იყენებენ ცეცხლსასროლ იარაღს უიარაღო მოქალაქეების წინააღმდეგ, ახორციელებენ მასობრივ დაპატიმრებებს, აწამებენ და აწყობენ საჯარო სიკვდილით დასჯებს.

ФСБ კი რუსეთის მთავარი რეპრესიული იარაღია. მათ გაანადგურეს პოლიტიკური ოპოზიცია, დამოუკიდებელი მედია, აყალბებენ საქმეებს ყველა იმ პირის წინააღმდეგ, ვინც არ ეთანხმება ხელისუფლების პოლიტიკას. მათ ქვეყანაში შიშის ატმოსფერო შექმნეს – რაც რეჟიმის სტაბილურობის ერთ-ერთი საყრდენია.


დასკვნა

IRGC და ФСБ კლასიკური მაგალითებია იმისა, რაც ხდება სპეცსამსახურებში ავტორიტარული რეჟიმების პირობებში:

  1. შერწყმა ხელისუფლებასთან – ისინი წყვეტენ სახელმწიფოს ინსტრუმენტად ყოფნას და თავად ხდებიან რეჟიმის შემადგენელი ნაწილი, მისი შეიარაღებული რგოლი.

  2. უარყოფითი შერჩევა – კარიერული წინსვლა განისაზღვრება არა პროფესიონალიზმით, არამედ ლოიალურობით და მზადყოფნით, შეასრულო დანაშაულებრივი ბრძანებები. კომპეტენტური, მაგრამ დამოუკიდებელი თანამშრომლები სისტემიდან გარიყულნი ხდებიან.

  3. პრიორიტეტების ცვლილება – ქვეყნის ან ხალხის უსაფრთხოების ნაცვლად, მთავარი ხდება ერთი ადამიანის ან ვიწრო ელიტის ინტერესების დაცვა (მაღლესი ლიდერი ირანში, პრეზიდენტი რუსეთში).


თუ მოკლედ ვთქვათ — ესენი არიან სპეცსამსახურები მხოლოდ სახელით. სინამდვილეში კი კორუფციული ძალაუფლების შენარჩუნების მექანიზმები.

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way