„ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის ლიდერი სი ძინპინი და საგარეო საქმეთა მინისტრი ცინ განი სამშაბათს უკიდურესად მწვავე განცხადებებით გამოვიდნენ აშშ-ის მისამართით, რაც, ბევრი ექსპერტის აზრით, გადაჭარბებულად შეიძლება ჩაითვალოს იმ ფონზეც კი, როცა პეკინისა და ვაშინგტონის ურთთიერთდამოკიდებულება ისედაც დაძაბულია. თანაც საყურადღებოა ის ფაქტიც, რომ პირველად, რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყებიდან, ჩინეთმა რუსეთი ღიად აღიარა თავის მთავარ პარტნიორად“, - ნათქვამია ბრიტანული სამაუწყებლო კომპანიის „ბი-ბი-სი“-ს რუსული სამსახურის (BBC news russian) მიერ გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „რას ნიშნავს ჩინეთის ძალზე მკვეთრი ანტიამერიკული და ძალზე თბილი პრორუსული გამოსვლა“.
ანალიტიკოსების აზრით, შესაძლოა ჩინეთის ამგვარი ნაბიჯი პეკინის განზრახვად უნდა ჩაითვალოს საერთაშორისო პოლიტიკაში, რომელსაც „ცისქვეშეთი“ უახლოეს მომავალში გაატარებს.
ჩინეთის ლიდერმა სი ძინპინმა, კომპარტიის ყრილობაზე გამოსვლისას სამშაბთს, ამერიკის შეერთებული შტატები ანტიჩინური კურსის გატარებაში დაადანაშაულა. მისი მოხსენება უამრავ მხილებას შეიცავდა და ბევრი დამკვირვებელის აღიარებით, უჩვეულოდ მკვეთრი და მწვავე იყო, ვიდრე დღემდე ყოფილა. „დასავლეთის ქვეყნები, აშშ-ის ხელმძღვანელობით, ჩვენს წინააღმდეგ ყოველმხრივ ზეწოლას ახორციელებენ, გარს გვერტყმიან და ალყაში გვაქცევენ“, - განახცადა სი ძინპინმა.
ანალიტიკოსები აღნიშნავენ, რომ ჩინეთის ლიდერი, როგორც წესი, იშვიათად ასახელებს კონკრეტულად ამერიკის შეერთებულ შტატებს თავის გამოსვლებში და უფრო მეტად სარგებლობს ხოლმე ზოგადად დასავლეთისადმი მიმართვებით.
ყრილობის დასრულების შემდეგ გამართულ პრეს-კონფერენციაზე არანაკლებ მწვავედ გამოვიდა ჩინეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი ცინ განიც, რომელმაც ხატოვნად აღნიშნა: „თუ ამერიკა არ დაამუხრუჭებს და არასწორი გზით სიარულს გააგრძელებს, ვერაფერი ვერ დაიცავს ვაშინგტონის მატარებლის ლიანდაგებიდან გადავარდნას და აყირავებას. ასეთ სიტუაციაში კონფრონტაცია აუცილებლად მოხდება“, - ხაზი გაუსვა ჩინელმა მინისტრმა. კერძოდ, მას მხედველობაში ჰქონდა აშშ-ის მოქმედება ტაივანთან მიმართებით, რომელსაც ჩინეთი თავის ტერიტორიად თვლის.
როგორც ცნობილია, ვაშინგტონი ტაივანს სამხედრო-ტექნიკურ დახმარებას უწევს და მას გარანტირებულად პირდება, რომ თუ ჩინეთი კუნძულის სუვერენიტეტს დაარღვევს, პეკინი საკადრის პასუხს მიიღებს.
ჩინეთსა და ტაივანს შორის დაძაბულობა იმდენად დიდია, რომ ტაივანის პრეზიდენტმა ცაი ინვენმა აშშ-ის კონგრესის სპიკერს კევინ მაკარტს სთხოვა, რომ კუნძულზე დაგეგმილი ვიზიტი გააუქმოს: „თქვენ ნუ ჩამოხვალთ, მე თვითონ გეწვევით ვაშინგტონში, შევხვდეთ და მოვილაპარაკოთ“.
ტაივანის ხელისუფლება შიშობს, რომ აშშ-ის კონგრესის დელეგაციის ვიზიტმა შეიძლება ჩინეთის პროვოცირება გამოიწვიოს და პეკინს სამხედრო მოქმედებების დაწყებისაკენ უბიძგოს.
ამერიკის რეაქცია
ჩინეთის ლიდერების ხისტი გამონათქვამების საპასუხოდ ვაშინგტონი შეეცადა სიტუაცია ერთგვარად განეიტრალებინა. „ჩვენ ჩინეთთან მხოლოდ სტრატეგიული კონკურენცია გვაქვს. კონფლიქტს არ ვეძებთ და არ გვსურს“, - განუცხადა ჟურნალისტებს თეთრი სახლის წარმომადგენელმა, ეროვნული უსაფრთხოების საბჭოს სტრატეგიული კომუნიკაციების კოორდინატორმა ჯონ კირბიმ. ტაივანის სტატუსის კომენტირებისას მან ხაზი გაუსვა, რომ ამერიკა პატივს სცემს ჩინეთის პოზიციას, მაგრამ სტატუს-ქვოს შეცვლა არ სურს.
ჯონ კირბიმ ტრადიციულად მოუწოდა ჩინეთს, რომ პეკინმა მოსკოვს უკრაინასთან ომში სამხედრო დახმარება არ გაუწიოს. როგორც ცნობილია, ამას წინათ აშშ-მა განაცხადა, რომ დაზვერვის მონაცემების თანახმად, ჩინეთს შეუძლია რუსეთს იარაღი და საბრძოლო მასალები მიაწოდოს.
სახიფათო დაძაბულობა
ჩინეთსა და ამერიკას შორის დაპირისპირების გამწვავებას მსოფლიოში შეშფოთებით უყურებენ. ტაივანის პრობლემა პეკინისა და ვაშინგტონის კონფრონტაციის ერთადერთი მიზეზი არ არის. მხარეები ერთმანეთთან შეურიგებლები არიან როგორც რუსეთ-უკრაინის ომის მიმართ დამოკიდებულებაში, ასევე კიბერუსაფრთხოებისა და ტექნოლოგიურ სფეროში დომინირების თვალსაზრისითაც.
ვაშინგტონი ჩინეთში თავისი ეროვნული უშიშროების საფრთხეს ხედავს და, აქედან გამომდინარე, ყველანაირად ცდილობს შეზღუდოს „ცისქვეშეთის“ გავლენა მსოფლიოში. ამერიკის მიერ ამ მიმართულებით გადადგმული ნაბიჯებიდან აღსანიშნავია სანქციების დაწესება ჩინური ტექნოლოგიური კომპანიების მიმართ, ვაშინგტონი ასევე შეძლებისდაგვარად აკონტროლებს ჩინური პროდუქციის ექსპორტს სხვადასხვა ქვეყნებში და ხელს უშლის პეკინის კავშირების გაფართოებას აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონის ქვეყნებთან.
ჩინეთ-აშშ-ის ურთიერთობის გამწვავების მორიგი რაუნდი უკავშირდებ აგრეთვე ამას წინათ მომხდარ ინციდენტს, როცა აშშ-ის ცაში გაურკვეველი წარმოშობის აეროსტატი (საჰაერო სფერო) გამოჩნდა. ვაშინგტონმა იმ დროს განაცხადა, რომ აეროსტატი ჩინური იყო, დაზვერვას აწარმოებდა და ამიტომ ის ჩამოაგდო. პეკინმა, თავის მხრივ, დაადასტურა, რომ აეროსტატი მართლაც მას ეკუთვნოდა, მეტეოროლოგიური მიზნით გაუსვა, მაგრამ კურსიდან გადაიხარა და შემთხვევით შევიდა აშშ-ის საჰაერო სივრცეში. ჩინეთის აზრით, არ ღირდა ამ უბრალო ფაქტზე ისეთი მკვეთრი და აგრესიული რეაგირება, როგორიც ამერიკამ გამოავლინა.
„ამ ინციდენტმა რაღაც ფუნდამენტური გამოავლინა - კონკრეტულად კი ის, რომ აშშ-ის ხედვა ჩინეთის მიმართ, ჩინეთის აღქმა მის ცნობიერებაში სერიოზულად არის დამახინჯებული. ვაშინგტონი პეკინს უყურებს როგორც მის მთავარ მეტოქეს დაგეოპოლიტიკურ მუქარას. ეს იმას შეიძლება შევადაროთ, როცა ადამიანი არასწორად იკრავს პირველ ღილს, დანარჩენებიც არასწორად იკვრება. ასეთი შეცდომების დაშვების შედეგად, აშშ-ის პოლიტიკა სრულიად ასცდა რაციონალურ და საღი კურსის ლიანდაგებს“, - განაცხადა საგარეო საქმეთა მინისტრმა ცინ განმა.
მნიშვნელოვანი სიგნალი მოსკოვისათვის
ცინ განი შეეხო აშშ-ჩინეთის მიდგომების განსხვავებას უკრაინის საკითხისადმი და ვაშინგტონი ორმაგი სტანდარტების პოლიტიკაში დაადანაშაულა.
„რატომ აკეთებთ ხმამაღალ განცხადებებს უკრაინის სუვერენიტეტის და ტერიტორიული მთლიანობისადმი პატივისცემის შესახებ იმ დროს, როცა პატივს არ სცემთ ჩინეთის სუვერენიტეტს და ტერიტორიულ მთლიანობას ტაივანთან დაკავშირებით? რატომ ითხოვთ ჩვენგან, რომ რუსეთს იარაღი არ მივცეთ, ხოლო თქვენ ამ დროს იარაღს აძლევთ ტაივანს?“, - იკითხა ცინ განმა.
თავის გამოსვლაში ჩინეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა მაღალ დონეზე შეაფასა ჩინეთ-რუსეთის მჭიდრო პარტნიორობა და აღნიშნა, რომ ოს მეზობელ სახელმწიფოს შორის უკვე გაკვალულია ნდობის გზები და შექმნილია თანამშრომლობის მოდელი.
„როცა ჩინეთმა და რუსეთმა ერთმანეთს ხელი-ხელს ჩაჰკიდეს, ამით მრავალპოლარული დემოკრატიული მსოფლიოსაკენ მოძრაობა დაჩქარდა, ხოლო გლობალურმა სტრატეგიულმა ბალანსმა და სტაბილურობამ დაცვის გარანტია მიიღო“, - ხაზი გაუსვა ჩინეთის მთავარმა დიპლომატმა.
„რაც უფრო მეტი რყევა და ტურბულენტობაა მსოფლიოში, მით უფრო მეტად უნდა იყოს განმტკიცებული ჩინეთ-რუსეთის კავშირები“, - დაასკვნა ცინ განმა.
დასასრულს მინისტრმა გარკვეულწილად შეარბილა თავის ანტიამერიკული რიტორიკა და განაცხადა, რომ ჩინეთ-აშშ-ის ურთიერთობაში უპირატესობა უნდა მიენიჭოს საერთო ინტერესებს და საერთო პასუხისმგებლობას.
ჩინეთის მიერ მოსკოვისადმი მეგობრობის ესოდენ ღიად გამოხატვა მნიშვნელოვანი სიგნალი შეიძლება გახდეს. კრემლი დიდი ხანია ელოდება ჩინეთის მხარდაჭერას იმ ომში, რომელიც ვლადიმერ პუტინმა უკრაინის წინააღმდეგ გააჩაღა. მოსკოვმა პეკინს სამხედრო დახმარების გაწევა სთხოვა, მაგრამ დღემდე ცისქვეშეთი მეზობლის თხოვნას უკიდურესად თავშეკავებულად ეკიდებოდა. [ახლა კი, არ არის გამორიცხული, პეკინმა ამ მხრივ აზრი შეიცვალოს].
წყარო: https://www.bbc.com/russian/news-64839058