,
რუსული გაზეთი „სეგოდნია“ (Сегодня) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „აფხაზთა სიამაყე სრული სიბნელის ფონზე: რუსეთმა აფხაზეთის დოტაცია შეწყვიტა“ (ავტორი - ვასილ ივანჩენკო), რომელშიც განხილილია მოსკოვ-სოხუმის ურთიერთობებში ბოლო პერიოდში მომხდარი ცვლილებები.
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
აფხაზეთში უკუნეთია. პრემიერ-მინისტრის მოვალეობის შემსრულებელმა ვალერი ბღანბამ გამოაცხადა, რომ რესპუბლიკის ყველა სკოლა და საბავშვო ბაღი, ელექტროენერგის უმწვავესი დეფიციტის გამო, დროებით უნდა დაიხუროს. მას არ უთქვამს, რომ ამაში დამნაშავე რუსეთია, თუმცა, ალბათ, ძალიან უნდოდა ეთქვა. პატარა, მაგრამ ამაყ აფხაზეთში არანაირად არ სურთ იმის აღიარება, რომ აფხაზების მიმართ რუსეთს არანაირი ვალი არ აქვს.
არადა, ამ დღეებში დროებითმა პრემიერმა კვლავ სთხოვა მოსკოვს, რომ რუსეთმა უფასოდ გამოკვებოს ათობით ათასი ადგილობრივი მოსამსახურე და პენსიონერები. ანუ ისე, როგორც ამას კრემლი 2008 წლიდან აკეთებდა: „რუსეთ-საქართველოს ხუთდღიანი ომის“ შემდეგ აფხაზები მიეჩვივნენ იმას, რომ რუსეთმა მათ ელექტროენერგია და საბიუჯეტო ტრანშები უნდა მისცეს, ანუ სავალდებულოდ თვლიან, რომ აფხაზები რუსებმა უნდა არჩინონ. „აბა, მაშ როგორ? თუ დამოუკიდებლად გვაღიარე, კიდეც უნდა გვარჩინო“. ეს აფხაზებისათვის სრულიად ნორმალურ აზროვნებას წარმოადგენს. ბევრისთვის გაუგებარია, თუ რატომ არ სურს დიდ რუსეთს პატარა, მაგრამ ამაყი აფხაზეთის მეურვე იყოს. და რამარტო გაუგებარია, არამედ საწყენიც კი არის... თორემ რა გამოდის - „დიდმა ძმამ პატარა ძმას ფრთები გადააფარა, ახლა კი ტურასავით მიაგდო“.
გავიხსენოთ: 2008 წლის აგვისტოდან მოსკოვმა აფხაზეთზე 65 მილიარდ რუბლზე მეტი დახარჯა. რეკონსტრუქცია ჩაუტარდა 500 ობიექტს, მეტ-ნაკლებად აღდგენილია სოციალური ინფრასტრუქტურა. დღეს აფხაზეთი თავისი ბიუჯეტის 58% დამოუკიდებლად უზრუნველყოფს, ხოლო 42% - მოსკოვიდან გადარიცხვებს წარმოადგენს.
აფხაზეთში ისე ორიგინალურად [და მიამიტურად] აზროვნებენ, რომ თითქოსდა ვერ ამჩნევენ, თუ რა მოხდა უკანასკნელ პერიოდში და ვითომდა ვერ ხვდებიან, რას უკავშირდება ელექტროენერგიის მიწოდებისა და სოციალური დახმარების შეჩერება. აფხაზეთში მცირე რევოლუცია მოხდა, რომელიც პრეზიდენტის გადადგომით დასრულდა: მიზეზი იყო ის, რომ სოხუმმა უარყო მოსკოვში ხელმოწერილი საინვესტიციო შეთანხმება, რომელიც რესპუბლიკაში რუსული ბიზნეს-პროექტების განხორცილებას ითვალისწინებდა. აფხაზებს შეეშინდათ: „რუს ინვესტორებს თუ თავისუფალი მოქმედების ნებას მივცემთ, ვაითუ სუვერენიტეტი და ბუნებრივი სიმდიდრე დავკარგოთ, მოსახლეობა გაღატაკდებაო“.
უფრო ადრე მოსკოვსა და სოხუმს ძალიან არასასიამოვნო პოლიტიკური ინციდენტი მოხდა: 2023 წლის ოქტომბერში დაიდო ხელშეკრულება შავი ზღვის ოჩამჩირის უბეში რუსეთის სამხედრო ხომალდების ბაზის შექმნის თაობაზე. ოჩამჩირის უბე ამ მხრივ საუკეთესო ადგილი იქნებოდა, მაგრამ 2024 წლის გაზაფხულზე აფხაზეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი შამბამ მტკიცედ განაცხადა, რომ „ოჩამჩირეში რუსული ბაზა არ იქნება“.
რუსეთი სულელი არ იყო, როცა ათწლეულების განმავლობაში მხარს უჭერდა აფხაზეთს. რა თქმა უნდა, გვერდით პატარა, მაგრამ არასტაბილური ქვეყნის ყოლა მაინცდამაინც სასურველი არ არის, ამიტომაც მოსკოვი ცდილობდა სოხუმს დახმარებოდა და აფხაზებისთვის მეტ-ნაკლებად ცხოვრების პირობები შეექმნა. შესაბამისად, აფხაზებს ილუზია გაუჩნდათ, რომ მათი ქვეყანა სამოთხეა და რუსეთი მათ ყოველთვის მფარველობას გაუწევს. ასეთი იმედები დღესაც არის მოსკოვში შემორჩენილი.
გასაგებია, რომ აფხაზურ სამოთხეში თვითონ აფხაზებს არაფრის გაკეთება არ ძალუძთ. ისევ დაინგრევა სანატორიუმები, კინოთეატრები, პლაჟები ნაგვის გროვად გადაიქცევა და ეკოლოგიური მთიანი ტურისტული ბილიკები - „გარეული თხების ბილიკებად“. რატომ? იმიტომ, რომ ჯერ ერთი, აფხაზებს შრომა არ აინტერესებთ და ზარმაცობენ, მეორე - მათ ამისათვის ფული არ აქვთ.
რასაკვირველია, აფხაზეთი მოსახლეობა წინააღმდეგი არ არის, რომ მათ ვინმემ ფული მისცეს, მაგრამ ისე, რომ ფულის მიმცემმა რაიმე საფასური არ მოითხოვოს. ინვესტიციების ჩადება აფხაზებს ძალიან აშინებთ - ეს ხომ ქველმოქმედება არ არის, ინვესტორმა ხომ მოგება უნდა მიიღოს. სარგებელი და მოგება კი უკვე სუვერენიტეტისადმი საფრთხეს წარმოადგენს. აი, ასე აზროვნებენ აფხაზები.
როცა რუსეთი აფხაზებს პენსიას უხდის, დახმარებებს აძლევს და უფასოდ აწვდის ელექტროენერგიას, როცა აფხაზეთი რუსეთის მთლიან კმაყოფაზეა, ამით, რა თქმა უნდა, ქვეყნის სუვერენიტეტი არ ირღვევა. მაგრამ როცა რუს ინვესტორს ნორმალური კანონების მიღება სურს ბიზნესის გასავითარებლად, ეს უკვე სუვერენიტეტის დარღვევაა.
აფხაზების სურვილი, რომ თავიანთი ადათ-წესებისა და ტრადიციებით იცხოვრონ, სრულიად გასაგებია. ისინი ხომ ამაყები არიან. მაგრამ ასეთ შემთხვევაში, როცა ქედმაღლურად იქცევი, არავისგან არანაირი დახმარების მიღებას არ უნდა შეეცადო. არც უნდა სთხოვო რუსეთს დახმარება, სირცხვილია. ნუ ეწევი მდგომარეობით სპეკულაციას და რუსეთთან თავს ნუ იმდაბლებ.
ექსპერტების აზრით, დღეს აგხაზეთი აქტიურად სარგებლობს თურქეთთან არსებული დიპლომატიური არხებით და რუსეთისაგან საიდუმლოდ, ჩუმად სურს გახდეს „პანთურქული სამყაროს“ ნაწილი. სოხუმში გაგებით ეკიდებიან ყირიმელი თათრების პოზიციას, რომელთა შტაბ-ბინა კიევშია და მკაცრად ეწინააღმდეგებიან ყირიმის მიერთებას რუსეთისადმი. ამას ემატება ოჩამჩირის ბაზის გახსნაზე უარი და ახლა კიდევ - საინვესტიციო შეთანხმების კრახი.
გამოდის, რომ ჩვენ, რუსებს, აფხაზების მხრიდან არავითარი ერთგულების იმედი არ უნდა გვქონდეს, მათი მოქმედებიდან გამომდინარე - ხელისუფლებისა და ოპოზიციის ჩათვლით. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ რუსეთს არანაირი მიზეზი არ აქვს მომავალშიც გააგრძელოს უანგარო დახმარება აფხაზი ძმებისადმი, რისთვისაც ისინი მადლობასაც კი არ გვეუბნებიან.
წყარო: https://segodnia.ru/content/299639
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
